장음표시 사용
81쪽
nis minus Hydeas licet conseru/tioni apta ,surarentur. De yuis ae v nerosis loquitur Ouid. a.de Remedio amoris tui rure bono gener amnitis viae ea, ne siem v t ἀνει time . . ir Iurassem,in Pandectis in sap.Q ii sundum, ubi Paulus dὸ ficubus divvis, ex quibus non fit vinum, sermonem habet loco vocis Gra eae , quae desiderabatur ibi, & prd quo Politianus,ac Budaeus Iutastituerunt τρο se', potius,εν,α οις esse substituendum: quas Pamlus dicerent, uuas suas non vili1 caussa habemus: quas Graeci νέους appellant. nisi mox antiquus Pandectarum codex excuses eam vocem substituendam comprobasset: vi Cornarius in commentariis Medicis temere conatus sit voces alias sibi fingere.Quod porro de ficubus scribitur a Plutarcho, est sane cognitu dignum , qui ita Caussis naturalibus tradit Mnesitheum medicum a Galeno in prooemio lib. ad Glauconem commendatum narrasse, eos, qui in principio pulmonariae morbi cepas appetunt seruari,qui vero mcus, interire ι eo quia appetitus temperaturas, temperaturae autem morbos consequuntur. Galenus inter legumina & frumenta illud
discrimen ponitq; quod ex his panes conficiantur λὰ illis non N F lbam deinde tumi larer legumina recenseat, manifesto videtur indueasse, antiquos eosane fabaeeo miniis victitasse , quo hodie apud varios populos matham rusticorum partem vesci conspicimus. Sed forsan id de Graecis dumtaxat eum intelligere diserit aliquis, quandoquidem Plinius lib. 1 9. capc'i et . scribit; etiam extabis pane esse tentatum ν ybi monstrat quoque sua tempestate plerasque gemtes frumentosesam miscuisse in panis usum, quemadmodum hodie fit . Quod pol ro esset fabae Aegy ptiae pondus, cuius sirequentissima mentio a Galeno atque alijs Graecorum medicis habetur, d cuit Soranus Ephesius 2 . cap. suae Isagoges; ubi eam continuisse scrupulos duos tradit Quod ideo versimile puto,quoniam in Plinij loco nuper citato granum Aegyptiae fabae ceteris valde maius fuisse manifesto colligitur: ut his attonibus nullam fidem habeam librode Pond. & mens Galeno falso adscripto, in quo legitur , ita
bam Aegyptiam pependisse obolum & semis.
82쪽
blata. De carne Leporma, priuara Viu in grem de menera Parne locus si alent re Ititutus . C A P. VI I.
Vlmonem iecore faciliorem esse coctu. m nisnutrire, magisque pituitosum succum facere, ait Galenus 3. de Alim. fac. cap. I 2. At idc mlib.6.de Usu partium cap. a O. tradit pulmone tenui,leui,ac Uaporoso sanguine nutriri,iecur autem limoso & crasso. Vnde si tale est nutri, mentum,qualis est substantia nutrientis, de tur substantia pulmonis,ut est tenuior iecore, sicsuccum tenuiorem, & non pituitosiorem parere . Atqui Aetius lib. 2.cap. 12 7. hanc dubitationem tollit,dicens, pulmonis nutrimentum esse magis pituitosum, δν τι ανιωτήωra ρῶδες -της. χειμάρτηριας, hoc est , ob cartilagineum asperae arteriae pulmo ni inexistentis corpus . Quae verba fortasse codici Galeni essentiarudenda,cum Aetius omnia illa ad verbum ex Galeno sumat, potiusq, minuat,quam addat. Mirantur porro multi,cur Martialis inter qua
drupedes lepori primas dederiit qui sane mirari desinent;modo cosiderare velint , quae a Galeno de sanguine leporinounit de Alime
facultatibus, scriptis tradita sunt, eum nimirum tanquam omnium. suauissimum in magno pretio habitum:carnem enim talem esse, qualis sanguis,ex quo tota constat,non modo omnes medicinae aucto tres, verum etiam ipsa ratio declarat .iunde saguineleporis suauimmo existente, quomodo eius caro magnam suauitatem non conti neat, viro erudito creditu distieilh erit: sicuti rationi minime eosen taneum est,caprarum carnem quod Homeru dixisseidem Gal. me minat esu iucundam esse quando earum sanguinem bibitum conclabare pallorem ex emplo Crusi tribuni indicat Plinius lib. 28. cap. 9. Ili λψx ii admiratione dignum videatur , quod Galenus in .
Me Vletu acut.commentario,& 3 de Alim.fac scribit,autumno carmnes vulpiu,quando uuis nutriuntur,palato gratissimas haberi; &ic t circo venatores apud Graecos tuc ipsas esitare consueuisse. Hic ad monem, Ut errorem quorundam detegam, qui carnes quomodolia det teneras recentibus semper praeferunt: haudquaquam cogitan'tCS,teneritudinem eam veluti putredinem quandam,aut salte ad pu redinem praeparationem esse, quae cibum dentibus quidem faci
83쪽
liorem & gratiorem reddat, sed qui postea in venis deteriores sueti
cos,&logo tepore prauas affectioneβ progignere queat, undelli, poeratem,aut Polybum laudare soleo,quod dixerit in a.de Diaeta.
σφατω, διοτι ἔγγιον τῆς σηπεδόνι του.id est, Recentia omnia plus ii Hu-- aebent eὸ ---- praximo Mei a vero marciaea recentibus excremuntur magis, quod adputredinem propius acterit. Nam recentes carnes plus roboris afferre corporibus, praeter Hippocratis rationem bruta quoquel omnia carniuora demonstrant, quae carnes recentissimas, immo calentes, & quasi viventes comedentia,omnium aliorum robustissima sunt. Haud inficior tamen albquam hac in re esseratiohem habendam tum hominum edentium, tum carnium edendaru. De hominibus dixit Hipp.in lib.- τροφῆς,
Σιτίο, νεοισιν ἀκροσαπες, γέρουσι in ἐς τέλος μεταβεύλημένον, ἀκμάζου g ἀMετάcλητον. quae Verba cum a Galeno diuerso modo citem
latere: potiusque Hippocratis codici quam Galeni fidem adhibemdam,immo eo modo Galeni et tum restituendum, sicutin Hippo Cratetegitur;vtha sit sententia, Cibos iuuenum debpreesse parumitctosi criniExposimim vocum antiquarilego, M H&non 'imολης,μεταβεβληκaς senu perfecte mutaIOS,aetarite pigentiurn prorsus immutatos; quod idem est quoque ac sit dicamus: ut Antonius Fracantianus praeceptor,meus, & nemini suoru temporum in medicina facienda ac docenda secundus,tu culentiebs explicuiocarnes,quas senes sunt esitaturi, debere teneras esse; quas aetate Vigentes,recentissimas: quas vero adolescentes medias quodammodo inter has & illas. ' Vtnamq; caloriqui concoque re debet, maior vel minor est,sic etiam edulia paratiora, vel minu parata eoncoctioni esse decet. alioquin, ut ducebat Gal.primo dς Alimen. si facilia concoctu calidissimis ventriculis offerantur νstatim corrumpuntur; quemadmodum difficilia tepidioribus ob lata , debitam concoitionem nunquam assequuntur , . Non est tamen ignorandum , Rabi Moysem v c aphori Galenum eX MCOm. in lib. Alim. citare, ubi, cum haec verba barbaro suo minre ex Galeno describat . iangula animalia , ex quibus cibandis Fenes, ct domini corporum defectorum,per diem is noctem ea dimis Hopore modWn coquina carnes ipsorum, seriae ex eis cibaria bene cρουν semini
84쪽
. Misinra eis. Et mWH π ct Gminis corporum fortium, se operam dis Hortia opera, qQ m rece te , cstqueNI eas bene, vel a ta I AHiis , . videtur Galenus Hippocratem de duabus solum , non de tribus aetatibu interpret tus , ut est in lib.de Opt. secta De earnibus animalium edζndi. pr ecepit Oribasiius 4. Collecto. ex sententia Ruth carnes OmRium 3grestium statim esse coquendas , &oroinde recentes manduc Πd cicurum Vero ouillas & caprinas ictentes,bubulas autem Vexust εἰ similiter ex auibus magnas , a oue palustres; item gestin p lumbos, perdiceS, pauones, atque alta enes non esse ecente4 Loquendas sed turtures, columbas, &turdosc Pisces Per Omne qua primum coquendos. Eκ quo Oriba sit delectu potest subinde quilibet iudicare,no esse semper nec a quia bustis recentes,neque sςmper teneroS quoslibet edendos cibos.
Locus Hippocratis emendatus, Valeni aster defensus de Opio. Pliniν loci emendati runus Herodoti de medicis Aegyptiorum examinatus correctus fAP. VIII.
N libro Hippocratis de locis in homine; ubi de
oculis sermo habetur, haec leguntur: ἱ- ν
ἐμετω ποιησης. id est. Si statim instammationem contrahant, nihil illinias, sed infime ser tissimo uras, aut alio quopiam aluum subd cente medicamento attenues , cauens ne vomitum facias. Quonia ro ustio in inflammationibus, praesertim in initio, periculosa est: propter locum corruptum sic res uendum ut est in manuscri- η ψ puxQ-εγχριε μειών, αμ' η o Θέρειν et τω τωγχυροτάτην ηQuod enim inflammationibus oculorum purgationes per kRRriora magnopere prosint testatum secerunt Hippocrates &Gaςnu PO in Aphor. Φ,οφθὰλαιωνωα τῆς δ ρροιας ληφθηνς αγαθον .- an lib. de optima secta ad Thrasy bulum, contra Methodi- putatis, eisq; indicationes conserentium non semper ab eLyduS accipi demonstrans , haec scripta reliquit: οφθαλιμου δε φωτ
y x, qui non δαον , sea μαράθρω οπον legendum maluerunt,ea E iij ratione
85쪽
ratione ducti, quod Galenus 3. Methodi aduersus Empiricos di
eat, medicamenta optata magnam oculorum perniciem existere ut etiam ante ipsum Plinius lib. 2 o. cap. i8. ex Erasistrati & Diago rae sententia statuerat. S ed ipsos falli, nec mutari debere conteritum , ex eo faciliter probatur , quoniam nullum sere ex tot relatis a Galeno in 3. de Comp.med. s.l praeclarissimorum medicorum ad oculos compositis medicamelis inuenies,in quod optum iusto mo do non ingrediatur. Id tamen verissimum puto,opium vehementer obesse,nisi recte castigetur, & debita mesura adhibeatur; quem admodum quosdam ophthalmicos medicos egule videtur quos ibi damnat Galenus, quasi nullo adhibito delectit,in omnibus passim, Optatis quibusvis uterentur. Hanc sententiam eo libentius amplector , quod Rasarius acerrimi iudicij ac summae doctrinae vir, in sua translatione ita legendum censuerit. Legitur apud Pliniu lib. 24. cap. 3 . glandis sagineae cinerem calculis illiniri, quod quomodo fieri queat,& ut prodesse possit, non video: quando praesertim G, lenus sagum vehementius robore adstringere scribit sexto de Simplic. medicament. & fructus eiusdem semper acerbos esse dicit quarto eiusdem tractationis volumine, ut his facultatibus nullo modo calculis illitum mederi valeat, Ideo legendum puto, non Calculis , sed oculis. Guillandino eruditissimo videtur posse legi Ca,lis: cuius iudicium non improbo. Quod autem apud eundem Plinium libro vigesimo septimo cap. . scriptum est, in regio morbo crudum absinthium bibi cum opto, aut Adianto: restituendum est, cum Apio. Opium enim multum abest , ut in hoc morbo ullam opem serat. Habebant Romani & Graeci medicos, qui nudis qui
busdam experimentis peculiares corporum humanorum partes obrare profitebantur, veluti aures, testes, dentes: sed maior illorum copia atque auectoritas erat,qui oculis medendis operam nauabant, utq; coeca experientia tantum confisi, non raro magnum detrimentum afferebant: ut de quedam medico notauit Martialis, qui oculos eruebat ita frequenter hominibus, ut eam professionem relinquere coactus , ad hoplomachiam exercendam se contulerit , in qua etiam paria damna inserebat:
Hoplomaehus nunc es inue ae siphthalmicus ante ,
Fecisti medicus, quod facis hoplomachus.
Quomodo vero ea a varijs medicis varias corporum partes cura
ei consuetudo inuecta suerit,si quaeratur: ego sane existim AEgy ptios, ut multa alia, sic&hos mores in Graecos inuexisse: ab bi keinde emanasse ad Romanos, quos uniuersam medicina ex Gra
86쪽
Cato & Plinius testati sunt. Quod autem AEgyptij -- dire, elusinodi haberer, amrmat Herodotus sub hisce verbis tr .lib. ἡ δε larρικη κατὰ τάδε ρεπτος πιρ- ΟΦ Mὸνων i,άντα δέ 'm y O , -οφθαλμων is τροὶ υτα- ὰὲ, α,, ΓΑ κεφαλης , οε δ a V - , Vi δ. τεῖ πιετα - , οι δὲ ἀνὰ ,έων νουσων. idest, s c uiso Uu osic iuributa est: vnim mori si , is non plurium, προ PUρος mcic est, omnia vero plena medi eis soni alij enim meri sic lis, ah, capiti, alij dentibis, alij leniri, is .ejestas morbis curandissent destinati. V bi ultima illa vel ba mi hi suspecta semper sucrunx:quandoquidem Hippocrates,qui ea vo-erictu, saepius pro ventre &cau itate utitur, quemadmodu scribit Erotianus & quemadmodum non raro usus inuenitur Her . dotus, eosdem pene facit in lib de Arte, morbos occultos, & mo bos ventris aut cauitatis; cum de occultis loquens dicat, δε ταυ- να, α α si τε τάοτεα τέτραπῖ , ει, τίω νηδυω. Vnde si in Herodoto legeremus, d. ω κατά νηδαδ η ἀφαέων νήσων, ut particula η expositiva sit, poterit is videri sortasse Hippocratem coaetaneum suum, eademque lingua usum imitatus, dicens nimirum alios suisse mediacos ventris morborum, qui occulti sunt: neque amplius dubitandi occasio dabitur, qui essent occultorum morborum medici, & qu rum aegritudinum: neque item ulla apparebit in verbis Herodoti contradictio; quae aegre prosecto vitari potest,si cum paullo supra dixerit ius partis morbi & non plurium medicum unum fuisse ;statim dicat uniuersim, medicum unum , quosque Occultos morbos, &non ventris, quae occultae sunt, aegritudineβ , curare solitum. Haec dico: etsi non me lateat, etiam ita, ut legitur, Herodoti orationem sanam esse.
Dc Aquarum per plumbum ductarum prauitate, s
Mod Romae ex fontibus potarent. Locus Paterculi emendatus. C A P. IX.
i Vantum ad salubritatem conserat, per quos ductus aqua potui esuive deseruiens fieratur, Vitruvius a ctor non contemnendus in octauo libro cap.7. luculentissime monstrauisicuius verba tanquam medicis Omnibus magno usui futura hic subscribere placet.
Φως autem tubulorum ductiones ea commoda. Primum in opere,quo
87쪽
ssideo sitiosi, quod ex eo cerusia nasiitur, Mec autem dicitur 6semineorporibus humanis .uaq;si quod ex eo procreatur, ident vitiosum,nis est dubium,quin i um quoq; nonsit salubre Exemplar autem ab arti scibo, plumbarys possemm accipere, quodpallori π occupatos habent corporis
colores. Namq; cumfundendo plumbum tur, vapor ex eo insidens remporis artus,seindies exurens,eripit ex membriscorumsanguinis viris res Daq; minimes lisplumbeis aqua duci videtur volumus eam ha heresalubrem. Saporem quoque meliorem ex tubulis esse, quθtidianus ρο tes indicare victus,qu.d omnes extructas cum habeant vasorum argenta teorum mensas, tamen propter saporis integritatem stilibus utuntur
Columella quoq; rei medicae non inexpers,dum pro gallinam potu & cibo vasorum fabricandorum rationem tradit, lignea aut fiet,lia plumbeis praeseri,quod Vtiliora esse compertum sit Post hos vero Galenus in septimo de Medi omp. S.Icum in componendo ex papauerum capitibus medicamento aquam pluviam puram,& omni mixtione carentem commenda haec subiunxit: ωςm δ, τουτο
sur aqua per plumbeos canales ducta fugienda est, quoniam recrementa quaedam plumbi huic immittuntur, de posmodum huiusce quaesedimentum potantes dAsenterist tentantur. EX quibus omnibus perspe ctum fieri potest, aquas per plumbum ductas non immerito semper tanquam perniciosas esse damnatas: &ideo medicos quoque illos perperam facere, qui aquas, succos & olea vi fignis per plumbum extracta, medicamentis per os assumendis immiscerenon verentur. Si enim Galenus in primo de Antidotis libro cap. X. pro medicamelorum conseruatione vasa stannea fugiebat , quod sciret stannum plumbo adulterari, ab eoque vim aliquam perniciosam immitti sermidaret L cur etiam medici non valde timeant plumbum in ullum eorum usum vocare, quae ab ipsis pro sanitatis conseruatione, aut reparatione aegrotis exhibend a sunt Θ Ex ijs etenim qlsae supersunt Romae vetustorum aquaeductuum Vestigiis apparet, maiores,qua
tum fieri poterat, fistulas plumbeas effugisse , inissis praesertim dii cendis aquis , quaee non tantumlotionibus, sed potibuis, eibuq inseruite debebant . Quamquam haud facile credo eas. 3 viae in Tyburtinis montibus Romam ducebantur , multum pro cibo pintuve in usu fuissse; propterea quod Galenus omnism Romae εο ditionum diligentissimus obseruator, in A. 62 Epidem. creme rario illas omnes crudas , & coquendis eduliis ineptas exfltisse ast
88쪽
at, addens , eam urbem , Ut alias excellentissimas dotes, sie, ulurimos & pulcherrimos habuisse sontes , ex quibus aegri ..hedum sani,potarent, Vt enim alios plurimOS omittam, auctor est in historia Romana Velleiu Patercul , Syllam aquas salubritate inededisque corporibuβ nobileS ad agrOS Omnes duxisse. Sed quo hiam Paterculi verba in VulgatiS codicibus vitiata sunt, non absura dum erit a Claudio Puteano Parisiensi iuuene doctissimo restituta
proponere: sunt vero haec: Grates Dianae, cuius numini regis ilia cervia est, uti aqμ π slubritate medendisque corporitas nobiles agros omnes adduxit deque , tu gratae religionis memoria es inseri Hiis remis adsto prau, hstdieque se tabula tectatur aerea intra aedem.
vertim nec spernenda est Latini Latinij optimi & doctissimi viri ad
hunc locum coniectura, qui Syllam aquas & agros circa Capuam urbem, ubi adhuc Sinuessanae aquae iupersunt, Deae addixisse, cum legisset, sic putauit restituendum: Agrosque omnes addixitDeae. Huius gratae &c.
m Cicuta locus Lucretiy explicatus. oririotelis s
rronis de Capris loca examinata. iaconm Ea de Anatome . CAP. X.
J Icuta sturnos nutriri, apud auctores,& praeser tim apud Gai saepius notatum obseruari; c ius euentus causam illam,is 3 .de Simplic. m dicamen. attulit, quod aues huiuscemodi amgustos corporis meatus habentes,haud sinunt cicutae succum ad cor penetrare, sed eum inventriculo tamdiu retinent, quoad natiuo ca4, . . iore superatus in nutrimentum conuertaturi
sim hominibus secus eueniat, quibus nimirum ob venarum am. Jx mem cicuta in cor celerrime perducta natiuum calorem eo Ungu t Itaque illud admiror , quomodo Lucretius hunc effectum QR in sturnis,sed in capris apparere attestetur in s.libr in ine υidere licetpinguescere saepe cicut Oi- i ger pecudeso homini quae es acre venenum. quando verum esse experientia constaret, caussiam hanc assiasib ' 00d ς-Prae,quas mirum in modum siccas esse, & perpetuo se his yψ δxque Plinius tradiderunt, cicutis feruorem,ac squa m xςmperent: quo postmodum temperato nutrimentum me
89쪽
lius conficitur, & in pinguedinem concrescit . Hoc enim pacto uactucam quoque sanguinem augere putant medici, quando scilleChilioso corpori exhibita, sua frigiditate essicit, ut iecinoris calor re omissus sanguinem, & non bilem faciat. De capris scripsit A ristote
les primo de Hismanim alium cap. i I. Alcmaeonem falso prodidis se eas non naribus, yt cetera animalia,sed auribus spiritum ducere, quam sententiam deinceps Varro in a.de re Rust.& Plin lib.8. retulerunt: sed ambo hi Archelao,& non Alcmaeoni attribuerunt; Vn de fit,ut vel Aristotelis,vel Varronis,a quo Plinius sua accepit, me-dosum esse contextum existimem. Fuerunt quidem Alcmaeon, dc inrchelaus auctores vetustissimi, alter philosophys, alter medicus& philosophus,ut eorum uterque sententiam huiuscemodi scripsis se potuerit,& maxime Archelaus, qui etiam homines & animalia ex limo nata prodidit. Alcmaeonem primum anatomen monstra se,Chalcidius in com. super Platonis Timaeum amrmat: qua dei,ceps eius posteri per manus accipientes, pueros non solum qui m dici, sed & qui philosophi erant suturi, edocebant, ita enim Democritum, aliosque plurimos in an tomica disciplina eruditos suisse legitur: quam,etsi a nullo veterum usque ad Dioclis aetatem stεptis mandatam reserat Galen.in a.de Anat.admin. melius tamen sic conseruatam & amplificatam inde intelligere possumus, quod tunc homines a primis annis anatomen ut ceteras artes no exscriptis, sed ex parentum sermonibus, ipsaque exercitatione addiscebant ;sicque melius eam comparantes non modo tenacius in animis semuabant, verum etiam assiduis studijs augebant. Herophilum certe excellentissimum fuisse existimandum est, nempe quem narrat Ter tullianus in lib. de anima septingentos exsecuisse, ut naturam scrutaretur, hominemque odisse ut eum nostet. At Aristotelem neque
sic Anatomen didicisse, sed selum quae scripsit ad eam pertinentiὸ ex aliorum relationibus tradidisse, semper putaui: quando quidem non semel id libris de Animalibus annuat, & praesertim in prim'
90쪽
nocratis locus emenstatus. Locus Diogen. Laert ex Valeno mutatus. Galeni, de urinae sedimentorum nigredine, s de Lapide vesicae,
A gnus Hippocrates in lib. de Foetatione & s
persoetatione sic enim,&non de Super et tione solum, inscribendum puto, cum ibi de utraque copiose tractetur doces quid ad generandu marem obseruadum sit, haec scribit r
μιήνηται omnino legendum arbitror,quod Galenus in Linguarum taposit. hanc vocem seminis emissionem significare scribit. etsi Marius Nigolius eius libri interpres male ea verba Galeni. -κει- νη το απ- α transtulerit,Emundat semen: nisi librarius seselli loco Amandat Emundat scribens. Quantum autem rationi cogruentiussit dicere,impellendum quam maxime, quousque semen emittatur, quam, quousque saeuiat, ut interpretes transsςrunt, cuiuis perspectum esse potest, Diogenes Laertius in vita Xenocratis auctor est, eum pbilosophum ad quendam, qui neque musica, neque geom tria, neque astronomia instructus, ludum suum frequentare cupi bat, respondisse , ωαρ οὶ ου- άε.τα quae verba alioquin ab interprete Latino male translata, etsi recte accomodari possent, mihi tamen placeret magis, si non κνάπRτω γναφs ετιαs lege xςxdr; atque ad id opinandum ea ratio me impellit,quod Xenocra- ζ PQ responso innuere voluisse videtur, disciplinas ordine quOdRN, esbe apprehendendas, neque adeundam philosophiam, nisi φδyhematicae disciplinae teneantur: sicut nemo lana nondum vel /ςδx3m ac politam ad fullonis ossicinam, ut tingatur, serat. Sic et mm Arcesilai dictum illud, ουδαο ὶπακον Aς γναφῶον φερει, quod se δ' R Xenocrate in prouerbium emanauit, intelligendum es e, lon-0ῆς atque eleganti oratione significat Galenus in a. de Dissere