장음표시 사용
91쪽
δοξ ἔπι Θιh. id est, Etenim Arcesilai illud pulchre dictum celebra tur,quadnemo ianam nondum carminatam ad Estris ossisinam portarimm mi lanistriν γ c ct disciplinarum addiscendarum ordo habetur. Aedique nullus legere discit , nis prius 6 labas teneat, neque has, nisi pristi
omnia vocis elementa. Neque validaspalestrae exercitationes, ante taplices acues obeunt: neque haec , pri quam recte fruentur: neque hoc,pris uam ungantur gomnasico modo. Sed ingulorum hoc quidem primum, hocsecundum, illud tertium in cunctis artibus reperitur. Patarer quoque in dialectica minime contingit, ut quis demonserationes con sequentes comparet, nise in primis is veluti elementis exerceatur. In
omnibus quid e Galeni undequaque admirabilis auctoritatem magnifacere soleo: at in ipsius quoque commentarijs interdum inue nio, quod iure reprehendi queat. sicuti est, quando in primo κρίπι- libro, nigras urinarum subsidentias ex mortificatione a V menti frigore inductas proficisci scribit. Quod enim in corpore vivo tanta possit consistere frigiditas, quanta sedimentis urinae nigris reddendis sufficiat, captu difficile admodum est, siquidem habitus, hydropicorum frigidiuimus, multum abest ut huiuscemodi qui iquam producat. Accedit, quod quaecunque ob externum frigus nigrescunt partes extimae,licet non sint multum calidae, nihilominus vehementissimo solo frigore nigrorem contrahunt. Itaquestin internis partibus talis nigredo progignenda esset, cum illae exibmi. suapte natura calidiores sint, valde maiori frigore opus his rent, quod an in corpore ullo vivo adhuc calente inueniri queat, iudicent qui rerum naturas non leuiter perscrutari delectantur. Immo vero Gal. ipse v. in vj. Epidem. exponens oraculum illud Hippocratis, τὰ ωτά κοιλita σκληρυνει, eosque improban , qui in corpore perinde atque extra corpus res a frigore durari di cebant: inter caetera eos noc argumento conuincit, quod res in Ventre existenteS nequaquam ad eumfrigiditatis gradum perueni re possunt, Vt congelatae durentur, quemadmodum in hyeme 'terna corpora. Huic simile est, quod quidam scriptum reliquit, ii' senibus vesicae calculos ob frigiditatem gigni, quodque etiam i' pueris confirmare videtur Galenus 6.Epid. com. 3. aphor. r QVVlententia non minus a Veritate remota est,quam lateres sub soleo satos non tepore humiditatem exsugente, sed gelu durari. TepQx
92쪽
hinoue a lutulentis succis,instar soli humiditatem extrahente tam iis senibus quam in pueri lapide Vesicae concrescere,apud me cer o eonstaLeo magi ,quod Hippocratem in lib.de Aere,aqua. & locin , de Nat. lium. lapidem vesicae ab eius calore, siue potius seruore jus asserentem inueniam; cuiu sententiam Aristoteles secutus vi detur Probl.sect. 1 o. Vbi nullum animal ab ipso homine calculosum euadere, ob meatuu amplitudine probat:& Alex primo Probb ios. Iam vero pueros non , a frequenter huiuscemodi malo, quemad iodum ex sententia Hippocrati. scribit Galenus tentari conspicia ine i quod fortassee vcl in eorum regionibus,vel eo tempore verumisiisse probari posiet,nisii vox cita , ac luxus, unde potissimum laphides ortum ducunt, Hipp0cr tis aetate minime viguisse, saepius du,is,et ipsemet Galenu . in e Vero dicitΡlutarchusq. Sympos &in fine lib. H. de sale Omnia Veris ima sunt. s. veteres eo panem mia dire consueuisse, carnium, & suum esse animam, coctionem iuuare, generationi prodesse, Venerem excitare, ob idque Aegyptios s eerdotes a sale abstinuisse j qua etiam ratione Graecos sacerdotes ad Vitandam salis invenere excitanda vim eum torrere consueuis ψ narrat Fulgentius.
Ce locus ex Hippocrate notatum emendatus. Locus
Galeni contrarius examinatur. I Gmnusia derisui item de Herophilo , N As piari.
ornelius Celsus in prooemio lib. 3. haec striabit. In nullo quidem morbo mini fortura i
v dieare quam Nn pote i, utpote cum re
g nu natura nihil medicina proficias. Vbi in aliquibus manuscriptis non Natura, sed Fortuna legitur. Ego vero puto utrobique Natura, legendu esse: tum quia videtur Celmsus Hippocratem in hoc, ut saepe in alijs,
i, es 'δ η'mminus arte potest . Fortuna vero apud Vulgaroth- Vn y-lere creditur, non apud eos, qui prudentia eXercent arm. eqμη/β fuit Hippocrates, qui Naturas ipsissimos medicos voca Qxxunae aute parum semper tribuisse visus est. Scribit Gallam et prim
93쪽
simo de Differentijs pulsuum, vetere ante Hippocratis aerat ite pulsus nomen ignorine, ipsum autem Ommu primum illud exschi psisset quanquam non is quemlibet arteriarum motum pulsus a palatione nominauerit, sed post ipsum Pr agoras',& Herophiluatio sensibilem quamcunque arteriarum motionem vocarint. Uttatum iis lib. quod An umor. seq. corp.tem. prorsus contraria his traiadere videtur, ubi antiquos non omnem arteriarum motum, sed se sibilem homini duntaxat pulsum nuncupasse: Hippocratem vero primum illud nomen in omni arteriarum, qualiscunque sueris, moiatione usurpasse assirmat; quae dicta cum simul minime coli trere queant,dissicileque sit auctorem Hippocrate antiquiorem inuenire, apud quem σφυγMὀc in venis arterissue legatur: sit ut soli dictioni, quae in libris de Pu'sious habetur, taquam Galeni legitimae, fidem habedam putem. In altero namque citato libro multa inueniuntur,
quae mihi illum valde suspcetum reddant, inter alia ibi plurima ex Aristotele reseruntur, quae in ipsius philosophi codicibus plane duuersa leguntur : quamquam etiam scio Galenum impium sane, &irreligiosum in ea haeresi fuisse, ut crederet animam nostram mO talem esse, ac temperaturam corporis sequi; quemadmodum alij vetustissimi philosophi censuerunt, ex quorum numero Parmen, des,& Empedocles extiterunt,quorum alterum haec, O Πρ- ηπα ρεὸν γὰρ μητις ἀν-ξετ ά άνθσποισιν,
scripsisse narrat Aristotelesin 3. Metaphys Quae tamen omnia sivuissimis, & plurimis argumentis a Nemesio, seu Gregorio Theol0go lib.de Nat. lium. refutata sunt. Ad arteriarum pullus redeo,qu0 Hippocratem nouisse,nemo sanus inficiaretur, etsi neque ullam e0'rum curam gessisse, neque ad artem, ut alia multa, redegisse constet Nam, & Aristoteles, qui annis sexaginta tantum post ipsum floruit, quod de pulsib. nihil pene reliquerit,indicium clare est, eius temp0 re Vix notum tale nomen fuisse. Neque quis libellum de Spirixo Aristoteli falso adscriptu inducat, ubi cum pulsuum multa fiat mea tio, id solum ἡ praeter alia A ristotelis genuinum non esse libru apud eruditos probaret. Qui primus omnium quos viderimus, pulsuum exactam tractationem posteris reliquitysuit Herophilus, Arcbig i in hac re a Galeno praelatus. Hunc scribit Plinius lib. io .cap 37 medicinae artem miranda arte pulsua descripsisse, sed ob nimiδη subi
94쪽
tibiilitatem suisse desertum; quod fortasse in Galenum ardentiu, kclamasset, si libros ipsius ad eam tractationem spectantes non mi hu, prosula oratione, quam incomprehensibili fere arte composi io, intueri potuisset, Haud tamen de Herophilo credenda esse om hi,plinio arbitror; quoniam Strabo, qui sub Augusto vixit , in finei'b ij. scribit, aetate lua intζr Laodiceam, &Caruram suisse scholauercelebrem medicorum, qui Herophilium sectabantur, qualis erat tempore patrum suorum Smyrnae medicorum Erasistrati sectato
tum.Sed eius verba nec Graeco in codice recte notata,nec ab interia hiele fideliter conuersa, subscribere melius erit : μεταξύ 4n τῆο Λαοδ viiii. - Καραρρον Ἀρον B μ ος Κάρου η λου δρον, σι αώ νον
uacaneam & dissicilem, damnauit Asclepiades Prusiensis, aetate Pompeij έ ex oratore medicus effectus, quem Plinius cum ceteros medicos improbasse dicat , non sine ratione Galenus in tertio de
Crisibus ipsum ἔξιν ini-γι- exercuisse confirmauit. Sed in disputationibus illud forsan ipsi condonari potuisset,nisi Caelius Amreti nus , vel potius Soranus a Caelio Latinitate donatus in lib. de Acut. passionibus scriberet, ipsum semper in curandis aegris ambi-xione quadam aliorum medicorum praesidia, quaecunque fuissent, siue bona,sive mala, rehcere consileuisse. Quae deterrima consuet
dQ Vtinam tempestate quoque nostra inter fastuosos quosdam &hum no generi insensissimos medicos non vigeret
De Condituris cinorum. De υino Pisante: De vinos siliensi. Locus Valem endatus. CAP. XIIL
Miquos vina varijs modis coodijsse factitia ab hoc ἐκν genere separo ita clarum est ex auctorum scriptis, Uti
id demonstradi vanus sit futurus omnis labor. CavL. vero, quibus illud agerent, tres praecipuas inu ziu ,ὰ RiQ. Vnam ad leniendam ipsorum asperitatem ; est δμ Rugendam paruitatem, vetustatemque accelerandam ; pQ
95쪽
stremam , ut ipsa ab omni corruptionis genere conseruarenia Asricam, scribit Plinius, & Plutarchus in quaest.nat. suis vinis gyri Q.& in aliquibus regionibus calce, asperitate dempsi se, Graeciam
autem suis argilla, aut marmore, aut tale, aut marina aqua lenitatem excitasse: quo pacto etiam a Cretensibus vinum maluaticum numcupatum parari audio. Refert Plutarchus. F. Symposiac. problem. 3 4 ex Graecis Euboios, & ex Italis eos qui circa Padum incolebant, consueuisse vasa pice oblinire, resinamque ipsam vino commisce re,quod talia vasa non modo gratu quendam Odorem impertirent,
verum etiam vinum generosum redderent, celeriterq. ab eo aquoia sitatem nouitatemve caloris ope remouerent; de quibus loqueba
tur Plinius, cum scripsit in Italiae prouincijs nonnullis vulgare fuisse,musta pice rabulana atque resina condiri. Et ne quis mire tur,quomodo a pice ac resina graveolentibus potuerit vinis odor gratus donari r sciri velim eas,itionibus alijsque modis tet docet Columella) a graui odore spoliari consueuisse, & propterea, rem nata vina ac picata apud aliquos in precio extitisse. An vero quod hodie Picans & Racensrinum populari vocabulo dicitur, veteriutius notum fuerit, qui de huiusmodi sapore nihil meministe videmtur, multi dubitarunt. Ego autem puto primum a Plauto ipsum fuisse significatum, quando in Penulo dixit, Vetustate vino edentu. in aetatem irriges. quasi edentulum vocarit vinum, ad illius diffsrentiam, quod delatum atque mordax erat. Plinius similiter lib. th. eap. ao. scribens, picis aspersu odorem Vino contingere, & saporis quaedam acumina; duo me commonefacit: Unum, quod vitium
picans cognouerit; alterum, quod facild potuerit picans Italorum a picato veterum esse deductum. Quamquam scio non deesse, qui velint,picans vocem ex media Gallia suisse productam atque idem quod mordens significare. Averroes quoque.7. Collecticap. 16. eum saporem mihi videtur his Verbis indicasse: Et sinum, ubώην
Iius reperitur,est aromaticum: cuius caliditas penetrare potesper totν
corpus,quodsit me amaritudine stiplicitate, se est illud υinum, si in vinosum, pungitiuum in principio, o pin delectabile si ne aliqν amaritudine, se ponticitate. Cur autem maiores nihil de hoc saporo plicatius nobis reliquerint, puto eam fuisse caussam, qua eti/mplurimas alia , res tunc temporis vulgatissimas nobis relinquem destiterunt: aut potius quia simplicium duntaxat saporum memi nerunt, mistOS autem cuiusmodi est picans, ex dulci, & acri com positus , tamquam infinitos praeterierunt. Ad inducendam vini
vetustatemci ant qui vasa in locis calidis,aut sumo exponerent, yx ψε
96쪽
tinuo quodam, & blando calore penetrans, aqueas partes a climeret quod parentem suum factitasse affirmat Galenus primo de Λ - rit & de quo locutuS est Horatius tertio lib.Carm.ode 8.
I te dies anno redeunt effus. 'corticem astrictum pice dimouebis Amphorae, fumum bibere insitatae Conseiae Tullo. Mi bonenses ac MassiliζDie passim Vina sumo maturasse, praeter pilati testimonium, Μ. xi ljS abunde demotarat lib. 3.3 rὸluctissumis musta GMassilianis. & lib. 1 o. proba Masiliae quicquidsumaria cogunt, Aeripit aetatem qui quis ab igne cadus. & lib. 13.
Cum tua centenos expugne portula ciues, Fumea UMassiuaeponere vina potes. & lib. a . t assiliae fumos miscere niualibus undis Parce puer, pluris ne tibi constet aqua .EY quibus, non solum vina Massiliensium parum aestimata, V tum etiam insaluberrima quod Plinius libro a 3 .capit. 1 .tribuit omnibus vinis sumo inueteratis, quae G alenus capiti dolorem induc te primo de Antidotis inquit extitisse facile colligi potest. Et iccirco Galeni locum in a. ad Glaucone mendosum esse suspicor,ubi proeliquandis ad herpetas medicamentis accommodata vina recesenS, inter tenuia,alba,&sub adstringentia Massiliense adnumerat: quod tamen Athenaeus ex ipsius sententia crassum, & carnosum fuisse, quemadmodum est verisimile, asserit. Cum igitur Athenaeus Moetiam Galenus ipse vinum μαρσομ siue μαρσικον, & non μαμαλιώ inter adstringentia collocent, loco dictionis, ὁ μια αλυωτης, dioi0nem ομαρσαος, restituere praestat, cui sententiae eo libentius dbJereo, quoniam Galenus nunquam alibi, aut rarissime saltem, vidi Massiliensis mentionem facit. in . autem de Comp. med pergςnstra Μarsico tanquam albo , & adstringenti,in componendis vl-ςςra exiccantibus sine mordicatione medicamentis, una cum Faler Otticut in a,ad Glauc.utitur. Ad tuenda vero ab omni corruptione
m'uum de Spartanis Athenaeus,& de alijs Plinius,atq; Columella ςiorunt, Alij defrutum immiscebant: qm,d hodie aliqui populi R
. . IviVini fasiiunt. Non deerant praesertim apud Graecos ut scri- lumella qui salsa aqua, aut sale ipso componerent,tum gratia δ' idδm suauitatis maioris, tum quia mare, Ut cetera multassic vinxe*ψxx tum seruare compertum erat. Atque huiuscemodi Vina Rb
97쪽
nus Acut.lib.a .Quamquam puto ic etiam nuncupata interdu suisse omnia ea, quae G alijs in alias regiones per mare transferebantur . quaeve simili transuectione no paruin b nitate ae suauitate proccere experimur omnes. inibuS vero marina aqua non miscebatur, οι νους -- μους a Lesbijs vocatos,scribit Galenus 1 a Meth.
Defenditur Plinius in tractatione Argenti vivi, e Misargri Locus Theophrasti reHitutus.
I qui Plinium auctorem inter Latinos grauissi. mu passim reprehendere delectatur, ij aequi ri animo ipsius scripta lectitarent,sorsan inte, ligerent ea,quae damnat, saepe laudari potius debere: ut euenit de Hydrargyro, quod quia
ab Argento vivo separat, statim in ipsum tamquam linFuae Graecae ignam debacchantur, cum potius hac in re non exigua commendatione dignns sit, quonia Graeci Dioscoride posteriores, ut uno nomine tam natiuum quam factitium hydrargyrum appellant, sic Pl, nius Latinae linguae locupletandae gratia 'uemadmodum non raro facit natiuum Argentum viuum, factitium vero Hydrargyrum vocare maluit. Neque puto ullum usque adeo coecum inueniri a que hebetem,qui non videat, Plinium hydrargyri siue factiiij ageti vivi naturam describentem,eadem procius Dioscoridis verba irra
stulisse, in quibus &is de factitio sermone habet: siue is ab hoc sua acceperit, siue quod malunt nonnulli grauissimi viri) uterque ab
uno atque eodem. Ex quo capite cum etiam Plinius illa, quae a ctor tribuit hydargyro nativo, desumpserit, atq; argento vivo sustelarissime adscripserit, quis nisi Pithianae gloriae nimium insensu non cognoscit, eam mentem habuisse, ut genera utraq; duobus no minibus describeret, non autem quod linguae Graece imperii. esset ξ quan do sermonem Dioscoridis, vel salte eius auctoris, a qu0 etiam Dioscorides desum sit,no minus accurate quam eloqueΠxςx in Latinum conuertit. Immo rationi valde consentaneum miliivi detur, Priscos Graecos, qui factitium argentum uiuum non cogninuerunt nempe quod minio, ex quo fiebat, ccxlix. urbis condit/ς anno reperto, posterius factitari coeptum sit natiuum alio nomiης Vocassci
98쪽
easse quam υωργυρον, siquidem Arist. . Meteorol. illud I ,, ιν quemadmodum etiam Philippus comicus apud eundemus de Anima i.&non M' ργυρον nuncupauit: neque fortasse apud ciuemquam Graecum Aristotele seniorem, aut Latinum Plinio Veia Gisia , ἴδωργυρον arg tum Vivum natiuum Vocatum, observest,sidipud Dioscoridem; quς linguae Graecae politioris rudem admodum atque imperitum, posteriores tam Graecos quam Ibatinos serutos esse,& in eundem errorem impegisse, exceptis Plinio & Gaaieno, forsan aliquis no absque ratione tueatur. Atque hoc tunc ma-ois pro certo habere cogor, quando Nicandrum poetam vetustissiiuum in suis Alexipharmacis lithargyri, & non hydargyri de quo potius, si cognouisset, aliquid edocere debebat mentionem secisse
considero. Nam GalenuS,qui tantum modo factitium nouit in .de Simpl. med. non est mirum, si hydargyrum sicut Plinius, vocavit. Quinimmo cum dixerit, hydrargyrum non esse ex spontenascentia
hus,videtur Plinij studiu imitatus, qui soli factitio id nomen tribue-
dum voluit. Nec ex eo loco cogimur putare, Galenum natiuum argentum vivum siue αργυρον χυτον ignorassis: quando illud apud Philippum comicum,& Aristotelem, in quo maxime versatus erat, legisse potuerat; sed fortasse non viderat oculis & proinde nihil de ipso scriptum reliquit. Vitruvius quoque Dioscoride & Pimo antia quior,in 7.lib. ubi argenti viui metionem facit, hydrargyrum numquam nominat, solius natiui tractatione habet: quasi Augusti etiam aetate argentum vivum natiuum solummodo diceretur, in qua re Gab. Fallopium virum doctissimum & alios hallucinatos esse, cuncusque Vitruvium non oscitanter legenti perspectum esse potest. in modo aute verbaTheophrasti,ex quibus multa accepit Plinius, 2 ς quibus sectilium etiam υτυρον ab ipse vocatum Videtur, im interpretadridicam, ubi prius ipsissima verba restituta in medium uXero,quae in lib. et ' λιθων sic habentur γε-- διτο 36 i pis α
99쪽
dei cinnabari, quod autemsupra natat lotura est. Huius Uificium aio,, Calliam quendam Atheniensem ex argenti dinis inuenis,atque mis. Brasse: qui cum putassi arenam auream si pondore e tenere, multa sollicitudine collegit flos quam se eam non habere intellexi arenae pulchrismdinem ob colorem admiratus fuit, ad his emodi operam eo, uersus eis. Neque hoc admodum antiquum est in circa nonaginta annes 'tantum mperante Athenis Praxibulo. Atque ex hisper icuumsti,quod ars in aliquibus naturam imitatur in aliquibus veropropria facit,o h rum alia usus, alia apparentiae gratia , quemadmodum Alpes, alia fonsan ob υtraque cum te argentum,in enim se huius aliquis usus.si citur autem, quando cinnabari in aeneo vase,aeneo psillo cum aceto tri iumsit. Itaque ex his facile constare arbitror, a Theophrasto αργυ- ρου nomen usurpatum plane inueniri etiam in factitio. Quod ita euenisse conijcio, quoniam nonagesimo anno ante ipsum minio demonstrato,iactitium argentum vivum aetate ipsius componi coeperat, & propterea nondum aliud nomen illi indiderant, sed eodo me quo natiuum,tunc appellabant. Posterius vero, dum faetitium magis innotesceret,hydrargyruim nominarunt: usquequo Diosco-' rides parum sermonis puri obseruator, Vocem eam αργυρον χυτον, dymittens Θαργυρώ vocabulo in ambobus generib' vis est. Hoc loco admoneor, ut quod apud medicos hactenus non obseruaui,
apud Ausonium poetam sed Ausonij filium medici obseruatum, in
medium proponam: ni mirum argetum vivum toxici venenum de bellare, si post ipsum bibatur: quam rem exemplo VXoris, maritum veneno tollere cupientis,hoc epigrammate monstrat poeta ille: Toxica zelot is dedit uxor moecha marito, Nec satis ad mortem crediait esse datum, Miscuit argenti lethalia pondera vivi,
'Cogeret ut celerem vis feminata necem.
Diuidat haes quis, faciunt difreta venenum , Antidotum sumet qui sociata bibet. Ergo inter si β dum noxia pocula certant, Cessit lethalis nox alutiferae:
Protinus & vacuos alui petiere recessus, Lubrica defectis qua via nota cibis. uampia cura Deum prodes crudelior uxor, Et cumfata volunt, bina venena iuuant. De
100쪽
De tempore coit-- Plutarchi locus rinitatus. Hippo ὶkatbs s Arooteles coliatus. Error Gacae dete- s. De situ CVrporis in semno. Error Alexandri contra Hippo - C A P. XVoltum exerceri debere post somnum, dum Galeni interpretatione mandauit Hippoc. 6. Epid. sub hisce verbis: Labor, cibus,
somnuS, venus, omnia moderata, quam tame
sententiam apud omnes posteriores medici prorsus secuti sunt. Aetius quide lib. I.serm. 3. cap. 8. Voluit a prandio coeundum esse, ubi cubus descenderit: a coena aute, ubi paululum Edrmieris. At Paulus lib. 1. 3 3, maluit concumbendum esse secum
dum cibum,antequam somnus irrepat, qua in re coceptioni potius, quam valetudini studuisse Videtur ;& si neque hoc a veteribus aes modum probatum inuenitur, cum in lib. de Foetatione & supersostatione sic enim inscribi debet Hippocrati ad scripto, legatur mulierem concepturam coitu ieiunam, & virum sobrium modice pastu uti debere. Ex quo loco sententia illam in Probi. mutuata Aristot las videtur, quando scripsit, antiquorum nonnullos praecepisse, ut concubituri parce coenarent: quod sic, meatibus magis patentibus, facilius & longius semen propelleretur. Haec quaestio apud Pluta
Cho in 3. Sympotis. problem. latissime disputata est,ubi post multas
rationes hinc inde deductas tande decernitur, venere in nocte post foenam modice accepta utendum esse, quod somnus deinde succe-dςR , lassitudines omnes tollat, ac purgatiora corpora essiciat, Vbi 'i duo hac in re veluti praecepta tradutur: unum,post coitum bal-ηςRm calidum ne quis ingrediatur; ita namque corruptu Graecum Idi m restituendum censeo: hi μιν δἰ τά itiacis πολ ως ευ ἐ Uo δροις Θερμίου ἐμβαλῶν, --ολι- γρη 'μητροΘεν ωπε πων ωοιο τι σμῖτον. alteru,ne sacrificium ho- - offeratur: quod etiam Tibullus hoc carmine docuit in z- έ quoque abesseprocul iubeo: discedat ab aris,
. . Cui tulit hcturna gaudia nocte Venuc.
'm m ij morbis prodesse, qui a pituita oriuntur. & s .Epid. Timo Tyςm R destillatione per coitum esse liberatum narrat; quam Hip ρος tententiam Aristoteles eius aemulator I .sect.prob. I ι .& Α isto UMercu. r.Leα F iij probi.