장음표시 사용
541쪽
RoΡRI AM pestiletis morbi urbe suapte natura vexantis, & vastantis vim hactenus expressit, atque ita amplificuuit ex adiunctis, ut iam videretur esse cumulatum,& nihil addi ad miseriam posse,aut ad augendam calamitatem . Haec enim fuere capita am plificationis in uniuersu post enumerata symptomata. prin lim, a morbo,quod nullus alius eo tempore saeuiebat m0rbus, S si quis esset in hunc conuerteretur. Secundum,a per sonis affectis,quod & neglecti pariter,& curati diligenter jaAmpilii . teribant, cum nemini parceretur . Tertium, a medicamen torum erepto praesit dio, quia nullum proderat. Quartam, I, i Jφ corporis Virtutibus nihil iuvantibus. Quin tu, ab animi con sternatione, SI desperatione. Sextum,a contagio,quo corri piebantur sibi mutuo ministrantes. Septimum, a timorq=quo factum, ut soli, metu deterriti cum alijs versandi, moto rentur,& deserti. Octauum, a vacuitate multarum famili rum. Noniana a virtute praeditorum hominum verecundi)i praequa,ne desererent officium,interibant. Decimum, tu miliarium,domest icorumq; contemptu in dominorum i/ lute spernenda,& sua ipsorum procuranda. Vndecimum)
binuidia elapsorum iam, quos beatos praedicabant aegN ti: dc quamuis illorum misericordia mulierentur ma jm suam tame magis aegri calamitatem p rs illoru f*licitatορς Plorabant: nunc, cum nulla amplius accessio fierideretur
542쪽
deretiar tantis malis, rursus externis causis dicit amplificata &auctam pestilentia, a concursu scilicet eorum,qui ex agris omnia in oppidum comportabant, propter terrores populationis iniectos ob incursiones a Peloponnensibus factas in Atticam: quod mira eloquentia mox explicat,& exaggerat ab inopia aedium, allocorum angustia, ab anni tempore, ab ordine perturbato, a mortuorum copia, a moriendi ritu,
a iauitia symptoniatis siticulosi adigentis ad omnia sectanda, a templorum indebite,& sine pietate usurpato cultu, Mab alijs, quae sequuntur. i . Compotiatio.' Liuius lib. 7Iocu hunc ad umbrauit, 3c additis etiam.versicoloribuypigmentis explicauit uberius. Creati Coss. L. Aebutiun P. Servilius Kal. Sext. ut tunc principium anni agebatur, Consulatum ineunt. Graue tempus,& forte annus pestilens erat, Urbi, agri Sque, nec hominibus magis quam pecori,&auxere vim morbi terro res populationis, pecoribus,agrestibusq; in Urbem receptis. Ea Colluuio mixtoru omvis generis animantium, & odor re insolito urbanos, & agrestem confertum in arcta tecta aestu, ac vigilijs angebat, micti steriaq; inuicem,ac contagio ipsa vulgabat morbos. Diodorus Siculus Biblioth. lib. I et . . Ag ς' Caeterum Atheniensibus in aciem descendere, manu Sq; cuhoste conferre haud fuit animus, veru intra moenia secon pestis au tinentes computrescente veluti persitum immobilitate gendae oc-
corporum temperamento, auraq; spirabili infecta in pesti lentem morbum incidere. Nam recepta in Urbem fugiemitum undique per trepidationem omnis generis multitudine, cum propter angustiam loci per habitacula incommode, ac passim sine ullo ordine promiscue constipati essent, Varij variis vitae modis haud sine causa incidebant in morbos,quippe conuolutum exicolluvie, & corruptu, tetrumq;.lentem spiritum trahentes, concreto iam exestuanti circu-v'dique per quandam praeiscationem aethere intra pr cordia acceptum virus concipiebant. Haec ex Latino interpre' te, quae non omnia in Graeco contextu Diodori, sed multa
suppleuit ipse ex Thucydide in his postremis. Audite Grecu
543쪽
1οo In Thucyd. Narrat. Pestilentia
ευλογωρ Gρ νοσουρ ἔπιτῆρνῖλκρντες videtis qu6 modo breuissimam Diodori dictionem exaggerauit,&au. xit in perpres, ut hinc videre quilibet possit, quam sit parum tutum confidere versionibus,& Gr cas literaS contemnere. Idem in xliij. pestillantia exercitum inuasit, accessit ad diui nam eatam itatem id quoque quod plurima hominu in mil.jia eodem confluxerant, quodque anni tempus erat ad aegritudines eis cacissimia, & illa praeterea aestas, nim ijs femoribu, ex rsit,quin & locus in causa vehementioris cladis fuisse vi detur nam & antea Athenienses ibidem metati et smorbo, quod locus palustris, S cauus erat, multoS mortales amisse. rant;q'tae sic Graeco efferunt a Diodoro hic nihil addidit ex
loco parum videtur a Thucydide aberrasse: hoc tamen eloganti Eme reddidit.
Nec minimum parem ex iis aegrons invii C Uuris anguens quem colitvlit agricolarumli pia conueniens exonini morbii parte, Omnia complabant loca, tectaquς, mage eos minConfere t ita aceruatuum saccumulabat. . .
pq 'ς ς. Huic quoque rei cladem fere omnem,& vastitatem a posti lib. escia lontia illatam Athenienses acceptam referebant accusante pssti: tu Periclem auctorem belli, de tantae agrestium recipiendae id sit,auctor tra moenia multitudinis, ac turbat. Locum vero integydη Τη simula Plutarchi recitabo, ut singulis singula possimus compδη ς
544쪽
λ εκποριον, idest, Primum quidem pestilens incidit tabes, δί depopulata est florentem aetatem, dc robur, a qua afflicti corpora morbo in sanientes saeuire aggressi sunt ab inimicis perluasi, quod morbum agrestis turbς concursus in Urbem emcit,aest iis tempore, multis simul confuse in arctis tectis,& habitaculis aestuosis coactis vitam viuere desidem,& otio 1am pro pura, dc aperta, qua antea fruebantur. Huius vero auctorem eme eum, qui in bello ex agris turbam intra moenia receperit, SE d nullos usus homines exercet,sed sinit tanquam bruta pascua conclusos repleri inuicem tabe, S nubiam permutationem mali, aut respirandi libertatem tribuiti Hoc vero verbum intelligendu non solum de rebus anima carentibus, de quibus proprie dicitur, sed etiam de animatis parentes enim liberos gestabant,dc ponitur pro
τοαςυ. oppidum. Nomen hoc proprium Ciuitatis Athenaru & peculiare: ipsi enim teste Stephano primi inuenerui nomina αςυ, tamen a Thucydide dc hoc oco potissimum superior significatur urbis pars,& a mari remota, ut contra distinguata Pyraeo, Phalero, Munichia, quae erant maritimae partes Ciuitatis, quemadmodum testatuet Aca' a b nometius in descriptione regionum Atticae apud Thucyd. sic Plu proprium
σιρ quod morbum agrestis multitudinis concursus in oppidum esticit. Idemq; erat αςυ, quod ακρο Μολις, utrita ex Xenophonte comprobatur in a. Hellenicoru, ubi dicit ex Pyraeto cum armis duenisse--οMν, & sacra Palladi fecisse,mox cum descendissent Duces, Thrasybulus alloecutus eos qui remanserant in arce, υμι, ε'κω εκ του αςεως
vobis dico, qui opidum uiri incolitis ibi enim apertissimis uerbis ostendit idem esse αςυ, quod ακροπολις , Aem lius probus in vitis Graecorum Imperatorum retinςt nomehoc ipsum,& Astyappellatiatinitati donato vocabulo. Arbstoteles in Poetica ubi agit de Tragςdia,& Comedia quaru
545쪽
sos In Thuyae Narrat. Pestilentia
pio argumento a vocabulo quod est doricum,unde dicta sunt δραματα, illa poemata; dicit alio adhuc usos argu mento ad Com tediae sibi laudem usurpandam,dicebat emindictam non a Volebant Athenienses, quod est i
micorum per pagos, cum essent ab urbe eiecti: ubb per eju1ntelligit ipsam arcem, in qua nobiliores habitabant per kαζ,pagos di Vlaos,quos uodabant Attici biti a iust, alij Graci πίμικifaticuiuisiodi fuisse dicit P. Victorius interpres, Sunium Pyraeum,& filui modi. t i ἐν καλυβαρ- tugurijs aestitosis. J A rcta tecta dixit Livius. Plutarchus eodem epitheto dixit, σκηνωμασι id est,habitaculis aestuosis, sistent uero plerumque homi nes ignorata precipua m orborum causa domos ipsas & habitacula accusare, quod pr clare animaduertit Ouidius, qui ita de pestilentia correptis jn 7 ait.
Quisque si s , t a cuique domus funesta videtur, Et quia causa latet,locus est in crimine notus.
Sic Athenientes accusabant Periclem, quod illos tuguriolis conclusos quasi iumenta retineret se se mutua vi morbi r plentes, is plutarchus in Pericle, quod vero hoc anno suffocatus hic aer,quia UrgΑer suffo- cis dicit armo- regnaret etiam sine occasione arctoru test0ς -ap paret ex Hippoc. int 3. Cona men .i n 3. Epidem. Vbi perunt νου stilentem hanc constitutionem generatim describit, M per
ra sit aestiuum tempus, calidum,cum uentorum cessatio cesserit, suffocatio necessario consequitur; fit uero hoc 'ς que ξrodromis uocatismentis flantibus, neque his qujος consecuti uocantur etesiae. Id Etiam confirmat DiodorWβsiculuε, qui testatur in hanc consututione no fiasse Eicii)βuentos,
546쪽
uento & proptereafuisse aestum ingentem. Galenus lib. 1. de differentijs febrium, cap. q. citat hunc locum, ostendens ex aere horum tabernaculorum suffocato,&aestuanti data occasionem febri pestilenti, repertis nempe corporibus paratis ad suscipiendam labem : eius haec sunt verba, ι
terdum regnat immoderata caliditas ambientis, ut ea, quae Athenienses oppressit pestilentia, quemadmodum recitat Thucydides, sed in tugurijs aestuosis, tempore aestiuio habitantibus, pestis in corpore genita est . Quia vero sunt in cor pore humores ex phauo victu parati ad putredinem, pestilentis fi t initium febris: ubi attingit etiam alteram causam, nempe aeris pestilentis, siue vaporis inquinati, alat alterius seminarii ex Aethiopia defluxi . Quod etiam in dubium reuocat, quasi cirtius fuerit, ex aere hoc suffocato ortam peste, ait. n.
nuum ex Aethiopia fluxere quaedam putredinosa inquina. menta habentibus paratum corpus ad suscipiendum ab illis noxam causa febris futura ii quo animaduertendu, quod Thucydi Galenusin recita dis illis Thucydidis verbis paulo secus duo , pronuntiat, ne in pe α Ουρ, idest, tempore aestatis,nam le- eu, ponugitur apud Thucydidem .s ,ουρ tempore anni,quod tame clata a Gavi infra dicetur,idem est. Et κατα τ)σω χα. Quod verbum n0 est in Thucydide, sed eius loco est ουδωνι κορμ*: sed est foditasse τηιια, hoc praesertim postremum, quo vitio nulli ex praestantissimis viris caruere , ut supra demonstratum est,&praesertim in aliorum sententijs recitandis, in quibus facilis est unius alteriusve vocabuli lapsus, vel additi, Vel praetermissi, vel paulo secus enuntiati. Sic Plutarchus aduersus Coloten Platonis locum afferens de Deo in q, de legibus, sententiam quidem refert, sed verba quaedam immutat. Nam cum dicat Plato, Deum habere principium, sinem, dc media, των Dτων ipse dicit . 'παντ- , δί
547쪽
In Thucyd. Narrat. Pestilentis
alia multa . Videtur aute, quod Thucydides dicit fuisse alia mentia pestis saeuius grassanti eXplicare Galenus, quod fiarit febris pestilens addita ipsὶ pest j lentiae: nam in prima pat te est declaratum pestem esse posse sine febre, ut etia expl6 ratum est pbsse esteipestilentem febrem sine peste, quae in
ter initia. ut praecllare ait Trincauelius in caput Galeni quathus cribens in est tantum modo pestilens, tandem in pestemtrausit: docet uero Galenus eo loco febrem pestilentem p6sse oriri ab aeris intemperie, potissimu calida,usus auctori tate Thucydidis, non tamen de ea agit propria ratione ibi: sed exempli causa, cum esset propositu de causis agenti pro. catarcticis febriu, ostendere, quo pacto eX aere febres orian. tuti qu od quoniam ita se habere multis potest Galeni locis demonstrari, nempe ex nimio aeriScalore gigni febres pestilentes etia δc pestem: ideo non erit ab instituto alienum paucis declarare ex eodem Galeno, quomodo id fiat, cum prae sertim omnes hos modos, M causas simul conspirasse in hactauissima pestilent ia ex Thucydide colligi possit: quod etiateratur Trincauelius in Comentario de differen . seb cap. . lih Nφ Ambientis igitur aeris status duobus nos modis potest ca te h6, ρ6s lefacere perse, per accidens: per se autem, cum est calidus sit ea leta. suapte natura, & primo nos calefacit, ut in diebus caniculacere S se- ribus, idque tribus modis, uel cum circumfusum h qm gy μένον,contingens cutem extimam illam calefacit,& illa m03δ' subiectas proximas partes Maliae alias,quoad cor,b uniuer' sum corpus incalescat, uel δικἀ- ν, cum inspiratur,&trahitur ita calidus ad cerebrum, ad pulmones,ad cor, inde in uniuemum postea corpus dispergitur . Vel cum per diastolctrahitur ab a rierij s, dc per eas ait G alenus, hi4 της
ου Πας αυτne τ'αεξ αερορ attrahentes aliquid etiam e
substantia ipsa ambientis aeris,cor cum illis consentiens v m ut afficiunt συνοριατίλνται,δc calefaciunt: per aecidens uoro calefacit cum putredinis causa est, de putrefactionem ς citat in animatium corporibus, quod fit duobus mPdis,uςi ex se,uel ex admixione halitus,& corporis putridi, aut inqV, namenti pestilentis: ex se uero auctor esse potest putredinii tribus modis. Primo, cum corpus non est ευ ουν,id est,tra' spirabile, Secundo, cum est περιτ ste recremetis plenum
S uitiosis succis ex praua dista contractis, quod utrumqRς
548쪽
erat primus scopus ab eo propositus in curanda pestilentia,
nempe ut haec duo alteru haberet, alteTO careret, contrario modo cin primis enim aucto calore, humores cum difflari non possint, computrescunt, praesertim si aer ambiens sit adeo αμεύορ,ut omnes innati caloris uires frangat: in alteris uero cum aptissimi sint ex qualibet leui oecasione computrescere, facile tanquam ignem esca, concipiunt putredine)Tertio, cum in arctis degunt homines tectis,&tuguriolis astuosis, ubi addita etiam multitudine cohabitantium non est facilis perspiratio, sed aer est quodammodo suffocatus,& oppressus. Fit uero putredinisauctor cum habet permix
tredinosa exhalatione est insectus,ui cadauctum insepultorum, ut fit in bello, uel πελιιατιον, idest, cloacaru m,
uel paludium, uel dicit in prooemio Epid. Quod uero pestis gigni possit,& pestilens febris ex nimio calore declaratum tape a Galeno, sed potissimum in prooe- 1b' k sthimio Epid. initio cauae pars quia Graece non extat: desidera. tu . 'tur enim in impressis Bassi leae,ac Venetijs, Latina uerba referam ubi generatim de omni ametria ita dicit. Ambiens
nos er si immoderatius calefiat , uel frigescat, iuel siccescat corporis symmetriam, quae sanitas est, confundit, intertur bat,ac corrumpit: & licet omnes excessus in quatuor qualitatibus id possint praestare, maxime tamen solet ipse calor nimius praesertim cum hunaiditate coniunctus pestem,&febrem pestilentem excitare, quod nominatim ipse ostendit
in primo περικρασεων de temperamentiS, cap. 3. ubi conitateorum medicorum, philosophorumque sententiam, qui dice Iant ver esse calidum, de humidum,accommodantes singulis anni temporibus singulas quatuor qualitatu syzygias.
γῶται, idest, si uero etiam totus annus fiat humidus, & calidus, maximam necesse est incidere ita pestilentiam, qualis
in 3. Epid. explicatur,quibus ex uerbis coli igitur de hac ipsa Thucydidia peste idem sentire, cum probatum si illam descriptam in 3. Epid. eam esse, quae hic a Thucydide describitur: quod uero talis extiterit,declarat ibi Galenus ex symptomatibus enarratis: quς omnia effectus erant putredinis,que Sss a solo
549쪽
1ος In Thucyd. Narrat. Testilentu
a solo humido calidumi incente gigni potest: quae qui destinos omnia cum Thucydidi js ante comparauimus. Sic Ae tius Tetr. a. lib. t . idem asserit his uerbis: vi οτε λεξο , g
re humores ad putredinem parati ex prauo uictu,initium fit pestilentis ebris. Quae postrema uerba cum sint ex Galeno accepta de T hucydidi peste,per consequens etiam antece. denti de ista intelligenda, licet ibi Galenus humiditatis no faciat, mentionem subintelligendam relinquςns , cum putredo fieri non possis, nisi ii um calidum uincatur ab humido. Titus Liuius lib et s. dicit aestum fuisse pestilςntiae causam,temporς Autumni, ω locis natura grauibus, multo tumen mggis extra urbe , quam in urbe, intoleranda uis aestus per utrasve castra ψmniu fere corpora inquit,ubi licet hinmiditatis nullam faciat mentione,subintelligendum tamen cum dicat grauibus natura locis,hoc est palustribus,& humidis . Sic ortam illam acerbam pestem ex tali constitution . narrat Ouidius lib.7. . Principio crium stilla caligine terras ' Tre it, Uignauis lusit nubibus anus,
Dum ; quater plenis expleuit cornibus orbem, . Luna qua*rplenum tenuata retexuit orbem
Laetiferis alidis'irarunt libus austri Sic Sillius Italicus, qui addit praeterea; halationibu
foedatum fuisse aerem. Otager astriferis Titan feruoribus auras, Et pamum cyanem ateq; palustribus undis, Stagnantem stygio cocyti pleuit odore, 7 Noraq; --ni latis lorentia denis Foedauit, tepidoq; acxenditβlminis igni, rimabat cra sus nebolis caliginis aer, ecce humidit Squalebat tellus vitiato feruida dorso, Nec vi tum dabat, aut estis languentilus umbras, ' Atque ater picea vapor expirabat in aethra. sic LucanuS. Paxa
550쪽
Traxit iners cdum dae contagia pestis, Obscurum in nubem, taliotramine Nessus Emittit 'glam ni bulosis aeris xis, Antraq; Letiferi rabiem et ph is anhelant. Quibus comparationibus citoris vis tignificatur. Antonius Altimai ab Attomari in lib.de seb pest. citat hunc locum, conatur' streostendere ex Thucydidis verbis, aerem fuisse corruptum in substantia: mst enim multa sic ait: In hac pestilentia ea corpora febres pestilentes inciderunt se statis tempore, quae 'tempore
in suffocatis ob domorum petiuriamo collabant tugurijs,
seu cauernis: propterea quod haud quaquam perflatum recipere posset aer in eisdem cauernis, seu tisurijs inclusus,ex immodicoq; calσre praecedenteputris,ssimcansque redditus est,& ita substantia immutatus, quemadmodum in caeteris pestile iijs.Videbatur enim hic locus maxime aduersari suae sententiae,qui putat pestem non posse fieri,nisi ex pestilentiaeris statu, cum diceret Thucydides ex calore profectam pe stilentiam. Hanc vero constitutionem testatis ita in substantia immutatam,ut aestus intemperantia fiat pestilens. Mesue appellauit constitutionem aestatis venenosam. Fiam ita inquit de syrupo ex acido citri,febribusq; pestilentibus, praesertim constitutione aestatis venenosa, ic pestilentiae opitulat. Hic vero magna sese nobis insinuat, atque fit obuiam controue sita in libris serE omnium;quide peste scripsere,exagitata,vtruscilicet, Sc quomodo aer putrescere possit, ac corrumpi: videtur enim innuere id Thucydides este factum,&Galenus ita intelligit, Plutarchus subscribit, Diodorus Siculus expressissimis verbis testatur,dicens de hoc ipso facto sutvidimus) verba faciens ιριεὶρώρμενον,ides ,attra hentes aerem corruptum: nam id videtur philosophiae naturalis,ac veritatis dogmatibus aduersari. Auctor enim est Ari An aeritisteles Probi sect. 23. prbes. 19. neque ignem, neque aerem P0ssi a re putrescere. Q rit enim σnπεται, πηρ ueshlie est νῶ αὐρ ου σώπεται,ide it, propter quod aer quidem ; & te ra putrescit: aer vero & ignisnon putresciit quinimo etiam nullum simplex elementu posse putrescere autumant Physici, pro qua soluenda dubitatione dicendum aerem simplucem,& in propria sphaera,ac loco elementari, ut aiunt, non putrescere, sed solu aerem in extrema hac, dc infima regio-