장음표시 사용
171쪽
ait: Exponamus deinceps, ovibus operibus, ct cujusnodi conete; D-tione confisus, ad Episcopialem locum aspiraverit. An ideo fortassΘquod ab initio in Ecclesia me. fatus es , ct multa pro ejus defensisne certamina subicit, multisque e 'gravissimis periculis religionis causseonsidiatus est ' minime id quidem . Deinde causam ejus conversio
nis oc suscepti baptismatis Satanam mille , a quo erat oppreti S,
Energumentis enim erat, enarrans, subjungit: aeuippe cui causam, atque initium credendi praebuit Satanas in ipsum ingressur atque in ipso aliquandiu commoratus . Cumque ab exorcisis foveretur, tu mombum gravissimum collauus s dum jamjamque moriturus ereditur , in
ipso, in quo jacebat, lectulo perfusus , baptismum fuscepit: si tamem hujusmodi baptismum fuscepisse dicendus es.
Haec ultima verba indicant, Baptismum susceptum in lecto , R a graviter decumbente,suille tunc temporis suspectum, sive quia qui in lecto baptiEabatur, cum mergi a bapti ante non pollet, ut ritus tunc serebat, aqua dumtaxat perfundebatur, ideoque talis Bapti sinus minus solemnis, & minus persectus habebatur. Sive quia talis Bapti sinus non sponte, sed potius mortis metu ab hominibus , qui sui non satis compotes eiient, suspectus videbatur. Ideoque tales, qui Clinici vocabantur, ad presbyterii gradum promoveri vetabantur Canone Ia. Concilii Neocaesariensis: Si quis is aegritudine constitutus fuerit haptizatus, Presister ordiuari non de bet . Non enim fides illius voluntaria , sed ex necessitate s nisi fortὰ postea ipsius studium Orides probabilis fuerit, aut ιυmivum raritas cogat. Attamen S. Cyprianus Epist. 76. aeque verum Baptismum
elle docet, qui per aspersionem in lecto fit, atque qui per immersionem fit in Ecclesia . VIII. Post Baptisma modo dicto susceptum , tantum abfuit , ut fidei dc pietatis signa Novatianus demonstrarit, quin potius
contraria praetulit. Nam ab infirmitate liberatus, nec Sacramentum Confirmationis suscepit, nec postulavit. Ita Cornelius : Sesneque postquam liberatus est morbo,reliqua percepit, quae juxta Ecclesiasticam regulam percipi debent: neque ab Episcopo consignatus est. me autem signaculo miui- percepto, quo tandem modo Spiritum
ueram potuit accipere ' Dispentatione tamen , ut dicam , factus presbyter, in3ruente persecutione latebras quassivit, & licet rogatus a Diaconis ut pro debito sui muneris fratribus subveniret, presbyterum se elle negavit', nec a cubiculo, in quo se incluserat, persecutionis metu exire voluit. Ita Cornelius prosequitur : a ui
persecutionis tempore prae metu ac nimia vivendi cupiditate presbi rum se esse negavit. Admonitus enim ω rogatus a Diaconis, ut excubie Io , in quo fe ipsum incluserat, egressas, fratribus auxilio in Tom. VI. Par. II. X due
172쪽
digentibus Deeurreret, tantam affuit, at hortauribus Diaconis morem gereret. Ruiu potius irά ct indignatione percitus abiit, ae discessit. Neque euim Presbterum se amplius velle esse respondit, sed alterius mi inophia desiderio teneri . IX. Praefatis impedimentis non obstantibus , praeter Ecclesiasticam reSulam, ex gratia & dispensatione Episcopi Romani t sorte S. Fabiani, vel alterius ex Comelii Praedecessoribus) reclamante licet Clero, Novatianus, ut dixi, presbyterio initiatus fuit. Ita Cornelius : Nam eum egregius ille vir Ecclesiam Dei reliquisset, in qua pos f sceptum Baptismum presisteri gradam fuerat
eo ecutus, idque per gratiam Episcopi, qui manas illi imponens eam ad presisterorum ordinem evexit. Cui cum urivemus Clarus, multiaque ex populo refragoreotur , es quod non liceret quemquam ex iis ,
qui maeule vi morbi tu istiuis perinde ac ille perfusi fuissent , Clarum abfumi, postulavit ab iis Episcopus , ut hunc filum ordinari a Dpatereutur . Utinam autem vel ab hoc 1blo ordinando abstinuis let. Sunt qui velint, absque transitu per interiores Ordines & Subdiaconatum ac Diaconatum eum ordinasse, quod verisimile putant, ex oppositione quam instituit S. Cyprianus Epist. sa. ad Antoni num , ubi de Cornel io dicit: Non iste ad Discupatum subito pervierit , sed per omnia Ecclesiastica incia promotus, ct in Divinis adminis rationibus Dominum fae promeritus ad sacerdotii sublime fassegium euntiis religionis gradibus Uceudit .
X. Qito 1 Romanum Episcopum movit ad superandos super uno Novatiano obices, quibus a presbyterio jure arcebatur, 1 uisse puto singularis eruditionis specimen ac eloquentiae quod Novatianus praeterebat. Erat enim in Ph losophicis scientiis apprime peritus , ex quibus Stoicam specialiter proseisiis futile creditur . Factus etiam Christianus ad Divinas literas se convertens, sui in eis profectus plura scriptis testimonia dedit s adeo ut S. Hieronymus
Scriptoribus Ecclesialticis Novatianum annumerarit. De eo enim c. 7o. Scripsis intem , inquit, de Pascha , de Sabbato, de Ciνcumcisione , de Sacerdυνe, de inatione , de tabis Pudaicis , de Instantia, de Attalo , multaque alia e ct de Trinitate graude volumen , qaas Epireme operis Tertulliani faciens , quod plerique a clemes C rium existiniane. Imo ante schisma ipse scripsit Epistolam, quae sub uomine Presbyterorum N Diaconorum Ecclesiae Romanae inter Cyprianicas legitur num. 32. apud Pamelium, quam commemorar prianus ipse Epist. 32. dicens : Additum es eιiam Novaria tune feriberio, er quod scripserat Da voce recitante , ct presistero M Ue , tune adhuc Coa a -e, nunc jam marore jubscribente , ustum in mis O' in exitu constitutis pax daretur. Quibus apparet,
173쪽
DE CAT 11Anrs frU NOVATIANIs . I σ3Novatianum tunc miste exterius Catholicum, & ab errore, lauein postea effudit, alienum. Quod ei facto haeretico objicit Cyprianus
vel alius ei coaevus in L. ad Novatianum haereticum . Mirum ergo non est, quod Episcopus Romanus Novatiani eruditione, pietate , & tunc sana fide permotus, ipsum ministerio aptum existimarit, & ad presbyterium praedilexerit. XI. Nihilominus Romani Cleri Novatiani ordinationi resistentia pnesagium fuit eorum, quae postea ejus ambitio contra Ecclesiam machinata fuit, &qua sub ovina pelle prius latitans lupum postea se manifestavit. Hujus primum argumentum exh buit, cum factus jam presbyter, urgente persecutione, ut supra dixi, in cubiculo se abscondit, A rogatus a Diaconis, ut indigentibus tra- tribus, sive in carcere detentis, sive in periculo constitutis, vel Eucharistiam vel alia spiritualia caritatis opera exhibendo subveniret, se presbyterum esse aperte negavit. Tunc enim esto non adhuc lupum, mercenarium tamen se manifestavit, qui videns lupum venientem dimittit oves dc fugit, quia mercenarius est. Esto autem Ecclesiam tunc non deseruerit, brevi tamen eam deseru it. Qui enim, ut supra dixi, a Daemone in Ecclesiam intrusu, mera i , a Daemone ab Ecclesia ejiciendus erat.
q. II. Novati di Νοsatiani schisma .
I. α Ovatus, ut supra dixi, videns se ab Episcopis Africanis 1 l communione ob sua ibi patrata scelera damnandum, RO-mam aufugit. Mutata tamen regione non mutavla hominem, sed, ut ait Cyprianus fax O ignis ad eousanda seditionis incendio , turbo ct tempestas a Mei facienda naufragia , rupis quieris , tranquillita tis adversarius, pacis inimicus, vix illuc adventans, unionem, &caritatis vinculum , quo fideles sociabantur, discordia frangere tentavit. Nec incassum: Inveniens enim alios sui similes, contra Clerum aliquos de populo excitat, ut electionem Cornelii in Episcopum, de qua tunc agebatur, impediret. Ac videns Novatianum Episcopatus ambitione aestuantem, inito cum illo medere, cum prase ut optasset, viam non detegeret, eam pro Novat lano sternere,& suffragantium partem a Cornelio segregare, malis artibuS m litus est. II. Verum cum illius ac Novatiani conatus irriti evasissent, Cornelius enim ad Pontificatum legitime electus, & forte etiam consecratus fuit, graves contra ejus personam accusationes spar
174쪽
gere, A schisma parare coeperunt. Omillis inhonestis & turpibus,cle quibus eum calumniabantur s dicebant, eum in persecutione libellum ab Ethnicis accepisse, cum Episcopis qui idolis sacrificaverant communicasse, & alia quae S. Cyprianus Epist. sa. ad Antonianum refert, sic ut calumnias his verri refutat autem
quaedam de illo inhonesta ct maligna jactantur, nolo mireris, clim scias, hoe esse opus femper Diaboli, ut fervos Dei mendacio laceret, ct opinionibus salsis gloriosum nomen infamet , ut qui conscientiae suae luce
clarescunt, alienis rumoribas fordidentur . Explora e autem collegas nostros scius O' et eris me comperisse, nulla illum libelli ut quidamia fant, labe maculatum esse, sed neque cum Episcopis qui sacrisoa-
ωerunt cιmmunicationem sacriligam miscuisse , sed eos demum , quorum causa audita, ct innocentia comprobata sit, conjunxi e nobiscum.
Hac Cyprianus, qui deinde proiequitur eum purgans de facto Troplainai: Nam ct de Tromimo , de quo tibi scribi desiderasti, nouita res est, ut ad te pertulit rumor, O mendacium maliguorum. Num
sicut Ante Fores nostris,pu fecerunt, colligeudis frutribus nostris , carissimus frater noster Goelius necessario succubuit, ct quoniam
cum Tro bimo pars maxima plebis abscesserat, redeunte xuue ad Ecclesiam Trophimo , 2jatisfaciente, O paenitentia deprecatibuis errorem pri tinum confitente , fraternitatem, quam nuper abstraxerat, cum plena humilitate oe' satisfactione revocante, auitae sunt ejus preces , crin Ecclesiam Domini nou tam Trophimus , quam maximus fratrum numerus, qui cum Tromimo faerat, a usus est: qui omes regressura ad Ecclesium uou essent , nisi cum Trophimo comitante venissent. I. . . Sic tamen admissus es Tropbimus, ut laicus communicet, non fecundum quod ad te malignorum litterae pertulerunt, quasi locum Sacerdotis Uuapet ined 9 quod passim communicare facri catis Gose velius tibi nuntiatus est, Me etiam de opustatarum fletis rumoribus vafitur . Neq6 erim possunt laudare uos qui recedunt'. aut expe esare debemus. ut placeamus illis , qui nobis daeplicentes, ct contra
Ecclesiam rebelles , sillicitandis de Ecclesia fratribus violenter in*Iunt. His & aliis Antonianum monet Cyprianus, ne audiat &credat ea , quae contra Comelium spargebantur . III. Nihilominus talibus, esto falsis, rumoribus multi Icvescorde, Novato oc Novatiano solicitantibus .fidem adhibet aes, a dicato Cornelioe, ad Novatianum accedere: ex quibus nedum plures de populo, sed & de iis etiam quidam, qui in persecutione ob fidei Consellionem clarillimi erant, inter quos numerantur Madiimus, Urbanus, S donius, R Celerinus: hi enim, & maxime Celerinus, omnia genera tormentorum pro fide sustinuerant. Horum autem a Cornelio se ilio ma xjmam Romanae plebis partem Dissili od by COO le
175쪽
DE CATMARis sΕU NovATIANIS . Issad Novatianum traxit. Sed inde cognito Novatiani dolo, ipso derelicto gemebundi & poenitentes ad Ecclesiam redierunt. Ita scribit Cornelius in praechata Epistola ad Fabium apud Eusebium
L. 6. c. 43. dicenS : Maximus Ecclesiae uinrae presbγter, O Urbanus amba ex fidei confessone egregiam jam fecundo laudem adepti : Sid nius etiam ct Ceterinus, vir qui euncta tormentorum geuera per Dei
misericordiam forti me fusinuit, ut qui Mei fuae constantia infr-mitatem corporis fui roborans , adversa tum penitus debellavit. Hi omnes cum illum tandem cognovissent, ct fraudem ejus ac Φerfutiam,perjuria quoque atque mendacia, se abhorrentem ab omni focietate feritatem , , luptuam quandiam in eo amicitiam deprehendis ut, ad Sanctam Ecclesiam reverssant: cunctasque illius praesinas ac nequi iam , quam jampridem intra se occultans se se interim submittebat , praesentibus aliquυt Episcopis ae Presisteris ct laicis compluribus evulgarunt: ingemisceuι es ac dolentes , quod a fraudulenta illa malignaque besia indueti, aliquanto temporis Datio ab Ecclesia rece1
menta IV. Praecipua, & quidem diabolica, qua Novatianus, ut si plicibus illuderet, utebatur versutia, erat dicere, se ilius Dei AEcclesiiae Zelo ab obedientia Cornelii retraxisse, cum compertum
ei fuerit illius Ordinationem irritam & nullam mille, utpote nominis libellatici, sacrificatoris , inhonesti & totius Ecclesiasticae disciplinae everioris, ideoque prorsus indigni, ut sederet in loco
Petri. Haec autem se dicere, non quia Sedem illius concupisceret, aut ambitione moveretur, juramento tremendisque sacramentis assirmabat. Ita refert Cornelius supra relatus: Ies tremendis quibusdam sacramentis a maverat, se Episcopatum non concupiscere . Qualis autem esset eius animus factum demonstravit. Repentὰ, suinungit Cornelius, tanquam ex machina quadam in medium projectus, Episcopus apparuit. Mox enim qui ei favebant, pronuntiata adversus Cornelii Ordinationem sententiis,Novatianum ipsum dissidii totius auctorem, plebis seductorem, ac schismaticorum principem, Romanum Pontificem proclamarunt.
V. Nec minus fraudulenta & turpis ejus ordinatio fuit, quam S. Cornelius citato loco ita describit: Is qui se doctorem O Ecclesiasicae disciplinae propugnatorem ferebat, eum Episcopatum sibi is
Deo minime concessum, rapere ac vindicare conaretur , duos deploratae salutis homines sibi foetos adjauxit, ut eos in exiguam ac vili mam Italiae partem mitteret , atque illinc accitos tres Episcopos, mioes plane rudes ac simplices , fraudulenta quadam molitione d ret, constanti mi a matis, ipsos quamprimum Romam princi tere , at omis uudecumque orta discoria . ipsorum ur δ ud eum uti i
176쪽
Epycopis interQentu atque arbitrio fedaretur. Rui cum advenisent, iamives, ut jam diximus, simplicioris ingenii , nec in his perditorum hominum artibus ac fallaciis fatis triti : eos ille is qaibusdam fui simillimis, quos ad id comparaverat, inclusos hora decima , temulentos crapula oppresses , adumbrata quadam ct inani manuam impositione ,
Episcopatum sibi tradere per vim cogit: eumque nullo sibi jure competentem per fraudem atque insidias Oindicat. Haec fuit Novatiani in Ep scopum Romanum ordinatio a tribus Episcopis temulentis& crapula oppressis, ac proinde quid agerent nescientibus, per
fraudem & vim extorta . Unus tamen ex eis agnito errore accessit poenitens ad Cornelium , qui eum ad communionem laicam recepit: alios vero
duos Novatiani partes forte secutos deposuit, S in eorum locum alios instituit. Ita ipse Cornelius subjungit: Nee multis pos unus
ex iliis Episcopis ad Ecelesiam rediit, delitium suum eum lamentis ac fletibus cointeus. xuem nos, cum universus populus pro tuo interecein et, ad communionem laicamjuscepimus . Reliquis etiam duobas Episcopis fuccessores Ordinavimus , eosque is locum eorum direximus.
VI. De tali sua licet inani ordinatione Novatianus tumens, Omne studium ac solicitudinein, ut omnes ad sui obedientiam traheret, adhibebat, ac eo facinoris pervenit, ut cum Sacram Eucharistiam populo traderet, jurare per corpus & sanguinem Christi singulos cogeret, se suas partes non deserturos. Ita hoc tanquam facinus omnium, quae ab ipso commilia sunt, longe gravit limum subjungit idem Cornelius & scribens : Etenim oblatione faud portionem fmgulis dividens s dum eam tradit, miseros homines
benedictimis loco jurare cogit, manus ejus, qui portionem accepit, am Libus fuis manibus comprehensas retinens , nec prius dimittens , quam
jurati su dixeνint i ipsis erim utar illius verbis ra mihi per Compus , Sanguiuem Domini vostri Iesu orsi, te nunquam meas partes deferturum , nec ad Corneliam csse rediturum . Ita miser ille non prius gustare finitur , quam sibi Us malam imprecatus sit. Et eum panem illam accipiens dicere debuisset Amen , ejus Deo dicit: non revertar deinceps ad Cornelium. Quis ad tam atrox insanae ambitionis facinus non exhorreat e Is erat Novatianus , qui se Episcopatum non concupi1cere tot Sacramentis, ut dixi, asserebat.
VII. Dum talia Novatianus Romae gereret, alias orbis Ecclesias de sua in Episcopum Romanum Ordinatione certiores Legatis' literis reddere non omisit. Legatos misit ad Sanctum Cypri Carthaginensem Episcopum cum famosis contra Cornelium 'um. 'ationem ejus libellis. At S. Cyprianus nec cum schisma-.T 0 Ju 'unicavit, nec Novatiani ordinatioaem approbavit, flec
177쪽
confictis in Cornelium calumniis aures praebere voluit, ut constat ex Epistola ipsius ad Cornelium data quae est 4 I. Miserat S. Cyprianus Caldonium & Fortunatum Romam, ut literis ipsius Apraesentia sua pacem Ecclesiae procurare niterentur. Sed cum irrito conatu id tentassent, augerique vidistent in dies schismatic rum contumaciam, ad Sancium Cyprianum reversi sunt: qui de Cornelii Ordinatione legitime certior factus, literas ad ipsum dedit , quibus probatam sibi ejus ordinationem testaretur. Didicerat enim totam ordinationis Cornelii seriem, & eorum quae post ipsam evenerant, a Pomprio & Stephano Episcopis . Id constat ex Epist. 42. ejusdem S. Cypriani ad Cornelium . Nec Carthagine solum, sed per Africam universam unitatem Ecclesiasticam stabilire ac tueri conatus est S. Cyprianus, datis ad singulos Coepiscopos literis, quibus eos hortatus est, ut Ecclesia
Catholicae radicem er matricem agnos cerent, ac tenerent: Et commu
nione jungerentur Cornelio legitimo Pontifici. Ex quorum rescriptis , Ordinationis illius o origo Mecessaria, ct ratio jusa, O
gloriosa quoque ιπuocentia comprobata est, ut ex Epist. 4s. ejusdem
Cypriani ad Cornelium. VIII. Porro cum Novatianus, ut supra tetigi, Conscstbres aliquos a Cornelio dc Ecclesia abstraxisset, schismaticos e martyrii candidatis eos efficiens, ut suae factioni auctoritatem conciliaret : existimans S. Cyprianus plurimum ei detractum iri, si isti ad communionem cum Cornelio non redirent, ad ipsos per Mettium Subdiaconum literas prius cum Cornelio communicandas dedit , ut ex Epistola 43. ad Cornelium & Epist. 44. ad Maximum, Nicostratum es caeteros Consessores. Plurimum profuerunt hae litteraessiquidem Maximus, Urbanus, Sidonius & Macarius Consellores, ae plerique Catholici, qui se eis adjunxerant, se circumventos ac deceptos fuisse gementes,& contestati se animo semper in Ecclesia fuisse, ad Cornelium accellere. Quos ille benigne suscipiens, Maximum quidem Presbyterum in sui gradus honorem restituit: caeteros cum ingenti populi suifragio recepit, ut ex ejusdem ad Cyprianum Epist. inter Cyprianicas 46. IX. Confessores ad Ecclesiam reversi, de reditu suo &pace cum Cornelio inita, data ad eum Epistola, quae est so., S. Cypri num certiorem fecerunt, quibus ille Epist. sa. vicissim gratulatus est. Huic Confessorum ad unitatem reditui plurimum profecere
S. Cypriani tum literae , tum M maxime egregius de Unitate Eeclesiae Liber , quem schismati opposuit, & priusquam Consellores ad Ecclesiam redirent scripsiste , verba prope finem posita satis
178쪽
X. Paulo ante Confessorum reditum miserat Novatianus magnificam legationem in Africam, quam Novatus, Evaristus , Nicostratus, Primus, ac Dionysius schismatici susceperant, de qua monitum voluit Cyprianum Cornelius per Nicepnorum Acolytum, qui postridie adventus Novati, dc caeterorum schismatic rum, Carthaginem pervenit, ut ex Cypriani Epist. 49. Qui tamen,pr.emonitis a Cypriano Episcopis, per Africam vagantes nullum suae legationis fructum reportarunt. Dum tamen hi seductores per Africam frustra divagarentur, Romae schismaticorum factio notabiliter minui coepit. Complures enim cognita Novatiani vastitie ad Cornelium redierunt, inter quos praelaudati Consessiores Maximus presbyter & alii supra recensiti. XI. Literas etiam dederat ad Ecclesiam Alexandrinam Novalianus , quibus callide contestabatur, se invitum electum mille,
ut eo verborum fuco detestandum schismatis lacinus cooperiret. Cui tamen S. Dionysius Alexandrinus tunc Episcopus in h.Pc verba respondit : Si quidem invitus , ut Ueris, eo adductus es , id nobis ostendes tua θοαὶ redeundo . Satius quidem fuerat quidvis pati, ne Ecclesia Dei discinderetur . Nec miniss gloriosum fuisset idcirco fu-bire mar rium , ne Ecclesiam scinderes, quam ut ne Molis facrificares. Imo illud meo quidem judicio illustrius fui et . me enim pro Daunius anima'. illic pro omni Ecclesia mar rium quis fustinet. Si tamen vel nunc persuaseris fratribus, aut eos coegeris, ut ad concordiam redeant, majus tibi meritum erit, quum culpa . Et hac quidem non
imputabitur: illud vero praedicabitur . a uod si fratribus parere recusantibus id incere nou potes , tuam ipse auimam feros . Opto te paci sudeutem in Domino bene valere . Epistola haec legitur apud Eusebium L.6. Hist. c. s. Et quidem omnium cordibus inserenda . XII. Novatiani tamen cor hujus salutaris moniti capax non
erat: qui enim ambitione & artibus locum violenter invaserat, eisdem ne illum dimitteret detinebatur. At quod ipse detrectabat, Deus Ecclesiae suae considens Cypriani Sc Catholicorum opera sensim perficiebat. Paulatim enim etiam a suis ita derelictus Novalianus fuit, ut pene solus remanserit. Quare Cornelius saepe r censita ad Fabium Epistola: Scias, inquit, porro itium jam nudatum, ac pene solum remansisse, fratribus quotidie eum deferentibus , ct ad
Ecclesiam redeuutibus. Et tandem Romae solemniter fuisse excommunicatum, bc ejus excommunicationem generaliter approbatam , scribit Cornelius in fine Epist. ad Fabium apud Euseb. L. F.
c.43. ubi recenset nomina, tum Episcoporum, tum Urbium a quibus excommunicatio lata & approbata fuit. Romae quidem anno as 3. a sexaginta Episcopis, & totidem Presbyteris sub Corneliolatas
179쪽
scopi adhaeserunt. XIII. Mansiste Romae Novatianum , ξc Novatum in Africam rediiise, ambos destitutos sed in errore obstinatos ad mortem usque, communis opinio est. De eorum exitu Patres silent . Utrumque tamen martyrem sui gregales faciunt. Novatum sub Valentiano passum scribit Socrates Lib. . Hist. cap. a 3. Cui tamen utpote Novati partibus addicto fides habenda non est. De Novatiano idem dicebant sui: negat tamen S. Pacianus in Epist. a. ad Sympronianum, ubi addit, quod si pastus vel occisus estet, adhuc ma tyr non esset: Poreb etiamsi passus es aliquid Novatianus, non ta-
mem etiam occisus: etiamsi occisus, non tamen coronatus . iauidni 'Extra Ecclesiae pacem, extra concordiam, extra eam Matrem , cuis
partio debet esse qui maror es. Audi Apostolum is Etsi tradidero
corpus meum ad comburendum, caritatem autem non habeam ,
nihil mihi prodest A. Hoc pacto decessit etiam Novatus. Uterque aeterno igni damnatus: ut quorum impietas fuit una , & una
esset utriusque communis poena.
XIV. De tempore, quo primum haec haeresis apparuit, facithex dictis colligi poterit. Etenim Novatus duobus Philippis imp rantibus, & eodem anno, quo Donato,Carthaginensi Episcopo vita functo, datus fuit successor S. Cyprianus s quo anno Felicissimus schisma adversus eum excitaverat, qui fuit annus Domini a 8. Fabiano Summo Pontifice. Licet autem sub duobus Philippis Ecclesia in pace floruerit, sub Maximino tamen ab anno a 36. gravis
exarserat persecutio. Ex hac occasionem haeresim suam excitandi sumsit Novatus. Cum enim videret, in persecutione Maximini lapsis veniam in mortis periculo petentibus ab Ecelesia concedi, novum dogma prodere ausus fuit, quo docebat, lapsis nullo tempore veniam este indulgendam. Propter hoc aliaque Novati fac nora eum in Synodo damnare Africani Patres decreverant f Sed
exorta a Decio nova persecutione anno a so. & ultimo Fabiani Papae, convenire Patres non potuerunt, & Novatus Romam aufugit.
Novatianus postea primum apparuit schisinaticus eo anno , quo Cornelius in Episcopatu Romano Fabiano mortuo successit, qui fuit annus Domini a s I. M Decii a. Tunc enim Novatianus Novato etiam incitante, adversus Cornelii electionem insurgere , M schisma ordiri coepit ae h.eresim. Hujus esto Novatus prima semina in Africa jecerit, ampliator tamen fuit Novatianus. Diutissime autem Novatianorum Secta perduravit. Etenim S. Paciani aetate, qui claruit circa annum Domini 37o. Valenti niano 8c Valente imperantibus, erant adhuc Episcopi Novatiani .rim. VII. Par. II. Y qu Disiti co by Corale
180쪽
quorum unus erat Sympronianus , ad quem S. Paeianus tres dedit Epistolas. Imo etiam sub Innocentio I. qui loco Anastasii in Petri sede suffectus fuit Arcadio & Honorio imperantibus anno scilicet M a. Novatianorum reliquias adhuc superstites fuisse, colligitur ex ejus Epistola ad Victricium Episcopum Rotho gensem in qua
cap. 8. docet, venientes a Novatianis non esse rebaptiZandos: Utvevienter d Novatiaris , veI Montensibus per manus tantum impostionem suscipiantur . Post haec tempora Novatianorum nomen aprorsus delituit.
L qui in persecutione s Decii lapsi fuerant, vel fidem abnepando, vel libellos accipiendo, Ecclesia nullam potestatem tamberet iterum recipiendi, & veniam eis indulgendi. Hunc errorem sugseisit ei ambitio & invidia in Cornelium : ut enim eum nimiae
lenitatis accusare posset, extremum rigorem excogitavit. Ita re sert Eusebius Lbi.6. Hist. cap. a. in initio,ubi postquam ea narravit quae Dionysius Alexandrinus circa lapsos sancte ac pie constitu rat, ait: Novatus Novatianus Geissae Romanae presbter arrogantiε adversus eos elatur , quasi nulla Dei solutis ipsis msuae fu-peresset ἡ tametsi omnia explerent, quae ad sinceram comermium spuramque confessonem pertinent, propriae e Udam Secta eorum qui tumore mentis elatis ipsis citharos cognominarunt, auctor extitit. II. Socrates tamen secta Novatianus hunc errorem emollire conatus. Lib. 4. Ηἰstoriae c. 28. haec habet: M tus verius Novatianus Eeclesiae Romanae presister ideo dissidium fecit, quod Coro sesius Episcopas fideles, qui tempore persecuti,nis 4 Decio Impera rore contra Ecclesiam excitatae idolis sacri caverant, an commurionem suscepisset. Hanc igitur ob causam cum secessisset, ab Episcopis qui dem cum illo festiebant, ad Ponti catum evectus, feripsit ad omer
tibique Ecclesiar, ne eos qui Daemonibus immolaverant, ad focra m seria admitterent. Sed ut bortarentur quidem eos ad paenitentiam ἔιndulgentiam autem criminum relinquerent Deo , penes quem DF σθ itriumque est crimina remittendi.
III. Ex his oritur dubiam, an Novatianus Iapsis spem ademerit obtinendi veniam & indulgentiam solum ab Ecclesia, etsi ει nitentes ad eam accesserint s an vero ademerit spem veniae obtinendae etiam a Deo. Hoc secundum colligitur ex S.Cyprianos seu alio coaevo a Lib. ad Novatianum , quem ita inchoat: Ggi