장음표시 사용
251쪽
se indicante statim ad opus accedimus, pio ipso absoluendo consensus desiderarucia contra indicantis. Propterea duo sunt prina ari j scopi pro executione huiusce re- A me dij animaduertendi: nempe unus indicans alter admittens,vel non prohibens. aut idem remedium indicans. modo tamen contrario: atque haec profecto est Galeni syndromes quam ille imitatione Menodoti proposuit. Hactenus Aduersarius qui deinceps ex hac distinctione, Ac doctrina rationem colligit,quamobrem modo plures modo pauciores scopi a Galeno fuerint instituti. Ego vero,qui saepe experior,ac sentio,quam tardo, de hebeti sim ingenio , libenter fateor me neque Verba, neque verborum sensem satis intclligere. Quin immo , ita D. O. M. mihi velim propitium,ut loquor ex animo, in ea opinione sum,paucos, fortet neminem , forte neque ipsummet Aduersarium , sorte ne Apollinem quidem hos Platonicos numeros posse comprchcndcre. Quod sputo) facile unusquisque mecum fatebitur,quicumque aci huiusmodi & rerum,& verborum seriem paul battentiuς volucrit animum adhibere. Quocumque autem modo res se habeat,. mihi liceat nonnulla breuiter annotare, Ac perpendere. Ac primum quidem,quod Aduersarius inquit,nos inquirere vel scopuiri vere indicantem, vel tum indica tum, tum contraindicantent; quaero,isti duo posteriores scopi,tum indicans , tun, contraindicans verὸ ne indicabunt, an falsor Si vere,quid fuerat, ut haec particulmin uno membro,minimo ,minime in altero ponere tui: Si falso quid absurdius dici,aut concipi animo potest ' Deinde vero cum ait, scopum indicantem, de coa-traindicantem simul conspicimtes, statim accedendum ad opus insinuare; tillentientibus omnibus, aut alterutro abstinenduin: sunt omnia noua , falsa, ab
surda,& ab omni sana doctrina aliena. Quaeso enim quomodo scopus indicans,& contra indicans, duo contraria possunt simul conuenire, & conspirare ' Alter affirmat, alter negat:alter permittit, alter prohibet. alter indicat, alter cor tra indicat. Quid a rerum natura alienius dici, aut existimari potest Verum esto ambo consentiant: falsum id quoque, Ac absurdum est, illos inuicem conspirantes statim ad opus accedendum insinuare : falsum id quoque dissentientibus omnibus, aut ali crutro, a missione sanguinis fore abstinendum : quandoquidem etiamsi alteruter dissentiat, licet aliquando aduenae sectionem accedere. Ex. gr. Haemorrhagra, quatenus est sanguinis fluxio , indicat sanguinem supprimendum csse; adcfique maxime venae sectionem contraindicata,) quid enim magis vacuationem permissionem sanguinis potest contraindicare,quam sanguinis effluuiumὶ)nihilominus etiamsi utrique huiusmodi scopi simul non conueniunt,neque comspirant; etiamsi alteruter deficit, ac vehementer disentit, plus pollente indic
tione a magnitudine morbi,quandoque licet venam incidere. Praeterea nec minus absurdum videtur , quod scribitur, nos quaerere tum scopos vere indicantes, dc contraindicantes, tum etiam significantes statum,atque naturam indicantium.& contraindicantium: qua enim ratione scopos vere indicantes,& contraindicantes quis potest intelligere,nisi eorum statum, dc naturam
intelligatὶ Hoc a bona philosophia nimis alienum est. Equidem certe nunquam memini me huiusmodi tam subtilem, δc argutam disti rinionem: doctrinamque apud Galenum legisse. Ad haec neque illud sua caret absurditate , quod aduersarius inquit ,scopos in dicare idcin remedium, modo tamen contrario: quod qui fieri possit, ne fingere
quidem animo possum. Postremo, ut ne sinsula persequar e id quoque nota
252쪽
citam est, quod Aduersarius demum scribit; hanc prosectis Galeni syndromensuisse,quam ille Menodoti imitatione proposuit. Namque si quis veram Galeni P
syndromen memoria repetat,quae ab illo hisce verbis exponitur, Primi, ac maxime proprii sanguinis mittendi scopi sunt morbi masnatudo,& robur laborantis; dc hanc primam elIe syndromen dicere oportet,haud picthoricam, in qua sanguinis misso obseruata sit dcc. is facile intelliget, quam mens Galeni a mente Aduersari j sit aliena; Galenumque sibi Hippocratem , Platonem. Aristotelem, non Menodotum imitandos proposuisse. Nos porro ex tanta Obscuritate conati sumus aliquam lucem elicere. Sed cum ille polliceatur se deinceps haec omnia sigillatim, ac diligentius esse explicaturum, post tenebras expcctabimus lucem.
Quo quidem opportuniore loco nos quoque rursum hanc iplam rem riactare non grauabimur. Verum quae restant persequamur. Aduersarius itaque ad suam texendam telam, tanquam fundamentum poniti Galent axioma lib. V. de Meth.Med cap. I r. ac libro de Rat. Cur. per sanguinis misis p 8.& t a. ac frequenter alibi. Sanguinis missionem tum in sanis, tum in agrotis duplici de causa exerceri: quarum una est vacuatio ipsius sanguinis, cum ita multitudine crevit, ut vasa distendat, in tumorem adducat, aut saltem vires aggravet. Alia vero vehementer fluentis revulso,ad contrariam partem ducendo, ac postea ad proximas,vicinasque derivando: cui aliud etiam addamus ex eodem authore,quod causa in uniuersum, ob quam venae sectio petitur, est, ut vacuetur sanguis Icc. Haec ille. Quoniam vero si velimus accurate. & exquisite haec sigillatim examinare , in quibus tota sere summa nostrae disputationis videtur consistere, foret necesse huc multa afferre, atque in hunc locum congerere, quae certo posterius magis opportune, ordinate, ac distincte tractari possunt, ac debent, operaepretiu facturi videmur, si nos quoq; in praesentia hanc rem summatim agamus. Quod quide fiet, si duntaxat Galeni locos,qui ab Aduersario proponuntur parumper perpendamus, quibus univcrsa illius fabrica nititur: alias cum ipso distus , ac diligenter in hoc eodem argumento versaturi. Primus itaque locus est huiusinodi. Quoniam sectio venae sanguinis vacuandi causa adhibetur; sanguis autem naturae utilis est , utique probe hanc administravi conueniet, ut Vquod inurite naturae siticinittat. Fit autem sanguis naturae inutilis bifariam; vel cum propriam qualitatem ad Vunguem non seruat, nec amplius nutrire, sicuti prius,cum utilis esset, potest: vel Vita multitudine crevit, ut aut vires premat, aut tum venas , tum arterias vel Vdistentat, vel rumpat, vel obstruat, occ. Hic vir clarissimus solet nonnullos arguere, quod verba duntaxat Galeni attendant: ille fortὰ arguendus, quiod Galeni verba non attendat. Namque ille ita plane, dc aperto , ut planius, de apertius non possit, nos hos loco docet, sanguinem generalitcr gr Atia vacuandi sanguinis naturae inutilis adhiberi : sanguinem autem dupliciter , vel propter alienam ac qiu sitam qualitatem , vcl propter nimiam copiam inutilem reddi. Itaque per Galenum duae sunt causae, altera improba qualitas , altera nimia copia tanguinis , propter quas nobis licet ad illius vacuationem accedere. Si quis autem diras huiusnodi Galeni causaς cuin duabus Aduersarij causis conferat , is facile intelliget has illis minimum dc nullo prorsus modo quadrare. Quandoquidem Galenus de posteriore illius causa, gratia reuulsionis,
253쪽
vel deriuationis , nec meminit, nec potuit meminisse:cum retiera consilium mit tendi, aut non mittendi sanguinis; suscipiatur ex malitia vel multitudine sanguinis;consilium autem reuellendi, vel derivandi non ex malitia, vel multitudine suscipiatur, sed ex motione,& situ humorum,qui negocium faciunt Quae quidem doctrina cum alias frequenter , tum maxime hoc ipso loco apertissimh a Galeno
tradita est: ubi positis causis, propter quas anguinem mittere oportet, variaendi deinceps rationem, variumque modum nos docet,quo huiusmodi remedium solet a medicis administrari. Qui scribit missionem sanguinis utilem esse, in nonnullis, tanquam unam vacuantium praesidiorum, in aliis, tanquam praesidium, quod vehementiorem impetum ad diuersam partem reuocet, vel ad latera deri-uetiatque hinc fieri,ut medici sanguinem detrahant,a lias semel, alias bis vel teri. . vel saepius, ut una,vel altera vacuationis ratio postulat.Vtcunque autem Galenus docet propter malitiam, de copiam sanguinis V sectionem venae accedendum , esse equidem censeo huiusmodi determinationem minime generaliter esse recipiendam; immo verb ita cum Galeno habendum esse, nullum quantumcumque insigne vitium nullam quantumcumque amplissimam, ac summam copiam sanguinis,neque vacuationem, neque reuulsionem, neque derivationem, uno verbo imissionem sanguinis indicare; nisi hinc morbi magnitudo, vel fiat,vel imminear. Quod quidem posterius accurate, distasὶ , essicienter confirmaturi, nolumus in praesentia longius agitare. Quod vero ad alios duos Galeni locos pertinet. id le-οι sau. ctor,a te maximopere peto, dc quaeso, Vt Vtrumque legere non graueris. Etenim ι ς. - cum ego semel,bis, & iterum attento animo eos legerim , nihil prorsus mihi videor inuenisse; quod aduersariae cogitationi fauere possit. Siquidem Galenus priore non aliud agit,& docet,quam sanguinem quandoque, etiamsi nulla urgeat plenitudo mittendum e nec non rationem, dc ortum eorum affectuum qui ex fluxione originem habent.Posteriore autem quando semel,quando saepius,quando parce,quado copiose,vel usque ad antini deliquium sanguinem mittere oporteatiqui postremis verbis id solum scribit, mulsonem , quanto maiorem in numerum detractioncs augeantur,tanto essicaciorem reddi.Itaque,ut finiam,axioma Galeni in sophiam aduersarium mihi videtur degenerasse. Quod si haec . principia, & fundamenta sunt non solum tam infirma, sed etiam plane ruinosa, quid de uniuersa fabrica sperandum est3
Notantur sex L duersaris errores.
V M de indicatione ex rei natura,de opinione Menodoti Empirici, le Galenica illius refutatione, & aliis eiusmodi locis, qui hoc potissimum capite tractantur, posterius opportuniore loco sermonem , &quidem accurath habituri simus , statuimus ex praesenti capite non-U nullos duntaxat errores seligere: quos certὸ , de multos, Ac magws non debui, ius silentio ptieterire, Primus itaque error est; Ab uno unum per- petuo indicari, & non plura, simplex, aut compositum, prout fuerit naturii eius, quod indicat &c., Hanc etenim propositionem, quam principium appellat, ma-u intelligit,qui illud etiam ad materiam romediorum accommodat: cum tamen
certo certius sit,inulta remedia hoc modo poste ab uno indicari, si modo admit
254쪽
timus remediorum materiam indicari. Ex. gr. quis ignorat unicae calefaciendi
indicationi exercitationem, piper, ignem satisfacere possc ' Ex quo fit, ut vana etiam sit consequentia,quam colligit,alii satisfacit inedia,alij frictio alij balneum idcc. crgo vcnae sectio non indicatur. Siquidem plurima possunt hoc inquaminodo indicari. Non longe abieris. Quid prohibet, quin aliquando iii uno, &eodem homine inedia fractione,balneo, vel lingulis seorsum,vel simul pluribus,
aut omnibus possimus Wi3 . Secundus crror est cum scribit; f Sanguinis emissionem unum quoddam e sia
praesidium, no ii rgens,non incidens,non alterans, non attrahens Jcc. non aliquid aliud faciens per se, quam vacuationem. γ' Namque, ut caetera praetermi latur,
nulli dubiit esse potest,aut debet,quin sectio venae per se attrahat per se refriger t. Quod enim lege naturae, atque ex naturalibus, ac propriis principiis aliquid facit , per se facit. Venae sectio necessario, & apte natura fit cum sanguinis
motu ad exteriora : hanc lege naturae necessario laquitur attractio sanguinis ad locum euacuatum, ergo venae sectio per se trahit. Praeterea suapte natura lubtrahit materiam calidam in qua fundatur calor; ergo per se refrigerat. Tertius error iis verbis continetur. . 4 Inquiramus diligenter quid sit illud unum, quod pro sui naturae sanguinis millionem indicet. Menodotus empiricus diccbat cile solam plenitudinem quae vata respicit,quam syndromes illa plet horica significabat. ξ Quandoquidem Empirici nec rei naturam considerant, nec Indicationes admittunt, sed in sola experientia , & obseruatione xcquiescunt. In uenitur quidem cinquit Galenus j& ab ipsa experientia id quod consequens, i. Meth. e. Tfaciendum Ue sit. Caeterum non ita, quasi in praecedenti aliquo designatum; is proindeque nemo Empiricorum dicit id isto indicari. Denique omnem attem ho- orum obseruatiovcm , memoriamque esse dicunt &c. De qua re posterius bene is longum sermonem habcbimuS.. MQuartus est error,quod minus congruentem fecerit diuisionem huiusmodi. Duobus modis heri potest vacuatio sanguinis vel insensibiliter , in aerem di- Agerendo ipsuna,vt fit a balneo fotu, inunctione digerente, multa frictione,ut fomento vel se nubiliter, ac etiam violenter aperta scalpello vena, in qua coseruabatur. ξNaq; posterior particula, se sibilis Vacuatio, sicuti de priore factu est,de- , , buit subdiuidi in multos modos,quib' illa fieri potest: inter quos est venae sectio.
Quintus error: Vacuandi ratio,quae sensun fit non est plane accommodata, neque suffciens in aegrotis; nec in sanis aegrotaturis, si magnus morbus ammin ali PQuaeso,an non Galenus febrem diariam balneo curat,an non quotidie mor- Do sis. Mus bos plurimos sola inedia, mone, exercitatione curamus 3 An non itidem Gais c. Io. 4,mmtenus scribit sanos homines,s in victiis ratione temperantes fuerint,& frictione si multa,& balneis, & ambulationibus, aliisque motibus, nec non discutientibus
unctionibus celeriter plenitudinem exhaurire,adeoque a pluribus,& grauissimis morbis sibi caueres Caeterum,ut ne sngulla odiose longius persequar,postremus Aduersiari j est error, sed adeo turpis & crassus, ut equidem nesciam , admirationem ne maiorem, an stomacum mouere possit. Illius verba haec sunt. Dico Galenum duobus duntaxat in locis,aperte admodum,quantum ex eius lectione obseruare potarit
dixisse,sanguinis missione indicari a mas nitudine morbL Primus locus est libro quarto de Methodo Medendi c.sexto.Altet locus non minus dilucidus contin
255쪽
tur libro de Ratione Curandi per sanguinis missione capite decimo tertio,&c. Vbi aduersarius serio loquitur,nec reuera alios praeterea Galeni locos hanc ipsuri
rem docentes,tot iam per annos potuit obseruare utique fatendum cst hunc hominem admodum ieiune, & negligenter in Galeni lectione versatum esse : cum ille tot locis quot certc a nemine possunt ignorari,iam aperte,& euideter, quam quod apertissim P.& euidentilsime cion grauatus fuerit, docere, affirmare,confirmare, repetere, Inculcare, tanquam rim longe maxinu momenti, tres elle principes scopos mittendi tanguinis; in primis vero,ptoxime, vere, Perpetuo a magnitudine morbi huiusmocii remedium indicari. Ex quibus quidem propemodum infinitis Galeni locis mihi liceat virum vel alterum in medium afferre. Itaque libro de sanguinis missione sic scriptum est. Recte in iis, quae de victit acutorum morborum proposita,& disputata sunt,adino nemur, ut sanguinem mittamus,ubi magnus fuerit morbus,& aeger florentis aetatis, illique robur aderit. Et iterum. Primi autem, ac maxime proprij sanguinis mitte di scopi sunt, morbi magnitudo,& robur laborantis. Et rursum. Tria igitur sunt,quae dignotionem mittendi sanguinis continent, morbi magnitudo, aut praesens, aut imminens, aetas vigens, &virium robur. Denuo. Sanguinem itaque mittemus, ubi magnum fore morbum suspicabimur,aut prae sentem iam intuebimur aut incipierem, robur virium considerantes, pueris tantum ex oratione exemptis. Sufficiunt cnim ad mittendum sanguinem hi soli scopi. Demum. Tribus scopis mittendi sanguinis definitis,magnitudine nimirum morbi, aut praesente, aut imminente,aut incipicnte, vigcnte aetate,& robore virium cxtra puerorum aetatem, ad alias praedictas mittendi sal guinis notas; quas non pauci medicorum adiecerunt, accedamus,qui quantitatem quidem detractionis, non ipsam sanguinis missionem simul indicarunt. Promdee morbo,aetate,& viribus,quod mittendus sit 1 nguis cognoscitur: quan tita& autem vacuationis,&c. Vno capite,& quidem paucis lineis haec omnia continentur. In podagricis , arthriticis , comitiali morbo obnoxiis,melancholicis, vertiginosis, &c.ves, ut summatim dicam, in omnibus magno quopiam morbo laborantibus sanguinis missionem necestarium cssu praesidium arbitror, post habitam virium , ic aetatis rationem. Quocumque die mitteudi sanguinis scopos in aegrotante inueneris , in eo praesidium hoc adhibeto. Quinam vero fuerunt hi scopi 3 Magnus morbus,virium robur, exccpta aetate puerili, & ambiente nos aere admodum calido. Oportebat Hippocratem, cum homi uem animaduerteret in periculo esse , ad sanguinis missionem accedere, aut prima die, δ c.Sc rursum. Si in veris operibus Hippocotis magnis infestantibus morbis , scimper ille sanguinis missione utitur , simul cum ea duo haec respiciens , aetatem pariter, de aegri vires,& his ipsis in libris,&c. sed iis paucis testibus volo elle contcntus,qui ni fallor instar omnium esse possunt,& Aduersarii insignc in negligcntiam satis demonstrant. Ac sane cum huiusmodi crimen ab omni ingenuo, 6e vcri dico homine, potissimum vero Doctore , Ac scriptore celeberrimo debuisset esse ali Dum certe in eo qui viros vel praeclarissimos acriter solet argu cre , quod parum attcnte & fideliter in Galeni lectione versentur, vix, aut Dp rix quidem videtur
AD CAPYT V. De indicatione a magnitudine morbi in qua Aduersarios secum pugnat.
256쪽
V AE: hoc capite continentur,titulo consentientia, morbi magnitudinc.
praesentcm,imminentc, atq; incipiente indicarc sanguinis missionem; doctrinae Hipp. 6c Gai .contentiunt.Atq; utina pariter doctrinς Aduc sata j perpetuo consentiretu. dia fortasse inter nos quoq; aliqua tandem consentio fieri pollet. Etenim si morbi munitudo prae icns , imminens, incipiens sanguinis trussione indicat, nonne scquitur necessario morbi magnitudine principe huius remedii scopii statuendum elle ' Quam constat totius nostrae controuersae summam extire. Vcrum eminuero progressione di l putationis sui spero palam fiet, Aduellariu non solium a Gal. fere semper dissentire,sed etiam in tota oratione se-
cu pueriare, ac maximc inter se disiuncta,& contraria loqui,ut i orte no tanta in
cum,quanta secu videatur est e contentio.Id quod in praesentia quoquc facile mihi videor polle de monitrare. Namque ille hic probandum suscipit, ut diximus, magnitudinem morbi praesentem, imminentem, atque incipientem indicare sanguinis missione quod quidem optime demonstrat ex Gal. quem primu omniu, et ii falso, huiusmodi indicationis inuentorem appcllat. Nihilominus haec statim
adiuneit,quae Galeni doctrinam, ac veritatem contaminant, atque euertunt, n csibi ipsi consentiunt. s Mapnitudo igitur morbi praesentis requiritur in iis , qui
actu aegrotant,dc qui potissimu afficiuntur morbis ex utraque plenitudinc, qua les potissimum sunt inter febres, qrrae synochae nuncii panturiimmo vero omnes putridae in corporibus plethoricis aduenientes,obstructione ii plenitudine generata, dcc .l Animum hic lector in parumpet adhibe quaesto. Aduersarius comprobat magnitudinem morbi csse indicatricem venae sectionis pcr haec verba Galeni: Itaque si magnum sore morbum expectamus,aut iam praesentem inspi- De Sang. .
cimus,aut incipientem, venam tundemus,virium habIta ration tantu ex oratio. A1 g. e. q.
ne exceptis pueris. Et iterum, Definitis itaque tribus mittendi sanguinis scopis, ,, nempe morbi magnitudine, aut praesente, aut imminente,aetate florete,& virium ,, robore,extra puerorum aetatem, dcc. Ex iis sobsecro te) quid aliud sequitur, aut is sequi potest,quam magnitudinem cuiustibet morbi vcnae sectionem indicate, si is vires,& aetas consentiarn 'Quoi nodo igitur ille deducit solum de morbis ex utraque plenitudine Quaenam ista est ratio argumentationis , aut cosecutionis Quid vcro cum ait, s qui actu aegrotant, de qui potissimum assciuntur morbis ex utraque plenitudine: γ hoc,mea quidem sententia, non est reddere viam planam, dilucidam, ac ab omnibus tribulis, ac spinis liberam, ut ille in gratiam iborum auditorum, de iuniorum medicorum profitetur se esse facturum, sed eam inaequalem, tenebricosam, uiam efficere. Adhuc. n. dubium relinquitur, quidnam de alteris morbis,qui non fiunt ex plenitudine, statuendu st. Namq; ut interea cocc- damus morbos ex plenitudine potissimu venae sectioncm indicare, non tamen id
certe sequitur indicare solos. Ide quoq; cst loquendi modus perplexus, de implicatus. Quales potissim si sunt sebres synochς, immo vero omnes putridς incor- is pocibus plethoricis aduenientcs, dcc. , Quid de aliis febribus sine plenitu- dine oriundis, quid de aliis morbis Mortet decernere ,3 In hoc ordine ru-
censentur citam omnes tumores praeter naturam a sensuinis coPia proficiscen- istes, dcc. b De Erysipelate, det caeteris tumoribus quid deliberandum est y ΕΦ igitur cum Gal. concludendum , non solum ubi aὸ sit morbus grauis, sed etiam ubi futurum suspicamur tempus esse detrahendi sanguinent. γ Egregi E, ac Vere,
257쪽
logici loquuntur aliud certe colligi non potest quam magnitudinem morbi tum
praesentis tum imminentis ex utraque plenitudine venae lectionem indicare. Ex
quibus studiosi facile poterunt intelligere , quid inter doctrina . & mentem Gabdoctrinxq; & mente Aduersari j inter triaec no iudiciu ferre,viri maior sit adhibenda fides. Sed quae restant persequamur. Atque haec prosechd vera causa est '' ob qui sanguis mittitur imminete morbo, metus videlicet magnitudinis futurae,' ' qui metus ad agendum impellit. Perperamq; Menodotus in sota syndrome ple-' thorica seruari vene sectione inquir. Quia scopi sanguinis detrahendi no cople V ehuntur in se prinio,ac principaliter solam plenitudinem, sed fientis inquit Gal.
V passionis suspicione. i. Hisce eaucis verbis multi errores multaque ablurda milii videntur cotitieri. Primum si morbi magnitudo est vera causa , quamobre sa-guis mittatur quae est causa inueta ab Hipp. suscepta a Gal. ut altera carisa etenitudo,vel motus humor ii, quae est causa allata ab Aduersari O no sit vera caula, fateamur necesseeli. Deinde libenter de Aduersario scire velim, quosnam ille si-guinis detrahendi scopos intelligat qui in se primo non coplectuntur plenitudine. Ac sane equide nescio quid possit rei podere.Namq;ex una paric, si magnitudo morbi a sanguinis plenitudine,aut motu procreati,vere, ac propriξ sanguinis detractionem indicat,quod proxime sequeti capite, immo verΘ hoc toto opere co- . natur demonstrare, quomodo ficti potest, ut huiusmodi scopus in se primo plenitudinem haud complectatur Τ Ex altera autem si intelligat scopos ab Hippocratis de Galeno propositos, magnitudinem morbi vel sine ulla plenitudine, aetate,ac vires, quod verissimile est,cu ipsam et Galeni verba tra scribat, quid in gis inconstanter,quid magis confuse quid magis absurde,quid magis sibi ipsi,aciuae doctrinae contrarie dici,aut excogitari posuit. Sed illud quoque notatione, de admiratione dignum est, hunc hominem, qui aliis infidelitatis crime solet exprobrare , sinceramque fidem tantopere profiteri, tam frequenter Galeni sententias falso affere, omnemque corum legitimu sensuperuertere, sicuti euenit in praesentia, cu scribat scopos sanguinis detrahendi non
complecti in se primo, ac principaliter solam plenitudinem, sed fenus passionis
D. Iang. inis suspicionem.Verba autem Galent i unt huius odi. Perperam Menodotus in sola s. syndrome plethorica vocata venae sectionem obteruari tradit. Contra enim in
γγ uniuersum sanguinis mittendi scopi plenitudinem in se primo haud comple-υ ctuntur; sed sit picionem et , quod adhuc fit mali. Quantum autem haec diffe- rant, scopos in re primδ non complecti solam plenitudinem : S: scopos in septimo no complecti plenitudinem, id vero puto vel caeco est e perspicuum,& superuacaneum ut pluribus exaggeretur.
Ante vcrd quam me ex hoc capite expediam, quandam Advertar ij sententiam nequeo silentio praeterire singulari notatione de obseruatione digni is mam. Ea vcro est. Quantu nitiis pqenitudo est et multa, nisi immineret ex ea periculu vitae, quod significarunt veteres nomine magnitudinis futurae,num qua sanc ad laguiuis missionem accederemus. γ Nulla maior inter me, & Aduersarium est controuersia, quam de scopo plenitudinis, quod uniuersa disputatione pala fiet: ille
cui in contendit mordicus illum pro missione sanguiuis clue cum primis necest rium adeo ut sine plenitudine re praesente , vel sutura nunquam liceat ad huiusmodi remedium accedere. Ego contra constanter asseucro, plenitudinem nusquam,& numquam venae sectionem indicare, nisi quatenus morbi magnitudine,
258쪽
vel asserat in praesentia, vel in posterum sit allatura.Quae quidem doctrina est Galeni , eaque tam euidens, de certa, ut mea sementia, nullus homo prudens de ea ambigere possit, istud porro ipsum Aduersarius quoque nunc euidentissime fatetur, oc profitetur, quod maxime cupio lectorem bene memoria tenere, qui nuri quam desinat mirari,qua fronte ille deinceps aduersus suam ipsus confessionem hanc apsam rem audeat negare ,& impngnare. Ac sane si Aduersarius hanc sententiam perpetuo,&constant et tenuisset, forte de caeteris controuet ius fatale Iu ter nos potiussct conuenire.
Duersarius in praesentia propius accedit, suimque aperit opinionem, quae in summa est s Magnitudinem morbi a sanguinis ple- is
nitudine,aut motu procreati,vere,ac proprie indicare ipsius langui- , , nis detractionem. Ante vero quam nos quoque agamus cominus, is
id mihi libet semel praesari. Quoniam ille tam frequenter, δ praeter omnem modum, quam facile quisqueae potest animadaertere, repetit plures huiusmodi tationes. Indicationes a rei natura sumi; pro illius varietate variari ; a natura rei simplicis, indicationem simplicem, a natura rei compositae, indicationem compositam eastiauriri, auspicandum a primis indicationibus, atque hinc ad eas,quae deinceps sunt, rursumque ab iis ad proximas transeundum, usque ad remediorum inuentionem, plenitudinem missione sanguinis, cocochymiam purgatione ; intemperiem sine materiar alteratione, intemperiem cum materia vacuatione sanari; revulsionem ad contraria, derivationem ad proxima inciendam esse;& alias id genus; quas ille theses, axiomata, principia,& fundamenta suae disputationis appellat,quae inquit rationi, principiis medicinae, Galeni doctrinae consentire: ut amicum huiusmodi anxietate, ac labore liberem, omnibus, & singulis aperte, palam que facio, fateor, ac profiteor,& si opus fuerit, publicas de hac re tabulas conficiam ἱ me hac in parte, manibus, pedibusque, ac toto cot pore in suam ipsius sententiam discedere,omniaque libenter suscipere , amplecti probare, quaecunque de indicationibus ex Galeni sententia ab illo proseruntur. Tametsi hic quoque multa sunt , quae Galenitam doctrinam non sapiunt. Ex.
gr. cum ille inquit, Duplicem esse intemperiem , quarum unam sine materia consistere, aliam vero cum inateria illi succurrere alterationem, huic autem va- euationem,quemadmodum docet Galenus in Arte Medica cap. 89. , Neque enim N sententia vera est, neque fideliter adducta aut bomas: si quidem falsum est intempe- υ-riei cum materia succurrere vacuationem, ad differentiam alterius quae alteratione sanatur: cum illa quoque praetere uacu.,taonem,alterationis indiscat. Quod ipsa rei natura docet.Nec certe aliter sentit Galenus libro Art.Med. Qui in febribus ex putredine humorum,vacuandi,& alterandi indicationem constituit qui in intemperae cum causa, inquit, prius causam, deinde intemperiem tollendam esse: intemperiem cum materia tolli vacuatione, certe quidem nunquam dixit , & iure optimo propterea quia sicini duplex est affectus, intemperies,& materia, ita duplex necessario requiritur indicatio , dc alterandi, & euacuandi. Sic alia non desunt e I
dem notae. Sed aliud asimus in praesentia. Ac sane si usaltu sinsula persequi, nun-
259쪽
quam scribendi finem iaciam. Cum igitur Aduersario omnia propemodum large
eoncedam,& donem, quaecunque illi placent, ipse quaeso pariter aequo animo ferat,& intelligat,praeter caeteros scopos,ex quibus indicationes eliciuntur,unum,de quidem principem,& regium in morbi magnitudinem extare, ex quo indicatio missionis sanguinis, & purgationis suggeritur. Qubd ii ille non potest
huiusmodi scopum aequo animo ferre, dc intelligere, imo vero statuit in illum mortales inimicitias exercere, istud agat,in eo versetur; potissimum vero ad ea respondeat, si potest,qu. x de illo tam praeclarE,tam perspicue, tam magnifice ab Hippocratein Galeno tradita sunt.Sed ad rem. Quandoquidem tam certum est, quam quod certissimum. 6c ab omnibus concessum, inter plurimos scopos,qui ab Hippocrate, de Galeno, in methodo medendi praeclarissime sunt instituti, unum extare,qui suggeritur a morbi magnitudine; sit quis Galenum interroget; a quonam ille primum suerit inuentus; quisnam ille sit, quodque.& quales in)icationes me-ώ- μα- ε. dicis affetat ille ad hunc respondebit per haec verba. Hippocratem sane diligentiae nomine admiror, cum in aliis omnibus, tum verb, quod scopum,qui medico ad N indicationem, non in uno, alterove, sed prortus omni morbo sit spectandus, non ' omiserit.Est porro is,qui ab affectus magnitudine sumitur.Et rursum. Nunc illud ' docete volo,tum ipsam morbi siue vim , siue magnitudinem appellare velis, pro indicattice quadam sanguinis detrahendi, vel purgationis adhibendae statuendum
' esse.Tum vero Hippocrat. omnium primum, quos nouimus hac indicatione adinia
' uenisse Haec Galenus. Ex quibus mibi quidem constat idemque puto constare om- nibus,quicumque sanae metis,& rationis sunt participes; Hippocratem omni u primum huiusmodi scopi aut horem,S inuetorem fuisse Hunc scopum Don modo in uno, aut altero, sed pro sus mni morbo esse animaduertedum. Hunc scopum non solum detrahenes sanguinis, sed etiam adhibendae purgationis indicatione afferre.,, At vero si quis Muersarium interroget,ille ad hunc modum respondebitA Quaeri stio est, an indicatio de mittendo sanguine sumatur a magnitudine morbi gener
D tim,an autem speciatim considerata: quod est,an morbus magnus, qua ratione est , , magnus circumscripta omni alia differentia, sed solum in communi consideratus; M an autem aliquis morbus determinatae magnitudinis, S conditionis generosumis hoc indicet remedium. Recentiores putant ab Omni morbo magno absolute pe- is tendam esse hanc indicationem. Ego vero puto morbii magnum determinatae spe-
, , ciet hanc habete facultatem. Voco determinata speciei morbum indicantem se M ctionem venae eum duntaZat, qui vel a plenitudine sanguinis, vel ab eiusdem fluxione, vel ab utroque, aut fit, aut factus est,aut imminet. Omnem prorsus alium, quantumuis magnum excludo morbum. Et rursum. Quemadmodam morbus ge- is neratim remedium,atque sui ablationem indicat,sc paruum morbum,ac magnum
is paruum .imgnumque pro sui natura insinuare dicimus remedium. γ Sic aliae pas- is sim huiusmodi occurrunt sentetitiae tam frequenter repetitae, ut supe ruacantem stis pluribus referendis tempus perdere. Ex quibus mihi quidem constari, idemque pruis to constare omnibus de sententia Advorsari j; magnitudinem morbi non aliud, Lih quam magnum praesidium indicaret hanc propriam legitimamque essJ indicationem, quam natura morbi de se profert ; ut aliam nullam possis inueniret speciatim
vero missionem sanguinis ac purgationem minime ex morbi magnitudine, scd ex copia. qualitate, & motione humorum indicari.
. Caeterum, etsi equidem puto esse neminem, qui non ex bac simplici paucorum
260쪽
verborum lectione,& coparatione facile,& aperte intelligat, quantum responsio Aduersarij sit aliena a doctrina Hipp. & Galeni, immo vero qua tu egregiam eorum medendi methodum peruertat,& corrumpat, tamen mihi libet illius rati
nes audire,totamque hanc rem accuratius examinarealiud auto ptinua notatione& admiratione dignu videtur. Aduersarium disputantem aduersus illu, qui vii uersὸ loquitur de omnibus morbis, siue materialibus, siue immaterialibus, statu de morbis duntaxat materialibus sibi agendum esse: qua certe disputadi ratione plane absurda nelcio quis illum docuerit. Sed ipsum loquentem audiamus. 2 Pri- Umum sille inquit doceo, nouatores omnino subuertere methodum a Galeno in- stitutam, cum ita inquit, libro de Sang. Mills principio. Qui de misi one saguinis Vspeculantur,unum sibi, primumque proponunt,ut quae corporis affectiones va- euatione indigeant,considerent. Ac deinde alterum, quaenam ea, quae saguinis fit detractione. Tertio qui innoxie hanc serre vacuationem possint. Haec Galenus, 'quae si vera sunt,duo nobis de hoc argumento &c. γ Egregia consequentia Equi- dem libenter de Aduersario quaesierim , quo argumentanda genere, qua forma haec deducat; Nili enim credat cum mulierculisse disputare, nescio qua rationc 'adductus si,ut speret haec sibi impune efferti potuisse. Qui de venae sectione speculantur,unum sibi primum &c. ergo sanguinis missio non indicatur a morbo magno,quatenus magnus .Quaeso quid prohibet,quo minus ego pariter dc ducam qui de venae sectione speculantur, primum inquirunt &c. ergo indicatio sectionis venae sumitur a morbo magno, ut magnus est Quid illius consequentiae magis , quam nostrae potest fauere 3 De quare posterius in tractatione de scopis opportuniore loco verba faciemus. Aduersarius porrδ ad suam veterem cantilenam rediens indicationis ex rei natura, inquit magnos morbos sine materia , ex. gr. magnam inteperiem sola alteratione curari:cum nemo si tam obtuso ingenio,ac in artis operibus ta parum exercitatus,qui in simplici intemperie cerebri,cordis,iecoris: audeat sanguinem mittere. Ego vero unico verbo ad hoc dupliciter respondeo. Primum, neminem esse tam obtuso ingenio, atque in artis operibus tam parum exercitatum,qui curandis magnis intemperaturis cerebri,cordis, hetatis non frequentissime languinis missionem adhibeat. Quod quidovsque adeo tritum est,Platonisque, Galeni,& omnium rationaliu medicorum testimonio confirmatum,qui docent sine generali totius corporis prouidentia, numquam ad singularis membri sanationem accedendum esse,ut mirum sit quomodo ille audeat assirmare,nullum magis detestandam & humano generi per meiosiorem opinionem posse inueniri,quam in 'huiusmodi morbis sanguinem mittere. Fingamus Socratem insgni calida iecoris intemperie laborantem,ut aliqvod insigne praesidium,ex.gr. potione, ac balneum aquae Calderianae oporteat deuenire, an quis est tam obtuse ingenio, tam parum . in operibus artis exercitatus,tam sanguisugus,qui ante omnia nolit Socrati sanguinem mittere'Secundo autem respondeo, nisi liceat sanguinem mittere, id alia nulla ratione fieri posse , quam quod vires eiusmodi rem tum nequeant perferre. Id quod nobis in praesentia satis sit innuisse, qui posterius accuratE, & disture Aistud ipsum sumus demo straturi,& confirmaturi. 3ν Quia verδ cum Aduersarius addit; iam do a illud a Galeno,du contra Eri- sistrateos disputaret non semel reprobatu, quod scilicet in onibus febribus dete- stadia est venae sectio, reuiuiscit ex peruet hotu dogmate &c. Quid Vero inqψa- ,