장음표시 사용
121쪽
36 HISTORIARUM LUDO vici ralogiae professor, episcopus Abrincetisis, et magister. Nicolaus de Bosco , hacti alarius in sacra illeologia, decanus Rothomagensis, cum quihusdam patriae advocatis : viri quidem docti et litteraturae competentis, sed talium rerum, quas tractandas suscipiebant, nihil aut nimis parum experti; habentes quidem gelum ho- . num ac serventem, sed non secundum scientiam, ut . Apostolus de quibusdam suis contribulibus loquitur' in Epistola ad Romanos.' Quod e vestigio rerum Progressus declaravit. Τautum enim sibi salso de officia- lium, qui ad regia vectigalia levanda et colligenda deputari C sueverant, Concussionibus et rapinis Persuaserant, quod, diminutione facta ad medietatem vel amplius gabellarum salis et quarti denarii potionum quae ad labernam venduntur, summam, quae inde ad regem cor Sueverat Pervenire, confici ei resultare posse . . sperarent. Suniliter etiam de Collectis scit . talliis, rele- . , vando quamlibet parochiam de tertia vel quarta parte' summae ejus quam anno praecedenti dependissent, . - confidebant POSSe summam, quam regi Promiserant, complere atque perlicere : illi innixi sundamento quod advocatorum vel imperitia vel dolus confinxerat, . . ei Sdemque PersuaSum fecerat quod, quantam de hujus- .. cemodi tributis atque vectigalibus sacerent diminutionem, tantumdem quotannis vel amplius praedari et capere officiales tribulorum variis et exquisitis macilinamentis con SueSSPin.
Et profecto infitiari non potest quin per eosdem Officiales multa, concussionibus et variis fraudibus atque dolis, a provincialibus ultra Constitutum extor-
122쪽
MBER PRIMUS . 3 querentur, ab aliis plus, ah aliis mimis, clim etiam ipsae leges civiles Romanorum affirment tantae temeritatis et audaciae esse soler publicanorum lactiones, ut nemo serme sit qui id nesciat. Sed certe nimis longe a veritate praedicti aberrabant, existimantes quod ad tantam summam, cpianiae remissionem iaciebant, hujusmodi officialium rapinulae possent racendere, quodque cum diminutione summarum de quihus provinciales levari sperorant, ad integram, quam desponderant regi, quantitatem possent PerVenire.
Unde, postqtiam tam Collectarum sive talliarum, quam quadrimarum et gabellarum salis, animo conceptas et imaginatas summarum diminutio nos per to tam effuderunt atque publicarunt provinciam, mandantes vicecomitibus, qui fiscum ordinarium regis colligere consueverant, quatenus juxta statulas et moderatas per ipsos summas Collectionem sacerent,
suppressis penitus et abolitis atque pro tempore qui e centibus omnibus officiali hias tribulorum, qui proxime ante cum maximis impensis et Jabori hus hujusmodi
ossicia a rege novo impetrarant . . . Pro hujuscemodi autem mandatis ac onerum minoratione, ingens laetitia per universam provinciam simplicium plehi ima animos
assecit, quod tantam pecuniarum, quas dependere P
ante soliti essent, factam repente viderent diminutionem, Sublatosque consuetos publicanos et osset ales impiarum exactionum, quos eisdem impositi gravissimi oneris eorum ministerio. Pondus simul et variae coneussiones doli lue, fraudes et rapinae odiosos atque invisos maxime reddiderant.
. Ibe gens reste ainsi suspendia dans le ms.
123쪽
Qualiter hujusmodi vana laetitia in luctum eis brevi mutata; et de inso tunio Bempnsium et Andegavorum, quod occasione regiarum promissionum incurrer Int.
At ii non in longum ea vana et ficta eosdem la litia tenuit, quin protinus', initio paene ipsius inatiis exsultationis et in ipso limine, luctus occupat ' circumventos. Nam cum brevi tempore comperium fieret cum hujusmodi remissionibus pollicitam regi quantitatem minime consci posse, ad integranda Vectigalia, quae diminuta fuerant, necessitas compulit, missique sue runt commissarii super Commissarios in maximum onus gravamenque Provincialium. Qui, rescisis desal cationibus tami talliarum quam aliorum tributorum et vectigalium, quae facta suerant insipientia et inconsideratione legatorum patriae, ad integrum omnia instaurarotit, et, qui se solvi Sse existimavorarit, iterum et de uovo excuterent et gravius multo premerent quam si initio, uti jam assuetum sucrat, integras summas exsolvissent. Nec semel tantum ad novas excrescetitias et auctiones' summarum, sed ter vel quater, mandatis principalibus desuper emanatis, miseri populi per totam provinciam urgebantur; ita quod profecto annus ille primus novi regis, quem sibi tam benignum clementemque suiSSe Putaverant, caeteris omnibus Ani Drioribus, quantum ad onera collationum et, quae inde provenire soleiat, rapinarum, gravior
3. Aetiones dans le ms . . . ..
124쪽
rnullo molestior lue fuerit. Nain et illi egregii ossiet ales domanti regalis, qui tam avide factionibus advocatorum squales et ipsi sunt) hujusmodi collectionem tributorum liabere expetierant, non minus, sed sorte avidius etiam concussionibus et hapitiis incubuerunt .
huiusmodi ministeria sibi non diu duratura satis aestimantes) quam prioribus annis ossiciales tributorum
iacere Consuessent . . . . ' -
Talem igitur, ex promissionibus clementiae et beneia .ficentiae regalis, in jucundo suo adventu .sa iis, exitum atque fructum misera Normannia. invenit; qui tamen rex, patre uiuente et eo quoque recenter de- iuncto , dicere solitus erat se illam caeteris provinciis regni habere chariorem . eidemque maxime compali, quod iam inima ui et injusto colliMiomun atque vecti
galium otiere premeretur. - . ' . '
Nec vero eam promissorum ojusdem fidem sola Normannia, sed iam nos scrine Galliarum provinciae compertam habuerunt.; quae non modo nou levatae, sed et adauctae ei durius onustae collationibus et vectigali hiis exstiterunto'. lndo hoc loco convenienter inserendus' nobis videliu .casus lamentabilis qui Be- morum civitalem, olim 'insignissimam, ex occasione. promisSio Dum per regoiu. ut supra retulimus, loci
civibus publice lactarum. apprehendit. Vixdum enim, postquam illic rex in inactus fuerat,' mensibus duobus es Buxis,' dum osticiales tributo rum consuetas gabellas et impositiones cuti perante solitum erat) subhastari sacerent, ut potiores conditiones in licitatione offerentibus adjudicarentur, 'memores populi pmmissionum sibi recenter Ore regiosactarum, existimantes haec' non posse ex principali
125쪽
40 HISTORIARUM LUDOVIta XIauctoritate proCedere, quae Omnia hujuscemodi vecti. galia atque oucra de regno auferre recentissime Promisisset, adversus ipsos ossiciales, ira et indignatione permoti, insurrexerunt, eosdemque, nisi mature Per, fugam si hi consulentes sese occuluissent, furore saeviente, procul dubio peremissent. Existimabant enim ea, quae agere inchoassent, eorum avaritia seu
temeritate procedere, non jussu regis, qui, Paucis . proximisque ante diebus, eis palam pollicitus esset omnia hujusmodi vectigalia exstinguere et abolere. Unde in domos officialium hujusmodi irruentes, eis minime repertis, in voti tam illic suppellectilem diripuerunt et regi Stra suorum ossiciorum vel lacerarunt
vel exusserunt. Quae res insignem illam et vetustissimam urbem in magnum discrimen Peri Culumque adduxit. Illico enim ut ejus rei fama ad aures regis Pervenit, missis exercitibus et Copiosa militia, urbemo ipsam exterminare Proponebat, nisi celeri lκPnitudii iecives Sibi solerter providentes, tantis Ilericulis obviasserat. aliti itaque exercitus agros civitati vicitiospei Nagans dichus paucis populasser, Praesens et insoribus imminens exitium, qui potentiores et meliores
in civitate erant, inspicientos, Sese clam, armis Correptis, ita uuum agmen Coegerunt Et, apprehensis nonnullis ex plebeiorum si alia , qui sedili ODis et insudire lionis saetae auctores exstilissent, miserunt togatos ad duces exercitus et magistros militum Veniam expostulantes. Non enim ex civitatis deliberatione seu decreto, vel assentientibus honeStis Civibus, sed. Pau
corum de humili plebe sactionet, quibus tum honestiOribus, metu premente, facultas non fuerat obsistere, tumultum hujusmodi turbamque suisse suscitatos;
126쪽
LIBER PRIMUS. 4 quorum auctores, jam cum exercitum regium prope adstare ad sui defensionem, ubi ingruisset necessitas, conspicerent, se appreliendisse et in carcerem et vincula conjecisse dicebant. Supplices igitur civitati et
civibus regiam deposcebant clementiam, vinctos praedictos in manu ducum tradere et liberum in civitatem ingressum permittere offerentes. Qua providentia atque sapientia civitatem suam salvam servaverunt : cui profecto alias Periculosum. imminebat exilium. Ingressi vero cum exercitu duces, per dies aliquot in eadem urhe remorati sunt, de multis vinclis ac deprehensis, tam Viris quam mulieri hus, supplicia sumentes. Plures enim capite plexi, . plures patibulis su nixi, plures amputatis manibus
debilitati; alii vero, ademptis bonis, in exsilium trusi
fuerunt. Et talem , occasione regiarum Spontionum , illa nobilis Remorum civitas gratiam tunc atque tributorum remissionem Offendit . Non absimilem vero casum, quamvis aliquanto mitiorem, eadem pari occasione regiarum SPOnesionum, etiam Andegavorum inclyta cIvitas invenit Quibus ita coercitis et subactis, caeterae Galliarum urbes et provinciae infortunio earum exterritae fuerunt
s. Vbir, mur te complement de cet te sedition doni ii nyest passait mention dans les chroniques du temps, les Archises de Reims, publires par M. Varin: Statuis, L. I. p. 762, et les leti res dermission accordees par te mi, en dctembre 1461, parmi les Ordonnaneos dos mis de Franc8, t. XV, p. 207. 2. M. Paul Narchegay a reoueilli dans la Restae de rasou t. II, p. 268ὶ, te peu de renseignements I aux qui nous soni parvenussur Cette sMilion , appelee par les contemporains la Trieoterie, Thonias Basin est te seul historien du xv silcle qui en ait parte. Itandre les letires d'abolition accordem en decembre 46 , Ο donnanees des mis de Humeri t. XV, p. 298.
127쪽
42 HISTORIARUM LUDOVICI XI ac siluerunt quibusque tributis regi placuit easdem onerare, semierunt: l ge aliter profecto nimiumque dissimiliter quam milia regis verba noviter adventa tis habuissent. Nam cum, de anno in annum , novae res novaque bella, ipsom et procurante ac operam dante, sibi immergerent, eo usque collationum atquctvectigalium onera adauxit ut, infra paucos annos, supra tertiam partem ejus quantitatis quam suus genitor unquam acceperat, toto regno excresceret.
De variis legationinus eri potentatibus Italiae missis ad eonsalutandum .novum regem, et de laedere inito per eum eum duee Mediolani.
Miserunt autem ad eum honorandum consalutandumque , statim ut in novum regem sublimatum eum intellexerunt, legationes solemnes dux Medio- 'lani , Venetorumque Florentinorum atque Ianuensium communitates, quarum aliquae etiam sua foedera libenter invenissent'; sed cum, hrevi morula tempo-
a Remonsti ances saltes ceux de Laon, touchant une comm ion
reschal et tresorier Bureau, fur aucune, rebellions saltes inuehaut les ardes en Laonois. - 2. Le ms. donne apres consalutandumque IeS motu nopum negem, qui se uouvent encore et plus naturei lement dans lem abre de phrase qui fuit. 3. Alors Fran is Starce, dit te Grand. - 4. Chastelain, doni te temta age est hien plus eonsiderabie, Diuitiaco by Corale
128쪽
ris, apud eum nullo vel minimo excepti honore exstitissent , quinimo potius inimicitias atque bella sibi
minari conjectarent, ad propria, pessime contenti, repedarunt, ipsum non pluris, quam eos reputasse videbatur, pendentes. Unde nec post, foederis expetendi vel amicitiae causa, ipsum adire conspecti sunt'.
dit in contraire que Louis XI enu a te premier des ambassadeum aux Elatis d'Italia : . A Paris, sitost que se sentit couronne, En orali inutes Ies nations d'Italie, aux uns mander amitte, aux aulum menache, et querest, ce sembloit, donner a cognoistre 1 chascun
reaite est dans te volume 760 de Du Puy, aux mss. de la Bibl. imp. Fufin il est si peu vrai que les Florentins gardorent rancune h uis XI, que les Medicis tui demanderent la permission de porterdes eeurs ae lis dans leum ames en 3465, et que nous avom dest et tres de la repti blique a ce roi, oli si est appete r u Perpetue pater et Patrone constantissime urbis et populi nostri et defensor.
129쪽
ει HISTORἈRUM LUDOVIO MCirca ipsa namque sua exordia, Cum totius regni gubernacula et poSsessionem se nactum conspexit, tanta eius mentem arrogantia tantusque tumor obsedit, ut omnes vel Italiae, vel regionum vicinarum principes atque potentatus contemnere eisdemque
hella inferre velle videretur. Et primum quidem duci Mediolanonsium vel ipsis Januensibus qui paulo
ante contra patrem suum ' rebellaverant, et in m OD-tanis suis eam, quam illic ad domandos eos miserat,
expeditionem protriverant) bellum illaturus, sequo
de acceptis ulturus iniuriis, illustrem comitem Dunensem, quem et veluti proscriptione damnabat, cum caeteris copiis ad Astensem civitatem et Sagonensem , propo ducis Mediolanensis et Januensium terminos .ire coegit. Qui, invitus licet et non parva assectus injuria, illo prosectus est et per annos aliquot, absque aliquo congressu, remoratus; donec, adinventa via per prudentiam suam, quae sibi in Galliani et ter- .ras suas reditum aperiret, scindera atque amicitiae interregem et ducem Mediolani copulatae sunt. Quibus conciliatis, idem illustris comes Dunensis in Galliam revertendi licentiam impetravit.
Status et libertatis nostrae. . Cf. Philippe de Commines, editionLenglet Dusresnoy, i, II, p. 556; edition de Mile Duponi, t. m. P. 338. . Le ms. intercale ici un qui alisolument inutile. 2. Viar l'Histoire de Charies VII, t. V, ch. xx. '3. Asti et Saona, Ou commo on dit en Dan ais Ast et Savone. Savone n avait pas sali desection a i 'exemple de Genes, et Louis XI, POur mamuer son avenement, confirma 26 Octobre 146l , pulsaugmenta dρ nouueaux privileges decembre 1462 la constitution que Charies VII avait domaee a cette ville, gmivemce Mstors par des podestais au choix du roi de France. ordonnances Hesmis de Franee, t. XV, p. 137 et 599. Di iti ad by Corale
130쪽
Rex vero Ianuam sibi rebellem et minime parentent, atque Sagonam, quam tenebat, juri ejusdem duciscessit perpetuo habendas ac possidendas, inter venientibus promissionibus per quas regi idem dux de
certo militum numero, quando id exposceret, opi-
tulari et servire teneretur . Ferebatur enim et voluisse
comitatum Astensent similiter eidem duci cessisse, nisi in contrarium Aurelianensium dux, ad quem ex materna successiorae pertinebat, obstitisset atque re- Clamasset. PIoc itaque modo ducem Mediolani, cui paulo antg hellum se illaturum rex ipse minari putabatur, non modo talibus minis liberatum, sed et Januam et Sagonam, quae ultra annos triginta a ducum Mediolanensium dominatu desciverant, suo imperio 'constat fuisse restitutas. Nam Janua quidem, quae qFrancorum defecerat imperio, Carolo, ipsius Ludovici Patre, adhuc vivente , post haec foedera libens in Mediolanensis ducis concessit ditionem.
Qualiter rex Britanniam Armoricam visitavit et cum duce ejusdemiamuhatum et dissensionis causam adinvenit. '
Contigit autem ut Ludovicus, postquam regni sui pacificam habuisset possessionem, ex Turonis Armo-
1. L'acte de cette cession, signe 1 Novion prM d'Abbevisse, lo22 decembre 1463, est imbesi h fies hereditatre. Il specifie 1 inve titure donnee te meme jour au sei eur Alberico Malleta, delegu du duc de Milan et de Blanche-uarie, in semme. Ur nn ces aes rota de France, t. XVI, p. 146. 2. It s agit de Charies d'Orleans, sits de Valentine de Milan. 3. Au comme ement de Pannee 1461.