장음표시 사용
141쪽
36 HISTORIARUM LUDOVIa XI firmissimarum , videlicet arcis oppidi Perpiniani , arcis de Coco- libero et arcis quae Belluarilia' appellatur. Hoc igitur modo cum inter se foedera et ligantias reges, longo ante aevo invicem inimici, .secissent, percipientes hoc Barcinonenses caeterique qui regi rebelles exsistebant, 'totis viribus satagebant oppida et Rrces , quas adhuc suus tenebat rex in Catalonia , occupare. Et cum esset regina in civitate Geruta densium superiore , fidia Alabri de Lina , ammiratis quondam remi Castellar, quam exosam atque invisam Catalanis vehementer interitus Caroli, privigni sui, de quo supra retulimus, effecerat, eam in dicta civitate Gerunda totis viribus Obsidione urgebant. Ε qua cum
eam eripere et liberare vir suus minime posset, Francorum exercitum , ut acceleraret intrare patriam , magnopere sollicitare Curavit, tradens arces ires ante-
dictas in manibus capitaneorum quos inibi Francorum regi pladuit depulare .
. . Collio ure, alii ur Phut dans te departement des Purenoes Orientales, arrondissemoni de Ceret. 2. Bellegarde, alissi dans lyarrondissenient de Ceret. Il n'est itas question do Bellegarde ilans les doux exeinplaires du trai te imprimes par D ngi et Dusresnoy Comminos, t. II, p. 360ὶ : Pexemplaire de Loiiis XI, donne , Myonite te 21 mai 3462. et coluidii roi d Aragon, dato de Saragosse deux joum plus tard. 3. Dans la ville haute ou chateali de Girone. 4. Sie, ait lieii de Ati ari He Luna, cst qui est, dans tOus les Cas une ei reur. La somme dii roi don Iuan et ait fille de l'amirante do stille, don Fadrique HeririqueZ. b. Voici, d'apres uti hi Ouillon du tetraps, conserve parmi les papiers de Gaigniores vol. 378 aux mss. de la Bibl. iinp. , lacomposition de l'armee enuoyce en Catalograe : onκe cent si X lances , doni les I cossais, scius te commandement de M M. Ie com te de
142쪽
Properanter igitur iidem Frauci adventantes, multa castella in comitatu Rossitionis absque magno nΘ-gotio, alia deditione, alia armis expugnata et direpta Statim receperunt, ut, praeter Perpinianum, Oppidum tunc opulentum Valde, in paucissimis diebus nihil
non acquisitum atque domitum remaneret. Quod Cum non, nisi mora paululum longiore, existimarent se POSSe expugnare, eVocati ad serendum Obsessae reginae
subsidium ac succursum, P renaeum Penetrare Con
tend edunt. Cujus angustos aditus atque dissiciles cum paene ad transeundum impossibiles exercitui Cat lani reputarent. etiam propter custodias quais ibi plu
rimas locaverant et statuerant, non eo minus illic Francorum pedites equitesque, transcerisis Alpibus et SaxoSiS montium scopulis, penetrarunt et ad plana Ampuritani pervenerunt. Non solum autem equiteS, Sed eLcurrus, machinis et hombardellis onustos, quod
143쪽
88 HISTORIARUM LUDOna XInunquam antea attentatum aut fieri possibile existimatum a quoquam fuerat, pariter advexerunt, iterque eisdem pervium essecerunt. Cujus rei cum sama ad exercitum, qui apud Gerundam freginanil obsessam tenebat, nuntium velocissimum detulisset, Francorumque prope imminere exedicitum , exterriti Omnes atque consternati, Soluta obsidiono, sugerunt. Ferebantur in obsidione suisse supra quadraginta millia bellatorum sub duce quodam, comite de Pallius' qui, ad stipendia illius gentis
aerarii, quod generale Catalonise nuncupabant, Ba Cinonensibus caeterisque suae lactionis militabat. Franeorum Vero exercitus, inter equites et Pedites, sex millium virorum numerum minime excedere serebatur. Catalani autem, ante Gallorum adventum, longa pacis tranquillitate, magnis opibus ditati et reserti, simul et gloria rerum per Alsonsum regem Suum geStarum elati paulo ante defunctum ), mirum in modum arrogantes atque tumidi erant. Contemnebant enim omnem aliam, Praeter suam, Datibnem et gentem, et potissime Gallos, nihil prorsus eorum Vires atque arma ducentes. Quin etiam adeo de sua virtut nimium arroganter et temere praesumebant, ut Saepe inter seipsos verbis gallicum nomen incessentes atquct
deprimentes , optarent Gallorum militiam, vel intra patriam suasque urbes jam adesse, vel fadi eamdem Patriam aggrediendam adventare, ut de ipsis quos sua deSlimatione nullo paene negotio vincendos sibimet promittebant) triumphum reportarent, ac de
. Ugo Roger, comte de Pallas. It commandati avre te tit re da capitaine generat de Catalogne.
144쪽
UBER PRIMUS. Ss spoliis eorum Suas opes adaugerent. Minime vero illis opus erat ut eorum adventum votis expeterent. Satis enim superque satis cilius ad eos Gallorum adsuit adventus. Quos cum adventasse cognovissent et intra fines suos adesse sentirent, tanto sunt illico pavore conterriti, tanta pusillanimitate percussi, ut Profecto verbis suis tumentibus, Iactantia sola atque arrogantia plenis, eorum facta nullatenus responderent, sed mulieribus timidiores et leporibus fugaciores, non de congressu aut defensione, sed de sola fuga cogitarent.
De expugnatioris eastelli de Volone et obsidione Baresnonis ah exercitu Francoriun.
Initio cum Pyrenaeum penetrare versus Ampuritanum, ad succursum reginae obsessae, properarent Galli, nec castella, prope quae transirent, expugnare Pro P nerent, ne sorte eorum ob eam rem retardatio exitium
obsessis attulisset, cives oppiduli de Volone , quod tum dives et opulentum prae caeteris erat post Perpinianum, in comitatu ROssilionis, cum Prope eos nonnulli Gallorum transirent, tot eos de suis moeni hus atque portis contumeliis et injuriis lacessierunt, quod eos invitos quodammodo, procul dubio in sui exitium Concitarunt. Non valentes enim milites iam molestas ultro contumelias, tot con Vicia atque probra Perserre, ad eos expugnandos protinus admoverunt. Quod tam breviter effecerunt licet perante munitissimos repu-
145쪽
60ΗISΤORIMUM LUDOVICI XItarent , ut intra uniuS horae spatium superatis moenibus et vallo, districtis gladiis et mucronibus, de
contumeliosis ac provocacibuS Supplicia Sumpserint, omnibus viris qui in oppido erant caesis aut ab hostibus captis, atque corum domibus et substainia prorsus direptiS. Quod cum eorum vicini de Sereto castello ' cognovissent, et, duce militum Gallorum vetante De ipsi suum suburbanum, in quo satis honesta erant hospitia, incenderent, contra vetitum ipsi ea nihilominus concretitassent Pulantes Se Suum Oppidum posse per hoc defendere), advenientibus militibus, adeo exterriti sunt essecti, ut de repugnando hostibus minime ausi sint cogitare. Unde, ne cladem vicinis suis de
Volone similem subirent, illico loci sui deditionem secere, a duce militum in quatuor millibus florenorum
mulctati, Pro eo quod, contra ejus interdictum, suburbana sua temere et sine aliquo fructu combussissent. In Ampuritano autem similiter omnia paene castella
vel vi vel deditione receperunt, Sic quod terra illa, quae paulo ante valde dives et opulenta suerat, magna ex parte vel caesis vel profligatis colonis, in praedam
et direptionem hostibus cessit; quos ante tanta tenuerat superbia ut Gallorum desiderarent adventum, quo de ipsis tropaea concupita reportarent.
Liberata igitur, ut diximus, regina, omnibus serme castellis Ampuritani receptis et sub regis sui redactis potestatem, junxit se Gallorum exercitui rex ipse Aragonum, simul et ipsa regina, quibus , alli ipsi tunc
militabant, sed cum parva nimium manu. Non enim
146쪽
LIBER PRIMUS. 61 in toto comitatu suo trecentos rex equites habere sere-hatur. Et nillil ominus Gallorum exercitus, qui non supra numerum sex millium virorum erat, audacter locupletem illam nimiumque superbam Barcinonam ausus est obsidere, tenuitque obsessam in maximis aestatis calori hus per dies septemdecim. Intra cluam Cum Populus maximus esset, et qui ad sexaginta millia virorum serentium arma ala ipsismet ascendere jactabatur, nunquam tamen cum tam parva Gallorum manu in a pertum dimicare vel congredi ausi sunt; sed se intra sua moenia continebant, ita ut etiam nonnullas de portis suis, metu cogente, muro obsera
rint. Et si quando quod semel tantum aut his, nec pluries, ah ipsis attentatum suisse serebatur) ali tui portis eruperint, protinus excopii a s allis, caesi vel susi,
fugae ignominiosae praesidio sese intra moenia Sua urg
Decurrentibus autem illis diebus, quibus castra Gallorum juxta cretiatem manserunt, vix aeStimari damnum posset quod civibus in incendiis pretiosarum villarum ot arborum fructiferarum, vitiumque succisionibus exstitit irrogatum, potissime ab his qui de comitatu et de societate 3 Pgis Aragonum erant. Cum enim acerbo et implacabili paene odio cives rebelles haberent, nullius vel sedium vel arborum speciositati seu utilitati parcehant : ita quod omnia circumcirca civitatem palatia, qui et plurima et ornatissima erant, igne, abs pie miseratione aliqua, popularent. Et si secum advehere potuissent alli hombardas, quibus in urbium et castrorum expugnati ODE uti consueverunt, Vel etiam annonam ad sufficientiam pro se et equis habere potuissent, non ambigitur, civibus
147쪽
62 HISTORIARUM LUDOVICI Metiam ipsius urbis satentibus, quin eamdem vel ex-
pugiaassent, vel ad deditionem saciendam infra brevis
temporis moras consti iuxtSsent. Sed cum eis utraque deessent, nec valeret rex ipso in Propria terra, quae satis de se arida est, et jam a Variis armatorum agminibus exesa et vastata erat, exercitui annonam nec sariam ministrare, coacti Sunt obsidionem solvere, et ad alia loca, quae non adeo exeSa QMent, Se Conserre.
Quomodo Franci recupera m Terragonam; postmodum, ad propria reversi, ad liberandum arcem Perpiniani obsessam redierunt; eaque liberata et oppido recepto cuna toto comitatu Rossitionis et Ceritaniae. Francorum rex ipsos comitatus , tanquam sibi aequisitos, tenuit et Possedit.
Venerunt igitur ad civitatem Terragonensem; quam paucis Obsidentes diebus, partim vi, partim et ditione, sub regis sui Aragonum PoteStatem redegerunt. Ceperunt autem et expugnarunt prope Barcinonam arcem firmissimam Moncadae, in vertice altissimi scopuli sitam. Multa etiam oppida et castella, quaquaVersum exercitus circuibat, partim armis, partim pavore atque metu, ejusdem regis ditioni restituerunt. Fessi autem
et defatigati milites, praecipue quod multos de suis
equis pabuli desectione calorum lue et aeris intemperie perdidissent, per terras Aragoniae ad terras comitis de Fuxo , qui unus prieci ptius ex ducibus militum erat Francorum, circa sinem aestatis, et inde in ulte-
. Iean. comte de Foix , lieuienant generat du mi hi l 'armis de Catalogne. Son comte de Mix reponilait , Peu pres au depari ement actuet de l'Ariege. i
148쪽
LIBER PRIMUS. 63riorem Galliam redierunt, multas quidem famis et inediae, ob annonae caritatem et calorum aestivorum intemperantiam, molestias Passi, Sed aggressuras aut resistentias ab hostibus nullas aut rarissimas experii. Tantus enim Gallici nominis eorumque audaciae ac virium terror famaque eorum arrogantiam atque jactantiam retuderant, ut, veCordes et Veluti exanimes essecti, non de conserendo proelio, sed de sola fuga cogitarent. Postquam autem o terris illis Gallorum agmina excesserunt, plurima ex castellis et oppidulis per eos vivet deditione receptis , a suo rege iterum ad Barcin uensium partes et generalem rebellium communit tem defecerunt. Perpinianetises autem, qui minime a Gallorum exercitu fuerant impetiti eo quod, quemadmodum exstitit dictum, celerrime claustra Pyrenaei penetrare atque irrumpere compulSi Sunt, ut reginae, quam Barcinonenses caeterique patriae rebelles apud Gerundam civitatem obsederant, auxilia praehercnt solatiaque succursu , moleste nimium serebant Gali rum munitionem, quam in arce sui oppidi rex Aragonum, juxta foedera cum Francorum rege Percussa, locaverat. Unde, cum eorumdem Gallorum exercitum militiamque, finibus patriae suae egressum, in Francium revertisse agnoscerent, arcem ipsam cum auxiliis Barcinonensium aliorumque rebellium magna vi obsidere coeperunt: exstruentes aggeres bastiliasque juxta suum
oppidum et extra, et Petrariis ac tormentis ejusdem arcis, quo facilius expugnari ab eis posset, turres et propugnacula dejicere satagenteS. Quam e diverso,
149쪽
qui intus eam erant Gallorum milites, nonnullique Catalani, qui suo regi Semper fidem servaVerant, magna vi industriaque atque vigilantia defensabant, sedes multas civium, quae VicinioreS arci erant, similibus bellorum machinis diruentes atque in
Cum autem de suorum hujuscemodi periculo Francorum rex certior sactus suisset', certis ex suae militiae ducibus mandavit quatenus propere ad serendum obsessis solatia occurrerent. Cui praecepto obedienter ac sedulo obtemperantes, ad Narbonensium fines concito gradu advolarunt. Inter quos Praecipuus et principalis adsuit dux Nemorsensis, comes Marchiae et de Castris . Exploratis igitur per aliquos cursores hostium castris, in quibus cum Catalanis et loci civibus erant et esse serebantur quatuor aut quinque millia stipendiariorum ex regno Castellae, ex diversis locis Galli ad condictam horam in unum collecti, ad hostium castra propio Se admoVerunt. Quae noctu aggressi, Viriliter atque animoSe expugnare Pergunt, et jacula atque missilia in hostes jacientes, et comitius etiam contis et obstrictis gladiis viam sibi aperientes, hostes, qui a soris arcem cingebant et hastiliam, quam valde munitam chim magito aggere illic exstruxerant, servabant, fugam arripere coegerunt. Quorum plures perempti fuerunt tam ab illis qui supervenerant ad Succursum Oh.eSSis se udum, quam etiam ab eis qui in arce obsessi fuerant; qui, dum talia pro se gererentur, non torpebant, Sed Pro Sua Salute non pigri, quibus poterant modis, pro molestiis atque t ericulis
150쪽
LIBER PRIMUS. 65 quae perpessi suissent, Vicem hostibus referre satage hant.
Captis igitur Catalanorum direptisque et incensis castris seu bastiliis, qui potuerunt ex his qui de soris arcem obsidebant, et hi qui intra oppidum erant ad stipendia, fugam, civibus derelictis, arripuerunt. Qui utique cives in praedam direptionemque Gallis cessissent, nisi pietas et clementia illius illustris ducis
e moraelisis furorem militum atque impetum sua prindentia collibuisset. Hoc namque magnopere ipsi Franci cupiebant, scientes maximas ibi opes pretiosamque supellectilem copiose se inventuros; sed benignitas optimi illius ducis obstitit civibusque clementer consuluit, qui etiam suum non nescientes periculum,
supplices misericordiam postulabant. Quam quidem invenerunt, bonis tam mobilibus quam immobilibus, priore quoque libertate qua sub suis regibus Arag num potiti fuerant, eisdem servatis ei retentis . Ex hoc itaque, si quid residuum rebellium fuerat in comitatu Rossitionis, Podium quoque Ceritaniae , cum pluribus castellis eiusdem comitatus, in deditionem
recepta sunt, et a communitate rebellium ad suum regem re Oluta.
Verum cum Gallorum armis hi duo comitatus, Rossitionis scilicet et Oritaniae, edomiti fuissent ob dientesque essecti squemadmodum et reliquos de tota Catalonia, regi suo rebelles, edomitos atque sibi parentes reddere Francorum regem recepisse' atque
l. Voir I'Abolitiori accordee aux habitantis de Pen ignan, en juillet 1463. Ordonnanees des mis de F ince, t. XVI, p. 47.2. Podium Ceritamiae, P cerda.