장음표시 사용
171쪽
86 HISTORIARUM LUDOVIa XI sibi in eadem arce et adiacente amoenissimo serarum saltu, muris Vallato , per omnia, Velut in propria domo, potestate. Ubi eum aliquot diebus suisset remoratus, iterum ad Abbatis-Villam reversus est. Frequentes autem nuntios et epistolas destinat at ad comitem de Warinita, qui tum oppidum Calesii pro rege Anglorum
administrabat, et in eo consistebat , sollicitans. eum vehementer et promissis alliciens atque muneribus, quatenus ad secum loquendum veniret. Sed hoc, seu timens sibi ab insidiis, seu sinistras posse incurrere adversum se suspiciones, quae in animis Anglorum
lacile oboriri potuissent, id tum minime effecit. Inter agendum vero et aliquorum cursum dierum, quibus rex hujuscemodi practicis suis insistebat, simulans se per medium dicti comitis velle cum rege et regno Anglorum pacem firmare atque stabilire, voluntas ei repente obvenit velle denuo p-satum Burgundionum ducem apud suum oppidum de Hesdinc visitare . Unde nuntios ad eum destinans , sibi insinuavit quod, proximo die, secum ad prandium Veniret, petens ut parata omnia invenisset. Quod utique, non dubium, alacriter et laeto valde animo ipse dux adimplesset, nisi obstitissent nova quae inopinate sibi de filio suo et ab ipso provenerunt.
172쪽
De eaptivitate Bastardi de Rubempta in Goreum.
Cum enim, ut supra retulimus, contracla nonnulla
in patrem offensa, metuens paternam indignationem diu apud Gortam, Hollandiae oppidum, delituisset, in eodem loco, qui supra Rheni fluenta situs est, magna capiebat solatia, diversis venandi, aucupandi seu piscandi exercitiis temporis lastidia excludens. Contigit autem ut, uno die , quidam Bastardus de Ri de res, cui a rege traditae erant duae galleae sutatiles quas veteres seu dromones, seu mi Oparones appellarunt) viris armisque instructae, ut ad secretos fines maria et numina collustraret, cum duabus vel altera ex hujusmodi galleis ad ripam Rheni fluminis, juxta dictum oppidum de Gorkum, adventaret. Qui cum illic uno pluribusve stetisset diebus, hoc praelato comite suisque ignorantibus nec attendentibus, quemdam ex sociis suis sorte contigit oppidum, recreationis causa, introire. Qui cum a quodam de domo et familia praelati domitii de Charoloiae fuisset agnitus, ab eodem nihil suspicante comiter est intem rogatus quaenam causa ipsum illo adduxisset. Qui nihil etiam de his rebus conscius, pro quibus navis illo appulisset, dixit se cum praelato Bastardo illuc navigio adventasse cum circiter octoginta viris armatis. Oh
. Fin de septembre 1464.2. Cetati uti homme k iniit satre, qui tenest h la missante s mille des O , ear te sei eur de Rubenapis, son Phre, etait fils de la propre Meur du sire de Croy.
173쪽
88 HISTORIARUM LUDOVICI XI quam vero causam illuc idem Bastardus cum armata suste' appuli,set, SciScitatus, Se prorsus nescire respondit; se et socios suos stipendiarios milites esse, quia rege jussi fuissent curia illo Bastardo, capitaneo sibi dato, ire quocumque eos ducere vellet, et jussa sua perficere; quid Vero agere Proponat, quove Sit Profecturus, se minime sollicitos esse noc Curiosos investigatores seu inquisitores esse debere. Hoc igitur sic audito et hujus rei rumore ad aures principis perlato, admirati sunt omnes et facti velut subito quodam stupore attoniti, pensantes quidnam eme posset quod armatae Davos, nihil aliud quam viros et arma continentes, a rege Francorum illic destinatae essent, et tam alte, intra Rheni numinis alveum, a mari illic emersissent. Dolos itaque et insidias omnibus suspicantibus, statim armati missi sunt, qui navem in portu quiescentem, cum omnibus viris quos advexisset, Stu arresto ponerent et in oppidum adducerent. Quod cum ita sactum fuisset, coeperunt sigillatim omnes inquiri diligenter et sedulo qua nam causa Sui illuc adventus esset, quodque in mandatis a rege haberent, ob cluod exsequendum, portum sie illum Clanculum Pellissent, de Suo adventu nec Principem, nec quemquam suorum Certificantes. Capitaneus autem, ille Bastardus scilicet de Ruben re, videns sibi, Disiveritatem agnoSceret, mortis imminere periculum,
. Arma fuste dans le ms. Fustis ou fusta, en viein frangessune fuste, et plus tard une siuste, est te synonyme de ce que l'au- teur appelle plus haut subtilis gallea, petite gallee. Les chroni-queurs D cais donnent Ia denomination de baleinter au navire que montait te Batard de Rubempro.
174쪽
LIBER PRIMUS. 8' ubi autem totius facti scenam et doli atque insidiarum machinamenta denudaret, spem Con Sequendae Voniae habere POSM, Omnem rem, Pro ut Sibi mandata erat et eamdem perficiendam Ausceperat, aperuit et detexit. Dixit enim, uti vulgo serebatur, Se a rege missum esse ob idque illo venisse, ut dominum comitem de Chri Dis, illic jam per longum tempta S remoratum, qui interdum ex consuetudine, remissionis gratia, exire ad campos et fluminis ripas perambulando lustrare consuesset cum nullo aut raro plerumque satellite, si posset, apprehenderet', et ad navem immissum illico exportaret et ad regem suum duceret. Quod si
vivum exportare non valeret, amputato Capite, Caput ipsius saltem secum adveheret. Haec confossum
coram multis fido dignis testibus ot viris iacibilibus praedictum dominum Bastaritum de Rubompse, nulla vi sibi adhibita tormentorum, omnes de domo et sa- milia praelati comitis de Charolois constantissime affirmabant.
Eius vero audii a consessione, sociis abire dimissis', quos facti insidiarumque ignaros verisimiliter existimavit, ipsum Bastardi ina, cum uno vel duobus doli Consciis, vinctum tenuit et servavit diu, Deo immensas agens gratias, Votaque supplex et munera offerens, quod tantis se ereptum periculis, sua dignatione, incolumem servasset et liberum.
Facti itaque totius agnita veritate, illico per fidos nuntios cum omni celeritate rem patri indicari curavit; qui adhuc in oppido suo de Hesdines exsistens,
. Amrehendere dans te mS. 2. CorrigeEpermissis.
175쪽
so HISTORIARUM LUDOVICI XI regis ad diem sequentem, juxta ea quae insinuaverat, operiebatur adventum. Ipse autem Burgundionum dux, hoc nuntio accepto, non immemor insidiarum et doli quibus genitor suus fuerat interein ptus, metuemne et sibi, quemadmodum unico ejus filio, insidiae pariter tenderentur, non exspectato regis ad entu, relicto Hesdino, Insulas est prosectus. Cum autem eius recessum rex cognovisset, simul etiam quod de insidiis, quae comiti de Chri Dis paratae fuerant, et captione Bastardi de Rufentprg currens ubique fama ora omnium compleret, dimissa Picardia, in Franciam, Turonis, est revereus .
De legatione a rege missa ad Philippum, Burgundiae dueem; et eomitia de Charolois, filii sui, eorum patre suo accusatione, ipsiusque filii
Non multo post, mittens rex legationem solemnem ad ducem Burgundiae , omnem insidiarum et doli suspicionem diluere conabatur. Fuerunt in ea legatione comes de Augo', archiepiscopus Narbonensis' et venerabilis vir, dominus Petrus de Moroillier, quem cancellarium Francipe constituerat, amoto alio qui diu in eo ossicio servivisset patri suo'. Per eos igitur leg
1. Plutot Insulam, Lille. 2. Comparer te recit hien plus exact de Georges Chastellain III' partie, ch. XXXIT . 3. Dans les premiere ioum de novembre 1464. 4. Charies d'Artois, comte dyΕu. 5. Cetait Normand appete Antoine du Me respin. s. Voy. ci-deSSUS, P. 25.
176쪽
tos, dicto de Moroillier verbum faciente, apud ducem Burgundiae, in oppido suo Insulensi exsistentem una cum praelato comite de Charolois, filio suo, graviter
de eodem comite, tum praeSente, querebatur: eum criminis laesae majestatis aperte insimulans, quod praelatum Bastardum de Rule r Suosque comites, regis servitores et missos, arrestare et in Carcerem atque vincula mittere praesumpsisset; se subditum ac vassallum regis agnoscere debere, et, per hoc, tantam regi et domino suo supremo iniuriam irrogare, ut missos suos in carcerem et vincula conjiceret, minime sibi attentare licuisse. Diluere autem studens suspicionem insidiarum, de qua communis ubique sermo persu
pebat, dicebat praelatos non ad apprehendendum comitem de Chri Dis, seu quidquam ei nocendum suisse destinatos per regem; sed quia certam rex habebat notitiam quod dux Britanniae miserat aliquos de suis in Angliam, quaedam in suum regnique suip udicium molituros qui de proximo inde reverti deberent, et per comitem de Charolois in Britanniam remeare), propterea misisset Bastardum do Rube re, ad collustrandum et pervagandum diversa loca navigio, quatenus, si dicti ducis legatos obvios habere posset, eos apprehenderet et duceret ad regem, cujus non parvo interesset molitiones ejusdem ducis cum suis insensissimis hostibus et consilia percipere ac
cognoscere . Petiitque tandem, cum, Ob dictorum Captorum detentionem, maximis eumdem comitem
. Ces raisons soni exposees avec tout te devel oppement desi- rabie dans un dismum prono e aux habitanis d'Αmiens par lechaneelier de France. A. Gier . meum is inediis sur Amiens,
177쪽
s2 HISTORIARUM LUDOVICI XI dei otasset criminibus, quatenus iidem capti ei domregi restituerentur : ad quem, si quid deliquissent,
Dora ad alium, criminum atque delictorum cognitio et punitio speclare deberent. Cum autem illic coram adstaret ipse comes et pira sens suae accusationi adfuisset, Supplex patrem rogavit quatenus sibi obiecta crimina exl,urgandi, seque legitime defendendi tribueret licentiam et facultatem. Qua ei concessa, illico Objecta sibi crimina potenter diluere, nullaque ipsius 3 fore Ostendere curavit. Consessiones tamen reorum, honori parcens regis, minime tunc publicavit; sed verborum eas obtegens velamentis, dixit se, ob aliqua quae admisissent crimina, in terra patris sui, Hollandia, eos apprehendisse, vinctosque pro hujusmodi patrem suum ipsos tenere. HOllandiam extra regnum et regis esse ditionem, nec rogem in illa terra, quae de Imperio ost, ullum habero dominium seu iurisdictionem : unde eorum, quae illic admisissent, ad patrem suum Cognitionem et justitiam pertinere; quam eisdem, sine ulla injuria, exhiberet. Regi minimo molestum esse debere,
si ipse genitor suus jura sua, etiam terrarum Suarum, servaret et custodiret. Adjecit autem se mirari plurimum , quam ob causam ipsum rex adeo exosum haberet, et malevolum se in eum indicaret; asserens genitorem suum vel suos tale odium et malevolentiam nunquam apud regem suisse promeritos, sed majestati suae semper fideliter et sincere servire voluisse et velim menter optasse. Et ne malevolentiam atque odium
hujuscemodi vel confingere, vel levi duntaxat suspi-
178쪽
LIBER PRIMUS. 93cione aliqua suscepisse putaretur, duorum vel triumvirorum nobilium de satis claris domibus retulit casus; qui, Cum sigilla lina et pro diversis causis ipsos contingentibus regem adiissent, qui duros satis et alienos ab humanitate et justitia terminos eisdem tenebat, repulsam suorum, quamvis justorum ac rationabilium, postulatorum reportarunt : annectente rege hujusmodi repulsarum causam sore odium quod ad comitem de Charolois, dominum eorum, haberet; in cujus despectum et contemptum talia a se responsa referrent, eique, et non alii, proinde gratias haherent.
Hos casus, nominatis personis, locis atque temporibus , in quibus et cum quibus nai rata gesta suissent et dicta, idem dominus comos de Charolois in modium attulit, silens et subticens vinctorum, ut diximus,
Hlo igitur responsum habuerunt legati regis per praefatum comitem de Chammis, qui, de obiectis sibi criminibus, taliter se purgatum seu defensum legitime putavit. Manserunt autem vincti longo tempore et per annos plures sub custodia; quibus tandem, post obitum patris sui, gratiam secit, et liberos ire idem
Quomodo rex plurimos eonatus impendit ad disrumpendum foedera et amicitias inter dueem Britanniae et comitem de Charolois; et inveetiva contra ambitiosos.
Legatis igitur ad regem reversis et, quae egissent, sibi reserentibus et renuntiantibus, ipse omne inge-
179쪽
HISTORIARUM LUDOVICI Mniuili suum quod acre quidem et variarum promptum ac lacile inventionum, sed parum sibi constans habere serebatur) expendere non cessabat, ad conciliandum sibi, si quo modo posset, ducem Britanniae, per Plures legationes sibi invicem succedentes : aperiens eidem duci varias vias secum pacificandi et eum ad se attrahendi, rupto prorsus foedere illo amicitiae et Datemnitatis, quod cum comite de Cha Dis percusserat. Hoc enim praecipuum esse putabat ad quod perveniem dum, adversus ipsum ducem querelas et contentiones promovit) ut, dissociata atque dissuta illorum duorum principum fraternitate et singularissima invicem amicitia, cum altero tantum scilicet cum praelato comite de Charolois et Burgundiae domo) negotium haberet, ipsumque facilius, pro libito, exstingueret seu opprimeret , et Suae Subactum Voluntati efficeret. Quo essecto, jam nil dubitaret quin etiam Britanniae ducem, et quoscumque alios regni PrincipeS atque magnatesiacile et absque magno negotio, vel similiter opprimeret, vel sub Suam, quam Vellet, redigeret servi
Hanc quippe eum gerere assectionem, et hoc sibi olim in animum induxisse omnes paene Galliarum principes et proceres Velut exploratum habebant, . quod omnes majores domos regni atque principatus
delere et exstinguere vellet, vel eas saltem tam extenuare et eradere, iat nullae eisdem Prorsus, Vel universis vel singulis, remanerent Vires, unde adversum se rebellare vel suae possent auderentve obsistere voluntati.
180쪽
MBER PRIMUS. sis Sane nos audivimus duos venerabiles ecclesiasticos viros, qui ambo erant canonici Sanct Petri Lovaniensis , qui affirmabant se ab eo saepius audivisse, tempore
quo in terris illustris Burgundionum ducis erat, et ejusdem ducis impensis alebatur atque fovebatur, idque frequens in ore suo versabatur quod re nutiquam Francorum rex esset dominus in regno suo, quamdiu
principes subditos tam potentes haberet, quales desacto illic essent; n satis per hoc indicans quid gestiret animo, si aliquando ad regnum ipse perveniret. Capiebat exempla, tum a Ferrando, Siculorum rege', imo potius tyranno et violento. atque injusto occupatore qui deletis, vel prope ad nihilum redactis omnibus serme regni illius principibus, fisco suo regio
omnes eorum terras et Census praediorum adjecit , tum ah Εdoardo, Anglorum rege , tum a duco Mediolani et aliis tyrannis; quorum hoc Proprium esse Solet, ut sanguinis sui proximioribus et cognatis, ut soli totius atque liberius imperent et ne secum partes faciant, mortem inferre consueverint. Atqui profecto velae-
. Siant terre de Louvain, alom eglise collegiale. 2. Ferdinand δ' Aragon, si is balard d Alphonse te blagnanime, qui avst conquis te roFaume de Nases sur la maison d'Ariou. Ilassista Louis XI pendant la guerre du Bien public, en satiantomiser ses aisseaux sur la cote de Provence. collection des d cuments inedidi, wlanges, t. II, p. 382.3. Mouard Iv, at ora regnant. 4. L ad in ration de Louis XI mur Franqois S ree ectate dansles documents offici eis. Voles en quela termes ii parte de luidam te preambule des let tres par tesquelles ii tui abandonna lasei eurie de Genes : . Diligentius contemplamur praestantissimas animi et corporis dotes illustrissimi ac magnanimi Francisci Foresa, etc., avunculi nostri dilectissimi, quantumque felicissime semper in rebus bellicis pro incomparabili invicta animi sui sublimitate
praevaluerit. . ordonnarice des mis de nanee, t. XVI, p. II.