장음표시 사용
401쪽
3 6 HISTORIARUM LUDOVIa XI ipsum sic detinuit . Quo decurrente tempore, Cum ne-sas hujusmodi tam dux Burgundiae quam dux Cliviensis pluresque alii ex consanguineis et amicis ducis exS rarentur et multum aegre serrent, ipse dux Cliviensis ad eum liberandum contra filium arma et guerram movit, et usque in Geldriam intravit. Sed cum filius auxiliis Noviomagensium et plurium nobilium patriae stipatus et Obvius occurrisset, compluribus caesis et capti v assis, susum et sugatum patriae c.
finibus eiecit. Et quoniam idem silius non ignorabat impietatem suam vehementer displicere Burgundionum duci, ejus potentiam formidans studebat foedera cum hiscopulare, quos ad eum vel inimicitias habere, vel
ejus pariter vires atque potentiam metuere CO OS-
Cebat. Unde, quamvis ipse unus esset ex delectis militibus, insigne Burgundionum ducum monile atque signum, Vellus scilicet aureum , deserentibus scujus ratione magnis fidelitatis sacramentis eidem duci, qui eius coetus atque fraternitatis exsistunt, conjungi tenentur), serebatur twen cum Frisonibus aliisque nonnullis scedus copulasse, qui Burgundionum duci Parere contemnebant, sollicitasse iue aliquos nobiles atque oppida Hollandiae, ut res novas in Hollandia adversus ducem Burgundiae, dominum suum, ex itarent : quibus ipse auxilio adsuturus foret. Porro cum eius factiones et molimina hujusmodi Burgundionum duci innotuissent, qui saepius ab eo commonitus fuerat, variis etiam ad eum proinde lega-
3. Cinq inois seulement, selon Commines, l. IV, C. I.
402쪽
LIBER QUAMUS. 31 Itionibus missis, quatenus limpietatis in parentem poenitudinem gerens, eum carcere et captivitate absolveret atque liberaret, tandem ad se eum accersiri et venire, secit . Cum autem apud eum esset et de hujuscemodi macinnamentis suis ac foedere cum suis hostibus icopulato eum interrogasset, pollicens etiam isti veniam daturum se, si ei totam plenariam detegeret veritatem, Omnia infitiari, quam Verum respondere, maluit, mendacia sua jurejurando Confirmans. Sane cum Burgundionum ducem minime veritas molitio num lateret, protulit statim quasdam litteras ipsius juvenis Geldriae ducis manu propria Scriptas et Signatas. Quibus sibi ad inspiciendum exhibitis, eas dissilieri
suas esse non potuit. Quae litterae machinamenta ac molimina proditionum suarum contra eumdem dincem continebant. Contra eas autem cum excusationem
nullam tu medium rationabilem attulisset, sed plane per eas de periurio ac perfidia convinceretur, jussus est in carcere asservari , Primum ductus in castrum Vilvordiae inter Macheliniam et Bruxellas. Cum vero per aliquod tempus in eo loco fuisset a servatus, Corrupta custodia inde exiens, ad propria reditum arripuit. Sed cum eius discemus, paucis post effluxis horis, suisset cognitus, per diversos equites et varia prosecutus itinera, apud Namurcum inventus est Inde autem ad Burgundionum reductus ducem,
3. Vilvorde en Brabant. 4. L'auteur coniund cette evasion avec la suile qui preeoda
403쪽
HISTORIARUM LUDOVIO XIa finibus suis paulo distantius missus est, ad castrum scilicet Corteraci in Flandria', ubi, sul, carcerali Cu todia, usque ad obitum ejusdem ducis Burgundiae, detentus custoditusque suit.
Quomodo dux Burgundiae duratum Geldriae laede conquisivit
Moriens autem ejus genitor, iam diu ante suum obitum per ducem Burgundiae solutus e Carcere, et suae plene restitutus libertati, serebatur, filio suo Oh impietatem ab eo in se commimam exhaeredato, testamento Burgundiae ducem instituisse et scripsisse haer
dent', et hoc juris titulo sussultum atque innixum Burgundionum ducem, sibi hujusinodi ducatum Gel-driae acquirere voluisse : quod quidem absque magno seu dissicili negotio conficere potuit. Conati sunt incolae patriae , quae oppidis satis nobilibus et munitis reserta est, in favorem iiiiii, in carcere uti diximus servati, conatibus ducis Burgundionum obsistere, qui sibi perante sa ores contra suum Paretitem, eorum ducem ac principem, Praestiterant. Et multa quidem de suis viribus, et cum aliis Novi Omagenses potissime, in ventum jactitabant, nihilo aut
404쪽
LIBER QUARTUS. 31 sparuo Burgundionum potentiam aestimantes; sed cum illo ducis exercitus advenit, longe secuS, ac Se Pe ante jactitassent, exhibuerunt.
Obsessum est primo oppidum de Venio supra M Sam, quod de sua munitione plurimum confidebat; atqui cum in paucis diebus machinis ac tormentis pressum fuisset, statim de deditione cogitarunt , paucis ex eis qui recepti sutit supplicio affectis, quos in recipiendo deditionem dux Burgundionum suo reservarat arbitRo. Exinde ad diversa oppidula et castella
a 'edienda exercitus sese effudit; quae omnia serme, modica aut nulla opposita resistentia, recepta sunt usque Noviomagum. Cum autem illo dux Burgundi num applicuit et castra metatus est, in tribus hebdomadibus ita turrium propugnacula murosque et eorum munitiones petrariis ac tormentis fregit atque
dejecit, ut absque magno negotio expugnari oppidum et per vim. atque insultum capi potuisset, nisi oppidani supplices atque nimium exterriti, venia petita, deditionem faciendo periculum evitassent . Fuerunt autem ad gratiam recepti, armis, portis atque moeni-hus et tota oppidi munitione quoque, et incolarum
ejus privilegiis ac libertatibus ad victoris arbitrium
resignatis et dimissis. Qui etiam, pro resistentia et inobedientia quas secerant, mulctari serebantur in octoginta millibus florenorum rhenensit in Exterriti autem de Noviomagi subactione, quod teris omnibus repulabatur longe firmius, potentius atque populosius caeteris terrarum illarum oppidis, cives
405쪽
320ΗIsTORIARUM LUDOvICI Malloi iam oppidorum, ut Sulphaniae et de Arnem , et
reliquorum, qui se et suas munitiones longe impares ad resistendum Noviomagensibus existimabant, periculis prudenter obviam euntes, pactis certis Pecuniarum summis ad certos terminos exsolvendis, etiam sub potestatem eiusdem Burgundionum ducis transierunt , promittentes ab eo imporanda perficere et complere. Tantus vero metus terrorque nominis Burgundionum ducis, Frisonum ferras vicinasque caeteras invaserat, quod prosecto, si illo Burgundionum copiae descendissent, non aliud aestimari poterat quam quod Frisones, quos ab anti luo principes IIollandiar sui juris esse praetendunt, similiter ut illi de Goldria, sacere deditionem et imperatis parere Burgundionum
ducis obtulissent. Fuerat enim tota illa aestas supra solitum calida et Sicca, usque mensem octobris, ita ut fossae et aggeres palustres lue Frisonum agri, in quibus contra hostium incursus maxime confidere solent, eis fore auxilio minime potuissent. Erant enim tunc paene ubique adeo longo solis aestu exsiccati et indurati, ut non modo pedites, sed et equites et plaustra sicco vestigio facile sustentament.
Verum cum ea Opportunitas ad tantam rem Conficiendam sese attulisset Burgundionum duci, tum ad alia majora anhelans, illo tunc proficisci abstinuit, remque hujuscemodi in aliud distulit tempus.
406쪽
Quomodo post conquisitum Geldriae dux Burgundiae imperatorem Treverim adventare secit, adspirans ad regale fastigium, et ah ipso de du-eatu Geldriae solemnem investituram accepit
Adspirabat quidem tunc, rebus elatus secundis et sibi satis arridente fortuna, ad diadema regale honoremque ac titulum regium acquirendum i quo titulo olim regnasse pliares Burgundionum principes, etiam a tempore quo reges Francoriam eSSe Coeperuiat, minime duhium est . Ad hujusmodi autem cupiebat sublimari dignitatis fastigium auctori late Romanorum imperatoris, qui tunc erat Fridericus , dux Austriae, atque imperium per annos plurimos administrarat. Cujus sui d0siderii et concupiti honoris potiundi gratia, eumdem imperatorem adventare ad urbem Tre-Verorum I OI parvo sumptu procuravit. Ad quam cum adventasset cum satis humili statu, pro tanto fastigio dignitatis, secundo post aut tertio die pariter etiam illo adventavit Burgundionum dux ', cum tanto et iam nobili comitatu, et cum tanta vesti, mentorum, armorum et ornamentorum Pompa, ut, procul dubio, in statu et apparatu suo augustalis potius majestas et magnificentia illucere ac supe
l. Chapitre imprime dans Pamplissima collectio, t. IV, col. 767. 2. Le royalime de Bourgogne, plusi eviri Mis desest et res est, adure depuis i 'empereur Honorius iusqu'en 1032. 3. Frederic IV. 4. Limpereur arriva 1 Treves le 29 septembre 1473. Le due vini prendre logis te octobre a l'ubbaye de S. in ἰ- axini hora de la ville, ainst que i auteur te dit plus tot n. II 21
407쪽
eminere Videretur. Cum imperatore tum etiam adsu
runt in magnifico et honorabili statu plures Germaniae principes, tam electores Sacri imperii quam alii,
quos imperator ad se sociandum accersierat.
Erat . imperator hospitatus in palatio archiepiscopi
Τreverensis; dux vero Burgundiae extra muros Civitatis, in monasterio Sancti-Maximini, cujus procurator et protector esse sertur, ad causam terrae suae Luxem burgenSiS.
Igitur cum aliquot detrivissent 3 in ea civitate dies sese vicissim visitando, ut jus ac titulus ducis in illo ducatu Geldriae, quem nuper, ut diximus, armiS COnquisierat, magis ac magis sibi invalesceret atque validaretur, voluit illum ab imperatore, tanquam Supremo feodi domino, recit ere, atque ii ominii sacramento pro eo praestito, de eodem solemniteri investiri. Hoc quidem praedeceSsores aliqui, qui eumdem ducatum administraram, sacere ContemPSerant vel negligentius Praetermiserant. Propter quod ipsi Augusto ea ducis obedientia gratior exsistebat; cujus etiam nova investitura, tanquam imperialis seodi olim ad se ex possessorum neglectu legitime devoluti, jure firmiorem titulum duci acquisitura
putabatur. Igitur ut celebrius hujuscemodi investitura et sacramenti hominii praestalio ' Cunctis innotescerent, tam - ad augustalis manifestationem et conservationem di
gnitatis, quam etiam ipsius ducis juris atque ii tuli majorem Dolorietatem, jussu imperatoris deiectorum
408쪽
UBER QUARTUS. 323 et alio translatorum , in ipsa platea , loco eius eminentiore, juxta parOclaialem ecclesiam Sancti-Vanguis,
macti ina magna lignorum erecta est, et ascensus ad
eam latus et grandis; effectumque in ipso ligneo aedificio , quod sine aliquo tegumento erat, tribunal in medio positum est; sedesque a dextris et a sinistris, ipso imperiali solio submissiores, positae sunt, pro his principibus, qui ipsi imperatori assidere deberent.
Cum autem omnia praeparamenta sacta decenterque ornata suissent, ad statutos diem et horam, magna et copiosa cujusque gradus, ordinis, aetatis et sexus multitudine assistetite et exspectante actum talem videre, cujus similem sorte nunquam inspexi SSent, Venit Caesar magna principum et procerum germanicae nationis Calerva stipatus. Quo pro tribunali sedente
cum insulis et diademate ea terisque imperialis majestatis insigni hus , sibi assidentibus a dextris et a sinistris archi praesulibus I reverensi et Moguntinensi ', Sacri imperii electoribus ni ultisque ducibus , ma chionibus et comitibus, Metensi etiam episcopo,
. Correction necessatre, mais non pas incontestabie, dii ms. qui porte dejectae et alio translatae sunt. 2. Ipsa platea senilite indi liter que l'alit eur a dola parto decet te place. Cela, joint a Pincorrection du ni Cinbre de Phrase precedent, autoriserati petit-otre a stippOSer qu'une alit re Plirase aete Onii se dans la transcription du nas. 3. E Imperator vestiebatur textili auro, Vestis ad pedes profusa et circum collum replicita, Perque humeros, more Turcorum,
sparsa; limbo circum pedes manusque, ingentis pretii margaritis picturato; ipse grandis natu, Sed virenti adhuc atque solida senecta. a Belation d'Arnoldii de Lalaing, traduite en latin par Rod. Agricola. I.englet Dusresnoy, Commines, t. III, p. 259. 4. Iean de Bade, arche veque de Treves, et Adolphe de Nassaii, archeumue de Mayence, grand chancelier de P Empire.
409쪽
324 HISTORIARUM LUDOVICI XI germano eiusdem domini Treverensis , advenit eques Burgundionum dux, armatus, plurima item procerum et nobilium domesticorumque suorum turba Vallatus. Qui cum suo comitatu cum plateam his aut ter in ' circum adequitasset quod in talibus solemnibus investituris moris esse aiebant , descendens de equo et per gradus ascendens, ante Conspectum Caesareae
dignitatis ad genua se provolvit, habens juxta, qui
vexilla sua, in quibus arma Geldriae aliarumque terrarum et dominiorum suorum picta erant, in matribus tenuerunt. Et tunc ad genua advolutus, hominii atque fidelitatis sacramentum submissius, quam ab his, qui paululum distantius adstabant, audiri PotuisSet, Proe stitit, atque de dicto ducatu Geldriae solemnem inve
Quo facto, imperator cum suis decessit a praedicto duce Burgundionum, suisque ad palatium suum ho
norifice sociatus frediitJ. CAPITULUM IX.
Quomodo, eum cuncta praeparata suissent ad sublimandum ducem Bumgundiae in regem, subito imperator, re insecta, non valedicto eidem duci. ex Treveri descendit ad Rhenum
Facta autem praedicta solemni investitura, ea non contentus idem novus Geldriae dux, in regem etiam Burgundionum ut sublimaretur, et regnum illud antiquum Burgundiae, per multas Principum successiones
. Lyeveque de Meta et ait alore Georges de Bade. 2. Chapitre imprime dans i Amplissima collectio. t. IV, col. 7ss.
410쪽
UBER QUARTES. 325 suppressum et Paene exstinctum et obliteratum, denuo instauraretur, et non dux amplius, sed rex Burgundiae appellaretur, magna proseculionis instantia apud praelatum imperatorem suosque institit. In tantum vero apud ipsum Augustum, suarum instantia pre- cum Suaeque ui unificentiae officiis, quibus honores
paene assidue eidem exhibebat, effecit atque obtinuit, ut suis desideriis ab omnibus palam eum assentire Vulgaretur, facturumque eum regem, atque regio diademate sceptrisque regalibus ipsum insigniturum, ab omnibus sine aliqua haesitatione putaretur. Id enim ipse Augustus se facturum fuerat pollicitus;
adeoque res processerat, ut dies, ad tantae rei celebritatem perfficiendam, acceptatus statutusque fuerit. Iam sane ad persectum perduxerat variorum opificum manus, Per totam urbem Treverim, Coronam, Sceptrum, vexilla, Vestes, caeteraque insignia, quibus, qui de novo creandus rex ab omnibus exspectabatur, insigniendus ornandiisque esset. In ipsa etiam ejusdem
urbis ecclesia majore, in qua ordinabatur solemnitas, perfici secerat ipse Augustus thronos et tribunalia sa-bricari et erigi; praesensque personaliter assuerat ad disponendum et praecipiendum, quo in loco et qualiter hujuscemodi imperialis atque regiae dignitatis solia atque sedilia doberent collocari. Rogatus etiam suerat uetensis episcopus, qui et se ad hoc ProrsuSPraeparatum secerat, ut missarum solemnia et Sacrae
officium unctionis haberet celebrare atque perficere. Sed heust quam facile et ex momento vertibiles sunt et variabiles hominum voluntates, et quam fragiles sunt hominum, et principum maxime, Coras ederationes et amicitiae, quae non fuerint Christi glutino