장음표시 사용
71쪽
Sunt tamen modi, juxta Veteros, Timdam realitateS; nam C. g. unio est aliquid rea-- Io, cum quid reale sit, animam, et Cor-i,ns uniri; deinde sunt realitatcs a re mO-idi si eata distinctae; alioquin anima, et Cor-Ρus non possem exiStere, Disi unitae. Modis opponuntur cutitates absoluim, quae sunt illa accidentia, quae existere possuntsin E substamia, Cui in liperent, ut Color, Sa d .Por: EntitaS ΠιodaliS, Sines modus idem est ac acci IcnS Put E inodalsi. Entitas absolu- ta idem est ac accidans absolutum, ccidenS.
4. Modi substantiales. V. substantials . Moraliter concurrere. V. Esscienter. x. Motus aliquando actio immansns dicitur. Ita intellectiones in homine, actus vitales in animantibus dicuntur motus. Sic Aristoteles definivit naturam in genere principium' motus, et quietis ejus, in quo est. a. Motus aliquando significat quamlibet actionem, crea1ionem, Eductionem.
S. Motus accretionis est adjectio unius quantitatis ad , aliam, ut si qirantitati cuidam. . a litae 'alia : portio aqiape infundatur; motus decretionis ost detractio quantitatis ab 'alia, ut si a quantitate quadam aquae portio ali- . qua detrahatur . Motus altorationis est
' mutatio qualitatis, ut cum aqua de Digida. sit calid . Motus lationis est translatio dctloco in Iocum, sive motu. localis. Motus
72쪽
generiationis eSi generatio, sive productio substantiae ex praesupposito subjecto. Motus arge uerationis est Productio novae partis substanti:e inanimis, ut dum ignis per ligni materia tu serpit. notuS nutriti nis ostnutritio, scili Cet augmentum substantiae Vi - . venti uni vi alimentorum. Munus interdum significat potentiam, seu virualiquid agendi. , .
Natura naturans, creatrix, unipersalis hst Deus. Natura . naturata est rexum. Omnium
creatarum univerSalitas. . : . . 'Natura determinatur . unum . Axioma. Per. naturam hic intelliguntur agentia necessaria,qupe .sunt ad unum tantum deterininata, ut ignis ad comburendum. non vero. agentia li- . bera, quae possunt se determinare ad oppo-
Ex necessario nonnisi , necessarium , et ex
Nero nonnisi . Me um, sequitur. x A comata. . Nam consequens Si. recte a b. antecedesto
insertur, in ipso debet contineri Ergo quod
insertur a vero. debet . esse Veru', et quod a necessario nec Sarium. L l . Necessitas antecedeus illa, quam es voluntas sibi' liberct. uou facit nec vitare, potest.. NeceSSitaS Gonsequens est , quam Voluntas
sibi libero iacit, e t. xuare putest Qui ca- . teuis vinctus ita sedet. ut Propi ἰλ vi sum
73쪽
'o . Ν - re Uequeat, Sedet necessario necessitate antecedenti; qui vero' ita sedet, ut, propria - vi surgere Possit, sedet necessario necessitate coqsequenti: nilnirum posito quod sedeat, impossibile est ipsum non sedere. V. Omns quod est. Necessitas consequens vocatur etiam neceS- Sitias consequentim, seu ex επρOSitiones Nihil agit in distans. A xioma. Hoc est nulla causa producit effectum in loco a se distanti , uisi agendo per spatium intermedium . . Nam agentia Creata sunt limitatae virtutis, et si non deberent agere per medium, Pos sunt agere in quamlibet distantiam , Cunx per medium nihil virtutis consumerent, quod
Em nihilo nihil st; nihil in nihilum abit.
Axiomata. Horum Sensus est. Creaturam nim
ii ii posse officere, nisi ex praesuppo Sito Subjecto. Hoc enim deficiente, creatione OPUS esset, quae solius Dei propria est; dein do. cam nihil posse penitus destruere, et an Di- ' lii lare, quod seque au creatio potentiam eXigit infinitaIII. Nil agit in se ψsum. Axioma. Hoc est: idem
secundum eundem respectum D OV Potest agere in seipsum; tunc enim idem esset
agens, et Patiens, quod repugnat: sed be- II idern secundum unam partem sui agerct Potest in alteram sui partem,' ita e. g. dum . aliquis se flagellat, manus agit in tergum
74쪽
eiusdem hominis . . Nominaliter. V. Particiρ aliter . Non haec pateticula sumi potest infinitanter, et neganter. V. In initanter. Non omnis, quidam non. AXioma, Cuius ostsensus. Si non omne individuum alicujus speciei gaudet aliquo attributo, neceSse est ut haboatur in illa specie . aliquod individuum illo attributo carens. Ita e. g. fit Ve- rum eSt, quod non omnis homo sit doctus, Verum etiam erit quod quidani homo non sit doctus.
Notitia. Ab objecto, et ρotentia Paritur Notitia. Axioma. V. Species 5. Nutriti. V. MotiaS .a O LObjecti certitudo. V. Certitudo V. Obiecti semen. V. SPecies 5. Objectiυe. V. Formaliter 4. UI. Objectumet actiom Potentii generatim,dI-citur id, circa quiγd ipsa potentia operan .sido versatur. Objectuma materials est res ipsa, quae a potentia respicitur, seu id, in quod cadi a actio. Objectum formalo est illa ratio in re, penes quam, Vel Propter quam a potentia res ipsa res picit ur. Hinc objectum formale dicitur etiam motiυwn, vel id, quod movet ad coperandum; V. g. corpora sunt objectum materials Visus, CO-
75쪽
1Oros autem sunt objectum formale; a vIsu enim non attingit otiir in rpora, nisi quatenus sunt colorata. Ita Deus erit Objectum mate-i riale amoris, bonitas autem ipsius formale. I. Obicctum materials intrinsecum est, id, quod in se ipso, licet non Propter Se attingitur, ut inimicus Propter Deum dilectus Extrinsecum , quod dicitur etiam Pure denominatinum est, quod attingitur, non Iase, sed in aliquo realiter distincto, cui unitur. Sic homo visus dicitur, quamvis non substantia hominis, sed color solum videatur 5. obiectum formale quo est ratio generica, qua omnia objecta particularia redduntur apta, ud attingantur ab aliqua potentia , vel scientia, ut color respeCtu potentiae visivae.
Hoc appellatur etiam: formales sub quo pratio formalis' sub qua; ratio obiscia ut rcs est: ratio obj cti in essct rei; ratio, objecti ut objecti; ratio objecti, in esses attingibilis, aut scibilis; ratio formatissima sub qua . 4. Objectum formaIs quod est ratio specisi
Ca Contenta ius ratione communi volutiliti Suo geriere, ut respectu Potentiae visivae cor Ior viridis contentus sub ratioΠe generica
coloris. Objectum formale quod dicitur etiam ratio formalis quoe; objectum matUri is Prostrium , et Per Se . V. 9ecificati-
76쪽
or ' 375 In obliquo rem importari. V. In rsecto. Oeoasionaliter dicitur de illo, cri id est mera occasio aliquid agendi. Corro lati viriti est causaliter, quod dicitur de illo, quod est
vera causa. Sic aSpectus Pauperis occasionaliter concurrit ad eleemoSila alia, quae ab
amore proximi causaliter prosciscitur. O cians pro 'ositio est illa, in quam resolvitur propositio'aliqua modalis , ita ut modus istius in illa reflexe assii metur 9 e. g. Deum ExiSterct nCCESSU.e St. Propositio Lar modalis resolvi potest iu hanc aliam , quae dicetur relictans: Prορο Sitio ista, Desias ExiStit, est HECESSaria. Omne quod est, ex suρρο sitiones quod sit,
ri. Hoc autem patet ex eo, quod nihil potest intelligi operari nisi prius intelligatur
Operari, et weratio; Esin est propter ops-
rari, et alia similia axiomata, V, ESSO . . O inari , et exibtimare. non est in Muobis.
77쪽
Axioma. Hoc est non possumus cuivis obie- oto proposito assentire, vel dissentire, si cui possumus quidlibet imaginari; sed tantum iis, quae nobis vera, aut salsa a P Pareot saltem ex probabili D1otivo. Ordine intentionis, quin Sunt Priora, POSteriora sunt ordine executionis. Axioma. Hoc intelligitur de causa sinali, nam prius V Iumus finem, quam Inedia, sed media prius exequiinur, quam siueiu obtineamus; si edum intendinius obtinete Sanitatem tamquam finem, medicinam prius adhibemus, et exequimur.
ordo trascendentalis, et Proedicamentialis . V. Relatis 5. Orgauigatio Substantialis . V. Formia 4.
Partialitor . . V. AMEqualei . iPartici aliter verbum acc*i, .idem . mi agillud aceipi . per modum participit'. .i mι-naliter vero tamquam nomen . Ita e, g. ver hum hoc: adolescens Particiρ aliter. Sumptum indicat in genere quidquid aetate augetur, . et . vigescit; nominaliter . vero hominem in Prima retale post pueritiam. Constitutum.1. Fassio proprie dicitur sustentatio formae
eductae. .V. Eductio . . iv. .PaSsio interdum idem est ac proprietas.. I. FSum Subjectum sustentari innis .
78쪽
V. Eductio. I. Passum, seu reagens est illud, quod resistit actioni alterius entis fortioris iti illud agentisthoc autem, quod agit . et simul ro- patitur, dicitur agens , et rePassum. Ita cum corpus A agit in corpus B, hocqus'. in illud reagit, corpus B dicitur Passum,
r. Per se id dicitur convenire rei, quod ex natura ipsius rei convenit, seu ex principiis intrinsecis. Sic homini conveniunt Per Sc. praedicata ipsi essentialia ut rationalis , ' 1iber, et quae necessario comitantur homiuis naturam, ut esse bipedem . Per accidens autem id convenit rei, 'quod convenit ei accident aliter, ot Maon necessario, seu quod convenit rei quasi casu, et aliunde. Sic ho- nio Per accidens est albus , pius , nobilis ., a. Per se aliquando idem est ac veluti ex
professo; Per accidens autem idem ac proster aliud. Sic Logica Per se agit de operationibus' intellectus, Per accidens autem
de signis, et vocibus. . Perseitias idem ac per se esse.
Persona, Personalitas P . Subsistentia. iPbsica essentia i seu cο ositio consistit incompositione Partium, quibus, vere CODStat Harum partium, quae est indisserens ad hoc,' vel illud constituendum dicitur materia, ut corpus in homine, quae vero determinat.
79쪽
et perficit materiam, dicitur forma ι ut anima; huius compositionis illa tantum, ut patet, sunt capacia, quae habeut partes, ut suuι naturalia, et artificialia comΡosita ii Fbsios. V. LNics. Positiones sunt illae propositiones, quae, licet explicatis terminis sint evidentes, explicationem tamen aliquam exigunt, Sittitque propriae alicujus scientiae . Ut illud in Logica: Contrariae propositiones possunt esse simul salsae, non tamea simul verae Positive res dicitur talis, quando in ea vel reperitur sorma, a qua talem habet denominationem. Sic mel dicitur dulce Positi civis, quia dulcedo vere est in melle .gatis e vero res dicitur talis, quando caret solum forma contraria.. Sic dulco negatissest omne id, quod non eSt amarum. . Possibile positum in actu nihil im licat. Axioma. Hoc est: quod est in potentia, ut existat, si supponatur existere, nullum in-
nihil impineat illuri existere modo, quo SupPQui
tur possibilis . I. Potentia recutiνα dicitur materia, materia est potens recipere sormam. I. Potentia obedientalis est aptitudo reri M, ut pro arbitrio Dei, eiusque auxilio rebus i
80쪽
llam obodientialem intellectus beatorum clovatur ad Deum intuitive videndum. Dicitur autem Obedientialis, quia noti nisi ex imperio Dei, ut auctoris supernaturaliS re- ducitur ad actum. Ρer hanc potentiam quaelibet res elevari potest ad quidquid producendam, iis tamen exceptis, in quibus implicantia inveniretur. Ita lapis neque Te elati auxilio Dei ratiocinari posset, vel ocu Ius audire ; hoc euilix osset evortore rerum essentias, quod ipsx Deo repugnat. . Potentia rei ' Objectina , logica , metiaρθ- Sisa est non repugnantia ad existendum , sive mora possibilitas intrinseca . Dicitur ο-bjectiWa quia est objectum activae poten
tiae, VeI quia est id, quod menti objici
tur, dum rem non existentem concipimus posse exiStere.
. De Potentia Dei ordinaria id dicitur fie
ri, quod est secundum legem, et decretum ordinarium Dei, quod ipse statuit Servare circa res creatas: Des Potenttia voro absoluta Dei, sive extraordinaria id di
citur sieri posse, quod, praescindendo' ab omni libero decreto. Dei, et a cursu rerum ordinario a Deo potest fieri. Undo per absolutam, sive extraordinariam Dei potentiam omno id fieri potest, quod non involvit contradictionem. Sic potes Per P Ο- tentiam Dei absolutam hodie absque omni studio Salomonem sapientia superare, non