장음표시 사용
131쪽
i eapac talis non obIigantur ad haec omnia r Deus multi ex his, alioquin timoratae conscientiae necessario damnarentura
Reis. Est error Intellectus eum pertinacia volun statis , contra aliquem articulum fidei . Ηaee pertinaeia consistit in hoe , quod quis seiat suam opInionem esse contra doctrinam, re definitionem Ecclesiae , di nihilominus velit obstinate In ea perseverare. q. Si quis dubitet de veritate alῖeuius artIeuli fidei, quem tamen negare non audeat , essetne haer eleus
Resp. Assirmative, ex regula InnoeentIIIII. Dubissin fide es infidelis. Vel enim dubitat positive, ut si
existiniet propositionem fidei esse dubiam e vel negvetive, ut si terrItus dIssicultatibus In contrarium , .mittat credere dum tentatur contra fidem . Dieo , territur diffieultatibus; si enim omitteret ex alto motivo, vel ut exerceat IIbertatem suam, veI ut se di uertat ab hae Importuna , & molesta cogitatione , non peccat . Primis autem duobus modis est infide-IIs: nam in casu primo negat firmitatem , & insal Iibilitatem , quam habent artIeulἰ fidei ; In secundo eanti facit dissi et ultates naturaIes, quanti iacienda enset dἱ vina auctoritas i quod est valde iniuriosum divinae veracitati.
IO. Si autem quis Involuntarie dubItet sine ullo eonsensu praestito , quinimmo dolens se habere huiusmodi dubia, & per actus fideἱ ea repellat, nullo
modo peccat: quinimmo merebItur patiendo, & re pellendo huiusmodi tentationes; quod frequenter eve nil in pluribus tImoratae eonscientiae vIris; Signavero , quod defuerit consensus , est do Ior , & molestia , quam quis patitur in istis dubiis , quae nullo modo vellet habere recursus ad Deum pro iis repel-Iendis , & similes pii affectus, qui in tentatione excitantur in piis v ris. aer II. Si quῖs negaverIt aliquem fidei articulum sest .ie a simpliei Confessario absolvendus λR D. Si haeresis nullo signo externo manifestata est,
132쪽
eli, nee dIcto, nee facto, nee scriptot absoIvl p test; si autem aliquo ex his modis manisestata suIta dIstInguendum est sie a Vel adsunt conscii talIs eriaminis , qui nimIrum Alum audierint , Sc viderint a vel nullus audivIt, aut vidit: si hoc secundum, serhihatur ad Sacram PoenItentiariam, dc obtenta faculta
te absolvatur: si primum , remittendus est blasphemus ad Inquisitorem, vel Episcopum , a quibus tamen absolvi non potest in foro poenitentiae, sed tau- tum in foro iudiciat I: postquam autem fuerit ab INIIs iudieIaIIter absolutus ab excommutacatione , po terit a quolibet Consessario approbato a peccatis abrisolv I . Hine etiam in Iubilaeo universali, nisi ripaeoncedat auctoritatem absolvendi a ea sibus in BulIa Coenae , haeretieus absolvi nequit ab habente iurisdictionem delegatam. Ia. Estne peceatum respectu Ialcorum , disputare eum haeretie s de art7eulis fideI
Re p. 9I Ialel docti non sint , est Meeatum pro
pter perieulum subversionis, cui temere se exponunt ἔsi autem sine docti , est prohibitum per Iaeros C
nones omnibus Ialcis congredi eum haeretiris. Valenissa tamen notat , hane Constitutionem esse abrog tam per eonsuetudinem In contrarium.
I 3. Catholicus , qui ob damnum sibi ImmInens
In IoeIs haereticorum non audet se declarare talem jpotestne die prohibita manducare carnes Resp. Affirmative , dummodo non cogatur Illam carnem manducare In odium fidei , de absit standa- Ium, st Ret IgIonIs contemptus. Non enim quIs sem per tenetur manifestare , dc protestari suam fidem . Et licet Haeretiel per talem manducationem protestentur propriam fidem , hoc est per accidens , n que Eeelasia censenda est velle obligare cum tanto Ineommodo. Ita Beriau, qui adducit pro se SanchΕΣ .Fropositianes damna ae , ad bane Se IIonem reducendae. Ab ALEXANDRO VIII. Prima: Homo nul Io unis 'uam vitae suae tempore tenetur elἰcere actum fideI,
133쪽
MD & charitatis , ex. vi praeceptorum diu Inorum
ad has virtutes pertῖnentium αΛb. eodem 2 Sententia asserens Bullam Coenae Blum prohibere absolutionem Haeresis & allorum crimἔnum ,. quandoe publicae sunt , dc id non derogare, facultati TrIdent i , In quo de occultis. crἱ minia hus seritis est, anno I 629.. i 8. IulIt ita Consistori oeSacr. Congregallanis Eminentissimorum Cardinaliumiuiis ,. ω tolerata est.. q. Praesat; Regu/ares possunt In soro, conscientIae absolvere quoscutaque saeculares ab haeresi occuIta, ct ab excommunicatione, propter eam Incursa. Ab INNOCENDO XI.. 4. Ab infidelitate excusa-hitur infidelis non credens ,. ductus. Ninione mInus; probabili .. s. An peccet mortaliter ,. quῖ actum dἰIectionADei semel tantum in. vita eliceret condemnare nom
ProbablIe est ne singulis quUem. rIgorose quinquenniis per se obligare praeceptum charitatis ast
7.. Tunc solum obluat, quandoe tenemur iustita n, & nota habemus aliam viam , qua iustificemur .. I Q. Fides non censetur cadere sub. praecepto spe aiali,. & secundum se ..ir. Satis est actum fidei semel in vIta elicereia I S. SI L potestate publica qui x interrogetur , fidem ingenue conficeri , ut Deo Q fide g loriosum constito, tacere ut peccaminosum per se non damno LI'. Voluntas non potest efficere ; ut assensus fidet in se ipso sit magis firmus, quam mereatuc pondus. rationunti ad assensum impellentium ..ao Hinc potest quis. prudenter repudiardi asse sum quem habebat supernaturalem viari Assensus fidei sup ematuralis , & utilis ad. Ω- latem. stat cum notitia solumi probabili revelati his: immo. eum sormIdine, qua quis formidet ,. net non loeutux sit Deus aa. Nonnisi fides unius Dei necessaria. videtudinemeertate medii ,. non autem explicita remuneratoris, I. FL
134쪽
at: Fides Iate dicta ex testimonio creaturarum, similive motivo, ad Iustificationem sufficit. cf. sussicit illa mysteria semeI credidisse. Ab ALEXANDRO VIlI. Prima; Bonitas obiectisua eonsistit in convenientia obiecti cum natura rationali ; formalis vero In conformitate actus cum regula morum et ad hoe sufficit , ut actus moralis tendat In finem ultimum Interpretative. HIne homo non tenetur amare Deum neque in Principio, neque in decursu vItae suae moralis. xx. Necesse est infidelem in omni opere peccare dra. Omne quod non est ex fide ChristIana super naturali, quae per dilectionem operatur, peccatum est. a 4. Quando In magnis peceatoribus deficit omnis amor , deficit etiam fidest & etIam si videantur cre dere, non est fides divina, sed humana. II. Quisquis etiam aeternae mercedis intuItu Deo famulatur , charitate si earuerIt , vitio non care squoties Intuitu licet beatItudinis operatur. IO. Attritio , quae gehennae , & poenarum metu conciritur, sine dilectione benevolentiae Dei propter se, non est bonus motus, ac supernaturalIs. x s. similiter arcendi sunt a Sacra Communione, qu7bus nondum adest amor Deῖ purissimus, & omias mixtIonis expers. IM Laus, quae desertur Mariae ut Mariae, vana est .
De fecundo Praecepto Decalogi.
Sectio I. De Puramento. Sectio II. De Adjuratione. Sectio III. De Glo. Sectio IU. De MendacIoa
De Iuramento. r. YN secundo praecepto statuitur , quod homo I non iuret vana e scilicet damnatur tanquam peccaminosa omnis actio , quae irreverenter usurped
135쪽
rat A PT ARATU IL-i quia tamen poteli hoc fieri trIbus inci-d ' . M icet iuramento . adiuratῖone, dc voto, de his
ret. . Est Deum , ve I aliquid dIvinum vocare In testimonIum illius, quod asseritur, vel negatur, vel p. om ttitur.3. Estne IIellum iurare .R D. Juramentum iactum eum debitIs modis est Ilelium , dc meritorium. Est en in actus Iatriar, qu quis honorat primam Ueritatem, dum in suis neces, ut atῖbus cam implorat , ut homines fidem adhibeant Deo Invocato, quam negant homini asserenti. Hinc nonnulli asseiunt, iuramentum dici a iure, tanquam inventum a iure inductum, ut facta sua , vel dicta homines confirment, de reddant fide digna, casu quo
suspecta sint . Nil autem volund; iuramentum dicia iure, quia Id quod iuratur, Ita debet esse firmum, ae si esset ipsum ius, vel lex aliqua. 4. Quo tu plex est iuramentum Reis. Quadruplex est, scI Icet, assertorium, Pr
missorium, comminatorIum , & execratorium . Iuramentum assertorium est , quo rem praesentem , Vel Praeteritana assirmamus , vocato Deo In testimon iam
dicti, ut si quis iuret hoc esse, vel non esse , hoc fecisse, vel non seeIsse . Promissorium est, quo vocato Deo in testimonium , confirmamus aliquam pro missionem futuram in bonum tertiit ut si quis iuret se donaturum eentum scuta . Comminatorium est , quo qn7s Invocato dirino testImomo iurat se poenam daturum a cui . Execratorium est , quo quis
ut confirmationem sitorum dictorum i vocat creat
Was aliquas, In qu7bus iustIlla Dei elucet, ut ab inlis hic casu mendacii puniatur ; ut si quis dicat rfulmlae tangar, statini moriar , si hoc non est v rum . Potest autem iuramentum fierἰ per ipsum Deum taplle; te, vel, explicite , stilicet vel Invoea do nomen Dei , vel creaturas ut ad Deum ordiu tas, vel per Sanctos, vel per Coelum Dei, & simbIῖbus modis ἀ
136쪽
3. Quaenam sunt conditiones, quae dIeuntur iuramenti sociae Re P. Sunt tres, set IIcet veritas, iudicium, & iucsIlIa . Ueritas est , qua quis prudenter putat rem esse veram , 'vel habet animum adimplendi id quod iurat. Iudicium est, quo quis iurat reverenter cum advertentia , & cum necessitate In materia honesta . Iustitia est, eum non offenditur irrationabIliter proximus nostro iuramento st contra hanc conditionem faceret iurans eoram amico se vidisse mulIerem for ni eantem . Desectu primae , vel tertIae conditionis , iuramentum regulariter est Iethale, sellIeet si inj in tIa sit gravIs. Defectu secundae est venIale. 6. Iuramentum de re levi indisserenti oblIgatne Res . Iurans pro re indisserenti, puta se nunquam lusurum chartIs , se nunquam iturum in talem do mum , si iuret propter motivum honestum, puta se nunquam Iusurum ob perIeulum rixae , amissionem temporis, scandalum, grave damnum , vel quid mmile , est oblἰgatus ad servandum iuramentum , quia res Indisserens ex mot vo honesto & bono non est amplIns Ind Isserens, sed bona hinc tenetur eam se vare, sicuti in aliis rebus bonis. Si autem motivum sit etiam Indisserens, tune , cum res non mutetur siuramentum cadit supra actum inutilem , & nullo modo obligat. Ita Homo n. qui cleat pro se Sua reae de Iurament. I. a. c. s. . Estne IIclium iurare eum aequiso eatione 3 Reis. Tunc esse Iicitum , quando IIcita est aequis vocatio I In casu autem , In quo quis interrogetue ab habente legitἰmam auctorItatem , tunc , cum luiudicio non liceat aequivoeare , neque licet iurare sub aequivoco . SoIus ergo casus perieuli mortis , aut gravis damni iniuste ab alio inserendi, reddIt IN citum iurare cum aequivocatione. 8. Quaenam Inte Io requiritur ad iuramentum Re p. Requiritur expressa, aut saltent tacita, qua quis iudicetur vocare Deum in confirmationem, vel
testimonῖum sui dIctἰ ; sine hae Intentione , quibus- uoque terminis quis iuret , solum materialiter ia-
137쪽
rat , est potius invocans Dei nomen is vanum , quam jurans, vel periurus . Hine ut plurimum d centes, per Deum, In fide Saeerdotis, Christiani veri , per veritatem Del , vel aliis modIs , adhibent verbum Istud Deus ad exaggerationem e & energiam Iocutionis, potius quam velint Deum vocare In t stimonium. Si ergo per lapsum linguae , & inadve tenter adhibeant tales voces in mendario , non ianv censendῖ peccasse lethaliter, sed soluin venialiter r-tione irreverentiae
. 9. Si quis iuret falsum In materIa levῖ , & vel
sine, vel cum parvo damno proximi, peceatne momtaliter Reis. Si iuret eum advertenita , semper peccat mortaliter; non enim ex gravitate materiae est gravia culpa periurium, sed ex natura res, quia quis adducit primam veritatem ad confirmandum mendacium ia. I O. D cere In casu veritatis , Res Ita est vera , sicuti verum est Evangelium , vel sicut verus est Deus, estne peccatum Reis. Similia iuramenta ut plurisum non lane, peccatum lethale ; quis enim non intendit aequare veritatem humanam cum veritate esu7na, quod esset blasphemia; sed solum Intendit dicere; quod Ita suo modo res est vera, sicutI suo modo verus est Deus. Hi ne Sanchen vult similes locutiones non habere vim iuramenti ii. Si quis iuravIt facere rem aEquam malam ,
Reis. Cum Homobono negative , quia iuramen tum non est vinculum InIquitatis ; Unde male quia fecit iurando , & peius faceret observando iurame tum. Et sic sicuti non obligat votum factum de re mala , ita & iuramentum s utraque enim obligatta est a Deo: in voto quidem obligamur Deo , debita fidelitatis , In iuramento autem debito reverent ae . Hinc bene attende, in iuramento prIncipaliter Intendi naturam actus ; proinde si actus, supra quem cadit, est malus, Ita etiam iuramentum a sie incidens la latrones , si non coactus iuret ex timore se illis
138쪽
datimam pecuniam , tenetur eam tradere ; si vero coactius iuraret se daturum , sine intentione tameα adimplendῖ, nihiI tenetur dare; quia prῖmus actus, seu prina a prom7sso ex natura lax est valida , s .eunda non est ; sie in primo easu obligat iurame tum, non in secundo i a. Si quis iuret se soluturum pecuniam , & Iucrum mutuanti , teneturne tali promissioni usurariae stare RG.. Juramentum solvendi usuras obsgat quidemla foro conscientiae, non autem In foro exteriori iudiciali , ud patet ex Praxi . Ratio est , quis ex iuramento duplex instirot obligatio ; prsma in ratione promissionis factae danti mutuum secunda Deo qui vocatur in testem Hinc eum prom7ssio prima sit iniuriosa, & iniusta, ruῖt, & non obligat s secunda vero tenet , donec. Superior dispenset ; & siquis iurasset se non petiturum absolutionem ruramen-tῖ , ac ea non usurunt , debed Insuper prius ab hoaturamento absolvi , & postea ab alis L LIeet haeet
sententia sid ver or , R tutIor in conscientia I nomdesunt tardea qui contrariam teneant , quos recenset:
xlia si quis captivus ad obtInendam aliqualem r- Iaxationem iuret post determinatum tempus redire: ad carceres, teneturne stare iuramento F Resp. Sῖ iuste desinebatur in carceribus , tenelmnare iuramento, & se restituere la carceres , euam si adsit periculum vitae, quia ius divinum, & nat rate conservandae vitae tune vigent, quando quis havet ius formatum ad illam eonservandam; quod est extra usum hontinis , qui supponῖtur reus mortis ἀUiae neque potest ita hoc iuramento dispensari, nῖ' si alia esset gravi Sina ebusa. Si autem iniuste detinctatur in cancere ,, potest petere , & obtinere dispe sationem. α Iurans apud infideles se redῖturum , vetra urtim pretium Iedemptionli , tenetur omnimod state iuramento propter scandaluit. ReIIgionis Chriastianae; qnod oriretur Ini Infidelibus; & infinita alia damna , . quae reddunt inutilem absolvit Oncm a. inia.
139쪽
q. Juramentum traditum per errorem oblIgatnern conscientia Reis. Si error est antecedens circa substantIam rei promissae, dans n1otivum contractui, utique iuramentum non tenet I hinc enim error cum auferat consensum, & volitionem promIttendi, tollit vim iuramenti, quod eam supponῖt. Si autem error sit con- comitans, obligat, quia ita concomitatur actum, ulleo et am existente promisso facta & iurata' fuisset . Proinde, eum non destruat subiectum iuramenti, nec deliruit iuramentum . Exemplum: Petrus promissi sedaturum annulum , quem putabat valoris duorum aureorum ζ reperIt postea valere decem aureos e siquando iuravit, scivisset valorem iustum & maiorem, & nihilominus iurasset, tenetur tradere: si vero non habuisset animum dandi tantum , non tenetur. x Si quis iuravit dare Ecclesiae In eleemosynam - m IIIe aureos Insta triennium , eo mor ente transitne
obligatio ad haeredes Resp. Oblῖgatio iuramenti non transit ad haeredes, sed solum assicit iurantem , qui potest esse periurus
non solvens. Haeredes autem tenentur QIvere dictam pecuniam, quia ex iustitia & fidelitate sunt obligathsatisfacere omnibus contractibus testatorIs s hinc etiam
dictae promissioni , non quia iurata est , sed quia
promissio est. Ig. Danturne causae , propter quas iuramentum non oblIgat Reis. PIures dari a prImo eum Actum est eontra iustitiam, vel contra meliora bona, ut si quis iuraret ses nunquam facturum eleemosynam alicui, se nunquam daturum mutuo , quIa haec repugnant pletati Christianae, qua tenemur vicissim nobis subvenire. SIe etiam iurans se nolle emere car Iori pretio ,saut vendere tam vIII; quia hoc iuramentum , cum non contineat obsequium Del , sed solum utilitatem iurantis, potest iurans seipsum dispensare. Sic etiam domini iurantes d; missuros famulos , vel percussuros pueros, vel pueri iurantes se denuntiaturos aliquod
crimen sociorum Magistro i quia dicta iuramenta
140쪽
virtutis ; sunt nempe regulata ab ira , vel vindicta. Et etiamsi iurassent . ex n olivo bono correctionis , possunt omittere ad cavendas rixas , ix distordias ad InvIeem, vel si emendatio secuta sit, aut proxime speretur , ut etῖam iurans se nolle prImum Ingredi , vel egredi ab aliquo loco , quia haec iura menta sunt facta urbanItatIs gratia , & ex levitate tali, quae non suffcie ad inducendam obligationem sub lethali. a '. Si quis sit dubius de intentione, qua iuravIt,
num seIlIeet habuerit veram Intentionem dandi, promittendique, tenetume dare, & adimplere iuramentum RVP. Tenetur elIgere tutiorem partem, de serva re iuramentum , nisi deveniat ad Illum casum , in quo si scivisset quantItatem materIae dandae, non iurasset ; tunc enim non tenetur , ut supra diximus.
Immo dubium non est causa sussieiens petendae , re obtinendae dIspensationis a PraeIato , qui sine causa nequit dispensare , maxime In iuramento promissorio , In quo dispensatῖo est semper ἔn praeiudicIum tertii, cui faeta fuit promissio. I 8. Potestne quis. sine peccato exigere iuramentum
a solito pejerare , veI ab Infideli iurante per falsos Deos ZResp. Si adsit neeemas , nullum peecatum est ἔunusquisque enIm iuste 3c IIeste providet sibi mediis
neeessariis ad proprii negotii securitatem ι neque intendit periurium , sed ut iurans more humano' m Iiori se oblIget. Idem dieendum est de exigente iuramentum ab infideIi iurante per Iovem, vel ven rem , quod periurium ex D. Thoma gravius est
periurio Christiani ; quia Illud pertinet ad Idololatriam . Docet etiam D. Thomas , quod Christianus iurans per falsos Deos, quos exIstimat saIsos , IIcel non peccet peccato periurii non adimplendo tur mentum, quod nullum est, peccat tamen contra tu stitiam decipiendo proximum. a '. Reus & Testis ad fugiendam vexationem In