장음표시 사용
141쪽
Reis. Nunquam licet ex quacunque causa neque
mentiri, neque salsum iurare: & tales iurantes sunt Vere periuri, & lacriIegi.
ao. Potestne saltem adhiberἱ tequivoeatio puta dicendo se non commisisse crimen, ut tibi dicendum, ut a te puniendum, & similibus modis Resp. In his easibus sentiebant Doetores II eere , cum vel Iudex non est competens, vel det Ictum est occultum et nam de oecultis nullus hominum habeaauctoritatem ι vel quando quis oecidit ad defensionem sui, veI furando usus est eompensatIone Iieita& iusta , haec enim non habent rationem delicti. Idem docet Bannes de gladio reperto prope occisum squod potest innocens iurare non esse suum, scilicet ad finem occidendi. Alias nee errat sententia Improbabilis, quod propter solam spem evadendῆ mortem possed quis , etiam interrogatus a Iudice iuridice , uti aequivocatIcine, eci quia vel esset soIum semipI na probasO, vel indicia essent tantum officientia ad
torturam per quam reus satis evacuat omne er
men. Verum haee sententia damnata fuit ab INNOCENTIO XL qui revera damnae omnIa iuramenta facita cum ampLI Iogiis, S aequivocationibus; hinc tutius est respondere, nunquam licitum esse uti aequia
ai. Quidnam facere debet ille, qui degens in carincere, ob dolorem torturae sibi imposuit falsum crimen Reis. Si sit spes evadendi mortem, aut infamiam ex isti positione huius erIminis sibi provenientem, tenetur retractare se ipsum , quia eum non sit dominus propriae v tae, & honoris, nequit sibi apponere causam mortis . Si autem nuΙla sit spes , ad nihil tenebitur, nisi ad pallenter tolerandam mortem praepter alia gravia peccata a se eommissa.. a 2. Adverte eum Molissio, quod Consessarius eum reis , vel testibus detentis in carceribus , non debet esse nimis euriosus ad Mendum , si velint , vel nolint deponere veritatem, dum iuridἰce Interro gantur, quia,exponit illos periculo proponendi peierare , sed lassicit disponere paniventem , ut in ge
142쪽
nere proponat abstinere se ab omni lethai I ; quod satis est ad hoe ut in praesenti dispositus sit ad obtinendam absolutionem ἱ Immo si poenitens diceret ei, se nolle fateri verItatem, quamvis sciat se esse eonvictum, posset Consessarius disponere illum , ut iafuturum proponat cavere omnia lethalia , & quod Circa responsionem Iudici dandam Deus dabit illi gratiam, ne eum ostendat. Si autem nec ad hoc generale propositum possed induci, nullo modo deberet absolvi fi ta I. Amicus, qui sub sigillo secreti iurati sti talia quod crimen , teneturne iuridice interrogatus illud Perire 3 . Reis. Si e revelatIone secreti Imminet maius bonum , vel cavetur ma Ium publicum , tunc iuramentum non tenet, quia, ut dIximus, iuramentum nequit unquam impedire maius bonum , & in omnῖ promissione etiam iurata intelligitur semper exceptumius Superioris . In his casibus docebat olim eonam nis sentenca eum Molsesio, posse hunc aequivoce co ram Iusce respondere , se nescire crimen , inteli gendo in mente, ita ut tibἰ dicam I hoc tamen nunc non concordat cum Sententia damnata ab INN
Ab INNOCENTIO XI. a . Uoeare Deum in testem mendacii IevIs non est tanta irreverentia, pro pter quam velli, aut possit damnare hominem. as. Cum causa licῖtum est iurare sine animo suis randi sive res sit Iev Is sive gravis .a6. Si quis vel solus, vel coram aliis, sive inter rogatus , sive propria sponte, sive recreationis causa ,sive quoeunque allo sine iuret se non fecisse aliquid, quod revera fecit, intelligendo intra se alIquid aliud quod non fecit , veI aliam viam ab ea qua secit , vel quodcunque aliud additum verum , revera nota mentitur, nec est periurus vi
143쪽
37. Canta iusta utendi his amphiboIogiis est y
quoties id neeessarium, aut utile est ad salutem eor- Poris , honorem , res familiares tuendas , vel ad quemlibet allum virtutἰs actum , Itaut verItatIs ocis euitatio censeatur tune expediens, & studIosa. a 8. Qui medIante commendatione , vel munere
ad magἔstratum , vel ossicium publicum promotus est , poterit eum restrIictione mentali praestare iuramentum , quod de mandato Regis a similibus soIee exigi, non habito respectu ad intentionem exἴgentIs,
quia non tenetur fateri crimen occultum.
Reis. Est actus, quo InducItur persona ad
aeIendum aliquid, vel omittendum InvocatIone Dei, vel alleuius rei saerare quod potest fieri duobus m dis, petendo scilicet , & depreeando , vel imperando , & cogendo . Adiuratio debitis modis facta est actus RelIgionIs, qua utuntur Exorcistae ad expellen dos Daemones ab energumenis, vel ab aliquo Ioco . a. QuInam sunt modi debitI adiuratIonis Reis. Sunt tres , scilicet Veritas , fudieIum, &Iustitia, sieuti In iuramento , Veritas est, qua quis adiurat per Deum verum, vel per Saninos, aut res, di mysteria vere sacra . Unde si quis adiuraret per falsos Deos, peccaret contra Religionem peccato re duell,Ili ad IdoloIatriam e Secundo , veritas etlanx consistit In hoc, ut quῖs petat animo obtinendi, &adducat motivum verum I unde si quis propter fictam paupertatem peteret eleeinosynam per Deum ,& vulnera Christi, vel per Sanctos , peccaret conistra ReligIonem I ex hoc tamen defectu peccatum non est Ietha Ie, nisi forte adsit contemptus . Jud Iesum In adiuratione est , quod petatur cum debIta reverentIa, necessitate, & utilitate. Ex hoc desectu,
peccatum in adiuratione esset tantum veniaIe. Iustitia
144쪽
consistit In eo, quod res quae petitur non sit Iniusta ἰpeccaminosa I hinc iuxta malitiam rei, malitIa adiurationis erit quoque venIalis , vel lethalis, unde siquἰs per Deum peteret a foemina consensum In adulterio , peccaret Ietha IIter etIam contra Religionem . 3. Quasnam personas possumus adii rare Reis. Di recte omnes Creaturae ratIonales operIsboni faciendi capaces ob amorem Dei adiurari ponsunt ἱ Item potest adiurar; Deus per se ipsum , vel per Sanctos, tanquam personas sibi gratas . Possunt adiurari Beata Virgo , & Sancti omnes per omnes Beatos, non autem per creaturas Inferiores . Imperative & coactive possunt adiurari Daemones r Hoc etiam modo potest superior adiurare Subditos per Deum; haee tamen adiuratio non haberet vim obligandi distinctam a praecepto SuperiorIs . Indirecte possunt adiurari creaturae irratIonales , & animalIanociva, quatenus scilicet mIttuntur a Deo In poenam peccati, vel a Daemone ob InvIdIam e & sie respective ad Deum adiuratio erit deprecatoria, reIate ad Daemonem Imperativa. Possunt etiam ab habente vir tutem miraculorum adiurari immediate, seuti seeIs Christus, qui imperavIt ventIs, & mari. . Exorcista adiurans Daemones existentes In ob sessis, potestne ab ipsis petere aliquid curiosum , &vanum Reis. Negative r se enim haberet commere umeum Inimῖco communi, quod pertinet ad superstitioneni ; unde nisi excuset parvItas materiae , peccaret mortalIter.
De missi. Ud est Votum Est promissio facta Deo de meliorIbono. Unde duas habet sonditiones I unam ex parte voventis, quod sit voluntaria, & IIbera , seuti debent esse omnes promissiones: aIteram ex parte materiae voti 1
145쪽
voti, quod sit alIquid meIIus. HIne remanet Iuturndubium, rem scilicet Indisserentem, ut indifferentem non posse eadere sub voto , nisi subsit condit onI , quae eam reddat meliorem . Votum dupIex est, aliud solemne, aIlud simplex. PrImum est, quod fit per professionem Religiosam , vel per receptionem Su diaconatus. Secundum, quod fit sine dictis solemnItatibus, spontanea voluntate privatim , vel In allis circumstanti Is . DIFerunt praedicta vota , quod prima
sunt solum cIrea castitatem, paupertatem , & Obe dientIam e secunda vagantur per omnem materiam
bonam . PrIma etiam sunt IndispensabiIIa, Ze possunt tantum declarari in aliquibus cῖrcumstantiIs non te nere. Secunda vero possunt dispensari. a. Quaenam personae possunt vovere Reis. omnes personae, quae a iure non prohibentur. Est autem a iure prohibItum votum amentibus furiosis, ebrIisi quamdiu durat ebrietas, pueris ante usum rationis 3 si autem pueri sint rationis compotes , possunt vovere ea , quae pertinent ad proprias personas, puta ieiunare, audire sacrum, dicere CO-ronam , Ingredi Religionem 7 at si puer esset mInor annorum quatuordecim, & puella duodecim, possenteoriusi parentes, vel tutores, sub quorum potestate vivunt, huiusmodi vota Irritare. Quoad professionem autem solemnem, nullus eius est capax, nisi habeat decImum sextum annum completum , & integrum annum probationIs In dIe a Rel Ione compleverit . . Hinc ni Inores dicta aetate ab emissa professione nullam contrahunt obligationem , neque vota solemnia transeunt In vota simplicia , quia Ecclesia anni hi lathuiusmodi vota, ae si facta non fuissent. 3. Filii familias egressi a pubertate, sed mInores annorum vigintiquinque, dum manent sub patria potestate, nequeunt emittere vota realia, scilicet dand rem, vel distribuendi peculium in aliquo opere plo, quia omnia ipsorum sunt parentum, nisi forte aliqua bona castrensia possiderent; cIrca haec enIm cum sint
veri domini, possunt de iis disponere independenter patre, & sic de consequenti etiam vovere. Neque
146쪽
et; am possunt emittere personaIIa vota, quorum o servantia Imped Iret eos , ne possent vacare servitio parentum, ut essent vota ieiunandi, Vel peregrinan
d in artistIs. Et sie de allIs arbitrio Consessarii, quire cognIta debet ea commutare in opera pia possibilia cum proprio statu. q. Potestne Rel IgIosus em Itiere aliqua vota personalia, vel poenalia Resp. Religiosus cIrea ea, quae sunt necessarIa ad salutem, Inconsulto Superiore potest vovere , puta ad impletionem alicuius praecepti, vel Regulae suae Religionis ; & hoe etiam valet de filiis familias, de coniugibus , de servIs Inde pendenter ab iis , quibus subsunt. Cum enim sint iam oblῖgati ad observantiam praeceptorum a lege , possunt hanc obligationem
Resp. a. Rel Iglosus potest etIam faeere votum de conducentibus ad maiorem perseetionem , dummodo
haec non sint contra Sacros Canones, nec Impediant regularem observantiam; ut sunt recitare Coronam,
audire plures Missas e haec statim obligant , donec superior dispenset, &. Irritet. Si autem erit votum Ingrediendi Religionem Camaldulensium, hoc teneret etiam contradicente Superiore , quia in hoc non est subditus suo Praelato, sed solum tenetur benedies
nem humiliter petere . . Quid si Religiosus voveat ulIquam maiorem persectionem, quae lamen sit contra eius regulam , puta si quis voveret integram abstinentiam a carnibus, aut nuditatem pedum ZRωρ. Non peccaret, quia ex una parte, materia
huius voti est aliquid melius , Se ex alia subintellI-gἰtur semper tacita conditio, si Superior concedat . Debet ergo subditus petere licentiam a Superiore, ut possit adimprere prom Issionem Deo factam , quia post emIssionem voti tenetur quilibet facere quantum in se est, ut reddat quod vovIt si autem licentiam non peteret, partem suam non adimpleret . Tutior etiam sententia est, ut non solum debeat petere licentiam voci circa materiam , puta pedum nudita -
147쪽
tem; sed etiam manifestare votum factum , ut sacἔ- Iius eandem licentiam obtineat . inam obligationem tamen manifestationis vot; ex pluribus aliis AuctorI-bus apud Navarrum non habet, maxime si implIeIte constet Superiori de volo. Potestne Religiosus vovere se daturum paup
rIbus aliqvid proprii cibi ad hune essectum studiose relIcti RVP. Negative , quia etiam illud , quod parce
vIvendo acquirit, Monasterio aequirIt ; hinc nequit de eo disponere , sed requiritur saltem lac ta superioris licentiae quod etiam proeedit de vestibus, dc aliis datis ad usum. . Potestne MarItus vovere eastitatem Reis. Quantum In se est , potest hoe votum sacere ἱ tenetur tamen reddere debitum, & noli potest petere sine peccato . Possunt etiam uxorati facere vota personalia , quae non impediant honum Matrimonii , puta recitandi Coronam , vel quid simile a non autem peregrinationes , vel ieiunia valde debilitantia , nisi de consensu aIterlus coniugis . 8. Potestne debItor in damnum creditorIs fieri Religiosus, & vovere Resp. De iure antiquo poterat hoe fieri et sicut enim quis cedendo propriIs bonIs cum infamia , ita IIberatur a creditoribus , ut non possit molestari quoad ea , quae sunt eius victui necessaria e multo magis ingrediendo Religionem gratIa Inserulendi Deo . maxime, ut notat Sanche E , si lite vir esset inhabilis ad acquirendum propria Industria tantam pecuniam , qua satisfaceret creditoribus. Verum quia sub hoc ReligionIs praetextu oriebantur scandala, & damna in proκImIs: ideo Sixtus V. prohibuit, ne huiusmodi xirI debitis onusti in ReligIonibus recipia gur, Quod etIam procedit de iis, qui tenemur aliis rationem reddere pro administratIone, sive publica, sive privata. Adverte tanten , quod Ileet Sixtus rivoluerit In Bulla prosessionem debitorum omnino esse nullam, Clemens VIII. postea declaravit, pro
fessioneni validam esse , & solum , quod debitores
148쪽
puniantur poenis dicta Bulla contentis . Nomine de bitorum non veniunt hic illi , quorum bona Ia --culo relicta sufficiunt ad debita ext guenda: Neque illi, pro quibus alius Vellet satῖssaee re proprio aere et Neque illi qui sunt impotentes solvere donationes eκ propria liberalitate factas , quia nullus potest sponte promittere plus quam possit erogare , Neque illi , qui pauca , & parvi momenti habent debita , quia in dicta Bulla habetur , Ingente aere alieno gravati. Volunt nonnulli etiam hic non comprehendi debitores , qui non ex propria culpa, sed ex puro in Giunio sunt tales: Item nomine Religionis non intelligi militias equitum , in quibus potest quis possidere, de acquirere bona pro satisfactione creditorum. 9. Filii habentes patrem egenum in taculo , cui possunt propria industria succurrere, possuntne ingredi Religionem, de ibi vovere
RVP. Negative r quia talia vota sunt contra naturalem obligationem succurrendi parentibus: valereutamen dicta pro sessio , de selum teneretur professus petere dIspensationem a Summo Pontifice exeundi eclaustiis, ut consuleret vitae, dc honesto statui su rum parentum: quod est i a stylum euriae. Io. Uovens Religionem, si assumatur ad Epi se patum ι teneturne amplius ad Implere votum Rup. Nonnulli considerantes Episcopatum tanquam satum persectiorem , exἰst marunt , astumptum ad Episcopatum ad nihIl amplius teneri . Verum probabilior sententia est , hune tener dimittere Episcopatum , dc Religionem Ingredi , quia Episcopatus non est maior pei sectio eiusdem ordinis cum Reli-gἰone , sed diversi . Hine existens EpIscopus nequit sine dispensatione Pontificis facere votum Religionis,
aut Iongae peregrinationis, aut alterius rei impedien-ss a cura Episcopali: & casu quod faceret, tener tur eorum petere relaxationem a Summo Pontifice . II. Vovens aliquid , puta Ingredi Religionem ,
quonam tempnre tenetur adimplere
Λωρ. Caiet. in votis factis sine determinata circumstantia temporis , putat ea fore adimplenda La quari
149쪽
quando conscientia incipit remordere , sed ut notae Molsesius, regula haec pro scrupulosis est nimis a cta, quia cito eos solicitat remorsus conscientiar: &e contra salutis immemores , cum nunquam patiantur tales scrupulos , nunquam etiam tenerentur adimplere. Circa ergo tempus adimplendi votum , Ob- Iigatio est eum primum illud potest commode adimpleri , iuxta illud Deuteronomii e Cnm motum mo-meris Domino Deo tuo , non tardabis reddere , quia r quiret illud Dominus Deus tuus V ΣΥ s moratus fueνισόν ut itur tibi in peccatum , Hinc docet D. Thom. Deum acceptare votum pro commoditate voventis quando scilicet arbitri viri prudentis illud commode adimplere potest . Non ergo quis tenebitur statim post decimum quintum annum completum , si tune non sit habilis ad ferendos labores ReligIonis, vel li iteras lassicienter non didἰcerit I debet tamen. attente observare , ne dilatio sit causa , ut amplius votum non adimpleatur. xa. SI quis potest votum partim adimplere, par tim non teneturne adimplere secundum partent squam potest N3ῖ . . Resp. Amrmati, ei, quia i imputentIa , quae eXcusat. a voto, cum non assi lut dotam materiam , sed al quam partem relinquat adimplebilem , secundum Il-. Iam quIs tenetur. Sic vovens dare mille in eleemo- synam, vel ieiuuare per mensem , si valeat tantum dare cenetum, vel ieiunare per decem dies , tenetur praestare haec opera: neque in hoc valet illa regula , quod maior pars trahat ad se minorem. II. Teneturne haeres adἱmplere vota Testatoris Res . Si vota sunt personalia , puta servare castitatem, ieiunare, vel quid simile asiliciens personam , haec non transeunt ad haeredes, sed pereunt, pereunte persona r neque tenetur haec Vota commutare incertam eleemosynam dandam, nisi forte sic legaverit Testator; tunc enim tenetur, non ex voto , sed ex dispositIone Testatoris. Si autein vota sint realia, &non excedant vires haereditatis, puta solvere centum
in eleemosynam, aedificare Ecclesiam , & similia,
150쪽
tune haeredes tenentur cum proportione ad haeredistatem, vel totum , vel secundum partem adimpdere, eo modo , quo tenemur solvere a IIa debita realix
' 14. Quἰ non aὀImplevit votum Tuum eo tempore, quo vovit, teneturne elapso eodem tempore ad-
Re . Iale , quῖ peccavἔt non adimplendo , modi tenetur hamen amplius adimplere, si principat Ius vc tum saetiam si in honorem temporis determinatI, ut reiunare die Sabbati in honorem B. Virginis r si autem tempus non sit motἰvum principale, tenetur erat V. g. vovens facere eleenio synani in prima hebdorima da mensis , praeterlapsa illa hebdomada tenetur , cum condIso illa priniae hebdomadae non sit mollia vum , sed poclus aliqua praucriptio, qua vIolata non debet quis reporeale commodum ex iniquitate , &absolvi ab onere eleemosynae,a s. Si quis per metum voveat aliquid, teneturne
Illud adimplere Re D. Si metus suΤe iniuste Ineus us ad finem in
ducendi ad votum , non tenetur ut si quis m netuealices mortem, vel verbera , nisi voveat Rel Igionem νnon tenetur aliam ingred . Si autem metus non Ut causa , quae habeat pro fine votum , sed solum' Fuerit occasio representans homini perIculum vitandum , tunc tenetur , quia ex hoc metu quis libere vovit, et Igens votum tanquam medium proprium ad evitandum periculum e & hic valet illa regula theo- Iogica: Quae fiunt ex metu, sunt simplici test voluit. taria, & seeundum quid tantum in voluntaria. Potestne obligatio voti cest re In aliqua cir
Reis. In pluribus cessat , dc praecipue In quinque e reum stantiis; primo, interpretatῖone, seu ep; cheia; secundo, ex causa rationabili ; teitio , Irritatione 3 quando Superior ἰrritat vota subdἰ tofum ;qHa ον dispensatione, seu absolutione, quando Praelatus diaspen fit a volo; quinto , commutatione. Hinc per iusta tu interpretationem, & causam legitimam votum G a eellat