장음표시 사용
201쪽
uum aliquo excessu, sumeret occasionem manduca di earnes a. Tenetume advertens prorimum sumpturum o casionem peccandi ex eius opere, ab eo abstinere Reis. Si opus sibi IIeitum sit, non tenetur ex ju-sItia abstinere ab IlIo , maxime si abstinentia sit iuli valde gravis I eum parvo ineommodo tenetur ex charItate abstinere, ne offendantur pusillῖ. 3. Qui commisit peeeatum scandali activi , tenetur restaurare damnum causatum in proximo , ve corrigendo, & monendo , vel bonis exemplIs Inducendo ad honum . Cum quis tamen advertit , exactione sua valde turpi . proximum excitari ad Illam potius odio habe am, quam imitandam , ad nihi Itenetur, quia nullum ilIi damnum ratulit.
De sexto Pracepto , Non moechaberis .
SAEIo I. De cogitatione , ω desiderio turpI. Sect o II. De Actibus Impudicis Hoc praecepto prohibetur omae peccatum, quod
est contra virtutem castitatis 1 contra quam , quia quis potest peccare cogitationibus , desideriis , aspectu, verbis, lectionibus , vestimentis , osculis . tactibus, dc actibus impudicis: de la Is Omnibus breviter dicam , complectens etiam obligationes noni Praecepti: Non concupisces uκorem proximi tui.
De CogitatIone . oe desiderIa turpI . . Ud est delectatio morosa Reis. Est voluntaria , & deliberata com-pyacentia in re turpi , sine ordine ad opus . Eius malitia consistit in eo , quod sit princIplum excitans
202쪽
motus InordInatos contra virtutem temperantiae , ι
habet pro obiecto delectationem repugnantem Iegi d Ivinae , & honestati. D titur morosa , non qu a deessentia petat durare ad longum tempus 9 sed quia solet ut plurimum diu durare, si sit voluntarIa, &deliberata. Hi ne longa duratio pro scrupulosis poterit esse signum deliberati consensus , dc plenae vciis luntarietatis . Secus etiam ia instanti , si sit plena deliberatio , poterit eius malitia compleri . Si en in bene consideretur signi ficatio & essentia nominis , proculdubio constat , quod delectatio dicitur inor se, quia quiescit , & moratur in deIectatione meniatis , tanquam in fue ultimo , non ordinando illam ad ulterIorem actum . a. Disseruntne specie Inter se delectationes m rosae Resp. Sunt omnes eiusdem speciei , quIa delecta-elo non habet mal Itiam ab opere , a quo praesci dit, sed ab IIIa affectione carnali proeedente a viti Iuxuriae; Ita Bonacina , qui putat sufficere in Confessione dIcere: Habui cogitationes turpes , In quibus ful delectatus voIuntarie, & deliberate, sine intentIone eas exequendi . Non desu ut Auctores, qui putant , delectationes morosas circa obiecta diversa esse etiam diversae specisi: alii vero distinguunt, de dicunt , cIrca sce ininas , edi eiusdein speciei, quia praescindunt ab opere , proinde a qualitate person Euxoratae, vel liberae, vel virginis. DeIectaclones vero cIrca masculos, vel bestias , ein diversae speeie ab illis circa foeminas, adeoque necessario exprimendas In Consessione . Haec sententia In praxi videtur utior, & magis usitata e non dimi terem tamen in absolutum poenitentem , qui ex verecundia renuerellexplicare objectum , circa quod delectatus est. 3. Quale peccatum est delectatIo morosa Resp. Est peccatum mortale: potest tamen qu Indoque esse tantum veniale ratione Inὀeliberationis voluntatis, & semiplenae advertentiae, ut evenire solet in motibus subrepticiis, In quibus Intellectus Instantanee perturbatus nou reflectit, & voluntas non
203쪽
habet tempus plene deliberandi; & Ideo dicuntur moistus Isti subreptilli , quia sensus praeverit rationem. . Potestne vidua delectari de cogitatione voluispiat Is, quam vivente viro capiebat In matrἔmonio R p. si vidua in abstracto praecise Iaetetur sepe
eepisse delectationes matrimoniales , non erit peccatum lethale: si vero repetat memoria actiones praeteritas, ac si essent praesentes , cum hoc non possie feri sine e Reitatione motuum sensua Ium, talis delectatio , si sit voluntarie deliberata, erit illicita, &peccatum mortale.
s. Quid est desiderium mortale Reis. Est actus voluntatis , quo quIs deIIberate cupit exequi, & facere actum inhonestum . Eius malitia cum oriatur ab opere , quod quis paratus est facere, iuxta diversitatem operum exequendorum ea etiam specie diversa e proinde aperiendum erit Integre & fideliter obiectum desiderii. 6. Quale peccatum est aspieere' impudice must
euriositate , sunt peccatum veniale , eo quia quis male sensuum externorum custodiani gerit: si autem sint ob malum finem , vel cum periculo proximo pravi desiderit , aut pollutionis, tunc voluntarie se exponens periculo proximo peccandi , peccat letlIa- Iter . Immo volunt nonnulli apud Homobonum: quod aspiciens teneatur et 7ani aperire qualitatem personae, quam malitiose aspexit, eo quia est actus e ternus, qui specificatur ab obiecto externo, T. Quale peccatum est legere, audire, veI loqui verba Inhonessa λResp. Tripliciter possunt haee feri e primo , ex necessitate, ut Medici , Chirurgi , Consessarii, quῆratione omeli tenentur haec scire: proinde audiendo, Iegendo, & Ioquendo in istis casibus non peccant , mavi me si hoc faciant cum cleri se , ct nausea . S eundo, ex curiositate, & levitate , sine sine percipiendi delectationem carnalem, sed ex vana licentia, α comPlacentia iocandi ; ct tunc est tantum veniale: eX
204쪽
tre Bauni, qui vult esse Iethale . Advertendum t men est, quod frequentia harum actionum vix potest esse sine peccato lethali ratione periculi consensus ad ulteriora, & ratione scandali audientium, & raiatione pravorum asterurum, qui inde solent excitari. Tertio , ex motivo libidinis ad perei pIendam Inde delectationem carnalem; & in hoc casu ratione finis adeo turpis & illiciti sunt peccatum lethale. 8. Teneturne quis dicere circumstantiam personae, de qua delectatus est legendo, audiendo, vel discur rendo de turpibus ZR P. Ex Sanchen , affirmative , quia aetiis iste externus sumit malitiam ab obiecto , sicuti tactus , aspectus, & similes aliae aetiones malae exterlores ab objector ergo specie diversa sumunt etiam malitiam specie diversam. 9. Peccatne contra castitatem, qui vestit se vestibus valde ornatis, augentibus decorem vultus Reis. Si vestiat se vestibus pret Osis, & etiam studio di arte dispositis ad augendam pulchritudinem , crispando crines, aspergendo eos pulvere odorifero, ct similIbus sine fine turpῖ. , sed per solam vanam complacentiam habitus, ex Homobono est peceatum veniaIe , quia laedit laeviter Christianam gravitatem , moderationem& modestiam: si autem se ornet ex turpi, & inhonesto fine, tunc dubium non est, tu ta qualitatem finis Illum peccare . Hic solum notandum, quod si vestes adeo pretiosae sint , ut iatione huius luxas nequeat satisfacere creditoribus , aut aliud notabile debitum iustitue adimplere , erit
Peccatum mortale.eto. Honesta foemina potestne vestire se vestibus pretiosis iuxta eius conditionem , etiamsi sciat aliis quos iuvenes inde ad luxuriam excitandos esse Re p. Affirmative ; utitur enim iure suo , neque sic se vestiendo intendit ruinam spiritualem proxI- mi , sed incedere iuxta sonditionem , & statum ;non debet ergo ex malitia alterius privari hoc commodo. Adverte tamen, quod si fornia vestimentorum
205쪽
aoa AP P ARATU Ist de se provocativa ad libidinem , eo quῖa nῖm sdenudet pectus , potest nunc scemina habens bonain intentionem peccare , quia ad huiusinodi vestitum inhonestum nullum habet ius honesta stemIna. 1 Iia Osculari aliquam personam diversi sexus estne peccatum Resp. in locis ubi viget haec consuetud tanquam urbanitas usualis regionIs , si haec fiant eae amIcilia , nullum est peccatum et si quandoque ex motivo levItatis, iocando, Ar ridendo, IIcet Pater Bauni velIt esse peccatum mortale , tamen si nul Iamaior Ingrediatur mal;tia , existimo dino tantum v niale : si fiant ex turpi fine , ubicunque fiunt , eri Iethale. . Potest nct mulῖer in Ioeῖs, δεῖ v et consuetudo , consentire os uIO , quod apparenter datur ex urbanitate , ipsa tameta cognoscit Procedere ex malo
fine P Re p. In publIco tenetur Illud permlitere ad evia
tandum scandalumiin privato nequla illita permi tere , ut cooperetur turpitudini et in dubio num in tentio sit recta, necne , potest permittere; in dubio enim debent operationem proximi ita meliorem paditem interpretari vi 'I3- Tactus impulleῖ sumne peceatum Respia Tactus parsum impudicarum inter pers nas diversi sexus, nili fiant ex necessitate, sunt peccatum mortale propter delectationem carnalem , quae inde ex natura sua consurgit , S ex propria intrin-stea mal tia et dico, partium impudicarum feeus 1 quis ex Ievitate superfietiaster tangat manum , ver faciem mulieris ludendo , non est tam cito damnandus culpa Iethali, si absit finis I bidinis ἀ Cum
autem quis tangῖt inhoneste mulierem, tenetur ape- irire, ut dixi , qualitatem perlanae , quia hoc pe gastum consisti ire actu externo , qui specificatur ab
206쪽
o. Est . probabilis opἰnto , quae dicit ege tantum venIale , osculum habitum ob delectationem cama- Iem & sensibilem , que ex osculo oritur , secluso periculo consensiu ulterioris, & pollutionis.
De actibus Impud;cis. a. Uot sunt species actuum contra ea 'Itatem Resp. Septem , scilicet fornicallo, stuprum , adulterium, Incestus, raptus, sacrilegium, & peccatum contra naturam , quod subdiu; ditur In quatuor plias species, quae sunt mollities , inordinatus concubitus , sodomia , best; alitas. a. Quid est sornicatIo Resp. sist illicitus concubitus IIberi eum I hera In vase naturali . DIcitur Iiberi eum libera , hoc est
personarum solutarum a MatrImonio tum rato, tum consummato. De fide est, fornicationem est e peccatum mortale, cum D. Paulus doceat e Meqιe /orni-
ea, II regnum Dei ρ φῖ ebunt . Ratio esse potest, quIa fornicatio cum nullum habeat finem, nisi deicimtἰonem carnalem , nequIt esse licIta. 3. Hoc leccatum si sit habituale , retinetne Idem nomen ZR sp. SI sit habitu13Is micatio cum una tantum, quam quΤs domi ret7neat , vel habeat in alto loco determinato ad sui dispositionein , dieitur concubinatus; si sit eum pluribus ἰndeterminate, d citu concubinatus vagus . Concubinatus est ergo copula frequens, de Illicita cum foemina , quam quis retinea in propria potestate , ac si esset uxor . Concub nais
207쪽
hina, 'ostendat vera signa poenitentiae ν 3d si saepe hoc fecerῖt, & tamen redierit ad idem peccatum , pro bandus est per suspensionem absolutionis , & Iniuri Ctionem aliarum poenitentiarum salutarium judicio prudentIs Conseisarii.
S tactus antecedentes , & subsequentes semicationem ZResp. Negati', quia sunt δἰ spositiones eum actu fornicario, cointegrantes unum actum totalem ἱ nui ergo dicti actus fuerint longa mora taliter interrupti , ut nequeant prudenter exl stimarῖ partes in ii livae , vel terrarinativae , non Indigent separatim aperiri in Confessione . Idem est de desiderio fornica di , quod nisi fuerit interruptum, vel voluntate contraria , vel oblivione , non facit nisi . unicum pecca- , tum cum actu fornicarior si vero 3nterruptum est , sol multiplicat peccata , quot fuerunt interruptiones, di rellerationes desideriorism , adeoque id aperiendum erit In Consessione. Adverte etiam, quod si delia rium voluntate contraria non iniqrruptu in duret ad Ongum tempus, puta per hebdomadam , haec temporis longitudo aperienda est. s. Si sornicator peccavlt cum mullers non par ra ad peccandum, scit ab ipso disposita , teneturne hoc aperire Resp. Assirmative , quia non selum est peccatum luxuriae oppositum temperantiae', & castitati , sed etiam scandali, & ruinae spiritualis proximi, oppo fitae chastati.
6. Quid est stuprum RVP. Est defloratio puellae vIrgἰnis , per fracti
nem claustri virginalis is habet ergo peccatum hoc , vltra communem malitiam cum sornicatione , quod
sit gravis injuria puellae , cuius virginitas ause
. Deflorare vir nem consentientem ν est ne peccatum stupri, an simplicis fornicationis λRάρ. Utraque sententia est probabilis, & quidem Suantum ad stuprum, quia eti Misi virgo consent;at,
208쪽
tamen tollere virgInitatem habet specialem malitiam , oppositam bono speciali integritatis 3 quantum ad
simplicem fornicationem, habet etiam sitas rationes, quia volenti & consentienti nulla fit iniuria. Hoc certum est , quod si quis defloravit virg7nem volentem , & libere consentientem ., consensu scilieet non extorto vi , & fraude, timore, vel deceptione, non tenetur eam dotare, esto enim stupruni differata fornicatione , 'non ideo redueitur ad Iniussitiam tali casu, ratione cuius teneatur restituere , & re- compensare damna: ad summum tenebitur hoc nee
re ad evItanda mala subsequentia , quibus ipse initium dedit , quae obligatIo est purae charitatis. Si
quis vero defloravit fraude, aut vi, aut promitte do se ducturum In uxorem , tenetur eam ducere snisi sit magna disparicas inter personas, unde ita eantur gravia damna eκ tali matrimonio e & in tali casu sussiciet compensare damnum, eam congrue do tando , & procurando, ut nubat pari .
8. Amissio virginitatis ex parte vIri estne sti prum Rωρ. Negative, quia non est speciale signaeulum vἰrginitatis in viris , sicuti in sceminis e sicut ergo primo peccans cum virginῖbus, & non frangens vim nitatis signaculum , eius peccatum non est proprie stupruna ; ita in viris prIma amissio virginitatis reduincitur ad tinam vel alteram speciem contra castitatem , juxta modum, quo contrahit eius malitiam peccando
Quid est adulterium. Reis. Est peccatum luxuriae , per quod persona
coniugata violat fidem coniugaIem datam alteri pa vi , contaminando , & particἔpando alteri thorurn coniugalem - Ηῖnc hoz pe atum habet duplicem malitiam, alteram luxuriae oppositam castitati, alteram Iniustitῖae contra datam fident . Potest hoc peccatum triplicIter committi; prImo, si culpa sat inter coniugatum, & eoniugatam; secundo , si sit copula liberi cum coniugata ; tertio, si coniugatae eum bibero. In primo casu committitur duplex iniustitia;
di id.o in adulterio qualitas personae est ap rienda
209쪽
Confessario quoad utrunque complicem . Sume t ad laoc peccatum matrImonium ratum , sive adulteri , sive adulterae, non autem sussc unt sponsalia . Vo-Iunt aliqui , quod habere rem cum sponsa inducat etiam speciem iniustitiae, eo quia per deflorationem sponsa fit notabit Iter vilior ; non tamen tale pecca tum ideo reducendum erit proprie ad adulterium , quod respicit Iniuriam factam coniugatῖs , non vero
simplieIter desponsatis & promissis.
I O. Quamam poena debetur adulteris 3R J. In foro se i debetur poena mortis, maX; si adultera sit Remina ; in foro conscientiae amittitius petendi debitum matrimoniale , non autem red dendi . Potest insuper vir ratione adulterii separarethorum , & Includere In Monasterio uxorem , nisi tarnen consenserit eius adulterio , quod est gravis Inum peccatum . Adulterium fami Inae est grarius adulterio viri, non solum quia In hominum aestiniatione ex hoe sequitur Infamia , non autem ex Illo viri: sed etiam quia reddit ulmἰs Incertam prolem.
II. Adultera , quae ex alieno semine concepit fi- IIum , tenetume erimen suum revelare , ne noceat
RVP. Negative , quia nemo tenetur prodere seipsum, dc aperire tam grave crimen, ex quo resultat infamIa, & periculum vitae, etiam sine spe fru- ω.s, quia nec fisus spurius , nec maritus tenentur hoc credere; si autem spes fit, quod credatur , &nullum subsit perieulum, neque vitae , neque hon ris, puta quia iam sit malae famae, tenetur omn; nore veIare. Ordinarie ergo loquendo, tenetur adultera aliis viis, si potest, conlpensare damna Iegitimorum, ad quod et7am tenetur adulter.
Reis. Est peccatum luxnsae eommissum eum copula In vase naturali inter propinquos, seu coniunctos In gradibus prohibitis consanguinitatis , vel anfinitat7s . Eius malitia consistit in Irreverentia facta sanguini , ac naturae , quae dictat reverentiam prae-
sandam propinquis , inter quos Ideo matrimonia
210쪽
ter marem , & taminam in vase naturali ue tamen etiamsi sit in alio non naturali , vel inter mares , probabi Ie est, circumstant lana consanguinitatis , vel
affinitatis aperἰendam esse in Conressione , quia habet specialem malitiam irreverentiae praestitae proprio sanguini. 13. Estae necessarῖum exorymere In Consessione gradum, intra quem commissus fuit ine estus Rup. Aliquἱ putant non esse necessarium , cum omnes incestus sint eiusdem speciei, eo quia omnes opponuntur eidem virtuti, scilicet reverentiae debitae propἰnquis: hine , si quis confiteatur habenti auctoritatem ab I vendi a quolibet incestu , sufficit dieere; Commisi Incestum cum IIbera , veI cum coniugata ; quod existimat probabile Beriau In casu, quo quis nequeat incestum In priimo gradu , inter fratrem, & sororem , aperire Consessario , nisi detegendo complicem , Ilvam Consessarius cognoscῖt, reservando confiteri soc apertius aIIeri, Illam non cognoscenti. Uerum probabilius est, incestus in primo gradu consanguinitatis specie differre ab alἱῖs , cum copula in hoc gradu habeat horrorem adeo specia-
Iem naturae adversantem , ut Pontifex in hoc nunquam dispensaverit matrimon7um . Immo eommuniter tenetur, incestus cum eonsanguineis speeie disse re ab incessibus cum amnibus , & Incestus nedum
m primo, sed etIam In secundo gradu , specie dis- ferre ab incestibus In tertio, & quarto gradu. Hlac
incestuosus , ut bene consulat conscῖentiae suae , d het expfimere gradum consanguinitatis, vel affin7t ais, in quo eonam; sit Incestum . Insuper' incestuosus cum consanguinea coniugis potest tantum reddere . non autem petere dei, tum propter contractam am-estatem cum sua uxore is Debet ergo prius -petere
dispensationem , veI ab Episcopo, vel a Consessariin privilegiatis , utῆ isne habentes privue a Mendicam