Theologia dogmaticopolemica qua adversus veteres novasque haereses ex scripturis, patribus, atque ecclesiastica historia catholica veritas propugnatur. Recensuit p. Carolus Sardagna societatis Jesu ... Tomus 1. 8. Tomus 6. complectens tractatus 6. De

261쪽

DE CAEREMONIS sACRAMENTORUM. asseonsuetudine unioersae Ecclesiae roborata sunt, sed Pro dioersorum locorum diuersis moribus innumerabiliter variantur : ita ut pix aut omnino numquam Inveniri Possint causae, quas in iis instituendis homines secuti sunt, ubi facultas tribuitur, sine ulla dubitatione resecanda existimo.

CCXXII. Objicitur III. Superstitio harum Caeremo niarum. caeremoniae quibus utitur Ecclesia catholica, a Juilaeis et Gentilibus desumptae sunt ' Ergo reiicere eas oportet tamquam superstitiosas. Resp. Quamvis Iudaeiat Gentiles ritus aliquos habuerint nostris affines, per peram tamen insertur eos reiiciendos esse prout ab Ec-eIesia usurpantur. Siquidem totus ille cubus externi apparatus ex objecto et fine aestimandos est, atque ex religionis in qua seeqsientatur , .uo itate. Sacrificia habuerunt Gentiles, ritusque suos ad imitationem veri Dei cultorum a daemoni hiis introditotos: Sacrificia ritusque habuerunt et Judaei; sed Gentiles idolis et daemonibus, Judaei autem Deo vero Sacrificta obtulerunt ritusque suos illius culti dedicarunt. Iudaici quidam Titus pra nuntiabant Evangelicae lagis mysteria , quorum erant typi et figurae , uti circumcisio Baptismi, Sacrificia cruenta mortis christi, esus agni Fucharistiae etc. Atque hi ritus merito ab Ecclesia sublati sunt, quoniam res praes gn ratae iam ipdvenerunt. At vero alii ritus , ut v.

g.. Vestes sacrae, lumin i ymiamata: ac cantica ad de Renti 'm e clerioris cuilii .et devotionem excitandam spe- tabant: ideoque elimnum. Titus istok iure servamus. eum tene.mar animo i et corpore. i lilium Deo exhibere.

Sed diversus est calboueorum .et Iudaeorum finiri, hund quippe cultam nos christo Salvatori tribuimus, quem iam venisse novimus , Judaei autem Messiae: quem se

262쪽

Go , ARTICULUS I. CONTROVERAS IT. CCXXIII. Objicitur II Praxis primitivae Eces Iesiae, quae simplici cillia divina peragebat mFsteria. Resp. ex eo nihil in te confici ; tribus enim primi saeculis fideles metu persecuitionum in cryptis locisque subterraneis abaconditi sine splendido apparatu Sacra Peragere cogebantur, quamquam non sine caeremonii&variisque ritibus , ut S. Iustinus Martyr et TertiaIliantis Saeculi II. Scriptores testantur. At vero Saeculi IV. initio reddita per Constantinum Ecclesiae pace , magnisca exottata sunt templa omnipotenti Deo , ac splendido rituum apparatu divina celebrata sunt officia.

ARTICULUS IL

, CONTRO VE RS I A LBE MATERIA BAPTISMI REMOTA.

Contra Manichaeos, et Seleucianos.

BaptIsmus vox Graecae originis idem Graecis sonat, quod Latinis ablutio sive immersio. In Scripturis diu, vis quandoque sumitur pro Iotionibus illis legalibus et

caeremonialibus, quihus frequenter utebantur Judaei; . quandoque Vero in sensu metaphorico usurpatur ad signia ficandam amictionem, quae instar aquae vehementis hominem mergit et absorbet. In novo Testamento vox ham ignificat praecipue actionem illam sacram, mysticam et

263쪽

DE MATERIA REY0TA BAPTISYI. assa religiosam, qua quis aqua tingitur seu baptizatur in

corpore, ut Spiritu intεrius renascatur: et dicitur vulgo baptismus numinis, quo christiani dieimur et sumus. Scripturam et Patres si consulamus, varia oecudirunt illius nomina , a materia , forma , essectibus , aut caeremoniis Baptistiti desumpta; vocatur enim lapacrum aquae , unda genitalis, signaculam, obsignatio fidei, Sacramentum Trinitatis, vitae noritas, ablutio peccatorum , semitura hominis cum Christo in mortem , hir cumcisio non manu facta , Sacramentum illuminationis, diluuium peccati, indumentum incorruptionis etc. ΛTheologis communiter definiri solet Sacramentum regenerationis per aquam eum expressa invocatione Samotissimae Trinitatis. CCXXV. Sectarii nostrorum temporum quamvis

gravissime errent circa naturam, essectus, et necessitatem Baptismi; et ipsi tamen cum inter vera Sacramcnta recenset. Ut enim de constanti traditione et praxi universalis Molesiae, quae semper ritum baptizandi servavit, ae de numquam variata doctrina Patrum

nihil dicam , elarissima Scripturarum loca, Ioan . cap. III. Aisi quis renatus fuerit ex aqua et Spirau S ιnvis , non potest introire in regnum Dei. Et Matth. Cap. XXVlII. Docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, satis evin

Coni, baptismum esse ritum externam, a Christo D mino institutu in , adjunctamque hobers sanctificantis vratiae promissionem, et mandatum observandi hane ablutionem : id Oquo verum ad legitimum esse noxae Legis Sacramentiam.

CCXXVI. Uti rc liqua Sacramenta , ita etiam Baptismus constat materia et forma. Materia baptismi

264쪽

elsa ARTICULUS II. CONTROVERSIA I. dii seκ est, .nempe remota quae est elementum , et Pro Rima , sive tinatariae remotae hpplicatio. circa materiam romotam i pluresoemtitere errores. Ut antiquiores amareticos silentio praeteream , C a nos le Valent in Ia--NOrum stirpe, progenitos , et Quintillianos a Quintilla foemina appullatos , qui haNismum sine. aqua administrabant , ut refert Tertullianus Lib. de .Bapt. Cap. I. st II., Manichaei Baptismum in aqua c*llaιum, rit - te, quam a principio malo prodiisse somptisant , velut inutilem rejecerunt, ut refert S. Augustinus Lib. de Haeres. Cap. XLVI. Baptismum in aqua nihil cuiquam perhibent salutis aferre , nec quemquam eorum quos decipiunt, baptizandum putant. Et S. Leo M. Serin.

XXIII. Ab hoc Sacramento Baptismi dilectissimc

insanus Manichaeorum error alienus est, nec ullum

habent in Christi regeneratione consortiurni. Cum vero S. Hieronymus in Dialogo contra Lucis rianos Hilarium Diaconum inconstantiae accuset et repugnantiae , quod baptizatos ab Arianis non reciperet, cum olim Romae η auichaeis et Ebionitis baptizatos recepisset ; verisimile videtur, Manichaeos ut se occultarent, Christianosque se simularent, maxilne vero Romae , ubi m

jus sibi imminebat periculum, qωindoque Catechum nos suos ritu Christiano hapti a se. Qua de re vide Laurentium Atticotium in Dissert. Historico-Critica deon liquis novisque Manichaeis, Num. XXXVI. SeLuciani et Hermiani, teste S. Augustino. in Lib. de Baeres. cap. LIX.. oraculo illa Praecursoris . perperam, i

tellecto decepti Matth. Capi III. Ipse sos. baptizabit in l

Iritu Sancto, et lani, aquam a b ptis πιο arcebant, ii 2nem eius loco adhibe utes. Idem a Inoobitis, Iacobi cujusdam Zanaali Eutrubiathi sectatoribu3, in Oriente

265쪽

C5talogo thaereticorii Vc, in tum Vipsorum Euchalygia , tum eorui cript res'. ten flant, JaeobLcas ab 'hbh herope' hnmunes fuisse. Flligellantes Saec ro XII L. exorti dicebant, ii numquerriques hapti Eari debere proprio sanguine per nagella de eis sp6pe elidito an ve so ' 'hartismum: aquae rejecorint: Mn Siseni alii asithο-r es qu; 'Me Hltis scripsere. Luthrius' in Coll6qalis Symposiacis' 'sivo Irengalibus , Cap. XVIIo ita terrogat tix , nutu deficiente aqua listeret baptizare in lacte aut cerevisia, initio respondit j adicio 'divino id esse committendum: deinde addidit, quidquid halnei loeo esse potest', illulaprum esse ad baptizandum. Ide in senserunt Theodo

dique similitudinem.

CCXXVII. confusIO. 'Sola loqua Olementaris . PSt materia remota BaptIsmἱ, eaque essentialis. Ρrob. Conclusio haec dogmatica I. Authoritato Scripturarum. Joat . Cap. III. dicituri ii Λιει ν S renatus fuerit ex aqd abiet hiritu Sanctu, non potesti introire in . regnum Dei Ad Ephes. cap. V. ali Apostolus ; Christus dilexit E .clesiam , et se ipsum tmdidit pro ea, ut illom sancti- Iicaret, munOns laςacro aquae in verbo. vitae. Ergo

sola aqua et mentaris os t. materia. nstpessaria baptis Ini iprosecto veram a . naturalem. non vero me talphoricam

aquam hiet in Scripturis intelligi , . luculenter osteudunt vel erum Prophetarum praediationes , figurae in i veteri Testamento, exemplum denique Christi et Apostolorum. Ezechielis cap. XXXVI. dicitura Effundum super pias

266쪽

ac Maem mmdam , et mundabimini ab omnibus In im mentis uestris, et ab universia iselis uestris mundabo

cos. Quibus verbis Propheta liquot iam ante Christum saeculis aquam Baptis em significavit. Neque

deerant in veteri Testamento figurae-aquam hane Pra . monstrantes, nimirum I. aquae, super quas Spiritus

Dei serebatur, ut dicitur Gen. cap. I. Hinc S. Hier nymus Epist. LXXXIII. ad Oceanum scribit: Diritus Dei super aquas ferebatur , et nascentem mundum in Mura butismi parturiebat. II. Diluvium generale, de quo I. Petri cap. III. dicitur: In qua Arca Noe pa et , id est, octo animae salaae factae sunt mr aquam. Quod et sos nunc similis formae salaos facit baptisma.

III. Maris rubri transitus. IV. Aquarum amarities immisso a Moyse ligno in dulcedinem divino miraculo conversa. V. Iordanis aquae, in quibus a lepra mundatus est Naaman Drus. VI. Probatica, pisosna, in quam qui prior descendi et post motum aqKae , sanus fiebata quacumque detinebatur infirmitate. De christo resert S. Matthaeus cap. III., eum in Iordane fuisse bapti

tum : Baptizatus autem aestis confestim ascendit de aqua. Christum in aqua elementari alios baptizasse m niseste ostendit querimonia discipulorum Praecursoris, Joan. cap. III. RasH ἰ'qis erat tecum trans Iordanem , cui tu testimonium perhibuisti , ecce hie bapti- aut , et omnes peniunt ad eum. Neque minus Apostoli tit Discipuli, onsequentes christi mandato , in aqua Baptigarunt. Aet. Cap. X. Tunc respondit Petrus: numquid aquam quis prohιbere potest, ut non baptizentur hi . qui Spiritum Sanctum acceperunt sicut et nos Aut . cap. V1 Is . Dum irent Per stam, venerunt udquamdum aquam, et ait Eunuchus: Ecce aqua, quid

267쪽

prestibet me Iapulaari 3 Et descenderunt tiferque in

aquam, Philippus et Eunuchus , et baptizauit eum. Ex his quae hactenus dixinnis, hod instruitur argumentum. Illa est essentialis Sacramenti Baptismi materia , quam Prophetae veteres praedixerunt, quam Spiritus Sanctus variis figuris in antiquo Testamento pra monstrarit : quam denique Christus voluit in spiritua-Ii regeneratione adhiberi. Atqui talis est sola aqua vera et elementaris. Ergo.

CCXXVI ll. Prob. II. Aisoritate Patrum, quorum Paucos e multis laudabimus. S. Justinus Apologia II. pio Christianis scribit: Deinde eo adducuntur a nobis Catechumeni ubi aqua est. Nam in nomine rerum cuiacturum Parentis, et DomIni Dei et Serςatoris nostri Jesu Christi, et Spiritus Sancti in aqua tum laςantur. Tertullianus Lib. de Bapt. Cap. I. Felix Sacramentum aquae nostrae, qua abluti delictis pristinae caecitatis in sitam aeternam liberamur. Et cap. IV. Omnes aquae de pristina originis praerogatiνα Sacramentum sancti cationis consequuntur , invocato Deo. Superoenit enim statim Spiritus de coelis, et aquis superest, sancti cans eas de semetipso, et ita sanctifcatae uim sancti candi combibunt. S. Ambrosius

Lib. de iis qui mysteriis initiantur, cap. III. Vides aquam , sides lignum , crucem columbam adspicis ,

et dubitos de mysteris 3 Aqua est ergo , qua caro mer gitur , ut Omne abluatur peccatum. Sepelitur illic Omne ςilium. S. Augustinus Tract. X in Joan. Tolis aquam . non eat baptismus.. CCXXJ X. Prob. III. Authoritate conciliorum. In Lateranensi IV. sub Innocentio III. A. 1215. Cap. Fimmiter dicitur: Sucramentum Baptismi, quod ad in--

268쪽

Filii et 'uriti s Sancti consecratur in aqua , tam Par Oulis quam adultis in forma Ecclesiae a quocum uerite collatum, ρroscit ad salutem. Florentinum in Decreto pro Armenis ait: Materia huius Sacramenti B: Ptisini est aqua pera et naturalis. Nec refert rigida sit an calida. Tridentinum Sess. VII. Can. II. Siquis

dixerit, aquam peram et naturalem non esse de λὶeces tate baptismi , atque idcirco perba illa Dum inἱ nostri aesu Christi, I isi quis renatus fuerit ex aqua et hiritu Sancto, ad metaphoram aliquam detorserit;

anathema sit.

CCLXX. Cur christus pro materia remota Baptismi aquam assumpserit, efficax ratio alia dari nequit, quam ipsius Christi voluntas; congruas tamen hujus voluntatiis rationes assignare solent Patres ac Theologi. I. est , quia materia huius Sacramenti tam necessarii Passim obvia est. II. Quia in haptismo datur Spiritus Sanctus , qui in ereatione mundi sedem suam praecipue in aquis constituit, quibus incubabat, ut Decam ditatem ipsis imprimeret. III. Quia similitudo ql aedam et analogia est inter essectum aquae in corPore, et esseetum Baptismi in anima. Sicut enim aqua sordes corporis extergit et mundat; ita Baptismus sordes

animae.

ccxXXI. Quaeres I. An ad valorem Baptismi

quaelihet aqua naturalis sufficiat 3 Resp. affirmative. Ut enim Tertullianus scribit Lib. de Bapt. Cap. IV. Aulla distinctio est, mari quis an stagno, Aumine an fonte, lacu an alueo diluatur; nec quidquam refert inter eos quos Ioannes in Jordane, et quos Petrus in laberi tinxit. At vero omnes alii liquores excluduntur, ut vis

269쪽

num, lac, cerevisia ete. item aquae ex floribus , he his, fructibus, aliisque id generis expressae , quae nou sunt vera elementaris aqua et tum etiam omnis mixtio Et compositio, quae aquae elementaris substantiam immutare censetur. Contra accidentalis aquae mutatio S eramento non osscit. Sic v. g. aqua calida vel frigida, munda vel immunda, dulcis aut salsa , nihil facit alsubstantiam Sacramenti: unde nix, grando, aut glacies , cum sit vera aqua clementaris, idonea qGoque est haptismi materia , quando nempe resoluta est vel liquata ; non vero quando ita est concreta et congelata , ut fluere non possit, nec lavare , quando baptismus verbis Evangelicis consecratur.

CCXXXII. Quaeres II. An etiam ad licentiam Baptismi quaelibet aqua naturalis sufficiat Τ Resp. extra

casum necessitatis requiri aquam naturalem benedictam,

ut Baptismus licite conseratur. Ita Rituales libri praxis Ecclesiae , et Patres tam Graeci quam Latini docent. Tertullianus Lib. de Bapt. Cap. IV aquas baptismi propter hano benedictionem medicatas appellat. S.Cyprianus Epist. LXX. ad Januarium: hortet mundari et sancti cari aquam prius a Sacerdote, ut Possit baptismo suo peccata hominis qui baptizatur, a luere. S. Ambrosius Lib. I. de Sacram. Cap. V. ait, usum baptismatis hoc habere , ut ante fons consecretur , et tunc descendat qui baptizandus est. S. Basilius Lib. do Spiritu Sancto , cap. XXVII. ait : Benedicimus aquam baptismatis, et oleum unctionis, adhuc etiam ipsum baptizatum; ex quibus SQ turis id habemus Nonne a tacita et rustica traditione 3 Hujus quoque eonsecrationis mentionem faciunt S. Cyrillas Ierosol. . catech. III. S. Gregorius Nyssenus in Orat. de Sancto

270쪽

Baptismate. Victor Vitensis Lib. II. de Perseeut. Vandalica . aliiqtie. Idcirco aut Baptismalis aqua benedicitur , ut maj ori cum decentia Sacramentum hoc a ministretur , eiquo major apud fideles concilietur reverentia. Apud Latinos bis tantum in anno solemni

Prece aqua illa benedicitur, pridie scilioet Paschatis et Pentecostes; apud Graecos vero, quia illi per immediaionem baptigant, toties id fit, quotios imus aut pitires isunt baptizandi , et persecto baptismo aqua illa tu Io- eum honestum abiicitur. CCXXXIII. Quaeres III. An Christus Baptismum instituerit ante Passionem suam, ut sentiunt s. Auginstinus Epist. CCLXV. alias CVIII. ad Seleucianum, Magister Sententiarum , S. Thomas, et Plerique eπTheologis, an vero post Resurrectionem suam, ut V Iunt Tertullianus Lib. de Bapt. Cap. XL et XII. S. Chrysostomus Hom. XXVIII. in caput. III. S. Dan. atque ex eo Theophylactus et Euthymius, itam S. Leo M. Epist XVI. alias IV. ad Episeopos Siciliae Τ Rev. Quamvis incertum sit, quonam praecise tempore Bautismum suum Christus instituerit; probabilius tamen dicendum videtur, institutum suisse ante passionem Christi. Probatur assertio authoritate praecipue Scriptura rum. Nam I. Joan. cap. III. dicitur : Post haec penit Jesus et d;scipuli ejus in terram Iudaeam, et ulla demorabatur curri eis , et baptizabat. Et Cap. IV. Quam quam Jesus non butizaret , intelligo passim et De quenter sed discipuli eius. Ergo Apostoli diu ante passionem Christi baptizarunt. Atqui non haptizarunt baptismo Ioannis, qui de se nullius erat efficacias, et tantum fgura baptismi a Christo instituendi. Ergo b ptizarunt Baptismo a christo instituto. U. Ipse Praeca