장음표시 사용
251쪽
de homines ad veras Caussas eruendas, & indagandas, non amplius eXcitantur,&evigilant, sed in hu jusmodi otiosis&credulis opinionibus ac - , quiestunt: Deinde vero innumera commenta grata, & qualia quis optaret maxime, instar so- , mnioruin, insinuat. Atque operae pretium est. notare,in illis scientiis, quae nimium trahunt ex
phantasia & fide, quales sunt Magia ista levis,
de qua nunc loquimur, Alchymia, Asrrologia, i & aliae confindes in media sua, & Theoriamis solere esse magis monstrosa quam Finis est , Mactio, quo tendunt. Versio argenti, aut argenti vivi, aut alicujus alterius metalli in auium, res creditu dura: Attamen longe verisimilius
est, ab homine , qui Ponderis, Coloris flavi, Mattiabim & Extensibilu , Fixi etiam & Inlatilis , naturas cognitas & perspectas habuerit; quique similiter prima mineralium semina δίmenstrua diligenter introspexit; posse aurum multa & sagaci molitione tandem produci ;quam quod pauca Elixiris grana , paucis momentis , alia metalla in aurum vertere valeant,
per activitatem ejusdem Eliatris, quae naturam 1 cilicet perficere & omni impedimento liberare possit. Similiter, senectutis retardatio, aut gradus alicujus juventutis instauratio, non facile fidem reperiat: Attamen longe verisimilius est, ab homine, qui naturam Arefactionis,
dc Spirituum super solida corporis depradationes
bene norit, quique Naturam assimilationis, atque alimentationis, vel persectioris, vel pravioris, perspexerit, I aturam etiam Spirituum,
252쪽
118 DE Auc M. SCIENT dc quasi Flamma Corporis alias ad consumen dum appositae, alias ad reparandum , notarit poste per diaetas, balnea, unctiones, medicina proprias, accommodata etiam exercitia, & similia, vitam prolongari, aut vigorem juventutis, aliqua eX parte, renovari: quam quod hoc fieri possit per guttas pauculas aut scrupulos alicujus pretiosi liquoris, aut quintessentia. Rursus, ex astris fata elici posse, non itatim aut facile homines consenserint: Illa vero, quod hora nativitatis, quae saepissime ex pluribus accidentibus naturalibus , vel acceleratur , vel differtur, in vitae totius fortunam regat, aut quod hora quaestionis sit cum re ipsa, quae quaeritur,
confatalis, meras nugas dixeris. Attamen tanta exercet humanum genus impotentia & in
temperies, ut non solum,quae fieri non possunt, sibi spondeant, sed etiam maxime ardua, sine lmolestia , aut sudore tanquam seriantes, se adipisci posse confidunt. Verum de Magia hactenus, cujus & vocabulum ipsum ab infamia vindicavimus, & speciem veram a falsa Sc igno-b ii seore 3avimuS. Hujus vero partis operativa, scilicet de Natura. duae sunt Appendices, magni utraque
pretii. Prima est, ut fiat laventarium opum humanarum, quo excipiantur & breviter enumerentur omnia hominum bona & sortunae,
sive sint ex frudibus & proventibus Naturae, sive artis j quae jam habentur,& quibus homines fruuntur, adjectis iis, quae olim innotuisse constat,nunc autem perierunt: ad hunc finem , ut
253쪽
UIRER III. qui ad nova inventa accingitur, de jam inventis , & extantibus, negotium sibi non facessat.
Hoc vero Inventarium magis erit arti liciosium, magisque etiam utile, si quae communi hominum opinione impossibilia reputantur, in uno quoque genere adjunxeris: atque una, proxima imposbilibus, quae tamen habentur, copules, ut alterum humanam inventionem acuat, alterum qua lantenus dirigat, utque ex his Optativis, Totentiatibuου, Actita promptius deducantur. Secunda est, ut fiat Kalendarium eorum experia mensorum, quae maxime Polychresta sunt, & ad aliorum inventionem faciunt, & ducunt. Exempli gratia, Experimentum artificialis conglaciationis aqua, per glaciem cum sale nigro , ad infinita pertinet: Hoc enim modum condensationis secretum revelat, quo homini nihil est fructuosius. Praesto enim est ignis ais rarefactiones - verum in condensationibus laboratur. Plurimum autem facit ad inveniendi
compendium, si hujusmodi Pol chresta pro
De mamna Philosophiae naturalis, tam speculativae, quam Operativae , appendice, Mathematica: ouodque intιr appendices rotrux poni debet, quam ιnter Cleluias substantivas. Partirio Mathematic.e , im
O Ptime Aristoteles, radisicam ct Mathe
maticam generare Practicam sive Methanicam. Quare cum jam , tam Speculatavam,
254쪽
Σ3o DA Aus M. SCIENT.quam operativam partem Doctrina de Natura , tractaverimus, locus est, ut de Mathematica dicamus, quae ad utramque est scientia
auxiliaris. Haec siquidem in Philosophia recepta Pssica & Metaph ea pars tertia adjugitur. At nobis ista retractantibus & recolentibus, si eam ut scientiam substantivam, & principalem,
designare in animo essEt, mas is consentaneum
videretur, & rei ipsius Naturae, & ordinis perspicuitati, ut constitueretur tanquam portio Metaplasica. Luantitas enim quae subjectum est Mathematical materiae applicata, Veluti dosis Naturae est, & plurimorum effectuum in rebus Naturalibus causativa: ideoque inter
Formas Essentiales numeranda est. Figura autem & numerorum potentia in tantum apud antiquos valere visa est , ut Democritus Immι- pia varietatis rerum, in figuris atomorum prae cipue collocaverit; Ac Pythagoras NaturaUrerum ex numeris constitui alteruerit. Illud interim verum est, quantitatem inter formus na
turales squales nos eas intelligimusὶ omniunaraxime esse abstractam, & a materia separabilem : Quod ipsum in causa fuit, cur & diligentius exculta, & acrius inquisita ab hominibus fuerit, quam aliae quaecunque foran , quae O mnes in materia magis sunt immersis. Cum enim in hominum animis plane insitum sit, i plurimo certe cum scientiarum detrimento) ut generalium quasi campis liberis, magis quam par ticularium fluis de septis delectentur, nil repeI tum est AE thematicis gratius,& jucundius,qua appe
255쪽
Ling R III. 23 Iappetitus iste expatiandi & meditandi exploreatur. Etsi autem haec vera sint; nobis tamen, qui non tantum veritati & ordini, verum etiam usui & commodis hominum consulimus, satius demum visum est, Mathematicad, cum
plurimum polleant, ut omnium appendi es, dccopias auxiliares, designare. Quod etiam quodammodo facere compellimur, propter delicias & fastum Mathematicorum , qui hanc scientiam Physica sere imperare discupiunt. Nescio enim quo fato fiat, ut Mathematica &Logica , quae ancillarum loco erga Phr sicam se
gerere debebant, nihilominus certitudinem tuam prae ea jactantes , Dominatum contra eXercere praesumant. Verum de loco, & Dignitate hujus scientiae, minus curandum: de te ipsa videamus. Mathematica aut pura est, aut mixta. Ad puram reseruntur scientiae, quae circa quantitatem occupatae sunt, a Materia ct Axiomati-bm P0sicis penitus abstractam. Eae duae sunt,
Geometria & Arithmetica: Luantitatem altera continuam, altera disicretam tractans. Quae duae artes, magno certe cum acumine & industria, inquisitae δc tractatae sunt: veruntamen & Euclidis laboribus, in Geometricis, nihil additum est a sequentibus, quod intervallo tot seculorum dignum sit ,, & doctrina de solidis, nec a veteribus, nec a modernis, pro rei usu & excellentia, instructa & aucta est. In Arithmeticis autem , nec satis varia & commoda in-
256쪽
, DA Aua M. SCIENT.venta sunt supputationum compendia, praeserti in circa Progressiones, quarum in Phisicis usus est non mediocris: nec Algebra bene consummata est: atque Arithmetica illa thagorica& Mistica , quae ex Proclo & reliquiis quibus-ilam Euclidis coepit instaurari, expatiatio quaedam speculationis est. Hoc enim habet ingenium humanum, ut cum ad solida non sufficiat, in supervacaneis se atterat. Mixta habet pro subjecto Axiomata & Portiones P sicas: Suantitatem autem considerat, quatenus estost ad ea elucidanda, & demonstranda, & actuanda, auxiliaris. Multae si quidem Naturae partes , ῆec satis subtiliter comprehendi, neciatis perspicue demonstrari, nec satis dextre &certo ad usum accommodari possint, sine ope dc interventu Mathematica . Cujus generis sunt Pesectiva, Musica, Apronomia, Cosmo- graphia, Architectura, Machinaria, & nonnullae aliae. Caeterum in Mathematicis mixtis integras aliquas portiones DesideratasJam non reperio , sed multas in posterum praedico homines non ferientur. Prout enim P0sica, majora ii dies incrementa capiet, & nova Axiomata educet, eo Mathematica opera nova
in multis indigebit, & plures demum fient
Jam autem Doctrinam de Natura pertransivimus, & Desiderata in ipsa notavimus. Qua in re si a priscis & receptis opinionibus discessiscrimu S, eoque nomine contradicendi ansam cuiquam praebuelimus, quod ad nos attinet,
257쪽
LIRER III. 233 ut dissentiendi studiu in longe a nobis abest, ita etiam & contendendi consilium. Si haec vera sum; Non eanimus surdis, restondent omnia
Vox Naturae ingeminabit, etsi vox hominum reclamet. Quemadmodum autem Alexander Borgia dicere solebat, de expeditione Gallorum Neapolitana , Eos venisse cum creta in manibus , quo diversoria sua notarent, non cum armis, ut perrumperem ; Sic nobis magis
cordi est Pacificus Veritatis Ingressus; ubi quasi creta consignentur animi, qui tantum hospitem excipere possint; quam qui pugnax est, viamque sibi per contentiones & lites sternat. Absolutis igitur duabus partibus Philosophia, de Numine, & de Natura ; restat tertia de Ho
258쪽
mentiarum, LIBER QUI ARTus. Ad Regem suum.
C A P. I. Partitio doctrinae de homine, in Philosophiam humanitatis , ct civilem. Partitio Philosophiae humanitatis, in dominam eirea corpus hominis, O doctrinam errea animam hominis. constitutio unius donae generalis de Natura,sive, de statu hominis. Partitio doctrinae de statu hominis in doctii nam de persona hominis, O de laedere animi corporis. Partitio docttinae de persona hominis, in domi nam de misellis hominis, ct de praerogativis. Partitis doctrinae de scedere, indoctrinam de indicationibus, O de impressionibus. Ugnatio Physiognomiae, o inteipretationis somniorum naturalium, docttinae de indicationibus.
I quis me Rex optimeὶ ob aliquid
eorum, quae proposui, aut dein- ceps proponam, impetat, aut vulneret, praeterquam quod intra praesidiaMajestatis tuae iuvis esse debeam, in sciatis, se contra morem & disciplinam militiae face. re. Ego enim Buccinator tantum,pugnam non ineo,unus.sortasse ex iis, de quibus Homerus: o Xodos
259쪽
Hi enim inter hostes, etiam insensissimos & acerbissimos & ultro citroque inviolati ubique
commeabant. Neque vero nostra Buccina homines advocat & excitat, ut se mutuo contradictionibus proscindant, aut secum ipsi prae-lientur & digladientur ; sed potius ut pace inter
ipsos facta conjunctis viribus, se adversus Naxuram Rerum comparent, usque Edita & Munita capiant & expugnent, atque fines imperii humani quantum Deus Opt. Max. pro Bonitate siua indulseritὶ proserant. Veniamus nunc ad eam Scientiam, ad quam mos ducit oraculum antiquum: Nempe ad Scientiam nostri. Cui, quo magis nostra inter- sit, eo incumbendum est diligentius. Haec Scientia homini pro sine est Scientiarum, at min rae ipsius portio tantum. Atque hoc pro Re-Gula ponatur generali: Quod omnes Scientiarum partitiones ita intelligantur, & adhi- beantur, ut scientias potius signent, aut distinguant, quam secent & divellant, ut perpetu Qvitetur solutio eontinuitatis in mentiis. Hujus
Ctenim contrarium particulares Scientias steri les reddidit, inanes, Sc erroneas, dum a sente & Amite communi non aluntur, sustentantur, & rcetificantur. Sic videmus Ciceronem Oratorem, de Socrate & ejus schola conque
rentem, quod hic primus Philosophiam a Rhetorica disjunxerit', unde falla sit Rhetorica, ars loquax x inanis. Constat similiter, Sen
260쪽
tentiam Copernici de Ratione Terra, quae nunc quoque invaluiti quia Phaenomenis non repugnat , ab ,Iburon micis Principiu non polle revinci; a Naturalis tamen Philosophia Pr/ncipiis, recte positis, poste. Artem denique Medicam videmus, si a Naturali Philosophia destituatur, Empiricorum praxi haud multum praeliare. Hoc igitur posito , accedamus ad Dominam de homine. Ea duplex est; aut enim contem- atque in Societate. Alteram harum Philosiophiam
humanitatis: Alteram civilem vocamus. Philosopbia humanitatis, sive humana, ex partibus similibus illis, ex quibus homo ipse consistit:
Nempe ex Scientiis, quae circa Corpus , & ex Scientiis, quae circa animam versantur.
Verum priusquam distributiones Particulares pers quamur,constituamus Scientiam Unam generalem, tinatura Sc statu hominis: Digna Cnim certe res est, ut emancipetur haec Scientia,& in Scientiam seorsum redigatur. Conficitur autem illa ex iis rebus; quae sunt tam corpori, ruam qnima communes. Rursus, haec Scientiae natura, &patu hominis, distribui potest in duas partes; Attribuendo alteri naturam Bominis indivisam : alteri vinculum ipsum anima icorporis: Quarum primam doctrinam de persona hominis, secundam doctrinam de foedere vocabimus. Liquet autem,haec omnia,cum sint cominia & mixta, primae illi di isioni, Scientiara circa corpus, ct scientiarum circa animam