장음표시 사용
261쪽
L1BAR IV. 2 7 Doectrina de persona hominis duas res praecipue complectitur; Contemplationes scilicet demiseriis humani generis ; & de ejusdem p rogativis, sive excellentiis. Atque deploratio humanarum arumnarum eleganter & copiose a compluribus adornata est, tam in Scriptis Philo phicis, quam Theologicis. Estque res & dulcissimul, & salubris. - At illa deprarogativis, digna visa res nobis , quae inter Desiderata proponatur. Eleganti sIime certe Pindarus ut ferunque soleti inter
laudandum Hieronem ait, Eum decerpere si inmitates ex omnibus virtutibus. Equidem plurimum ad magnanimitatem & humanum decus
conferre posse putatem: si intimitates ut loquuntur Scholastici sive Summitates ut Pindarust humanae naturae colligerentur, praecipue ex historiae fide. Illud est, qui 3 Eltimum Sc Supremum fuerit, quo unquam humana natura per se ascenderit , in singulis R. corporis & ani mi dotibus. Quanta res, quae de Caesare narratur, quod Amanuensibus quinque simul dictare suffecerit 3 Quin & exercitationes illae antiquorum Rhetorum , Protagorae , Gorgiae; etiam Philosophorum, Callisthenis , Possidonii , Carneadis, ut de quovis Themate in tramque partem eX tempore disterere elegan- tex & copiose potuerint; ingenii humana vires haud parum nobilitant. Res autem usu minor, at ostentatione & facultate fortasse major, quam de Archia Magistro suo memorat Cicero; Tum magnum numerum opIi- in morum
262쪽
138 DE Aus M. SCIENT . morum versuum, de iis rebm, qua tum ageremtur , potuisse dicere ex tempore. Tot millibus hominum nomina reddere potuisse Cyrum aut Scipionem, magnum Memoria decus. At virtutum moralium palmae non minus celebres, quam Intellectualium. Quantam rem in exercitio Patientia exhibet historia illa vulgata de Anaxarcho, qui quaestioni & tormentis subjectus, linguam lindicii spem l dentibus praescidit, & in os Tyranni expuit Ne que tolerantia cedit, clicet dignitate plurimum, θ quod seculo nostro accidit in Burgundo quodam, Principis Arausionensis interfiectore ; Is virgis ferreis flagellatus, & forcipibus ignitis laceratus, nullum prorsus gemitum edidit: Quin etiam cum forte fractum aliquid desuper in caput astantis cujuspiam incideret, ustulatus jam nebulo, & in mediis tormentis, risit ; Qui tamen paulo ante, cum eincinni capillitii , quos gestabat, tonderentur, fleverat. Animi quoque mira fierenitas, &securitas, sub ipsium rem. pus mortis, in pluribus enituit. Qualis fuit illa Centurionis apud Tacitum: Is, cum a milite,& qui eum ex imperato occisurus esset, jube- Ietur, ut cervices porrigeret sortiter, Vtinam, inquit ille, tu tam fortiter ferim. At Ioannes Dux Saxoniae , cum inter ludum scacchorum, Diploma, quo nex ejus in posterum diem manda batur, allatum esset, astantem quendam ad sevocavit, & subridens; Specta, inquit, num non potiores partes ludi huyus teneam. Ne enim, ad Collusorem innuens) me mortuo,Iactabit, suas potio-
263쪽
L1BER IV. 239. Fotiores partes fuisse. Noster vero Morus, Angliae Cancellarius, cum pridie quo moriturus esset, tonsor ad eum veniret, imistus scilicet ad hoc , ne sorte capillitio promisso esset apud
populum in hectaculo miserabilior, eumque
interrogaret, num tonderi placeret, renuit i atque ad tonsorem versus. Mihi, inquit, cum Rege da capite meo controversia est; Antequam vero tua terminata fuerit, sumptus in illud non faciam. Quin & idem, sub ipsum mortis articulum , postquam jam caput in truncum fatalem reclinasset, rursus se paululum erexit, &barba, quae ei erat promissior, leniter amota, At certe hac, inquit, non ossendit Regem. Verum, ne hoc loco longiores simus, satis patet, quid velimus ; nempe, ut miracula natura. -- mana, viresque ejuS & virtutes ultimae, tam animi, quam corporis, in volumen aliquod colligantur, quod suerit instar fastorum de humanis triumphis. Qua in re institutum Valerii Maximi & C. Plinii probamus, diligentiam &judicium eorum requirimus. Quantum ad doctrinam de foedere, sive de Communi vinculo animae ct corporis : Ea in duas partes tribui possit. Quemadmodum enim inter foederatos intercedunt, & mutua rerum suarum communicatio, & mutua officia ; sic foedus istud animae dc corporis duabus simili- . ter rebus continetur : Nimirum ut describatur;
quomodo hae duo canima scilicet & covino se invicem detegant, se quomodo invicem in se agant ; notitia sive indicatione, & impressione. Ha-
264쪽
runa prior, descriptio scilicet, qualis possit
haberi notitia de anima, ex habitu corporis aut de colpore, ex accidentibus animael dual nobis peperit artes, utramque praedictionis: Inquisitionibus alteram Aristotelis, alterara Hippocratis decoratam. Quanquam autem tempora recentiora has urtes superstitiosis ecphantasticis mixturis polluerint, repurgatae tamen , ac in integrum restitutae, & fundamentum habent in natura solidum , & fructum edunt ad vitam communem utilem. Prima estra Unomia, quae per corporis lineamenta ianimi indicat propensiones: Altera somniorum naturalium interpretatio, quae corporiS ltatumi& dispositionem, ex animi agitationibus de, tegit. In harum priore , partem nonnullam desiderari perspicio. Si quidem Aristoteles ingeniose & lblerter corporis fabricam, dum qu:escit, tractavit; eandem in motu nimirum ge-sus corporis j omisit; qui tamen non minus
artis observationibus subjiciuntur, & majoris sunt usus. Etenim lineamenta corporis, animi inclinationes & propensiones generales ostendunt; oris autem & partium motus & gestus, inliiper aditus, & tempora , di praesentis dispositionis & voluntatis signa, declarant. Ut enim aptissimis atque elegantissimis Majestatis tuae
verbis utar, Lingua aures ferit , Gesus vero oculos alioquitur. Hoc vero bene Veteratores complures, & astuti homines, quorum oculi in aliorum vultu & gestibus habitant; idque ita commodum suum trahunt,
265쪽
ν LissR IV. 24I et pote in quo facultatis δέ prudentiae suae pars
in axima vertatur. Nec sane negari potest, hoci P sum, simulationis in altero Indicem esse mysticum, & monere homines optime de electio-ia ibus temporum & opportunitatum, adeundi Perfbnas; quae civilis prudentiae pars est non Parva. Nemo autem putet, hujusmodi solertiam aliquid quidem valere circa homines in Hi viduos, sub regulam autem non cadere. N am ad unum fere modum omnes ridemus, ocploramus, & erubescimus, & frontem contra-nimus ; & sic ut plurimum i de motibus subti-ὶ i oribus. Si qui autem hic Chiromantia memi-rait , sciat, rem esse prorsum vanam ; & in hu-jQGnodi sermonibus, quos tractamus , nec di-nciam quidem quae nominetur. Quod vero ad
6omniorum naturalium interpretatiomem atticiet: Res est quorundam laboribus pertractata, sed plurimis ineptiis scatens. Illud tantum in praesentia innuo, Basim illam huic rei, quae maci me emolida, non sublierni.-Eahu; usinodi ER,Ubi idem fit ab interna causa,quod fieri quoque solet ab externa, actus ille externus transit ira somnium. Simili selt stomachi oppressio, ex crasso vapore, atque incubitu ponderis externi: Itaque qui incubo laborant, pondus sibi superimponi, magno cum apparatu circumstanisti aium, mniam. Similis vi lcerum pensilitas, exsicietuum agitatione in mari, & ex flatu circa
praeco idia collecto Itaque Hypochondriaci saepius Navigationes & Agitationes supur aquas somniant. Sunt & innumera id genus. Poste-
266쪽
Posterior pars doctrina foederis, quam impresonem nominavimus j in Artem nondui redacta est , sed obiter tantum, & carptim inter alios tractatus, aliquando intervenit. Illa eandem Antistrophen cum priori habet Quippe duo considerat: Aut quomodo ct quo usque humores se temperamentum corporis ini.
mutent animam, in eamque agant ' Aut rur.
sin, quomodo se quo que, anima passiones,
melapprehensiones, immutent corpus , ct in illud agant ' Horum prius in re medica inter. dum tractari videmus .: at id ipsum se minuemodis religionibus inseruit. Pharmaca enisaeraescribunt Medici, quae morbis anima per- sanandis inserviant, ut in curationibus maniae , & melancholiae : quinetiam medicinas porrigunt, ad animum exhilarandum, ad cor muniendum, atque inde fortitudinem augendam , ad ingenium acuendum , ad memoriam roborandam, & similia. At diaetae, &delectus ciborum & potuum, & ablutiones,& aliae circa corpus observantiae, insecta Pythagoraeorum & in Haeresi Manichaeorum , &in Lege Mahomeli, omnem modum superant. Ordinationes quoque Legis Caeremonialis, Sanguinis & Adipis esum prohibentes,ac animalia munda ab immundis distinguentes, quatenus ad cibi usum & plurimae sunt,&praecisae. Imo Christiana fides ipse quamvis
267쪽
LIBER IV. 24 N. humiliationem spectant, tanquam rerum non mere ritualium, sed etiam fructuosarum. Atqui radix omnium hujusmodi praeceptio num, praeter ipsam caeremoniam, & exercitium obedientiae, in hac re consistit, de qua loquimur : Nimirum quod anima compatiatur corpori. Si quis autem judicio infirmior existimet, istas Coxporis in Animam Impressiones, aut Immortalitatem Animae in dubium revocare, aut Imperio Animae in Corpus derogare; levi Dubitationi leve Responsum suffecerit. Exempla petat,vel ab Infante in utero Matris: qui simul cum Matris Affectibus compatitur,& tamen e corpore matris suo tempore excluditur: vel a Monarchis, qui licet potentes,a servorum
impetu quandoque flectuntur, salva interim Majestate sua Regia. Jam quod ad partem reciprocam, de anima & a gentibus ejus in corpus agentibusὶ illa
quoque in medicina locum invenit. Nemo enim Medicus est paulo prudentior, quin accidentia animi, ut rem maximi ad fanationes suas momenti, quaeque omnia alia remedia plurimum vel adjuvet, vel impediat, consideret & tractet. At aliud quippiam, quod huc pertinet, parce admodum, nec pro rei vel sub tilitate, vel utilitate, inquisitum est; quatenus
scilicet cmissis affectibus θ ipsa imaginatio aniama , vel cogitatio perquam fixa, ct veluti in mdem quandam exaltata, valeat ad immutandum corpus imaginantis ' Quamvis enim vim
habeat ad nocendum nranifestam, haud tamen inde
268쪽
αιέ DE Aus M. SCIENT. inde sequitur, pari potentia praeditum osse ad subveniendum.Non magis hercle, quam si quis concluserit, quoniam reperitur aliquis aer ita pestilens, ut subito interimat; debere quoque esse aliquem acrem ita salubrem, ut Decumbentem subito restituat. Atque haec inquisitio nobilis prosecto esset usius; verum ut aitSocrates J Natatore Delio indiget, quia mergitur in profundo. Rursus inter has doctrinas de foedere, sive consensibus animae & corporis, non alia
fuerit magis necessaria, quam illa dispositio desedibus propriis & domiciliis, quae singulae an a
facultates habent in corpore ejusque organis.
Quod genus Scientia qui sectati fuerint, non desunt, sed quae habentur in plerisque, aut controversia sunt, aut leviter inquisita; ut majori diligentia & acumine opus sit. Nam sententia introducta a Platone; qua intellectus in cerebro, tanquam in arce collocatus est, animositasi quam ille satis imperite iracundiam vocavit,
cum rumori & superbia sit propriori in corde, concupiscentia autem S sensualita3 injecinore;
neque prorsus contemnenda est, neque cupide recipienda.Rursus nec collatio facultatum illarum intesteritualium t Phantasia, rationis, Memoria j secundum ventriculos cerebri, erroris expers est. Atque Doctrinam de Natura Hominis indivisa, ac etiam de Foedere Animi , Comporis, explicavimus. C A P.
269쪽
Papthis doctrinae circa corpus hominis in medicinam, voluptariam. Partitio medicinae in Ueia tria
via. in Conservationem Sanitatis , Curationem Morborum, Prolongationem Uuae. Modaue Pars
postrema de Prolongatione vitae di sensi debeat d
D Octrina circa corpus hominis eandem re
cipit dilisionem , quam bona corporis ipsius, quibus in servit:bona corporis humani quatuor sunt: Sanitas, forma sive pulchritudo,vires, molui s. Totidem igitur Scientiae: Medicina, Cosmetica, Athletica, & Voluptaria, quam Tacitus appellat Eruditum luxum. Medicina ars in primis nobilis, & ex πene in 1illima prosapia, secundum Poetas. Illi enim introduxerunt Apollinem primarium Medicinae Deum;c Filium dederunt9Esculapium,Deum itidem,& Medicinae Professorem: Quippe cum Sol in Naturalibus sit vitae author, & fons,Me-oicus ejusdem consservator, & tanquam scaturigo altera. At decus longe illustrius accedit Medicinae eX operibus Servatoris, qui & animae &corporis Medicus fuit: Et sicut animam, doctrinae suae ctaestis, ita corpus, miraculorum suorum oriectum veluti proprium constituit. Nusquam enim legimus, miraculum aliquod1b eo patratum circa honores, aut pecuniasi praete r unicum, quo tributum redderetur Cae uti in sed tantum circa corpus humanum, aut: onservandum, aut altentandum, aut Persa aandum. M Criu
270쪽
Subjectum istud Medicina corpus nimiruphumanumi ex omnibus, quae Natura procreavit, maxime est capax remedii ; sed vicissit illud remedium , ma ime est obnoxium errori. Eadem namque subjecti subtilitas & varietas, ut magnam medendi facultatem praebet sic magnam etiam aberrandi facilitatem. Quocirca quemadmodum Ars ista praesertim tu nunc habetur modo j inter praecipue conjecturales ; ita inquisitio ejus reponenda est inter summe arduas, & accurata S. Neque propterea cum Paracelso& Alchrmistis ita despimuS, ut putemus, inveniri in corpore humano
quae singulis Universtatis Rerum Speciebul Stesiis, Mineralibus, & alii si respondeant,sicus illi fabulantur, leviter & crassa Minerva tradu centes Emblema illud Veterum quod homo
esset Microcosmus , sive Epitome totius Mun- ad hoc commentum suum. Verum nihilominus huc res redit, ut quod. occepimus dicere non inveniatur inter corpora naturalia quod tam multipliciter compositum , quata huma-m. Videmus enim, herbas & plantas erterra & aqua nutriri; animalia ex herbis & fiuctibus: hominem vero ex carnibus ipsorum a
nimalium, quadrupedum, avium, piscium letiam ex herbis,granis, fructibus, succis & liquoribus variis, non sine multiplici commixtione conditura, & praeparatione horum corporum priusquam homini sint in cibum. Adde quod animalibus vivendi modus simplicior, affectus in corpus agant, pauciores,& ad unua fer