장음표시 사용
271쪽
LIBER IV. ας fere modum operante; ubi homo, locis habitationum, exercitationibus, a rictibus, somno &vigiliis , vices prope infinitas variarum mutationum subit. Usque adeo velum est, unam, inter reS caeteras, corporu htimani massam, maxime sermentatam,& ex plurimis coagmentatam esse. At anima contra substantiarum est simplicissima, ut non male cecinerit ille :
AEthereum sensum, atque Aurai simplicis
Unde minime est mirandum , Animam sic collocatam, requiem non invenire , juxta axioma illud, Motum rerum extra locum esse rapidum , placidum in loco. Verum ut ad rem redeamus ; Varia ista & subtilis corporis humani compositio & fabrica effecit, ut sit instar organi musici operosi&exquisiti , quod harmonia sua facile excidit. Quare apud Poetas, furnina . ratione, Musica cum Medicina in Apolline conjungitur; quia similis fere sit utriusque artis
Genius; atque in eo consistat plane Medici officium, ut sciat humani corporis Lyram ita tendere & pulsare, ut reddatur concentus minime discors, & insuavis. Ergo demum ista subjectim constantia & varietas , artem reddidit magis conjecturalem: Ars autem tam conjecturalis tum sit, locum ampliorem dedit non solum eria ori, verum etiam imposturae. Si quidem omnes iliae propemodum arres, &scientiae, virtuteua & functione, non successu aut opere, judi- antur. Advocatum ipsia agendi & dicendi fa-M 1 cultas,
272쪽
148 D E Auci M. S C I E NT. cultas, non exitus causae, commendat; Gubera nator navis, clavi tenendi peritia , non expe.
ditionis sortuna, se probat. At Medicin; & fortasse Politicus,vix habent ac tiones aliquas pro prias, quibus Specimen Artis & Virtutis suae ii quido exhibeant; sed ab Eventu praecipue Honorem aut Dedecus reportant, iniquissimc prorsus judicio. Quotus enim quisque novit, aegroto mortuo , aut restituto, item Rep. stante, vel laban te, utrum sit res casus, an consilii 3 Fit itaque saepissime,ut impostor palmam,virtus censuram referat. Quin ea est hominum infirmitas, &credulitas, ut saepenumero Agyrtam, aut Sacram, docto Medico praeponant. Quare Poeta oculati plane &perspicaces suisse videntur,cum Asculapio Circem Sororem dederunt, utrumque e Sole prognatum ; sicut habetur in versibus, de AElculapio Phoebigena, Issi repertorem Medicina talis ,--tis , Fulmine Phoebigenam Sugias detrusit M
Et smiliter de Circe, Solis filia; Dives inaccessis ubi Solis filia lucis
Vrat odoratam nocturna in lumina ce
Omnibus enim Temporibus, sam a & opinio ne vulgi, Sagae, & Aniculae, & Imposto Ies,in dicorum quodammodo rivales fuere; & de cil rationum celebritate cum iisdem fere certa runt. Ex hoc dic sodes quid sequitur Θ Nemp ut Medici ita secum , quemadmodum Sa lomoa
273쪽
IOmon in re graviori; Si unus , sulti se meus
eventus erat, quid mihi prodes, quod majorem sapientia dedi operam' Equidem Medicis minus succenseo, si saepenii mere vacent alicui alteri studio, quod adamant, magis, quam Arti
suae propriae. Invenies etenim inter eos, Poc
tas, Antiquarios, Criticos, Rhetores, Politicos , Theologos , atque in iis Aitibus magis, quam in professione propria eruditos. Neque hoc fit, ut arbitror, quia i ut quidam Declamator contra Scientias Medicis objicit j habeant quae sibi obversentur objecta tam foeda & tri 1tia, ut animum ad alia abducere iis omnino
sit opus; Nam qui homines sint, Nihil humani ast alienum putent ij Sed ob hoc ipsum, de
quo nunc agimus; Nempe quod arbitrentur, parum ipsis interesse, vel ad existimationem, vel ad lucrum, utrum artis suae mediocritatem, an perfectionem in ea majorem assequantur. Morbi enim taedia, vitae dulcedo, spei fallacia,& amicorum commendatio, essiciunt, ut homines facile in Medicis qualibuscunque fiduciam collocent. Verum si quis haec attentius pcrpendat, ea potius ad culpam Medicorum , q uam ad culpae excusationem spectant. Neque enim spem abjicere, sed vires potius intendere debuerant. Nam si cui placet observationem expergefacere suam, & paulatim circumspicere , etiam ex exemplis obviis, & familiaribus, facile deprehendet, quantum obtineat imperii, in esiectus subtilitm ct acumen , in varietatem sive Materia, sive Forma rerum. Nil
274쪽
rso DE Aus M. SCIENT.magis varium, quam hominum facies & vultus ; Eorunnamen Discrimina infinita retinet memoria: Imo Pictor ex pauculis colorum testis, acie oculi. usus,& vi phantasiae, & manus constantia, omnium facies, qui fiant, fuerunt,
atque etiam si coram lepraesentarentur j qui futuri sunt, penicillo imitari ac describere posset. Humana voce nil magis varium ; Hujus tamen discrimina in singulis personis facile internoscimus: Quin etiam non desunt Moriones& Pantomimi quidam, qui, quotquot libuerit, reddere sciunt,& ad vivum exprimere. Nil magis varium , quam soni articulati, verba scilicet: Via tamen inita est, ea reducendi ad paucas literas Alphabeti. Atque illud verissimum est; non ex eo , quod mens humana sit minus subtilis aut capax, perplexitates & acatalepsias in Scientiis plerunque provenire ; sed ex eo potitus, quod objectum nimis in remoto collocatum sit. Sicut enim sensus, procul ab objecto dilsitus, plurimum fallitur , debite appropinquatus, non multum errat; ita sit in intellectu. Solent autem homines naturam, tanquam
ex praealta turri, & a longe desipicere, & c.irca generalia nimium oecupari ; quando si descendere placuerit, & ad particularia accedere, recque ipsas attentius & diligentius insipicere,magis vera & utilis fieret comprehensio. Itaque hujus incommodi remedium, non in eo solum
est, ut organum ipsum vel acuant, vel roborent , sed simul ut ad objectum propius accedant. Ideoque dubitandum non est, quin si Medi-
275쪽
L1BER IU. 21c Medici, missis paulisper istis generalibus, Naturae obviam ire vellent, compotes ejus fierent, de quo ait Pocta,
Et quoniam variam morbi, variabimus artes i
de mali species, mille salutis erant . Quod eo magis facere debent, quia Philosophiae ipsae, quibus innituntur Medici, sive Methodici , sive Chymici, i Medicina autem in philosephia non fundata, res infirma est:) parvi revera lunt. Quare si nimis Generalia licet vera serento hoc vitium habeant , quod non bene homines ad actionem deducant , certe majus est periculum ab illis generalibus, quae in se falsa sunt: atque, loco deducendi,
Medicina igitur uii perspeximust adhuc a
liter comparata est, ut fuerit magis ostentata, quam elaborata: etiam magis elaborata, quarnamplificata, cum labores in eam insumpti, potius in circulo, quam in progressu se exercuerint. Plurima enim in ea video a Scriptoribus iterata , addita pauca. Eam intres partes dividemus, quae tria ejus officia nominabimus. Primum est Conservatio Sanitatu, secundum Curatio Morborum, tertium Prolongatio Vita. At
istud postremum, non videntur Medici, tanquam partem principalem artis suae agnoville, verum idem reliquis duobus satis imperite immiscuisse. Putant enim, si propulsentur morbi, antequam ingruant, & curentur postquam invaserint, Prolongationem vitae ultro sequi.
276쪽
111 DE Aua M. SCIENT. Quod licet minime dubium fit, tamen parum acute prospiciunt, horum utrumque ad morbos tantum pertinere , S ad eam solummodo vita prolongationem, quae a morbis abbreviatur & intercipitur : Atqui filum ipsum vitarpIO ducere, ac mortem, per resolutionem simplicem, &. atrophiam senilem, sensim ob repentem, ad tempus summoVere , Argumentum est, quod nemo ex Medicis pro dignitatetrastavit. Neque vero subeat animos hominum ille scrupulus, ac si haec res fato & divinae Providentiae commissa, in artis ossicium & munus jam primum a nobis revocaretur. Providentia enim proculdubio mortes quascunque, sive ex violentia, sive ex morbis, uve ex decursu aetatis, pariter regit: Neque tamen ideo praeventiones & remedia excludit. Ars autem , &industria humana, naturae & fato non imperant, sed subministrant. Verum de hac parte paulo post dicemus; haec tantum interea praefati , - ne quis tertium istud ossicium Medicinae, cum duobus prioribus, quo fere adhuc actum est imperite confundat. Quod ad ossicium tuenda Sanitatis attinet, ex omciis praedictis Medicinae primum i multi de eo scripserunt, cum in aliis rebus satis imperite, tum nimium lut arbitramuri delectiti ciborum , minus quam par est, quantitati eorum tribuentes. Quin & in quantitate ipsa,tanquam Philosophi morales , mediocritatem nimis laudarunt ; cum & jejunia in consuetudinem versa, & victus liberalis, cui qui assueverit, melius
277쪽
L I A s R IV. 'melius sanitatem tueantur, quam istae mediocritates , quae naturam ignavam fere reddunt, neque excessus, neque indigentiae, cum Opus fuerit, patientem. Exercitationum autem species, quae in sanitate tuenda plurimum pollent, nemo ex Medicis bene distinxit, aut anno lavit, cum vix inveniatur aliqua inclinatio in morbum, quae non excitatione quadam propria corrigi possit. Morbis renum globorum lusus convenit, pulmonum sagittatio, stomachi deambulatio & gestatio, atque aliis aliae. Verum cum haec pars, de Valetudinis conserumtione, secundum totum tractata sit, defectus minores persequi non est nostri instituti. Quod vero ad Curationem Morborum attinet , illa demum pars est Medicina in qua plurimum laboris insumptum est , licet fructu
satis tenui. Continet autem Doctrinam de Morbis, quibus corpus humanum subjicitur, una cum eorundem Causis θ tomatibus, MMedelis. In hoc secundo ossicio Medicina, multa sunt quae desderantur: Ex his pauca, sed maxime insignia, proponemus, quae enumerasse satis dixerimus, absque aliqua ordinis aut methodi lege. Primum est, Intermisse diligentia illius Ηφ-pocratis, utilis admodum & accuratae, cui moris
erat, narrativam componere, casuum circa aegrotosspecialium; referendo qualis suisset morbi natura, qualis medicatio, qualis eventus. Atque huius rei nactis nobis jam exemplum , tam proprium atque insigne, in eo scilicet viro,
278쪽
Qui tanquam Parens Artis habitus est, minime opus erit, exemplum aliquod forinsecum abalienis artibus petere ; Veluti a Prudentia Iuris consultorum, quibus nihil antiquius , quam it lustriores casus, & novas decisiones, scriptis mandare ; quo melius se ad futuros Casus muniant,& instruant. Istam proinde Continuationem Medicinalium Narrationum desiderari video; praesertim in unum corpus cum diligentia& judicio digestam. Quam tamen non intelligo ita fieri debere amplam, ut plane Vulgata,& quae quotidie obveniant; Id enim infinitum quiddam esset, neque ad rem: θ rursus tam angustam, ut solummodo Mirabilia & Stu
penda iid quod a nonnullis factum j comple
ctatur. Multa enim in Modo rei, & Circumstantiis ejus, nova sunt,quae in Genere ipso nova non sunt: Qui autem ad observandum adjiciet animum, ei etiam in rebus, quae vulgares videntur, multa Observatu digna occurrent. Item in Di quisitionibus Anatomicis fieri solet , ut quae corpori humano in universum competant, ea diligentissime, usque ad curiositatem, & in minimis quibusque, notentur: At circa varietatem, quae in diversis corporibus reperitur, Medicorum diligentia fatiscit. Ideoque Anatomiam plicem luculentissime tractari assero, Anatomiam comparatam desidera. in statuo. Partes enim singulas recte perscrutantur homines, earumque Consistentias, Figur s, Situo : sed iliarum Partium diversam is diversi; homini vi figuram Sc conditionem minus
279쪽
L 1 A 1 R I et ij Observant. Atque hujus omissionis causam non aliam esse arbitramur, quam quod ad primam inquisitionem inspectio unius aut alterius Anatomia sufficere possit ; ad posteriorem vero quae comparativa est,& casum recipit necesse est, ut plurimarum dissectionum attenta es perspicax observatio adhibeatur. Prior etiam res est, in quo homines docti,in praelectionibus suis, & in coetu Astantium,se jactare possunt: at secunda ea est, quae tacita & diutina experientia tantum acquiri potest. Illud interflaminime dubium est, quod internarum partium figura &structura parum admodum externorum membrorum varietati & lineamentis cedat; quodque corda, aut jecinora, aut ventriculi, tam dissimilia sint in hominibus, quam aut 'seontes, aut nasi, aut aures. Atque in his ipsis differentiis partium internarum , reperiuntur saepius Caussa continentes multorum Morborum; quod non attendentes Medici, humores interdum minime delinquentes criminantur:
cum ips* Mechanica partis alicujus fabrica in
culpa sit. In quorum Morborum cura, opera luditur, si adhibeantur Medicinae alteranteSi quia res alterationem non recipiti sed emendanda res est, & accommodanda, seu pallianda, per victus regimen, & Medicinas familiares. Similiter, ad Anatomiam Comparatam pertinent accuratae observationes , tam mmorum omnigenum, quam Vestigiorum ct Impressionum Morborum , in corporibus 'ariis disiectis. Etenim humores in M 6 - Anato
280쪽
zμ NE Aus M. SCIENT. Qui tanquam Parens Artis habitus est, minime opuS erit, exemplum aliquod forinsecum abalienis artibus petere; Veluti a Prudentia Juri L consultorum, quibus nihil antiquius, quam illustriores casus, & novas decisiones, scriptis mandare ; quo melius se ad suturos Casus muniant, & instruant. Istam proinde Continuationem Medicinalium Narrationum desiderari video; praesertim in unum corpus cum diligentia& judicio digestam. Quam tamen non intelligo ita fieri debere amplam, ut plane Vulgata,& quae quotidie obveniant; Id enim infinitum quiddam esset, neque ad rem: θ rursus tam angustam, ut solummodo Mirabilia & Stu
penda iid quod a nonnullis factum j comple
ctatur. Multa enim in Modo rei, &Ci Icumstantiis ejus,nova sunt,quae in Genere ipso nova non sunt: Qui autem ad observanduin adjiciet
animum, ei etiam in rebus, quae vulgares videntur, multa observatu digna occurrCnt.
Item in Di quisitionibus Anatomicis fieri solet, ut quae corpori humano in Imiversum competant, ea diligentissime , usque ad curiositatem, & in minimis quibusque, notentur: At circa varietatem, quae in diversis corporibus reperitur, Medicorum diligentia fatiscit. Ideoque Anatomia implicem luculentissime tractari assero, Anatomiam comparatam desiderm ri statuo. Partes enim singulas recte perserutantur homines, earumque Consistentias, Figuras, Siluin : sed illarum Paritum diversam to diversis hominibus figuram & conditionem minus