장음표시 사용
361쪽
L r a x R. V. nes, damno eruditionis ab aliquibus imputetur, ut quae lectionis cursum remoretur, dc Memoriam ad feriandum invitet. Attamen quoniam
adulterina res est, scientiis praecocem csse Mpromptum, nisi etiam solidus sis , & multipliciter instructus ; diligentiam & laborem in locis communibus congerendis magni prorsus rem esse usus, & firmitudinis, in studiis, judicamus; veluti quae Iuventioni copiam submmistret; S
aciem Iudicii in unum contrahat. Verum est tamen, inter methodos & syntaxes Locorum commumum, quas nobis adhuc videre contigit,
nullam reperita, quae alicujus sit pretii: quandoquidem in titulis suis faciem prorsus exhibeant magis scholae, quam Mundi, vulgares Scpaedagogicas adhibentes divisiones,non autem eas, quae ad rerum medullas, & interiora quovis modo penetrent. Circa Memoriam autem ipsam satis segniter,& languide videtur adhuc inquisitum. Extant certe de ea Arte quaepiam: Verum nobis constat, tum meliora praecepta de Memoria confirmanda haberi polle,quam illa ars complectitur tum Practicam illius ipsius artis meliorem institui posse, quam quae recepta est. Neque t4mea ambigimus, si cui placet hac arte ad ostentationem abutit quin possint praestari per eam nonnulla mirabilia,& portentosa:Sed nihilominus res quasi sterilis est, leo quo adhibetur modo j ad usus humanos . . At illud interim ei non imputamus, quod Naturalem memoriam de
struat,&ssiperoneret, ut vulgo objicitur,o sed quod
362쪽
336 DE Auc M. SCIENT.quod non dextre instituta sit, ad auxilia memoriae commodanda , in negotiis & rebus seriis. Nos vero hoc habemus, i fortasse ex genere vitae nostrae Politicae j ut, quae artem jactant, lusum non praebent, parvi faciamus. Nam ingentem numerum nominum, aut vetborum semel recitatorum,eodem ordine statim repetere, aut versus complures de quovis argumento extempore conficere, aut quicquid occurrit, Satyrica aliqua similitudine perltringere, aut seria quaeque in jocum vellere, aut contradictione& cavillatione quidvis eludere, & similia, quorum in facultatibus animi haud exigua est copia, quaeque ingenio, & exercitatione ad miraculum usque extolli possimi,ὶ haec certe omnia& his similia nos non majoris facimus, quam funambulorum, & mimorum agilitates, & ludicra. Etenim eadem ferme res sunt: cum haec corporis,illa animi viribus abutantur; & admirationis forsitan aliquid habeant, dignitatis pa
Ars autem Me om,duplici nititur intentione; Praenotione , & Emblemate. Pranotionem v Ocamus abscissionem quandam investigationis infinitae. Cum enim quis aliquid revocare inmemoriam conatur ; si nullam praenotionem habeat, aut perceptionem ejus quod quaerit; quaerit certe, & molitur, & hac illac discuirit, tanquam in Infinito. Quod si certam aliquam praenotionem habeat; statim abscinditur Infinitum , & fit discursus memoriae magis in vici-uoi Ut venatio damae, intra sei ta. Itaque & Or-
363쪽
L I B E R V. 3 7 do manifesto juvat Memoriam. Subest enim Pranotio, id, quod quaeritur, tale est e debere,
ut conveniat cum ordine. Similiter carmina facilius discuntur memoriter, quam prosa. Si enim haeretur in aliquo verbo; subest Pranoto, tale
debere esse verbum, quod conveniat cum Versu. Atque ita Pranotio eth Artificialis Memoria pars prima. Nam in Artificiati Memoria Locos habemus jam ante digestos, & paratos: Imaones eXtempore , prout res postulat, conficimus. At subest Pranotio , talem esse deber Imaginem , qualis aliquatenus conveniat cum Loco. Id quod vellicat Memoriam , & aliquo modo munit ad rem, quam quaerimus. Emblema vero deducit intellectuale ad sen- . sibile : Sensibile autem semper fortius per cutit Memoriam , atque in ea facilius imprimitur , quam intellectuale. Adeo ut etiam Brutorum memoria per sensibile excitetur; per intellectuale, minime. Itaque facilius retineas imaginem venatoris leporem peIsequentis, aut pharmacopoei prxides ordinantis , aut pedantii orationem habentis, aut
pueri vellus memor jter recitantis, aut mimi
in scena agentis ; quam ipsas Notiones Inventionis , Dispostionis , Elocutionis, Memoriae, Achionis. Sunt & alia, quae pertinent ad Memoriam juvandam c ut modo diximus; in sed Ars, quae jam habetur, ex his
duobus jam piaemissis consistit. Particulares autem artium defectus persequi, fuerit ab instituto nostro recedere. Igitur de Arte Retianendi,
364쪽
338 DE Aua M. S cIENT.nendi, sine Curitodia, haec di cta sint. Jam vero ad quartum membrum Logica, quod Tra-ἀitionem & Elocutionem tractat, OIdine pervenimus. '
365쪽
Partitio Traditivae, in Doctrinam de organo sermo nis : Docti inam de Methodo sermonis: O Doctrinam de illustratione Sermonis. Partitio Doctrinae de organo Sermonis, in Docti inam de Notis Rerum : De Locutione: O De Scriptione. Luarum Eua posteriores Grammaticam eonstituunt, ejussus Partitionessunt: Partitio Doctrinae de Notis Rerum, in Hieroglyphica, ct Characteres Reales. Partitio secunda Grammaticae , in Literariam, o Philosophantem. Aggregatio Potistos, quoad Metrum , ad Doctrinam de Locutione. gregatis Doctrinae de Ciphris ad Doctrinam de Scriptione.
Onceditur certe cuivis Rex Opti- mel se ipsu, & Sua ridere,& ludere. Quis igitur novit, num forte Opu Sistud nostrum, non descriptu fuerit CN libro quodam veteri, reperto inter libros famosisimae illius Bibliothecae Sancti Actoris; quoru Catalogum excepit Magister Franciscus bel mὶ Illic enim invenitur liber,cuiTitulus est,
366쪽
3 o DE A u a M. SCIENT.est, Formicarium Artium. Nos sane pusillum lacervum pulvisculi congessimus , & sub eo complura Scientiarum . & Artium grana condidimusti quo formicae reptare possint, & paulatim conquiescere, & subinde ad novos se labores accingere. At Regum sapientissitarias pigros
quoscunq; remittit ad formicas: Nos autem pigros eos homines pronunciamus, quibuS, acquisitis uti tantum,cordi sit; neque subinde novas Scientiarum Sementes, & Messes facere. . Accedamus nunc ad Artem Tradendi, sive Proferendi, & Enunciandi ea, quae Inventa , Judicata, ac in Memoria reposta sunt; quam nomine generali Traditivam appellabimus. Ea Omnes artes circa verba, & sermones complectitur. Quamvis enim ratis , sermonis veluti
anima sit, tamen in tractando disiungi debent
ratio, &s-mo; non minus, quam anima, &corpus. Traditivam in tres partes dividemus , Doctrinam, circa Organum Sermonis ; Doctrinam circa Methodum Sermonu; & Doctrinam circa Sermonis Illustrationem, sive Orniatum. Doctrina de organo Sermonis vulgo recepta, quae Sc Grammatica dicitur, duplex est: Altera de Locutione, Altera de Scriptione. Recte enim Aristoteles, Cogitationum Tessera verba, Verborum lite . Utrumque Grammatica assignabimus. Verum ut rem altius repetamus, aute-
quam ad Grammaticam, & palles ejus jam dictas veniamus, in genere de organo Traditi dicendum est. Videntur enim esse proles quς-dam Traditiva aliae, praeter Herba δέ Literas. Hoc i
367쪽
L et g f R VI. 3 2Hoc igitur plane statuendum est: Quico uidseindi possit in differentias satis numerosas, ad
notionum varietatem explicandam, modo disserentiae illae sensui perceptibiles sint fieri posse
vehiculum cogitationum de homine in hominem. Nam videmus, Nationes Linguis discrepantes Commercia non male per Gestus exercere. At in Practica nonnullorum , qui surdi &muti usque a Nativitate suerant, & alias erant ingeniosi, miros vidimus haberi inter eos,&amicos suos,qui eorumgestiu perdidicerant, Dialogos. Quinetiam notissimum fieri jam coepit, quod in China,& Provinciis ultimi Orientis,in. usu hodie sint Characteres quidam Males, non Nominales,qui scilicet nec literas,nec voiba,sed
res¬iones exprimunt. Adeo utGentes complures, linguis prorsus discrepantes, sed hujusmodi Characteribus squi apud illos latius recepti suntl consentientes,scriptis communicent: Eo usque, ut librum aliquem hujusmodi characteribus conscriptum, quaeque Gens, patria. lingua legere, & reddere possit. Nota igitur Rerum, quae absque Ope , aut medio Verborum , Res significant , duplicis generis sunt : Quarum prius genus ex congruo ; Alterum ad placitum significat. Prioris generis sunt, Hierogly phica & Gefm : Posterioris vero ii , quos diximus , Characteres Reatis. Hieroglyphicorum usus vetustus admodum, & in veneratione quadam habitus: Praecipue apud AEgyptios Gentem valde antiquam : Adeo ut videantur Hieroglyphisa
368쪽
3 α DEA uo M. S cIENT. fuisse Scriptio quaedam ante nata, & senior ipsis Elementis Literarum, nisi sorte apud Hebraeos. Gestus autem, tanquam HieroglIphica transitoria sunt. Quemadmodum enim verba prolata volant, scripta manent; ita Sc Hieroglyphi- ea, Gectibus expressa,transeunt, depicta durant. Cum enim Periander, consultus de conservanda Tyrannide, Legatum astare juberet; atque ipse in horto deambulans, summitates florum eminentiorum carperet, ad caedem Procerum innuens non minus usus est Hierogl hico,
quam si id in charta depinxisset. Illud interim patet, Hierogl hica & GesIus , semper cum relignificata aliquid similitudinis habere; & Emblemata quaedam esse; unde eas Notas Rerum
ex congruo nominavimus. At Characteres reales nihil habent ex Emblemate , sed plane surdi
sunt, non minus, quam ipsa elementa literarum,& ad placitum tantum cstuli, consuetudine autem, tanquam pacto tacito , recepti. Illud in- . terim liquet,vasta ipsorum multitudine ad stribendum opus esse: tot enim esse debent, quot sunt vocabula radicalia. Haec igitur portio Doctrina de organo Sermonis, quae est de Notis Rerum, nobis ponitur pro Desiderato. Et si autem tenuis possit videri esse ejus usus, cum vel ba S scriptio per literas sint organa longe commodissima; visum est tamen nobis, veluti rei non ignobilis, aliquam hoc loco mentio nem e j iis facere. Tractamus enim hic, veluanumismata rerum intellectualium. Nec abs re liuerit nosse,quod, sicut nummi possint confici l
369쪽
L 1 AER VI. 43 ex alia materia praeter aurum & argentum , ita& Nota Rerum aliae possint cudi, praeter Verba &Lite L.
Pergamus igitur ad Grammaticam. Ea vero, veluti viatoris locum erga caeteras scientias obtinet, non nobilem illum quidem, sed imprimis
tamen necessarium, praesertim cum scientiae, nostris saeculis, ex linguis eruditis, non vernaculis, potissimum hauriantur. Neque tamen dignitas ejus parva censenda est, quandoquidem antidoti cujusdam vicibus fungatur contra maledictionem illam confusionis lino uarum. Sane hoc agit industria humana, ut se restituat, & redintegret in benedictionibus illis, quibus culpa sua excidit. Atque contra male dictionem primam generalem de sterilitate terrae, Comedendo panem suum in seudore vultus fui, reliquis artibus omnibus se munit, &instruit. At contra secundam illam de confusione linguarum , advocat in auxilium Grammati- eam: Ejus, in linguis quibusque vernaculis, exiguus certe usus est : In externis perdiscendis, latior: Amplissimus vero in illis linguis, qtiae vulgares esse desierunt, & in libris tantum
Grammaticam etiam bipartitam ponemus, ut alia sit literaria, adia philosophica. Altera adhibetur simpliciter ad linguas, nempe ut eas quis, aut celerius perdiscat, aut emendatius, &purius loquatur: Altera vero aliquatenus Philosophiae ministrat: Qua in parte occurrit nobis, Caesarem libros de Analogia conscripsisse: αῖ atque
370쪽
3 4 DE Au GΜ. SCIENT. atque dubitatio subiit, utrum illi hanc, quam dicimus, Grammaticam Philosophicam tractarintὶ Suspicamur tamen , nil admodum in illis fuisse subtilius, aut sublimius, sed tantum praeceptiones tradidisse de Oratione casta,&integra, neque a consuetudine loquendi prava, neque ab affectatione aliquorum vitiata,& polluta.in quo genere ipse excelluit.Veruntamen hac ipsa
1 e moniti, cogitatione complexi sumus Grammaticam quandam,quae non analogiam verborum ad invicem, sed analogiam inter verba, iares, sive rationem, sedulo inquirat: citra tamen eam,quae Logicae subservit, Hermeniam.Vesti- .gia certe rationis verba sunt: Itaque vestigiae. tiam aliquid de corpore indicant. Hujus igitur rei adumbrationem quandam tenuem dabimus. Primo autem minime probamus curiosam illam inquisitionem,quam tamen Plato Vir eximius non contempsit, nimirum de impositione, & Originali Etymologia nominum, sum ponendo, ac si illa jam a principio ad placitum indita minime suissent, sed ratione quadam, Scsignificanter derivata& deducta.Materiam cer- te elegantem,& quasi ceream,quae apte fingi &fecti possit; quoniam vero antiquitatum penetralia perscrutari videtur, etiam quodam modo venerabilem; sed nihilominus parce veram, Scfructu cassam. Illa demum, ut arbitramur , foret nobilissima Grammatica species, si quis inbnguis plurimis,tam eruditis, quam vulgaribus, eximie doctus, de variis linguarum proprietatibus tractaret; in quibus quaeque excellat, inqui-