Fr. Baconis de Verulam. ... De augmentis scientiarum lib. 9

441쪽

LIBER VI. ΑΙ Ωui sapit, Desiderium quarqt: nam qui non aliquid insignirer appetit, ei omnia ingrata sunt, ct radio pleua. aeuidni in Znitate acquiescat Vnus'

Contra.

Amori multum debet sicena, nihil EDa. Nil tam varii nominis est, quam amor: Nam res, aut tam sulta est, ut se nesciat, aut tam turpis, ut sesuco condat. Odi i tos monophrontisZas. Augusia admodum contemplatio amor. Amicitia. XXXVII.

Eadem facit amicitia , qua fortitudo sed

suavius. Suave Condimentum omnium bonorum amicitia.

Pessima solitudo , non veras habere amicialias.

Digna mala fidei ultio, amicitiis privari.

Contra.

Lui amicitias arctas copulat, novas necum ratessibi imponit. Animi imbecilii eia, partiri fortunam. Adulatio. XXXVIII.

Pro.

Adulatio magis ex more, quam ex malitia. Laudando instituere ,semper formula fuit δε-bita potentioribus.. Contra.

Adulatio sim servorum. Adulatio calx vitiorum.

T Adulatis

442쪽

t DE Aus M. S cIENT. Adulatio aucupii istud genita ; quod, ilitudine vocis, Aves fallit.

Adulationis deformitaου comica, nocumentum tragicum.

Auribus mederi, discillimum. - Vindicta. XXXIX.

I dicta privata, Iustitia agrestis. Lui vim rependit, legem tantum violat, non

Vtilis metus ultionis privata ; Nam leges niamis spe dormiunt.

Contra.

Sui injuriam fecit, principium malo dedit ;

qari reddidit, modum abstulit. Viisdicta, quo magis naturalis, eo magis coereenda.

Eui faelis injuriam reddit, is sertasse tempo

re, non voluntate, posterior erat. Innovatio. X L.

omnis medicina innovatio. aeui nova remedia fugit, nova mala opperi

tur.

Novator maxim s tempus ,quidni igitur tempus imitemur' Exempla remota inepta sunt , Recentia corrupta ct ambitiosa. peritis ct contentiosis permitte,ut ad exemplares agant.

Sicut qui nobilitatem in familiam introducunt, digniore erasiunt posteris p ita novationes

rerum

443쪽

LIBER VI. 4r Irerum plerunque prauanr iis, qua ad eo lafiunt. Merosa morum retentis , res turbulenta ea, atque ac novitas. ,

Cum per se res mutentur in deterius, Fransilio in meliuου non mutentur , quis finis erit mali ρMori ervi, temporis ludibria.

Contra.

Novi partus deformes sunt. Nullus auaor placet; prater tempus. Nulla novit s absque injuria ; namprasentia ponueliis.

Uua usu obtinuere si non bona, at saltem apta inter se sunt.

Suu novator tempus imitatur, quod novationes ita insinuat, ut sensus fasiant 'Suo rater gyem evenit, cui prodess, minus acceptum cui obest, magis molectum. Mora. X LI.

Fortuna multa sentinanti vendidit, quibuι

morantem donat.

Dum initia rerum amplecti properamus, umbras prensamin. Fluctuantibus rebus advertendum, inclinaneum agendum. Prima actionum Argo eommittenda sunt, extrema Briareo. Contra.

Occasio primum ansam vasis porrigit, deinde

mentrem.

444쪽

tium auget. Celeritas, orci galea. .

Lua mature fiunt, judicio fiunt i qua sero , per

ambitum.

Praeparatio. XLII.

Lui parvis copiis rem magnam aggreditur, fingit opportunitatem , ut Jeret. Parvis apparatibus non fortuna ,sed prudentia emitur. . Contra.

Optimin terminus parandi, prima occasio a gendi.

Nemo staret, se fortunam apparatu ligare Alteratio apparaim , actis vis.Politica sunt: Dictinctio tumida ct infelix. Magnin apparatus, prodigm ct semporis, ct

rerum.

Principiis obstare. XLIII.

Plura pericula saltant, quam vinc ni. Minus operis ect , periculo remedium adhibere , quam progressus in observare ct eucto

am leve estperieulum, si leva videatur.

Doen, perieulum progressi, qui accingitur, periculum Agit remedis. Et iam in remediis periculorum, levia pericula

445쪽

LIBER VI. 4rTFrastat eum paucis remediis, qua invaluerunt , rem habere: quam cum minis singulo

rum.

Consilia violenta. XLIV., Pro. Et i lenem istam prudentiam amplectuntur,.' ramenta mali salubria sunt.

Necessita , qua violenta consulit, eadem exe- qu tu . Contra. Omne remodium violentum, prunans novι mali.

V olenta consiti nemo dat , prater iram ct me

rum.

Suspicio. XLV.

Di entia, nervi prudentia; atsuspieio medi-

eamentum arthriticum.

Merito em Dessuspecta est, quam suspieio labefacit. Suspicio fragilem Memsolvit, fortem in

tendit. Contra.

spirio dem absolvit. Suspicionum intemperies est Mania quadam Civilis. Veiba Legis. XLVI.

Non est interpretatio, seddivinatio, qua recedis a liter a. Cum receditur A sitera, judex transit in legislatorem. T 3 . Con-

446쪽

Contra.

Ex omnibus verbis eliciendus eriisensu, qui interpretetur singula. Pessima Wrannis lex in equuleo. Pro Testibus contra Argumenta.

X L VII.

Seeundum oratorem, non secundum causam pronunriat, qui argumentis nititur. Lui a mmentis polim eredit, quam testibus: etiam Ingenio magis debet sidera, quam se ui. tum foret argumentis crederesi homines nihil absurdi facerent.

Argumenta, cum sint contra tectimonia, hoe praestant, ut res mira videatur, non autem ut

Si te tibus eradendum sit eontra argumenta, sussirit, tantum judicem esse, non surdum.

Argumenta antidotum contra venena testimoniorum.

Iis probationibus tutissimo ereditur, qua rarissime mentiuntur. Atque haec Antitheta, quae nunc proposuimus in fortasse tanti non fuerint. Sed cum jam olim parata dc collecta a nobis essent, noluimus diligentiae nostrae juvenilis fructum perire: Praesertim cum, lsi quis acutius introspiciati semina sint, nonfores. In illo autem adolescentiam plane spirant, quod sint in morali, sive δε- monstrativo genere, uberiora; in deliberativo, M. uduirit.perpauca. Tertia

, Diuiti eo by Cooste

447쪽

LIBER VI. Ais Tettia Collectio, quae pertinet ad promptuariam , atque etiam desideratur, est ea, quam vocare placet , Eormularum Minorum. Illae autem sunt, veluti vestibula, posticae, ante-camerae,re-camerae, transtus, &c. Orationis, quae

indiscriminatim omnibus subjectis competere Possint. Quales sunt prinationes, conclusiones, ingressiones, transitiones, pro Fiones, declinationes, & plurima ejusmodi. Quemadmodum emim in aedificiis plurimum facit & ad voluptatem , & ad usum, ut frontispicia, gradus,ostia, fenestrae, aditus, transitus, & hujutinodi, commode distribuantur; eodem modo etiam in Ο- ratione fit, ut additamenta & interpositiones istae, si decore & perite formentur & collo centur in plurimum tum gratiae, tum commoditatis , universae orationis structurae adjiciant. Harum Formularum Exemplum unum aut alterum proponemus, neque diutius iisdem immorabimur. Etsi enim sint res haud exigui usus, tamen cum nihil in his addamus de nostro, sed tantumformiam nudas, ex Demosthene, aut Cicerone, aut alio quopiam selecto AuctoIe, describamus; inferius quiddam vidςntur,quam 'ut in eo tempus teramus. Exempla Formularum misinum.

Conclusio Deliberativae. Sic se culpam prateratam fas erit redimere, ct futuris incommodis eadem opera prs

cere.

448쪽

ao Da Aus M. SCIENT.Partitionis accuratae Corollariumn omnes intelligant , nihil me , subterfuerive voluisse reticendo , aut obscurare dicendo. Transitio cum Monito. Erum hac ita praetereamin, ut tamen intuen-ras ct rsectantes, relinquamin. Praeoccupatio contra opinionem in

veteratam.

Faciam, ut intelligati in tota causa, quid res ipsa tulerit, quid error Uixerit, quid invidiacon verit. γHaec pauca enumerasse, ad Exempla, satis suerit: cum quibus, Appendices Rhetoricariuae ad Promptuariam spectant concludimus. C A .. P. IV.

pendises σenerales dua Traditivae: critica, & Paedagogica.

Supersunt duae appendices Traditiva in ge

nere; Altera Criticia, Altera Padagogica. Sicut enim pars Traditiva praecipua in Scriptione Librorum consistit, ita pars ejus relativa ri Li-hrorum versatur Lectione: Lectio autem , vel Magistrorum ope regitur, vel industria cujusque propria perficitur Atque huic rei inser- iunt Doctrina illae, quas diximus , duae. Ad Criticam spectant , primo Authorum probatorum limata Corremo , o, emendata Editio; quibus & ipsorum Authorum honor vindicatur, & Studiosis lumen praefertur. Qua tamen in re studiis haud parum detrimenti intulit

449쪽

LIBER VII. 4M 'lit quorundam hominum diligentia temeraria. Criticis enim haud paucis mos est, ubi incidunt in quidpiam, quod non intelligunt, vitium statim in exemplari supponere. Veluti in illo loco Taciti: Cum quaedam Colonia jus Asyli

apud Senatum assereret, narrat Tacitus , non aequis admodum auribus, quae ab iis proserebantur, fuisse ab Imperatore dc Senatu audita: Itaque Legati, causa diffisi, bonam pecuniae summam Tito Vinio dederunt, ut eis patrocinaretur. Hoc itaque pacto res obtinuit: Tum

inquit Tacitus ) Dignitas ct Antiquitas Colonia valuit: quasi A rgumenta, quae antea levia videbantur, accedente pretio novum tum pondus accepissent. At Criticus quidam , non ex infimis, verbum Tum expunxit, & Tantum reposuit. Atque hac prava Criticorum consuetudine factum est, ut quod non nemo prudenter notavit j Exemplaria maxime castigata sint sa-

penumero minime omnium casta. Quinimo, ut

verum dicamus, nisi Critici suerint eruditilin Scientiis illis, de quibus Libri ab ipsis editi tra-inant, periculo diligentia eorum non vacat.

Secundo ad Criticam spectant, Authorum Interpretatio & Explicatio, Commentaris , Schoba, Nota , Spicilegia, & similia. In istiusmodi autem laboribus , pessimus ille Criticorum nonnullos quasi morbus invasit, ut multa ex obscurioribus transiliant, in satis vero perspicuis ad fastidium, usque immorentur, & eXpatientur. Scilicet, non tam illud agitur, ut Austior ipse illustretur, quam ut Criticin ille mul-

450쪽

iet UE Au o SCI E NY tiplicem suam eruditionem , & variam lectionem , ubique arrepta occasione, ostentet. Ο-ptandum inprimis seret, ilicet haec res ad Traditivam principalem, non ad appendices pertineatὶ ut qui Argumenta obscuriora & nobiliora petractet Scriptor, suas ipse explicationes subjungat ; ut & textus ipse digressionibus aut explicationibus non abrumpatur ι & Notae a Scriptoris mente non recedant. Cujusmodi quidpiam suspicamur de Theone Eucli-

Tettio, ad Criticam spectat, quod etiam

nomen eidem indidit i de Authonb- , quos edunt, breve aliquod judicium interponere; & illos cum caeteris Scriptoribus, qui eadem tractant, comparare ; ut per hujusmodi censiaram studiosi&de librorum delectu moneantur, Mad ipsam lectionem eorum instructiores accedant. Atque hoc ultimum, est Criticorum tanquam Cathedra, quam certe nostra aetate obliteraverunt Viri nonnulli magni, majores certe, nostro judicio, quam pro modulo Critico

Ad Padagogicam quod attinet, brevissimum sciret dictu; Constule Scholas tesultarum di Nihil. enim, quod in usum venit, his melius. Nos tamen pauca more nostro monebimus, tanquam

spicas legentes. Omnino institutionem pueritias juventutis collegiatam probamus; Non in aedibus privatis ι Non sub Ludimagistris tantum. Adest adolestentulis in Columis aemulatio ma-jQx erga aequales, Adest quoque ipse vultus M