장음표시 사용
111쪽
7 primu , per utramq; parte insinuasse videtur Dicendum igitur est, quod cui Ari- soteles dicit: verbum est nota eorum quae de altero praedicantur,non intelligencius est ita, ut verbum significet praedica tum: quin potius ipsa verba sunt, quae fere semper praedicantur. Est igitur vera intelligitia, verbum esse signum eorum quae praedicantur: quia omnis' praedicatio fit perverbia ratione coniunctionis & unionis importatae per verbum,sive seipsum Vniat, ut: Perrus' currit, siue aliud pr dicatum, ut Perm
Aduerte secundo, ut melius intel- , ligas, quid siti verbum esse notam eo rum, quae de altero praedicamur. Ait enim Amtoteles . Ipse igitur verba cumper se dicuntur nominasunt, or alim igni cant. Et probat non quidem quod verba Vere & proprie nomina sint, sed quia habent hoc commune Cum nominibus quod est significare aliquid. Nam qui profert verbum, V., aliquem mentis conceptum, Oxprimit. Et qui audit,similiter con
112쪽
cipit aliquid.Et hoc est,quod obscure dicit Aripoteles. INam qui dicit,metem utiqu e affirmat, dc qui audiuit, qui e uit. Quod explicat D. Thoma quantum ad primam operationem intellectus, quod nihil aliud est, quam concipere aliquid quod primitur verbo dc percipitur audito verbo. Veruntamen si est aut non est aliquis amans, non significatur sola prolatione verbi. Id quod co firmat quia verbum solitarie prolatum nondum significat aliquid esse,vel non esse; sed significat quandam compositionem, id est,coniunctionem, siue unionem, quam sine coniunctis dc unitis non est intelligere. Et hic est: legitimus sensus Arisotelis, quem docet egregie D. N 'mas,ibidem. Occassione huius doctrinae Aristote- multa miscet moderniores de Verbis adiectivis & de verbo sim , es,fui Quod a Grammaticis sitbstantivum
vocatur. Nobis autem hoc unsi adnotare sivisciat.Siue enim verbii sit adiectivum, siue substativum non eadem ratione
113쪽
76 Liber primus, ratione dicitur substantilium & adie diiuum, qua nomen dicitur subs hantilium vel adicisti uum. Nomen enim dicitur substantivum , quia reddit suppositum verbo & recipit informationem adiectivi, ut cum dico: Homo est albus. Adiecitilatam vero dicitur VCrbum, non quia unitiue significet, scd quia ultra verbum,ns, quod significat id, quod primo compotit cuilibet rei, importat insiper aliquid permodum adlacentis ipsi esse rei. V. g. Amo, significat a stionem superuenientelii in eo esse. Perinde enim est, si dicas
liter continet in unitate conceptus icvocis. Habet itaque verbum; omne verbum adiectivum virtualiter inclusum verbum, Eu, Cui per se primo copetit unitiue significare. Vnde dc verbum ; Amat, unitiue significat,&seipstina viait subiecto, de quo dicitur. Similiter & verbum, tutem habct uniendr seipsum subiecto, dum aliud praedicatum non est, Verbi
114쪽
Trail. L Cap. III. de Verbo. 77 verbi gratia , cum dico , Petrus es Sed ut melius intelligatur, quomodo verbum sit nota eorum quae praedicantur , sic argumentor. In hac propositione, Homo non eis equin, VCrbum,-Vnit praedicatum cum sibiecto , ergo positum in propositione, non, semper nota est eorum, quae praedicantur. Consequentia patet;&probo antecedens, quia in illa propositione pr dicatum disiungitur a subiecto, siquidem negatur de illo: ergo
non coniungitur illi neque unitur. Hoc argumentum seluitur negando antecedem. Et ad probationem
dico, dupliciter posse intelligi praedicatum disiungi dc separaria subiecto:
uno modo separatione negationis ex parte rei significatae. Altero modo separatione destruente unitatem propositionis, ita ut in mente non inueniatur Unitas Compositionis. Priore modo Concedo antecedes, hoc enim in omni negativa propositione inuenitur.Secundo vero modo nego an cedens. Semper enim in omni proposition
115쪽
Liber primus sitione,ubi est praedicatum, estvnitas sorationis seu propositionis, siue sit affirmativa, siue negativa, siue sit vera, s u e falsa. t,homo es equin,& Nulgus ho--o es lapis. Et hoc est, quod Aristoteles insinuat, cum ait, consignificat quangam copositionem, quam sine Compositis non est intelligere. Ex quo infero, quod verbum significat aliquid aliqualiter, quatenus tignificat actionem vel passionem unitiue instar di- stionis syncathesorematicae,Cuius significatio sine alio adiuncto intelligi non potest. Nec propterea verbum syncathegorema esse dicendum est, na syncatnegoremata stapliciter nihil habent, nisi significare aliqualiter. Hactenus de priore tractatu cirCa. simplices orationis partes & terminos dicta sitffciant. Et ad secuni dum tractatum pro
116쪽
De oratione & eius partibus subiectivis.
C A P. IrDὸ diffinitione Orationis.
Adhenus de simplicibus dimonibus , quae sunt
integrales partes oratio--- -' nis, diximuS: nunc au
tem de ipsa oratione agendum est. Et a diffinitione incipientes non nΟ-uam,sed antiquam propontivus. Ora- D nimiis eis vox significativa ad placitum ---mnu. partium aliquid Agnificativum est separa rim. In huius diffinitionis explicati
ne pauca aduertenda simi. Primo
117쪽
8o Liber primus, Primo obserua ibeo, quod dicitur,vo P cama, aliquam unitatem in ipsa voce significante necessariam es se secudum complexionem partium inter se. Non enim, quomodolibet proferas duas vel tres simplices dictionCS, orationem Constitues, verbi gratia si proferas, Petrus, a,vel, non protulisti orationem; scd res voces significantes non ut partes alicuiuS to tius artificiose compositi : at vero si dicas ; Homoasius, orationem protulisti,cuius partes sigillatim significanti Similiter si dicas: Velociter currit, alat, Petrus es Paulas,orationem composuisti. Si vero dixeris, Petrus, Et, non est oratio. Ratio est, quia vere & proprie Oratio est,quando salte duae diistiones ita proferuntur in voce, ut Vnu ordinem rationis existentem in mete CX- primant. Unde necesse est, ut altera pars alteram determinet, vel aliquid Circa illam exerceat, alias singulae dictiones habebunt rationem totius &non partium.
Nota secundo Aristotelem de industria
118쪽
Traia. IL. Cap. I. dae Oratione. 8Inria dixi sita, Cuiuspretium aliquid gni
eatiuumes se iras ,Vt insinuarCt Complexum Compositum ex Cathegore mate&syncathegoremate, Vt omnis homo,esse vere & proprie orationem,
etiam si altera pars separatim non significet aliquid, sed aliqualiter. Aliquando etiam potes: fieri coplexum,& oratio ex Vna parte materialiter silmeta& altera significative. Vt, Homo,ves tira imo ex duabus partibus materialiter sumptis Cum aliqua Coniunctione fit complexum. Cuius pamtes se repraesentant, quasi essent propria nomina sui,ut si dicas. Blitisi, vel, Se Tertio aduerte in eo , quod dixit ris separatim, non intendisse excludere rationem partis, ita ut fiat sep ratio, & quod antea erat pars, sit modo totum,sed intellexit, aliquid signisncat eparatim, hoc est , partialiter, iuxta significationem totius. Et idcirco posuit exemplum in hac voce, Sorex,ubi pars illa, reae, non significat aliquid ut
in pars illius dictionis, & tamen si il-F lam
119쪽
Liber primus, lamita separes, vi essicias totu quoddam, proculdubio regem significat. Debet igitur considerari ut pars significans partialiter &separatim iuxtas1-gni fica tionem totiuS. Nota quarto, quod cum Arpoteles adiecit, cuius partium aliquid signi ca-tiuum esse aratim, ut dici io,n on Vt affirmatio vel negatio, non intendit eXCludere orationem hypotheticam, id est, copositam ex orationibus perfectis a ratione & dissinitione orationis. Nam syllogismus oratio est, ut posteatis. F. dicemus, & tamen partes eius significat ut assirmatio vel negatio. Sed legitima intelligetia Aristotelis est, sus.ficere ad hoc, ut sit oratio, quod pars significet ut d ctio: neque opus est,ut significet sicut assirmatio & negatio. Et sic L. Thomas in lectione 6. lib. I. Peri- heriobin obiectionem cuiusdams sit, qui obiiciebat ea dissinitionem
non conuenire omni orationi: nam
syllogisinus oratio est ,& tamen par-- tes significant ut assirmatio vel negatio. Ad quod argumentum duplicem
120쪽
TIL cap I de Oru e. 83 lutionem assignat D. Thomas , alteram Porph ν asserentis hic tantum dissiniri simplicem orationes, alteram ex Alexandro se Amonis,Dod hic dim-nitur oratio in communi ,& idcirco
debuit poni in dissinitione , id quod
est commune simplici orationi , dc Compositae, videlicet quod in omni oratione est aliquid significans per modum dictionis simplicis, quae non est assirmatio vel negatio.Non tamen excludit possibile esse in aliqua oratione inueniri partem, quae significet
ut assirmatio & negatio. Ratio autem quare Arsoteles adiecerit: Non vi aD firmatio & negatio,ea es ,VtaitD.Thomas, quoniam Artoteles frequenter V titur Verbo, prΟ,Urmare,&n quis putaret nomine dictionis ipsum amrmationem intelligere,adiecit, nona'matio vel negatio. Ac si diceret, non est neces Iarium,ut pars orationiS,
quae dictio est, significet ut assirmatio vel negatio. Ex dictis sequitur falsum fuisse quem D. Tho