R.P.Fr. Dominici Bannes Mondragonensis, ... Institutiones minoris dialecticae, quas Summulas vocant

81쪽

primus, τem attingere. Nam s1 idcirco dicere. tur nomen infinitum:quo similiter si snificat entia vera dc fictilia, sequereritur hoc nomen ,signi catile , elle nomen infinitum: nam etiam significatentia vcra & entia fictilia, Cum utraque significari possint. Quapropter sensus legitimus illorum verborum es liquem Dropsin insinuat insita translatione , scilicet ideo appellari homen infinitum,quia & quod est,ic quod non est in ratione rerum sine vi lo discrimine significat. Quasi diceret,nomen infinitum ex modo suae gnificationis noc determinat, nequc excludit quod est de rationς rerum, do quibus dicitur, verbi gratia, haec propositio, ins snon homo,Vera est, in qua praedicatum est nomen infinitum,& dicitur de subiecto non determinando aliquid quod sit intrinsecum in rationς equi, sed neque e cludendo illud, quia dumtaxat con- notat negationem hominis. Ex dictis sequitur hanc propositionem, Chime ras non esse, si verbum,

82쪽

Tran. I cap. II.de Nomine. s Τ, dicat existentiam ut Aristoteles aithbr. I. Priorum cap. vltimo, propositio

nem quidem negatiuam nihil ponere in rebus sed affirmati uana de praedicato infinito aliquid ponere. Qiliare negat hanc Consequentiam: num non es album lignum est non album. Intellexit igitur Arisoteles pracbdicatum, quod est: nomen infinitum, non importare aliquid , quod determinate inueniatur in ratione subiecti. Alias prose sto,si prior illa intelligentia esset legitima , sequeretur uniuersaliter de omni quod non est in rerum natura , vere praedicari: Non ho-Fateor tamen D. Thomam lib. I. Peria her. lectione A. asserere, hanc propositionem. Chimeraesnon homo: quia cer

te Considerauit eam propositionem esse in materia naturali , propterea quod negatio importata per praedicatum intrinsece includitur in ratione subieini ac proinde Copula, Ep. absoluitura tempore, id est, non unit CX trema secundum exigetiam differen tiae

83쪽

6 primusi. tiae temporis praesentis. Sic etiam haec propositio, Antichrisines non homo,es impossi bilis, quia ratio significata per praedicatum repugnat rationi significatae per subiectum. Septima &vltima particula est.

cta , per quam excluduntur casus no minis a ratione nominis simpliciterdicti. Ratio autem ovare casiuS nominis non simpliciter uni nomina,ea CR

se potest a posteriori,quia quando in

terrogamur quomodo aliqua res vo- Cetur,nunquam respodemus per aliquem casum nominis sed respondemus proferentes rectum , V. g. si quis laterrogeta. dest nomen huim animalis' Aui huius herbae 'RespondemuS, equin, vel perestinum. Huius rei ratio altera magis a priori est, quia nomen est non tamen rei, quatenus a nobis primo conciritur, prout in se est absque comparalsone illius ad alteram rem, vel absq; habitudine ad aliud. At vero CasiuS nominis idcirco dicuntur, quia declinant

ab illa simplicitate primi conceptuS,

84쪽

πι- LCap. II.de Nomine. eo quod res concipitur cum quadam habitudine ad alteram,V. g. Cum dicimuS,Hominit,intelligimus quide ean

dem rem, quam signIsicamus per Vocem:Homosed non omnino eode modo, quia ex parte intellectus est quaedam rei Comparatio quamuis non a-

fhualiter ad aliam rem. Qui modus plene intelligi non potest sine alio adiuncto. Vt cum dicimus,sibin hominis: equus homini Caput hominisssit in prima quidem comparatione intelligis ali- 'quid genitum ab homine, in secunda vero,aliquid possessum in tertia quod est: pars hominis. Placuit autem Grammaticis illum casum appellare genitivum,quia pr cipua vel prima comparatio est generantis ad genitum. Sunt nihilomihus plures aliae habitudines illius casus ad rem signi licatam per alteram Vocem, quae illi adiungitur. Dicitur enim, Deus homini, dc homoDei,dc amicus homini, o Magister hominis hominis disii

pulus. Similiter ic aliorum casuum varias habitudines poteris considerare.

85쪽

si 8 Liber primus, Quamobrem hi castis obliqui dicunαtur,quasi non recta via & sincere rem significantes, prout ab lute est ill

Alia ratio a quibus clari, modernis assignatur, quia videlicet si obliquo

adiungas verbum , non consurgit VC-rum aut falsum. V. g. Hominis dilutat. Et hac octauam particulam adiiciunt dissinitionii soles, sed tamen superflua est. Neque uniuersaliter vera est.Nath haec oratrio. Poenitet me peccati,ucrum vel falsum continet, & tamen' obliquus ille, Me , non propterea noia men est

tectio io. Sed obiicitur cotra praedictam do- ωinam , quia in quibusdam linguis non inuenitur declinatio nominurriscut in lingua Hi sipanica & Hebraica,imo & lingua Graeca caret ablati .uo, ergo in huiusmodi linguis non opus est illa particula. Rem: in dissinia

tione nominis.

Respondetur, quod in illis linguis,

quamuis sit unica terminatio VociS, tamen ex adiunctis differetia castiurna recto

86쪽

t. cap. It de Nomisis . , recto intestigitur, ,e etiam quibusdam articulis ea disserentia denotatur, ut patet in lingua Hispanica. Graeca vero lingua plus satis hanc differentia exprimit, non selum terminatione vocis,sed etiam variis praepositis articulis. At vero genitivo utuntur pro ablativo, praeposito articulo distinisti u Solent hoc in loco Moderni proli xe & importune disputare. an in mente idem sit conceptus qui formatur audita hac voce, Cuius dissi cultatis determinatio pronunC cap Citatem excedit discipulorum. Mihi

certum est in mente eunde esse conαCeptum cathegorematicum nominis

M obliqui. Caeterum an ille modus, qui variat rationem uominis & obliqui, significetur ex parte obiecti, an

ver dumtaxat se teneat ex parte insitellactus exercentis illam Compar tionem & habitudinem rei, nihil rectulerit ad veritatem vel falsitatem, quam Dialecticus inquirit in compo-s1tione

87쪽

1o Liber primuου, Iam de nomine adiectivo metito quaeritur: An sit nomen simpliciter sine addito. Ratio dubitandi est, quia non est aliqua particula in dissinitione nominis: per quam excludatur adiectivum, verbi gratia, algus, a ratione nominis, sed ex altera parte obstat, quia ex adiectivo & verbo non resultat verum vel falsiim. ut si dicas, albus ambulat, nisi sabintelligas sit bstantivummo, vel aliud, non resialtat verum vel falsum Respondetur nomen adiC-ctiuum esse vere & proprie nomen,

quia per nullam particulam dissinitionis excluditur.Quod enim possit red dere suppositum verbo,non impedit

rationem nominiS. Hoc enim prou

nit ex eo,quod est nome adiectivum,& habet talem modum significandi suum formale significatum, Ut non seorsum possit accipi, nisi pro stipposito substantivi. Negare enim non possumus, quin adiectivum nomen nabeat aliquid de proprietate synCathegorematum , quorum significationis completa cognitio sine adiunction

88쪽

mraa.I. Cap.rLis Nomine. sinione ad alterum haberi non possita dieq; propterea nomen adiectivum dicetur syncathegorema: Non enim

desinit significare aliquid licet illussaliquid aliqualiter significet : sicut pos a dicemus de verbo, quo significat aliquid unitive. Ex hoc intelliges quaedam dicta a

D. Thoma in quibus no modicam disserentiam esse docet inter adre--uum&substantivum. Nam I.pare, quaest. 39. artis. I. ait: AHectiva signi Uantper modum docidentis; sub anti

per modumsusantia. Et in , sentent distinct.s ait, adieriti Di am tantum formam sub nouaueroformam essρ- positum , & ibidem : adiectiva praedicam

fur tantum per informationem , subseant ua veroratam ridentitatem. In quibus

omnibus dictis non intelligas adie-Ejuum tam formam significare,sicut,Albiam significat aliquid, quod est forma,qua aliquid est albu. Sed mens I Nom. est quod quamuis adiectiva

sint nomina concreta, tamen habent

talem modum significadi , vi cu adie

89쪽

1α Liber primus, ctive accipiuntur, contenta sint supposito sui substantivi, ut ei applicent suum formale significatum per mo-idum adiacentis illi, .pro quo accipitur substantivum. Et haec doctrina necessaria est pro loquutionibus de mysterio Sanctissimae Trinitatis. Vbi haec propositio. Essentia Diuina generat, haeretica censetur, quia praediC tum est verbum adiectivum. Si a tem diceres . essentiaDiumas generans. praedicato substantiue accepto,in g nere neutro,fiet Catholica propositio.

Sed de hoc aliaS. Quaeret denique fortassis aliquis,

cum praecipuum &primum notamen rei sit mentis conceptus, quid cauta es quatre Artoteles non potius primo loco meminerit nominis mentalis, quam vocalis. Respondetur eam esse

rationem, quia Philosephus praesiapponit id, quod omnibus hominibus

natura inditum est , nimirum, conceptus rerum mente formare ex rebus

sensibilibus quarum per sensum eX. perientia habet. Item hominibus naturale

90쪽

Tract.L. cap. II. de Nomine. 33turale est affirmare & negare aliquid de rebus Cognitis. Naturale etiam est CX uno vero cognito ad alium inqui-redum rati one nominem moueri. At Vero quan uis haec Omnia primo& per se &principaliter mente eXercCantur:

tamen quia illud exercitium quo pacto fiet, difficillimum est cognoscere quadam spirituali mentis reflexione. idcirco comodius fuit discipulos pers1gna sensibilia, quales sunt voces, illam internam mentis exercitationem

discipulis tradere. Huius rei gratiaristoteles illud iecit fundam ctum initio libri Perihen dicens, uni ergo ea,quae sunt in voce, signa eorum, qua sunt in anima. Fuisset enim nimis metaphysicum investibuloDialecticς spirituales metis operationes discipulis proponere, noprius ordine vocii praemisse. Destriptura Vero no opus est rationem reddere quare de his, quae sunt in scripto signa, non dentur diffinitiones nominis, aut verbi. Nullam enim habent specialem difficultatem praeter illam, quae de vocibus, quarum scripturae D 3 Vica-