장음표시 사용
131쪽
' Petrus currit, Ioannes ambutit, Paulus ἀ- ldurat. Quae tres propositiones neque in voce, neque in mente coniungiam tur coniunctione subintellecta4 alias constituerent unam hypotheticam. Coniunctionem vero appellamus no lum hanc dictionem, , sed etiam omnem illam quam Grammatici Coniunctionem appellant,ut, eae AErgo,&ali ,quae hypotheticam propositione constituunt. Adnotat etiam D. Thon . Aristotelem quatuor posuisse disteretias.Nam aliquando dicitur en unciatio plures, quὰ aequivoca est,& multa significat absque coniunctione, ut
canis est sub antia. Et haec disserentiacu aliis tribus suprapositis efficit qua
De hac quaestione dicam breuiter, sentio: existimo enim omne propositione hypothetica si de unitate artificiali formaliter loquamur esse unam oratione & enunciatione simpliciter loquendo,dumodost uni uoca. Nam de aequivoca constat secundu insocesse formaliter plures, licet materialitera
132쪽
Tract.II. Cap. III. de Oratione. 'ster,& Grammaticaliter una Videatur. Neq; haec sententia est conua D. Thoma, ut aliqui eius verba superficialiter Considerantes arbitrantur. Pro Cuius
intelligetia suppono comune fundamentum. Res Coparatione diuer rugenerum habere nunc unitate, nunCpluralitate. v. sex homines in genere substantiς non unitate sed simpliciter pluralitate habet. Si aute considerentur sub genere quantitatis discretae, sunt unum simpliciter,quia sunt unus
senarius Constitutus , seXta unitate.
Quocirca dixit Aristoteles: Bis tria non sunt siex. Vbi no loquitur materialiter, sed formaliterae senario,qui non c5- ponitur formaliter ex duplici ternario,neq; ex quaternario & binario. In-stiir huius in praesenti dicimus de unitate vel pluralitate orationis & propo-s1tionis. Potest enim oratio vel propositio dupliciter cosiderari ; uno modo
secundu esse reale,quod habet,altero modo secundum ratione significationis,u erbi gratia haec oratio, Homo asi ,
secundum esse realedc physicum non
133쪽
96 Liber primuT, est unum simpliciter, sed duae voCes.
Si autem Consideretur secundum significationem totius Complexi, Una oratio est & unum signum ratione complexionis& coniunctionis,quam inter se habent illae voces artificiose coniunci ar.Sed contra. Partes illius rationis significant, ergo no est unum signum simpliciter, sed duo signa Respondetur,quod etia in signis est duplex co sideratio. Possunt enim Co- siderari, ut materialiter se habeat ad Copositionem tertii signi artificiosam, ex qua resultat Vnuugnum simplici ter attificiose constitutum: de Cuius ratione est, v t habeat partes materialiter, quarum qu Uibet sit signum, &nihilominus unitatem habent artificiosa coniunctione, sicutiamus habet partes artificiosas Com8oneteS Vnum perfectum artificium. Sic etiam haec est una oratio, Homo is inest homosapiens, & tamen Constat ex duplici oratione tanquam ex subiecto,& praedicato materialiter Componentibus illam, in qua est significa-
134쪽
Tract.IL Cap. Ide Oratione. 97xio veri vel falsi unica, quae non est iii singulis partibus. Hinc ad unitatem Propositionis hypotheticae intellige-dam patet via.Nam quemadmodum, homo is in es homosapiens, est simpliciter una Oratio , sic est una propositio, quanuis materialiter Constet ex duabus orationibus: ita etiam haec hypothetica, currit, vel,Petrus non curarit,est formaliter una propositio,qua-uis materialiter Constet ex duabus.
Non enim illa propositio hypothetica dumtaxat significat duo vera vel falsa partialia, vel duo contingentia, sed insuper significat unum VCrun cessarium simpliciter.Quod fieri non posset sine unitate significationis totius. Similiter haec propositio, currit, & , Petrus non turrit, significatvnu falsum impossibile,& tamen Constat ex duabus propositionibus partialiter significantio us aliquid possibile. Et haec conditionalis: Si homo --tit,habet Has , significat unum necessarium significatione totius, & tamen materialiter est compositaex duabus
135쪽
98 Liber primus, propositionibus impossibilibus, sicut
viceversa haec propositio est impossibilis:s trus es albus, Petrus d tat,ω tamen constat ex duabus propositisγ-nibus Veris, ergo necesse est considerare unitatem significandi in tota hypothetica ex artificiosa coniunctione
dit, sacramentum Eucharistiae esse v- num sacramentum simpliciter,quamuis constet ex duplici materia duplici forma materialiter,quia utraquσpars costituit artificiose ex diuina institutione unum signu spiritualis refectionis. Cum igitur, inquit ubi si pra, Hypotheticam esse unam secundum quid in quantu est conluctione una,intelligendus est loqui de unitate simplicitatis, sic enim hypothetican6 est una simple ppositio, sed secunda quid. Sed si loquamur de unitate arti- ncios, sigmficationis una est dicenda. simpliciter ppositio & una oratio: sicut & syllogism' est oratio.Haec nostra doctrina explicatur optimo exemplo.
136쪽
Traa.II cap.I. de aratione. 99 Si quis diuidat numerum in nume rum simplicem & numerum compositum,&numerus simplex sit,qui non
Componitur ex numeris, ut binarius. ecternarius, numerus vero compositus sit,qui componitur ex numeris, Ut quaternarius di reliqui,certum est re.
Iiquos numeros singulos esse simpli-
Citer unos quanuis componantur ex numeris, non autem habεtunitatem
simplicitatis, eo quod sunt compositi ex aliis numeris materialiter. Huic do strinae consonant verba in ot. ἁλ1. Perihoraemone 8.apud D. Nom.Est autem enunciatiua una oratio, aut quae
unu significat, aut ea,quae colunAione est una. Plures vero ea, quae plura dc non unum significat,aut ea, quae caret coniunctione: Hactenus deprima diuisione. Altera diuisio catlae oricae enunciationis est in a malisἄSc negastuans vel in Ormationem & negationem, ut loquitur Aris. Affirmativa quidem est, is qua praescatu matur de subiecto, ut, Homo distant. Negativa est, in quapra G 1 dicatum
137쪽
t o Liber. primuου, dicatum negatur Uubiecto, ut Homo mudis Mi. Hae dissinitiones sciu potius etymologiς notissimς sunt etiaGrammaticis. Et quidem iii cathegbricis de simplicibus extremis facile est discernere inter assirmativam&negatiuam. Sedulυ contingit inueniri in una cathegorica duo verba, necesse est obseruare, utra sit principalis copula Mrespectu illius debet 1umi iudicium de qualitate propositionis,ansit assirmativa vel negativa. Est exemplum in hac,Petrus qui non currit est Ebus,Maesimpliciter est assirmativa, quia principalis copula, qua conitingitur praedicatum subiecto,non assicitur negatione. Alia vero copula Cum suo relativo est pars subicisti, ac s1 diceres , lyetrus non currens es algus. Sunt autem
aliae propositiones cathegoricae, in quibus sunt duς copia aequaleS,Vemlai gratia, Petrus risutat se non es albus& nuiusmodi dicuntur a Modernis mixtae qualitatis formaliter & expresse, quia partim sunt assirmatiuς partim negatiuae. V untamen eas rursiis
138쪽
Tract. IL cap. L de Oratione. Irursiis diuidunt in virtualiter sermati kas, & virtualiter negatiuas. Virtualiter assirmativa est, qua per bonam cosequentiam des inseret unam pure φrmativam, ut illa; Petrus non dissutat, ores albus , infert istam, ergo Petrus et albus. At vero virtualiter negativa est, quae per bonam
consequetiam infertur ex una pura negati ua,V. g.lic C,Petrus no die rat,vel si albus infertur,eXhaC. Petrus non dissutat. Ratio huius disserentiet est, quia proprietas astarmatiuae enuntiationis est ponere aliquid in esse,sed negatiuae proprietas, est nihil ponere in esse: ergo propositio, quae de se infert unam aD firmati uam,merito appellatur virtualiter affirmativa : quia si Consequens ponit aliquid in esse, necesse est ut an- secedens id ipsum contineat, alias in
bona consequentia daretur antecedens verum & consequens falsum :siquidem consequens requireret plus
ad sui veritatem, quam antecedens. Rursus propositio quae infertur eX V-ria pure n egatiua,Censenda est virtualiter negatiua : quia cum antecedens
139쪽
iox Liber primus, nihil ponat in esse, necesse est ut neq, consequens ad sui veritatem amplius
requirat, quam antecedens, alias daretur antecedens verumconsequens falsum.
. Sed profecto huiusmodi proposi
tiones ad hypotheticas facile reuocari possunt.Nunc autem de sbia cath goricae propositionis qualitate cum decernimus. De qualitate vero hypotheticae propositionis praedicta regula obseruanda est, ut ea dicatur virtualiter assi rmativa, quae infert unam pure assimatiuam,dc ea dia Catur Virtualirer negativa, quae insemetur eX una pure negatiuaeSi autem loquamur formaliter de qualitate hypotheticae Certe Arisoteles non aliam qualitatem agnouit, quam quae est in Cathegoricis. Nihilominus quibuL 'dam modernis placuit eas hypotheti-Cas affirmativas vocare,quarum primeipalis copula non negatur,eas Vero negativas,quarum principalis copula negatione afficitur.Exemplum primi. Homo non disturat, Sc, equus non currit,
140쪽
affirmativa est secundum illos, quia copula principalis,quae est colunctio,is,non afficitur negatione,quanuiS V-traq; copula Cathegoricaru negetur. Exemptu secudi. Non omnis homo no dissutatvel Petrus no cureis, est neg tiua,
quia copula principalis, vel assicitur negatione posita in principio totius. Veruntamen hoc documetum falsum existimamus. Primo quia qualitas assirmationis vel negationis,ppria est copulae verbalis. Deinde in excplis positis ostendo falsium esse O aiunt. In
primo quide exemplo quia illa hypothetica copulatiua nihil ponit in esse,
scilicet, Homo non disturat, se equin non currit, imo aequival et huic: Non omnis homo aesutat, vel, omnis equus currit, si1ppono enim negationem ferri in
totam hypotheticam quam ipsi di
Cunt esse pure negativam , eo quod Copula principalis, me negatur. Similiter in secundo exemplo est aequiualentia , cum ista pure assirmativa, in