R.P.Fr. Dominici Bannes Mondragonensis, ... Institutiones minoris dialecticae, quas Summulas vocant

151쪽

ii Libersecundata,res,sicut & in multis aliis libeter scho. lat dietionem amplectimur. Denique aduerte,nos etiam in dis finitione suppositionis modernis m

rem gerere voluisse.Etenim antiquio- . res duntaxat nomen substantivum supponere dixerunt, adiectivum VC-ro negauerunt supponere : quanUISVniatur verbo p. suo significato, de quo veri ficetur.Et ideo Petrus Hispa

nus in diffinitione suppositionis dixit; suppositis es acceptio termini substantiis,

ut exCluderet adiectivum. Nam ut supra ex doctrina D. Thoma retulimus m capite de Nomine: Adiectivum non

affert secum situm suppositum, sed duadiectiueaccipitur, applicat suum significatum formale aci suppositum substantivi. Quae doctrina pro locutionibus in mysterio Trinitatis necessaria est; Nam D. Nom. I p.q.39.do cet falsam esse hanc propositionem, essentia generat, quia Verbu m: Generas,

est adiectivum , neque habet per se suum suppositum, alias esset vera illa propositio:quia faceret Hinc sensum: Esse

152쪽

Tra M. cap. I. de S positione. Iis Linentia est res generans, quae propositio Catholica est, cum illa altera sit haereo.tica, quia in illa denotatur, quod diuina essentia aliquid a se distinctu producit. Sed de hoc alias. Nunc autem susciat nouitiu Diale sticu nosse differentia loquendi de

suppositione inter modernos antiquiores Nos autem de suppositione non tam stricte loquimur,cu dicimus in hac propositione, homos albus, extrema supponere pro eodem. Quia unitatur verbo pro suis significatis, de quibus verificantur.Si tamen strictius loqui velis de suppositione,dices sub tectum illud supponere, praedicatum vero non supponere, sed verificari. Neque tamen hic intelligas nomine suppositi illud duntaxat, substantiale est,& per se subsistens: Non enim de physico supposito nunc loquimur, sed de re, pro qua terminus accipitur,& plenarie su b stituitur: ut de illa ponsint affirmari vel negari,quae rei CouCniunt,vel non conueniunt, s1ue acti nes,siue passiones sint,V. g. hoc nomm

153쪽

1is Liber secundus, ' Agedo , supponit pro sito silpposito,

quia mediate hac voce poteriS enunciare de albedine esse intensam veI re- inissam,&disgregare visum. At hoc nomen,humanitas, quamuis significet

naturam, quae habet physicum suppositum, in quo subsistit, non tamen lipponit pro illo, sed pro ipsa natura

humana iii abstra sto, quae est sippostum D alecticum respectu illius termini humanitas. Sed hic terminuS,homo, propter modum significandi in concreto importat habentem huma- nitatem, tanquam psysicum suppositum humanitatis , & etiam stippositum Dialecticum, qhia pro illo sib-stituitur ad enunciandum de homine a stiones vel passiones sibi conue

nient S.

Ex hac doctrina poterit Theologus

rationem reddere, quare haec sit Vera, Pater generat haec falsa, Paternitas generat haec vera, Dein generat, & haec falsa; Deitasgenerat,cum tamen paternitas, & pater, Deus & Deitas ad in-' uicem verificetur. Nihilominus pro-

154쪽

τ LI. L Cap. II defunositione. IIT pter diuersum modum significandi, meque Pater supponit pro Paternita-LC, neque Paternitas pro Patre, neq ue Deitas pro Deo, neque pro habente Deitatem. Unde quia veritas enun- Ciationis, quae est in compositione, Consurgit in mente non solii ex iden- titate rerum in se ipsis, sed etiam ex Compositione extremorum in intellcctu nostro, hinc fit, ut illa sit falla, Deitas generat Vetrata eus generat. Haec dixerim, ut Diale nicae praeceptores aduertant, quantum intersit

ab initio in huiusinodi proprietatibus Logicalibus Tyrones erudiri,ne postea in grauioribus disciplinis ignorantia Dialecticae aberrent.

CAP. H.

xDe diuisione suppositionu

prima. DRima sippositionis diuisio est in suppositionis A suppossitionempropriam, & in sup- diuisio. positione impropriam. Suppositio propria est acceptio termini, pro aliquo, quod

H 3 proprie

155쪽

1i8 Liber secundi , proprie significat. Vt, Leo, in hac enu ciatione, Leo est fortissimus besia russi apponit proprie Suppositio vero impropria est acceptio termini , pro aliquo, q-d improprie significat. Vt in hac propositione.Vicit Leo de tribu Iuda.

Ad intelligentiam huius diuisionis explicemus, quid sit significare proprie,& quid improprie. Vbi aduerte

illa adverbia,pro is, & improprie, non determinare verbum significat, quatum ad rationem formalem signifi- Candi, quae explicatur in diffinitionesgni. Haec enim ratio consi stit in hoc, quod res sensibilis praeexistente Cognitione sui aliquid aliud a se repraesentet. Quocirca omne signum proprie significat secundum hanc rationem. Sed in praesenti diuisione, cum dicitur ,pro eo, quod proprie vel proprie Agnifica , intelligendum est ex parte rei significatae. Quando enim terminus accipitur pro re, ad quam significandam ex primaeva impositione institutus est, tunc dicitur accipi pro eo

quod proprie significat.Q uando vero

156쪽

HELCv.II. de Suppositisne. ZI' accipitur pro aliquar ad quam significatam propter aliquam similitudinem cum primaeuo significato extenditur , tuc supponit improprie pro re,

quam improprie significat quia res illa improprie est id, quod terminus exprimaeva institutione significat. Et in hoc c6sistit, tota ratio impropri etatis suppositionis. Ex dictis sequitur, hanc primam diuisionem suppositionis , non esse analogi in analogata, sed utrumque membrum diuiuonis est simpliciter, ει vere& vni uoce suppositio: quia est simpliciter acceptio termini pro aliquo,de quo verificatur.

Qi ri solet circa suppositionem

impropria, an omnis locutio figurata apud Latinos contineat suppositione impropriam 8 Cui quaestioni breuiter occurrimus negates uniuersaliter esse Verum,quod quςritur. In primis,quia figurata locutio est apud Latinos,quς sit per Onomatopoetam,quando prolatio vocum Coninat cum re significata, ut cum dixit Virgilius Clamorq; H 6 . Virum

157쪽

lio Liber secundiu,

virum Gngorque tubairum, dc ramen hic

nulla est impropria suppositio. Simili- lter Antonomasia figurata locutio est, i& tamen nihil improprietatis habet, ut quando Philosephus accipitur pro A-rψtotele, bc L postolus pro riuis, CX aio. commodatione usuS, propter eXCellentiam rei significatae,quae inuenitur

in Arisotele in Paulo. Neque enim haec locutio destruit proprietate suppositionis termini communis magiS, quam si diceres, Philosophus,his A Reliquas vero figuratae locutiOnis speciesLatinae linguae praeceptoribus relinquimuS. Quaestio altera est; An suppositio improprja inueniatur in mentes' Ad qua omnino negative respondemus. Et miror viros alioquin doctos opinatos fuisse impropriam si 'positionem in mentis conceptu posse reperiri. In primis probatur hoc esse impossibile, quia per nullum mentis conceptum potest intellectus cognoscere, nisi recutus ipse Conceptus expressa,& naturalis similitudo est. Neq; enim conceptus

158쪽

Trin. I. Cap. IIde Suppositione. I 2I ceptus ex instituto transferri potest ad aliquid aliud reprς lentandum prCter rem,cuius est formalis & naturalis.

similitudo. Deinde si qua via id fieri

posset maxime mediate discursu quo ex cognitione unius solet homo moueri in Cognitionem alterius, sed hic discursitis non mutat prioris COCeptus. repraesentatione, sed in alterum conceptu peruenit,qui etiam naturaliter repraesentat id ips um,pro quo nomen

vocale improprie supponit. Existimo autem idcirco falses fuisse, qui oppo- .stum opinantur . quia in huiusmodi locutionibus impropriis intelligendis iape utimur phantasmatibuS rerum, quas ipsk voces proprie,vel improprio significant. Et quidem ex comparatione unius phantasmatis Cum alicro peruenimus ad formandurn in mente Vnum Conceptu Connotativum, qui

formaliter & naturaliter repraesentatrem, quam vox improprie significare dicitur, connotando inquam resip

ctum aliquem similirudinis, vel proportionis ad rem, quam ex prima ua

159쪽

312 Liber secundus, impositione eadem vox significat ut v. g. in illa locutione Virgiliana, aliquot, mearegna videm , miraborarsas Vbi aristas accepit pro annis , quia quotannis terra opportuno tempore aristas profert. In qua locutione imis propria intelligenda utimur phanta- sinate aristae annualis, & consideramus singulis annis terram aristas producere, inde formamus coceptum annorum non ab lutum,sed connotativum, propter affinitatem cum vicissitudinc productionis annalium aristarum. Haec omnia breuissime exercet intellectus, delectatur homo huius. modi locutionibus magis, quam si ab lute diceret Poeta. Post aliquot an- nosmea regna videns ,mirabor. Et ratio est,quia valde naturale est homini di uersiarum rerum comparatione subobscure aliud inuenire, quamprimitus ipsis voces repraesentet. Et idcirco huiusmodi locutionibus frequentius

Poetae,ac Rhetores utuntur, Ut auditores delectatione assiciant. Sed Philosophos

160쪽

Tract. L Cap. III.de Suppositione. u3 'losophos ac Theolosos,multo autem minus Dialecticos figuratae locutiones decent. Qirorum est veritatem sy ncere, & breuiter propriis locutionibus asserere.

CAP. HI. De diuisione suppositionu

propria. IΜpropria suppositione relicta, quae parum ad institutum Dialechicum attinet, deinceps propria suppositio diuiditur in materialem Amplicem , dc pejonalem Suppositio mater talis sm βπο-ceptio vocis vel Friptura prose,ut,homos' 'ubi subiectum non pro signin-

Cato,sed pro ipsa voce significante ac- Cipi tu LQuamuis enim voces proprie loquendo non significent se , tamen hoc est illis peculiare, vitaliter se repraesentent,ut ipsismet in enunciatione Utamur non minus, quam si essene nominalpria sui. Quem usum etiam praestant voces non significatiuae. Vccii dicis, Blitisios iriss Eabu. Neq; talis