R.P.Fr. Dominici Bannes Mondragonensis, ... Institutiones minoris dialecticae, quas Summulas vocant

191쪽

ry Liberseeundus, modos signiscationis potes umuoce o

Am anonu, quia sunt aliqui termini communes, quibus a parte rei naturaliter repugnat correspondere plura significata, qualis est hic terminus , qui sunt termini communes ex modo suae significa. tioisis,& prout a nobis Concipiuntur. Et univoce supponerent pro pluribus,s1 Deus crearet plures mundos Miunas. Sed maior dissicultas esst de hoc

nomine,Deus ii pro vero Deo accipiatur, nam repugnat intrinsece ex parte

rei significatae esse plures Deos. Est enim intrinsecum & essentiale Deo, ut sit hic Deus. Nihilominus propter

imperfectum modum nostri Conceptus, quo Deum concipimus cossise , &non sicuti est, dicut esse terminum Communem. Nam si perimpossibile aliquis admitteret duos veros DCOS, eodem conceptu repraesentaret illos duos singulares DeoS.

Quinta diuisio est secundum

rum Histanum,suppossit iovis comunis in

192쪽

Trin. I. cap.HdeSuq stione. IIs in stuppositionem determinatam dcoonfusem. Suppositio determinata est . cepi termini communis, vel indefinite ne signo,vescumsignoparticulari, ut, homo

insutat , quidam homo dis lat. Suppositionem vero Confusam ait ese acceptionem remini communis cumsigno vni.

uersali, ut supponunt extrema huius propositionis, omnis homo est animac&. huius etiam auium animal est homo. Rursiis diuidit confusam suppositionem in disributivam dc confusam tantum. Confusa distributivas acceptis termini di tributi, ut supponit subiectu huius, omnis homoectanimal. Confusa vero tantu m est uti acceptio termini confusi upponentis ornon distributive. Ut praedicatum huius , omnis homo est animal. FHaec Petrus Hispanus. Fateor tamen diuisione priἰdictam&subdiuisionem distinetius&comodius fieri potuisse ad utilitatem Dialeisticae disputationis sub hac forma. Suppositio communis alia est dinibutiva dcadiaparticularis.Suppositio distributiva es acceris termini comunis,qui ab

193쪽

is6 Lyber secundiu, aliquosigno uniuersalisic asscitur,vtvni

uersaliter accipiarur pro omnibus sui igni fati ecundum exigetiam copuia , Ut s ubie itum huius,omnis homo currit, ichuius : Nutas homo sanimia Vbi etiam praeditatu distributive supponit. Suppositio vero particulariss acretio ire mini communis non distributi, ut u dicas,' homo est albus quidam homo es albus. Sed haec suppositio particularis est duplex. Alia enim est determinusa & alia confusa. Determinata suppositio est acceptio termini ex parte, cuius propositio pro uno tantum supposito veri cara poteri . Sic supponit subiectu harum, homo es albus,homo no est albus. ParticulariSVero suppositio cossis aes acceptatio termini ex parte, cuiuspropositio non sulat ad sui veritatem unum suppositum, ut praedicatum huius, omnis homo est animal, supponit confuse: quia illa propositio ad sui veritatem non exigit praedicatum pro uno aliquo supposito accipi. Neque enim poteris inferre ex hac propositione : omnis homo in animal , ali quod animal esse omnem hominem

194쪽

Tras. LCap. V. de Suppositione. IJ

nam praedicatum in illa uniuersali pro alio & alio supposito sigillatim potest respondere singulis suppositis subiecti. Dixi,potest respondere,quia si aliquod animal determinatum fuerit mnis homo, etiam illa erit vera , omnis homosa mia. Non enim exigit, sed neque excludit, cum suppositio est confusa, posse propositionem pro aliquo determinato supposito verificari: sed manet indifferens, dc idcirco cofusa suppositio dicitur. Haec omnia' melius exemplis bc exercitio intelli .funtur, quam diffinitione compre..

endantur,

Quidam moderni voluerunt diss-nire stippositionem confusam termini per hoc quod accipitur prosui Pisc

tis di unctim numeratis,ut si dicas, homo ess animal, perinde est ac si dic res,omnis homo es hoc anima vel hoc ni mal, vesticanimal, sed haec explicatio non solum est inutilis ad veritate'ropositionis vel falsitatem indagandam, sed etiam confusior explicatio est veritatis illius propositionis collocando pro

195쪽

i18 Liber secundus,

pro praedicato totum illud disiu in infinitum. Quamobrem nos diximus non opus esse ad suppositionem Conis fusasti termini designare immediato aliquod significatum particulare ad veritate vel falsitatem propositionis indagandam Sed aliunde incipiendues ad huiusmodi indagationem, scili-Cet, ex parte signi vel termini unde

Cofusio prouenit. v.ς si veritatem huisius, omnis homo est animal, velis exami,

nare , prius debes singula significata subiecti sigillatim demonstrare sub hac forma, hic homo est animales iste homo es animal &C.& tunc iam praedica tum ablata confusione verificabitur in singulis propositionibus pro aliquo determinato supposito. Solent in hoc locoModerni num rare signa vel terminos, a quibus pro uenit suppositio distributiva vel conis fusa. Na determinata stippositio ma nifesta est ἰ ubi terminus Communis nullo signo afficitur, vel cum aliquo particulari adiungitur Vitat,mdam homo dissutat. Signa itaque distris

196쪽

L Cap. V. de S Fastione. Idistributiva velGramaticis nota sunt,

iunctio,Et,si divisim accipiatur Sicut in hac propossitione, Peremor Paulus es homo: In qua subie&umno est totum illud,Petrin or Parim ita ut coniunetio efficiatur pars subiecti, sic enim esset falsi. Ῥpositio, na fieret sensius Μuid, quodest Petrin or Paul',es homo albus. Est itaque si1biectu illius terminus comu nis constans ex duobus singularib.di.

uisim, supponit enim Ap Petro & supponit pro Paulo.Id quod in eius Contradictoria manifestius est. Petrus vel Polus non est homo albus, quae vera est, altero illoru nigro existenti. AEquiu let enim huic: maequo es Petrus vel nudusinon est homo albus. Et eius coir

Sistoria affirmativa aequivalet huic, omne, quod es Petrus mel Paulus, es homo albus. Unde falsa est in casu posito. Si

autem coniunctio,c copulatim acciperetur,sicut in ha positione;Petrusor Paulussunt duo homines,t sic tot si subie stu est terminus singu laris collecti-uus dcconiunctio efficit pars subiem.

197쪽

Documenta

tirca ligna

Negatio est

malignantis

natura.

16o Liber secundus, Iam vero obseruanda sunt docila meta circa ossicium signorum distri. buentium dc confundentium terminos. Primum documentum sit. Signa uniuersalia assirmativa habent distri.

buere terminum Communem imme

diatum&confundere mediatum,nis1 forte aliunde impediantur. V. gan hac propositione , omnis homo es anima, subiectum accipitur distributive dc praedicatum confuse. Si autem p ponas negationem eidem propositioni & dicas i non omnis homo es animal, impeditur a negatione, ne distribuat subiectiim, dc ipsamet negatio imp ditura signo uniuersiliamrmativo,ac proinde subiectum manet determi. nate supponens dc praedicatum distributive. Et hoc propter naturam n gationis, quam dicunt esse malignantis naturae: quia totum , quod post se inuenit, destruit, & eius oppositum ponit. Secundum documentum est ligna uniuersalia negativa distribuunt omnes terminos communes post se po. sitqSI

198쪽

Tra I L Cap. R de Suppositione. Istsitos nisi aliunde impediantur. V. g. N in homo estibus, suoiectum & praedicatum supponunt distributive. Sed

homo non est albus Catum supponit Confuse, nam aequi- ualet huic. Omnis homo es albus. Si autem dicas. Nisus homo est omne album,

subiectum supponit distributive dc

praedicatum cosus e. AEqui ualet enim huic, omnis homo album non est. Vnde sit tertium documentum. Quotiescunque ablata negatione re manet aliquis terminus distributus respectu alterius determinate sapponentis, tunc apposita negatione aut signo negativo terminus distributus remanet Confuse resipes tu alterius,

qui stipponebat determinate, qui posita negatione distributive supponit. Quartum documentum, si ablato signo uniuersali negativo superest aliquis terminus distributus respectu alterius confuse supponentis, tunc iterum posita negatione terminus distributus trasit in determinatam stippositionem:& terminus,qui erat Co

199쪽

161 Liber secuta , fuse,transit in distributivam suppositionem respectu alterius supponentis determinate. Est exemplum.Si ab hac propositione, Non omnis homo es ani-

auferas negatione, remanet subiectum distributum respeetu praedicati confuse supponentis. Si vero iterum adiicias negationem, subiectum supponit determinate,&pr dicatum respectu illius distributive. Ex dictis

collige obiter, malam esse consequCtiam a confusa ad determinatam suppositione. Sed a doterminata ad confusam bona est consequentia. V. g. si ex hac, omnis homo es animal, inferas, ergo animales omnis homo,mala est consequentia, nam antecedes est verum,& consequens falsum.E contrario Vero bona est consequ entia, V. g. alis danimales omnis homo, ergo omnis homo in animal Nam plus requirit ad sui veritatem antecedes, quam consequens. Sed de hoc inferius plura dicemus. Vltimum documentum sit Quando unum signum negativum fertur in alterum negativum , inuicem se impe-

200쪽

vis. I. cap. Vis Suppostione. impediunt, ita ut neutrius virtus vltra secundum signum transeat, v. g. si di-Cas 3 Nonnusim homo est animia. Perinde est, si si utrumque signum auferas a propositione Manet enim si1biectum determinate sicut & praedicatum, dc propositio est affirmativa. Si autem dicas: homo non es anima UDiectum quidem distribuitur & copula manet assirmata & praedicatu supponit particulariter cofuse,& tota aequi- ualet huic, omnis homo es animal. Praeterea notanda sunt alia signa, quae a Dialecticis vocatu emita con-

quoniam specialem habet

terpretationem.Huiusmodisiant, 'romitto, Requiritur, Peto, toItem, decesseris,Necesse est, & omnia adverbia numeralia : ut bis, quater, dcc. Quae Omnia terminu commune,in quem feruntur Confundsit ita ut ad veritatem oppositionis no requiraedeterminata Vnum suppositu ex parte illius termini. V. g. Cum duco, promitto tibi equum, non determino alique equum singulare: sed indiffereter promitto equum. L a quem