장음표시 사용
251쪽
Tra I. LCap. II. de Diuisione. ziTter distinguantur. Virtus enim bonuhonestum est & valde utile & delectabile. Sed ratio honesti formaliter distinguitur a ratione utilis & a ratione delectabilis. Nam ratio honesti consistit in eo, quod est bonum per se appetibile : ratio vero utilis quatenus medium est: ad praemium: ratio vero delectabilis est consequens rationem honesti, & studiosae operationis. Sed tamen vice versa inuenitur ratio de
lectabilis sine utili & honesto, sicut in
fornicatione. Rursus ratio utilis sine delectabili inuenitur in sumptione Mmarae potionis. Imo etiam sine honesto ut in auaritia.
Ex dictis sequitur hanc esse malam diuisaon n. Animalium aliudhomo,aliud H G: quia rationale includit bipedem. Et rursus quia non omne animal est bipes, vel rationale. Solet quarta regula constitui a modernis, ut diuisio sit tantum bimembris vel salte reducibilis ad duo membra : sed ista conditio non est necessaria,quanuis bona diuisio determinata
252쪽
1i8 Liber tertius, membra debeat continere. Nam luisio quae in infinitum procedit, non potest exhaurire confusionem diuit quia tanta confusio est in proces iaci infinitum,quanta in toto diui . Quapropter praeter omnem artem diuidex
retur homo per singula supposita quae in infinitum possent multiplicari. S., tis enim est ad Dialecticam utilitat nosse ultimam speciem, quae diuisio, nem formalem non habet. Diuidit men potest materialiter in singularia indiuidua de quorum singulis praedi
Sequitur secundo , diuisiones,qvid fiunt per Contradictoria , minus emutiles ad exhauriendam confusiondmdiuisi,verbi gratia si dicas. Animaliuia EDd homo, abis non homo, Quia nori homo, nullam particularem rationε
animalis dicit. Qua propter animal aut diuidendum est per species froximas,ut si dicas; Animantadratio do aliud hinnirile aliud HLile i , sed quila species sunt fere infinitae , haec diuisici artificiosius reducitur adrduci menae
253쪽
T ZZ Cap. I Ide sene. 2I9bra,stilicet amniae irram υ.QU rum alterum potissimam spectem e primit,alterum vero priuationem differentiae illius speciei includit. Priu tionem, inquam, quae supponit aptitudinem in genere non in specie. Alias equus non esiet irrationalis, quia ipse non est aptus habere rationem. Sed dicitur animal irrationale, quia secundum rationem animalis genericam intelligitur aptitudo ad ratio nem. Similiter etiam substantia diuiditur in substantiam corpoream Mincorpoream. Vbi alterum membrum ponitur positiuum , non quia
sit potissima species ; sed quia nobis
est motissima. Alterum Vero membra priuatiue importat substantias immateriales nobis minus intelligibiles, nisi sub negatione corpΟ-
-onDenique aduerte quod quandoctinnodantia:differentiarum rerum, pisub diuisione totius praedicabilis poterant cadere, cogimur uti diuisionaincinsilum priuatiua ex parto
254쪽
aho Liber terriin, unius membri , sed etiam contrae ctoria per negationem expresse signi ficatam in altero membro : semper necesse est, ut diuisum repetatur in
membris diuidentibus, verbi gratia in hac diuisione. Corporum Hudsie si is,a dissensibile, necesse est, sic intelligere diuihonem ac si diceres, Corpo ruallades corpus siensibile, aliud corpus in sensibile. Nam angelus videtur esse insensi bilis & tamen non est: Corpus: AC
proinde membra non essent inferiora respectu diuisi. Poterat tamen quis negare, Angelum esse insensibilem, sicut non est irrationalis, propterea, quod haec adiectiva non solum dicut negationem , sed aptitudinem in immediato gen se. Sed quando diuisio
fit per contraaictoria membra, tunc omnino in altero necesse est diuisium Comprehendere. Vt v. g. si in proposito dicas. Orationum alia in modus sicien Horalia eis non modinsciendi. Necesse
erit subintelligere, alia est oratio,quae est modus sciendi, & alia est oratio, quae no est modus sciedi. Alias si,non
255쪽
naa. Zcap. IndeDi tinae. harmodus sciendi, esset integrum me brum diuisionis, esset mala diuisior quia alterum membrum scilicet,nota modus sciendi, verificatur de nomine:quod tamen non estmodus scie
di: Ac proinde deficeret prima Co ditio bonae diuisionis. Hactenus de diuisione , quae est infimus modus
SEcundo loco de dissinitione dic&dum est, quid sit & quotuplex sit.
Di nitio in oratio mim rei aut termin, signiscationem explicans. Vbi statim du ex diuisio insinuatur, altera qua dicitur, s rei, quae naturam rei diastincte e icat: Altera, quid nominis, quae quidem duntaxat nominis signi- Dcationem exponit. Quam quidem negamus simpliciter aut proprie dimnitionem esse. Et probamus. Primo quidem,quia quamuis hic modus explicandi conueniens sit, dc aliquando necessarium pretambulum ad rei dissi nitionem
256쪽
m Liber tertius, nitionem inquirendam, ut inquit sotlib. I. pisorum: tamen ut ille 2.poster. c. IO. non proprie dissinitio, sed interpretatio dicenda est. Cum enim quis dicit: in habensalbedinem, significationem quid nominis interpretatur: nullius tamen rei disserenis eiam aut propr.etatem explicat. Sed qui dicit: album est coloratum s grega riuam visus, iam rei significatae nataram & proprietatemmanifestat. Neiaque obstat, quod simul etiam ipsius
nominis significationem explicatius proferat. Non enim propterea dicenda est dissinitio, .id nominis, quia dissinitio quid nominis dunt
xat hoc habet, ut nominis significationem explicet, neque Vltra progreditur. Ad dissinitionem, Quid nominis , possisnt reduci etymologiae nominum, ut lapis dicitura laedendo pe-
, De dissinitione igitur Mid rei no bis disserendum est. Circa cuius intelligentiam notandum in primis, hoc nomen di itis, vel 't aliis magis placet,
257쪽
Traia. I. Cap. III.de Di itione. 223 Placet, vel finitio derivatum bisse in usum Dialecticorum ab antiquiore significatione rerum, quae I clusis ordine ad orationem finiri vel dissi niti dicuntur. Aqua enim in V se pleno existens ab illo realiter dissinitur. Et ut squintilianus ait , Ut agrorum fines agros definiunt Claudunt , aliosque ab aliis secernunt, sic definitiones, quibus rerum naturae declarantur, essentias earum Circunscribunt, aliasque ab aliis distin-.guunt.
Quamobrem sicut de Diuisione diximus,nomen , di itis,in priore signi ficatione est primae intelionis te
minus: in secunda vero est terminus secundae intentionis:sicut oratio,quae
enus dissinitionis est, ac proinde de
nitum correlatiuum ipsius etiam est: terminus secundae intentionis. Et in
hac significatione ipsa diffinitio diffinitur, ut sit oratio naturam rei expli-Cans. Ut autem naturam rei propriis finibus,quibus continetur, oratio CX- , plicetinecesse est constare orationem
258쪽
22 ex genere dc di Gremia. Et ratio , quia Cum omnis essentia de qua dissi nitio desideraturi, habeat aliquidinquo Conueniat a Milio
t i Nola secundo, id diuisione propcu timaritati imui iussini aut aliquando
259쪽
Traia. I. cap .IIIde Di ilioneis raJetiam apud c ristotelem intelligenda est,duntaxat ipsa oratio, qu ae de dissinito conuertibiliter praedicatur. Vt, ammiarationEGMae pr dicatur de homine,sic ait I. Periherm. c. q. Ipsam nominis rationem dissinitionemve, nisi vel est,uel erar,vel erit,aut aliquid tale addatur nonesse enunciationem. Ethb. 2. enc.3.inquit. Indiflinitionent.
hil de aliquo praedicatur. Aliquando
vero nome, dimitto,sumitur pro tota ensiciatione,in qua diffinitum com a tinetur ut subiectum, ut, homo in antimarationale. Docet enim Arisol. I. - siemrum cap.7.O 2. Pollario. e. IO.diffinitionem aut esse principium demonstrationis, aut conclusionem, aut to tam ratiocinationem, la verborum . collocatione a demonstratione disterentem. Item 1. post . e. 3. ait omnem diffinitionem esse uniuersalem dc as. firmativam. Et in hac acceptione ait diffinitione esse rei pro
positae propriam dc dilucidam & brear
uiter comprehensam verbis enuncia 'i ttione. Prior tamen acceptio frequen is u
260쪽
naturam rei aliis colentis in illo superion 'guitur. Et doillo genere aiunt posui ste, ut sit immediatum din in inod est dicere, quod inter diei aliquid,quod sus rivi ad diffinitum V.g H Deo si pa hominis diffinitio γm tu ceu ramnale,quia,
inter cor &h-inem med e cor pus vivens, bctivasus vivem sensibile,
qu od effanimata unda coditio estivi disso ilici distinctius nificet, qui
diffinitum. Tentiain dimnitio non sit redundans neque di minuta. Sed pro secto istaenaeconditiones superfluae nobis videntur, si prima exacte seruo tui. Nam si diffinitio constat ex pro 1 prio