R.P.Fr. Dominici Bannes Mondragonensis, ... Institutiones minoris dialecticae, quas Summulas vocant

481쪽

Contrariae. a.

Petrum distulareest necesse Petrum non distulare oitu bili

Petrum non disturare non Petrum distulare non sp bile Petrum distulare non si bile petram non distulare ea necesse

retrum distulare est ps

biis a Petrum distulare non s. impossibile

est adces subcontrariae petrum non distulare sp bile

Petrum non uatarenon

perrum distulare non est necesse. C.

482쪽

N Liber q- ω, HAE omnes formae ita se habent, ut

quilibet ternarius intra suu qu dratum tres aequi pollentes contingat: ac proinde cui quaelibet contrariabitur, omnes erunt contrari e ,-Cui quaelibet contradicit, omnes contradicundi cui quaelibet fuerit sub- contraria, & omnes eidem subcontrariae erunt. Et denique cui quaelibet fuerit-subalternans vel stibalte nata, & reliquae eiusdem quadri eidem erunt subalternates vel subaltera natae Quamobrem eisdem litteris anguli cuiuslibet quadrati designantur, sicut distinximus supra angulos quadrati aliarum modalium de adverbia- .li modo. Videlicet. V t, A.& B. contrarientur,&C &D. subcontrarientur, ita sane ut, C, sit subalternata ad A,8c contradi storia ips,B. Et vice Versa,D. quae est su balternata ad B. sit su Montraria ad C. & contradictoria ipsi, A.' In qua figurain promptu habebis mnanersi varium respectum inter modales compositas de modo nominali sed breuius, ut dixi coprehendes tales respe-

483쪽

nHIIL Cap. II. de Dissione. 43r respectus, si immediate reduxeris eas modales ad illas priores modales C5- positas, ubi modus adverbialis ante- Cedat totam enunciationem constantem ex eisde terminis, ex quibus Comstat dictum de infinitivo tempore. Iam vero de contingεti specialiter sumpto Vt nomen, certas leges ferre necesse est. Hunc laborem ex modernis neminem suscepissevideo: sed p tius quosdam de industria de contingenti certa documema dare praete misisse. Advertendum est igitur hoc nomen , contingens, specipiter dictum. esse virtualiter mistae qualitatis requantitatis. AEquivalet enim huic

Complexo, Possibile esse,&, Possibilenon esse. ubi sicut supra diximus de adverbio, Contingenter, Coniunctio, ese, accipitur diuisive, & est uniuersalitas contu ens duas particularitates alteram a firmativam, alteram negativam, videlicet: Possibile esse, o Possubile non esse, & haec est causa , quare, Contingens, non subit communem legem

484쪽

43α Liber girarim, lcgem aliorum modorum, Hoc supposito. En tibi nouam& specialem si gura, ubi possis meditari omnem po sibilem respectu enunciationum mΘ-dalium diuersarum formarum, quae variantur instar praedictarum modalium ex dicto & modo copositarum. in qua figura facile perspicies oppolitionem, vel aequi lentiam, ves subaalternationem, quam habet hic mois dus continpens Cum aliis quatuor n dis nominatu ter acceptis.

485쪽

Boretrum currere eri coatingens. Petνum non currere efcontingens. Petru non currere, no

Petrum currere no

aePetrum non curreγe

Petrum non cuirere,

curarae, non

Petrum currere , esylnecesse. l

Petria currere est im-l E

Pet M non currere est D liivgem. contingens currere , non est Petri/m currere, in impo l si iis vel neces

Petrum non cuννευ, est in possibile vel necesse. D.

486쪽

ferior .

Deinde in quolibet quadrato sunt

duo binarii enuciationum , ita viseX- decim sint enunciationes omnes modales compositae:sed varios respectus ad inuicem habent. Primus respectus inter totum qua.dratum, A ,& totum quadratum, B, est contrarietatiS. Secundus respectus principalis est totius quadrati,C, cum toto quadrato,D, subcontrarietatis. Tertius respectus consideretur inter totum quadratum, A, & totum quadratum, C, qui est substernationis:itavi enuciationes in, A, sint sist- ialternantes enunciationes in, C, sine illis subalternatae. l Quartus respectus est similis prae cedεti inter totum B.& totuD:ita V B, sit subalternans &, D, substernec Phaedicti quatuor respectus regulares lesse videntur, ex quibus videbatur lconsequi, ut totum, C, contradiceret

487쪽

Traia. II. cap. II. de Diuisene. ΑΠ toti, B. Sed non ita res habet: quia duo binarii in . C, non sunt aequi pol lentium inter se,sed totus bi narita, superior subcontrariatur toti binario inferiori. Et similiter duo binam collocati in B, non sunt aequi pollenti tam inter se, sed binarius superior, qui est

duarum aequipollentium, Comi artatur binario inferiori, qui est abalum duarum aequi pollentium. Et tota tr- regularitas est inter quadratum, C, dc B. Nam inter. A. &D. tantum est respectus contradictionis, eo q uod duo binarii in , A, sunt aequipollentes, duo binarii in,D, sunt etiam aequipol

Quintus ergo respectus etiam regularis sit inter totum quadratum, A,& totum quadratum, D, qui concradictionis respectus est. Iam vero Sextus respectus inter su. periorem binarium in, C,&superiorem binarium in , B, subalternatio

nis respectus est.Sed ad inferiorem binarium in , B contradictionis est respectuS. E e 1 Septu

488쪽

436 Liber qua ius, Septimus resipectus tandem considerandus est inter inferiorem bina-Humin, B, contradiistionis,& ad inseriorem subalternationis. Atqui hoci pacto, Contingens,permiscetur Cum latiis modis iuxta praedicta documenta: quae si morose maminaueris, Vmi rissima esse inuenies: si usus fueris illis duabus certissimis regulis: Quando astirmativa infert cotradictoriam negativae, & non insertur ex illa,siinti enunciationes contrariae. Item qua

ido ex contradictoria negatiuae in Nitur affirmativa non infert illam, erunt stib contrariae. Ex quibus re- spectib. facile est alios respectus Contradictionis vel substernatonis colligere.

Haec omnia operose nimis medita-.ti stimus, vera quidem illa,sed fortas. sis non tam necessaria, quam si1btilia: quanuis utilitatis nonnihil habeant

ad adolescentium ingenia exercenda. Veruntamen, ut pe admonui, breuiori compedio veritatem aut DL

sitatem praedictarii modalium compositaia

489쪽

MLII. Cap. IIde Diuifione. Α37 positarum de dicto pro subiecto &modo pro praedicato , deprehendes si singulas ad alias modales de aduerbiali modo reduxeris. Quae reductio ita sit. Permutabis quidem dictum Cum sua quantitate & qualitate in

Cnunciationem, Cuius est enunciatum& dictum. Similiter & modum quod est nomen, permutabis in adverbium cum sua qualitate, & consti tues in fronte enunciationis. A cipe duo exempla. Haec modalis composita. petram non currere non est impossibile vel ne riunt,reuocatur ad i stam. Non imp sibiliter vetnecessario purus non curriti Κuenies esse aequivalentem cum ista , petrum currere es contingens,q uae etiam reducitur ad hanc, Contingenter Petrus currit ratio est manifesta, quia Contingenter contradicit huic

complexo, Imptisibiliter vel necessario, ergo si addideris negationem supram sibiliter vel dicens , Non impossibiliter vel necessario Petrus non cuWris,aequi ualebit huic , Contingenter 'rem currit: dc etiam huic: contingenter

490쪽

438 . Liber quartuε, Petrus contin gen ter conuertitur in oppositam qualitatem , ut iam dictum est. Ac proportionabiliter per te ipsum poteris aliasaepositiones modales de dicto & modo nominali reuocare ad edunciati 1acs de modo adverbiali, obseruando praefatum documentum.Quae omnia prudens praetermitto, ne prolixus dc

molestus tibi sim ne dicam) iniurius

parum de tuo ingenio confidens. Neque vero ipse suspiceris, nos in hac parte diminutos ruisse : quia nullam mentionem fecerimus de, mabimus Mentuli bc Iliace, dc , Purpurea: quibus dictionib. significabatur. Hactenus Summulistae varietatem modalium compositarum. Etenim nos multo distinctius nostris literis. A. B. C. D. illam varietatem explicatam dedimus. Neque exempla posuimus interminis communibus, sed in singularibus: propterea quod circa distributionem aut particularitatem te minorum communium non sunt ne

cessariae aliae regulet,quam quae in pri