R.P.Fr. Dominici Bannes Mondragonensis, ... Institutiones minoris dialecticae, quas Summulas vocant

531쪽

TRIILC.IV. sin neces .expon. 47 'εc non in veritate. Probo antecedens,

quia ex falsitate disiunctivae,C,sequitur veritas alterius disiuctivae,D,Probatur quia ex falsitate C, sequitur u ritas in B. quae est eius contradictoria. Rursus ex veritate B. sequitur veritas D,quae est eius subalternata, ergo de primo ad ultimum ex falsitate, C, se quitur veritas, D. Non igitur possunt

esse simul salia,C, & D. QMd autem

possint esse verae probatur, quia ad A, non.est bona consequentia, Vt constat, ergo poterit dari antecedens verum & coniequens falsum. Tunc igitur, C existente vera erit falsa A: ac proinde erit vera D, eius Contradictoria ergo de primo ad ultimum C.&D. polliunt esse simul verae. Nequo etiam hic te moueat quod C & D. communicant in secunda propositione; quia hoc non adiuuat ad falsitatem disiunctivae: quonia aliunde sufficienter resistitur falsitati nam C. MD. Vtraque habet tres tribus oppositas subcontrarie euidenter, ac proim

de non poterunt esse simul falsae C, κ

532쪽

in Liber p--, D,Cum utraque sit disiunctiu--- ius veritatem sufficit unam

esse veram.

Ex dictis habes unum corollarium mi bile, quod quanuis ado-adb.ctionem duarii exponitalium sitie- Cessarium, quod utriusq*e singulae exponentes sint contradictoriae suo ordine singulae s1hgniis alterius; tame. Vt expohibiles coistrarieoniri non estificonueniens,quod utriu ue secunda expones fit eadem,sicut etiam non est inconueniehs quod in D. exponi bilibus sit cohueni oethin secunda exponente. Sed mirari dosinei,si memineris solam consadictionem esse perfectam oppositionem Italias vero oppositiones esse deficinnies ab illa ac proinde possunt pon0ς ire in aliquo, quod Contrariis x on prosit ad

veritatis conuenientias , neque sub- contrariis obsit, quo minus conuenire possint in v ii ψtasN pugnent in falsitate. - Opinsitione

533쪽

Trin. IILCap. V. de Modo disier. 48i praefixis figuris ipse tuo discursu assequi poteris.

CAP. V. De modo distemendi inter bonam σ

malam argumentationem cum

signo reduplica-

DVpliciter possumus considerare argumentationes,quq fiunt cum huiusinodi signis, In quantum, &

stituunt exponibiles reduplicativas Comparabiles ad inuicem vel ad suas exponentes. Et sic est prima regula. Bona Consequentia est ab exponibili ad suas exponentes simul sumptas&Vice versa.Item secunda regula. Bona est consequentia ab exponi bili primae formae ad exponibilem quartae formae , & ab exponibili tertiae foramae ad exponi bilem secundae formae. Nam in istis procedit argumentatio a subalternate ad subalternatam. Te tia regula sit. A qualibet exponente Hli expo-

534쪽

8α Liber q-tu,s, exponibilis copulative ad suam sub- alternatam exponib lem dis1unctive est bona consequentia : dummodo non sit antecedens illa exponens secunda , in qua conueniunt prima re tertia forma,quae sunt cotrariae. Nam instaretur facile consequentia iti his terminis, & in prima forma,verbi gratia: Omnis homo,in quantum rationalis, es

Tunc enim secunda exponens est. Omnis homo est rarionatas, & vera est, Miame tota disiuctiva,quae est in C erit falsa, ut patet quia omnis pars illius disiunctivae falsa est,uerbi gratia: Al quis homo est equ- : Aliquis homo non es rationalis: Aliquodrationale est equus: Non quia aliquid es rationale ideo non est equus.

Omnes stini fatis. Daretur ergo antein i dens verum & consequens falsum.

Et ratio est,quia exponentibus sing. Iis partib.exponibilis copulative prae - ter secundam exponetem respondet in disiunctiva una subali ornata CXpO- l

535쪽

aIIIL Caep. V. de Modo dister. Contradictoria, ut patet in posteriori

figura. A

Quarta regula pro secsida & quarta forma. A qualibet exponentC CXponibilis disiunetiue ad ipsam exponi bilem esst bona consequentia, quia prOcedit quasi a parte disiunctivae ad to

Altero modo illae dictiones considerari possunt, siue sumantur specificatiue siue reduplicatiue, quando variant terminum, vel distinctam rationem significati eiusdem termini,in quem exercent suum officium. Quamobrem alia documenta tradere necesse est, ut discernatur inter bonam & malam argumentationem, quae fit variando terminum reduplicatum ves specificatum a syncategoremate : In quantinis , vel simili

Primum documentum. Quoties, Cunque variaturterminus,cui adiun

specificative,uue reduplicatiue accipiantur ι semper de Hala consequem Hli a tia,

536쪽

tia, εc poterit instari in se

forma. Job tia P hSecundum documentum iEtiams terminus specificatus vel Catus non varietur: si tameRi se simgnificata inueniat intelisu duplis,cem rationem inclusam,dian na ripositione specificetur 'et Iedi ita , tur terminus ,secundum unam uotnem, & in alia propositione sidum alteram rationem semper eris :consequentiai dc instabitur in seivo, in simili forma, quia est vari tio β'

Tertium documentum.Vbi Mid iis dictionem, In quantum p nim D, itecedenti & in consequentiassem plici

tibi sit consequentia de intam: si

specta donec examines an si il unimus syllogismus. Potest enim fierili ilgitimus, qualis est hic , Petrus in tam homo est risibilis,&, perem ea anima liergo aliquod animal in quantum homoere, ri sim In quo sylIoglimoaccipitur, In quantum reduplicatiue & medium est Petrus dc additum medio in maiori est

illud

537쪽

HIILCap. V. de Modo disere. 8 saliud complestum , In quantum homo, cyquidem debet apponi minori eXtr mitati in conclusiona iuxta syllogisticam legem, ut libro sequenti plenius Cognosces. Hoc ipsiam dicimus si diis hio, Inquantiram, accipiatur specifica'tiue, ut in hoc syllogisino , Christin

quantum homo stre tura,&, Christin es Deuss,ergo Dem inquantumsomo est creatura. In quo syllogisino neque variatur terminus specificatus vel reduplia CatuS,nectu e variatur ratio significa taper terminum, sicut in primo & secu-do documento aduertimuSSed ut apertius cognos Squa n cessaria sint praedicta documenta, ne

capiaris sophisticis argumentis, propona tibiexempla in humanis,deinde indiuinis. Sitprimum exemplum inhumaniS.V.g. Perrinis quantum homo es

xj is,or Petrinis quantum homo siem sibias,ergo Peram in quantum se bilis estri ilis. Haec argumetatio hones syllogisinus neqiue sertiat legem aliCuius loci Dialectici. Nam si accipiatur pro medio totum illud: Petrinis quamm

538쪽

' 86 Liber qua us, ' homo, debet esse conclusio ,sens Mesri iis , neq; debet intrare Conclusionem medium aut pars medii. Deindes eodem modo accipiatur in nat iusti& in minori, In quantum homo seste ail erit falsa. Nam si in maiori redupliceti disterentiam hominis ultimam, ,eral est maior, sed in hoc sensu minor eriti falsa. Erit autem vera si In quaerium' duplicet rationem genericam homi' nis, scilicet, rationem animalis. Quod necesse est distinguere,ne respondehscapiatur. Et profect o absolute loque-do ictio,is quantum, semper reclusi-Cat ratione adaequatam tormini communis, in quem fertur,nisi liud velit presupponere,quo admissis, statim aperietur fallacia argumen a-tionis. Erit enim in illa equivocatio

vel variatio appellationis.' Ecce aliud Exemplum.Hoc cor minquantum album est disgregativum viqis,dcomne album in quantum album est intrinsece coloratum, ergo hortorpinasu in q-η-ium coloratu, est di gregativum visu. Vides antecedens ver uni dc consequens falsum.

539쪽

Traa.III. cap. Via Modo disier. 487falsum Vnde neganda est Cosequen- tia, neq; probabitur habere formam syllogisticam: nam variatur appellatio ex parte dictionis, In quotum, sed so- . tum puterit concludi, σν aliquodcoo- ri tumes gregativum visus.

- Ecce aliud exempla. Perem in quantum caecita non misi & Petrus in quantum - ροι- olarus videre,quae praemissς ve- ra . sunt specificatiue accipiendo, In quantum, tamen consequens est fal- s Scilicet ergo Petrus in quatum aptus non videt solum sequitur,eΥ-

. ,ν -- videre non videt.

-zio LMmum exemplum metaphysi- Ens in quantuens es obiectu intelD- quanti; os ψ bonu ergo omne

-fe s quantu bonum es obiectu intesi μου. oi Ecce quomodo, etiam si non distinguane nisi ration ens & bonu,tamenti, propter differentes conceptus, quOS formamus de ente&de bono,non Οia. quae Conueniunt enti sub ratione en-- . tis cognito onueniunt ei sub ratione

boni cognito. Vnde variat appellatio, inbuiu odi consequentia: & etiam

540쪽

dictio , in quantum, non eodem modo accipitur in utraque praemissa. Nam in maiori reduplicat vel specificat rationem formalem entis, secundum quam formaliter terminat actionem intellectus, v terea potentia intellecti ua. At vero in minori reduplicat eamdem rationem innquam radicem bonitatis, quae est velut passio entis, stacundum quam est obiectum volunatatis. Denique ecce aliud exemplum quo phistae solet obtundere responε

dentes. Relatio ut relatio est dicit , ari rursus,relatio ut relatio est,so ergo ut sic dicit, In , siue realesiue ration1S:

Vnde inferiit quod relatio visae noli dicit magis, vi,qu M,In Ad quod ta men sophisma similiter respondet- variari appellationem dictjoni Vt ista

Nam si specificet vel rpauplico id,

quod commune est relationi inmisitente, falsum est asserere quod&dicit, M. Si autem specificeti velim duplicet rationem. peddiuersificatur ah entibua olveb dentibus, tunc vera osti 'latisivi - H latio