R.P.Fr. Dominici Bannes Mondragonensis, ... Institutiones minoris dialecticae, quas Summulas vocant

561쪽

Tr. IIICapMIde Ex fit verb oc. JO9 Aduerte praeterea appellationem quam habent haec verba, Incipit Imit, supra formale significatum tam mini non ante se positi,sed post se.v.ς cum dicis, Petrinincipit esse albin; inc ptio applicatur ad significatum fommale termini,Album. Non enim significat quod Petrus incipit esse corpus sed quod incipit habere albediuem. Vnde haec est mala consequentia, Petrus incipit esse hoc aliam , ergo incipit esse

hoc: quia variatur appellatio. Et idem Continget cum Verbo Definit. V. g. P re u definit esse album, ergo de is esse coloratum. Denique aduerte haec verba negationem includere in altera exponente , quae virtualiter distribuit teraminum communem non alias distributum, distributum particulari

zat.

Ex quo sequitur primo, Cosequentiam ab inferiori ad suum superius cuhoc verbo, Incipit, non valere quia superius distribuitur,v. g. lignum incipis esse album , ergo incipit ese coloratum. Sia militer dc haec non vael. Filius Delin-

562쪽

ueio Liber quartin, homo, ergo incipit esse substantis. to minus sequitur, ergo incipites em. Cuius ratione statim videbis,

si ad exponentes recurreris. Sequitur etiam hanc esse malam consequentiam, incipit omnis homo esse albus, ergo omnis homo incipit essees . Et defeetus est a non distributo ad distributum

ex 'rte termini, homo, in exponente nega ti ua, scilicet. Nunc non omnis homo est albus in consequenti exponens negativa est,haec, Nunc omnis homo non in albin. Et instatur illa consequentia,

in casu in quomodo sint aliqui homines nigri,qui immediate post hoc sint futuri albi, Alii vero sint albi & fuerint albi. Antecedens est verum, Inipit omnis homo esse albus, ut patet per CX- ponentes. Consequens autem est falsu m, omnis homo incipit esse albin, quia debet re lui per descensium copulatiuum immediate, cuius multae singulares sani falsae, ostensis hominibus, qui sint & fuerunt albi. Si omnia praedieta aduerteris facile di lues sephismata,quae ex mala intelligentia

563쪽

Tra ZIn cap. VIIde Infinito, se. 1II significationis dc acceptionis horum verborum fieri possunt.

CAP. VII.

De Expositione trium dictionum, Infinitum, AElemum,

Totum.

Γ E comparativorum & seperlatia in uoru significatione & usu grammaticalis consideratio est & idcirco a nobis praetermittis Sed de praedictis tribus dictioni b.consideratio ad Di lecticum magis pertinet,ppter vitandam aequivocationis fallaciam, tum in Philo phia, tu in sacra Theologia. In primis de infinito dicamus distin-' guentes aequivoca eius significationem.Quamuis enim nominis etymologia una sit, tame ad diuersa diuersis conceptib.significanda exusti sapientum nomen,=gnitum,impositum est. ModemiDialectici duplicem diu, nem faciunt de hoc nomine,L μrum. Prior est, nam aliquando accipitur puFe negative pro eo, quod non

564쪽

1iα Lilar ortus, κerminatur, neque aptum est terminari, & sic Deus est infinitus,aliquando accipitur priuatiue pro eo ,, quod aptum est terminari &non termina- . t Ir, Verbi gratia, si daretur aliquares quanta non terminata, quod impossi

bile esse aiunt physici cum Arporei. 3.ph c. I Altera diuisio est: nam aliquando,ognitum, accipitur categorematice, aliquando syncategorematice. Cat gorematice quidem,quatenus potest siue praedicatum vel sibiectum cat goricae enunciationis. Syncategor anatice vero dicitur accipi, quado e poni biliter accipitur prout explicatur non tantum quin maius, vel non tot quin plura,vel no toties, quin pluries, verbi gratia,cum dicimus. ContinuMn

est diuisibile in is itum, id est, non in

eoi partes, quin in plures, dc numerus crestit in infinitum Dicitur itaq;syn- Categorematice accipi, quia re vera adverbialiter accipitur, quado sic e - ponitur, ut dictum est.

Ex quo sequitur falsam esse quo-

. rumdam

565쪽

na 3III. Capo Infinito, C. rumdam loquutionem, qui aiunt infinitam esse linea girativam , dc nullam lineam girativam esse infinitam, putantes dictionem infinitam csic a die;

ctium nominatiui linea: sed profecto in sensi quem illi intendunt potius accipitur quasi adverbialiter, ac si diceremus infinite procedit linea

girativa, quae incipit a centro V. g. pedis columnae girando per Circuit Umper partes SportionaleS sursum: Verasiam: quae quidem nunquam dabitur terminata. Sed quod ait mi nullam lineam girativam esse infinitam intelligunt de linea girativa signata inter

duo puncta. Sed missa haec faciamus, quae pUerilia sunt. Vnum tamen pro Theolo gis hoc in loco aduerterim, quod cum infinitum dicitur accipi negative, nosic accipiendum est, ut si1 maliter pu ram negationem &sbiam negatione significet: sicut non homo puram nC-gationem significat: ita& infinitum idem sit quod non finitum. Quo pacto non esset nomen , neque ullam - Κk per feo

566쪽

II Liber quarturi perfectionem denotaret, ut supra Abro I. dictum est de nomine infinito. At vero, infinitum, quatenus est Dei attributum maximam perfectionem

ergo non sic pure negative de Deo

dicitur.

Dicendum est igitur, quod infinitum eatenus negative dicitur accipi, quatenus non praesupponit aptitudinem in particulari in es, de quo dic, tur, ut finiri possit: sed importat aptitudine ut terminetur secudumCOm- nunem rationem analogam antis.

Quapropter quod aliquid sit ens de non limitetur, est maxima perfectio. Quemadmodum si1bstantia diuidiatur in corpoream & in incorpoream& illa disterentia incorporea n alionem quidem dicit, sed non excludit aptitudinem, quae est in genere substanti ad disserentiam corporeitatis. Vnde esse substantiam & no esse compoream maior perfectio est, quam eL . se corpoream : quia supposito quod sit substantia, magna perrectio est ha-

a. 'bere

567쪽

Trin.In cap. VII de Infinito drc. si

bere negationem Corporeitatis, quae habet rationem materiae. Et hoc pacto in Deoperattributa negat lcia maior perfectio significatur , verbi gratia, quod sit ens immutabile , quod sit impeccabilis, immensus ,& infinitus& purus aistus: ubi includitur negatio potentialitatis. Sed hoc altioris negotii est. . Praeterea etiam Dialectici se intro. mittunt ad explicationem nominis, aetersem, quod potius Philosophi aut Theologi munus est. De qua re D. Thoma par. quoia O. agit. Sed quia aeteranum adverbialiter aliquando accipitur vel quasi adverbialite p eo,quod est semper, placuit Dialecticis aliqu1 illius expositionem tradere: ita ut id aetern si esse dicatur, quod ante quodlibet instans praeteritum fuit,vel post quodlibet futurum vel imaginarium,

erit. Vtroque modo Aristoteles vehementer errans opinatus est mundum cum suo motu & tempore aetemnum suisse&fore. Et quod peius est, putauit se hoc demestrasse ex immu-Kk , tabili-

568쪽

sis Liber quartus, tabilitate primae cauta. Sed oppositumChristiani tenemur confiteriiΙniatio temporis Deum utramque de ni hiIo creaturam condidisse, visibilem&inuisibilem. Ac proinde nihil praeter Deum aeternum est a parte ante: Sed a parte post multa aeternum duratura sunt, non tamen motus & tempus.Sed de hoc alias.

Denique ultima dictio exponibilis

est. T quod etiam catego ematice& syncategorematice potestaccipi. Categorematice proprie loquendo est omne quantum suis partibus

constitutum, siue sit totia continuum siue discretum ut numerus. Hoc mΟ-

do significatur omne totum esse maius sua parte. Et in hoc sensu dicunt Dialectici hanc enunciationem esse veram: Totum quodes in mundo comprehenditur in bursa mea, hoc est , aliquod totum quod est mundo , scilicet argenteus, in cluditur in bursa mea. Altero modo accipitur syncategorematice & aequivalet huic ad uerbio Tora-kur, est signum distributivum par

569쪽

Tract.LII Cap.VILde Infinito,sc. Fi tium. Vt Cum ducimam, totus Petrines albus,hoc est jecundum omnem suam partem est albus. Sed si dicas: totus Pe-irmes mus velcrissus aessa est propositio, si totus accipiatur syncategorC-

matice: erit autem vera si totus categorematice accipiatur. Nam hoc modo Petrus simpliciter est: aliquod totum quod denominatur crispii: quia crispitudinem habet, ubi aptus est habere. Hactenus de exponi-bilibus plus sitis dictum est.

570쪽

Am ad optatum fine, qui minoris Dialectietae 1 pus est; Deo dante, pe -uenimus. In quo traciatu ducem habemus in dus bus libris, quibus titulum inscripsit, de priori resolutione. Is in hac paratose primum artis syllogiZandi autorian fuisse gloriatur in lib. 2. elenchoae δε--st. Quamobrem cum primus ipsolitatis consideratibnis inuentos fueritὸmodeste veniam petit,si quid minus Consummatum dederit &gratias sibi agi postulat,quia proprio labore ac sud rearte multipliciter syllogizandi m ditatus fuerit. Mihi sane aliqua venia dignus videtur; quia prolixius&obscuriuS,