R.P.Fr. Dominici Bannes Mondragonensis, ... Institutiones minoris dialecticae, quas Summulas vocant

551쪽

Triar. III. cap. Via Modo disier. 49'tunum contra hanc veritatem. Spiritus sanctus procedit ut Deus accipimus particulam, vi,specificatitie rursus Spiritus sanctus ut Deus,est similis Patri & Filio, ergo procedit ut similis.

Respondetur hego Consequentiam, quia variatur appellatio, nam variatur terminus specificatus a dictione, sed dumtaxat sequitur : ergo procedit similis. Sed contra. Quidquid procedit , aut procedit ut simile, aut procedit ut non simile,sed per te non procedit ut similis, ergo procedit ut non similis, ac proinde non erit similis. Respondetur esse merum sophisma,

quia maior est falsa sub apparetia primi principii , Quodlibet est vel non

est: muis enim absolute sit necessarium de quolibet affirmare vel negare, tamen non necesse est sit, quadam ratione praesupposita, de quolibet affirmare vel negare. Verbi gratia si dicas, Petrin in quantum agmaut est domu velnon est ris , aut es non doctus. Falsa est enunciatio:quia neq; albedo est ratio doctrinae neque non

552쪽

FO Liber qvirtus, doctrinae. Sed solum sequitus uod Petrus non in quantum albus est doctuS,neque in quantum albus est non doctus.Hactenus de Reduplicatiuis.

De expositione merboram, Disis, Incipit , c ' Desinit. aQVartum signum quod a Dialea

chicis vulgo exponibile dicitur

est verbum, Dissert. Huius duae tantum formae enunciationum constituuntur. Alicra est assirmativa, ut, omnis homo dissertas equo. Altera negariua,vi, irin omnis homo dissera ab equae Prior forma copulative exponis per tres categoricas, duas quid in am malivas denorantes coexistetiam tremorum, dc textiam negati uales in qua alterum extremum de alterogatur. V. g. substantia differt ab Actiadent sic eXponitur, substantia est Maccide's est,&substantia non est accidens. Secunda vero forma disiun- ctive dc contradictorio modo exponi

553쪽

Tr. m Cap. VI.dae Exposit. Derb o c. JOItur. Circa hoc verbum duo breuiter quae ad Dialecticam Cosiderationem attinent, notanda sunt. Alterum est negatione inclusam in verbo, Dissere, distribuere torminum differetiae post sepositum. Haec aduertentia prodestne capiaris fallacia argumentationis ab inferiori ad superius cum distributione superioris. v. g. equin dissertab homine,ergo dissert ab animali: est mala coquentia. Alterum est notandum terminos collocatos ante verbum Dissert supponere quantum ad quantitatem sicut stupponerent in aliis categoricis non exponibili bias. v.g. Omnis homo ab

aliquo homine d t. In hac rectus stipponit distributive, & obliquas con-mse: unde illa propbsicio vera est, etiam si tantum duo homines existant. Haec autem esset falsa', ab aliquo homine omnis homo d)ssera obliqv' supponit determinate, Cuius omnes singulares sunt falsae. v. g. isto homine omnis homo Uen:Vetas sto homine, sec. Reliqua vero communi modo concipiendi sapientum remittenda sunt.

554쪽

1Or Liber quarim, lDe aliis veroduobus verbis,videlicet, incipit, &, desinit, aliquid etiam, tum in gratiam Dialecticorum, tum ietiam ad utilitatem physicorum dicere necesse est. N ouitiis quidem minoris Dialecticae discipulis duo tantum documenta proponimus. Prius est

qualis sit expositio debita his duobus

verbis attendendo ad in opriam illorum significationem. Posterius erit,

ostendere illis viam soluendi sophis

mala,quae ex mala intelligentia significationis horum verborum fieri pos sunt. Qirantum ad prius documentu, sciendum est duas latum osse formasenunciationum de , incipit vel Desinis. Altera est assirmativa v. g. A. incipiqesse. A. desinit esse. Altera est negaziua, A non incipit esse. A. non desinit esse. Prior forma amrmativarum, si attendamus ad propriam significationem verbi, debet exponi per unam disiunctivam compositam ex duabus copulatiuis : sed disserenter ex parte verbi, ex parte Verbi, Nam propositio quae costat ex Verbo c' incipit,

555쪽

Tr. III cap VLde Ex fit. --.sc. 3 3 incipit:habet has exponenteS. V. g. A. incipit esse , sic exponi tur. A, nunc est snon immediate ante hoc fuit: vesnunc non eis,o media te post hoc erit. Utimur

autem littera A,ut Comprehendamus omnem modum incipiendi rerum siue permahetium siue successivarum. Nam 'sicut diximus significatio h rum verborum eadem est, siue dicas,mmo incipis , sitae dicas otin incipit

esse. Proportionabiliter dicendum est de exponentibus verbi, Desinit, secundum formam assirmativam. Verbi gratia, A. definit esse aiic exponitur.

A ,nunc eis se non immediate post hoc erit: vel nunc non in s immediate ante hoc fuit. A duertendum vero est, quod licet significatio horum verborum sit eadem ; tame si pro subiecto ponas rem permanentem verificatur illa disiunctiva in' verbo incipit, pro priore parte. V. g. Petrus incipit esse, quia nunc eas non immediate ante hoc suis, sed in robus successivis verificatur illa disiumctiva pro secunda parte. verbi gratia,

556쪽

so Liber qMrtus, hic motin incipit esse, quia nunc non est, se

immediaterishocerit. Caeterum quantum ad exponetes verbi, Definit, quaedam res permanentes Conueniunt in

modo desinendi cum successivis. Petrus enim desinit esse sicut motus videlicet nu nc n6 est& immediate ante hoc fuit, & eodem modo desinit motus. Ratio aute quare sebstantiae Corruptibiles desinant sicut motus, Caesti Quia substantia, quae generatur, debet incipere per primum instans determinatum. Unde si daretur vlti-rium instans, in quo fuit substantia Corrupta,sequeretur, vel quod in medio tempore mite laeset sine forma, vel quod si esset unicum instas intrinsecum respectu viti mi esse substantiae Corruptae, dc respectu primi esse substantiae genitae darentur duae formae substantiales simul in eadem materia. Hoc autem alterius considerationis est quam Dialectici. Sed quaerit merito nouitius Dialeri

licus ; Quid est quod dicimus. Hateris hoc es non immeaeatus is H

557쪽

TRIIL Cap. UIdux fit. verb se. Jos immediate ante hoc vel non immediateam te hoc. Respondeo iudita communem modum dicedr Dialecticorum, quod pronomen ,-accipitur pro instanti temporis pretesentis & momento india uisibili, quo coniunguntur & praeteritum tempus& futurum. Cum aure m dicimus aenmediat ost hoc , sic explicatur, 'quodlibet instans futurum post hoc. Et cum dicimus , mediate an-'ie hoc, intelligimus , st quodlibet instans

Agnabile ante verbi gratia. Cum Petrus incipit esse dicimus: Nunc est Pstrinor non immediate ame hoc fuit,intelligimus non fuisse in aliiquo instantiaue parte temPoris ante hoc instans. Respondetur iecudo &melius,quod immediate post hoc, idem est ac si di ceres sine aliquo medio tempore inta hoc instans & esse rei, v. g. motus qui incipit esse pervItimum non esse, qui nunc non est & immediate post hoc erit, hoc est , sine medio aliquo tempore inter hoc instans & esse rei futurae quae incipit esse Non enim est

signabilii neque reuera est minima

prima

558쪽

Liber qua tu prima pars temporis futuri vel pra, teriti. Supponat enim Dialecticus: neque dari duo instantia sine metio

tempore,neque primam partem temporis futuri, neque pystremam praeteriti.

Ex dictis sequitur, quod quanuis

coelum & tempus simul coeperint, tumen differenter veta ficabitur utrunque incepisse. Coelum enim incepit totum simul,ira ut ver ficaretur. Nunc es non immediate ore hoc fuit. Tempus autem Coepit sicut motus , ita ut tunc diceretur incipere quando Verificabatur, Nunc non est temp- or me repost hoc erit. Et si vis ut clarius di-Cam,coelum simul coepit esse & coepit moueri : sed differenter verificatur, quod coepit esse,& quod coepit moueri, coepit enim esse per primum siti esse intrinsecum dc determinatusta, quatenus ex nihilo factum est: coepit

vero moueri,quia Cum primum creatum est, non mouebatur, sed inhmediate post illud mouebatur. Neque dabis primam partem temporis, sicut

neque

559쪽

pore mensuratur.

Iam facile erit ex dictis alteram formam negatiuarum propositionii de Incipit 6c Desinit exponere. Fim amq; expositio per Copulativam compotitam ex duabus disiunctivis videlicet contradictorio modo quantum est ex parte significationis verborum Incipit dc Desinit. Etenim ex parte subiecti seruanda est quantitas, quam habet secundum distributionem aut particulari tatem. Prior itaque disiunctiva. deseruit pro rebus permanentibuS, secunda pro successivis quando e . poni bilis erit de verbo, Sed tamen cum fuerit de verbo, Desinit, iam

diximus aliquas res permanentes corinruptibiles desinere eodem modo sic

ut motus.

Sunt autem aliae res,quae sicut incipiunt esse in uno instanti, ita si desine- rent esse,desinerent in ultimo instanti sui esset ut si Angelus annihil aretur, verum esset, Nunc est angelus, & non

immediate post hoc erit,& modo de facto

560쪽

1o8 Liber qua , facto instans temporis simul incipit&des1nit. Sicut hoc instans nunc estoc non immediate ante hoc fuit,ergo incipit esse. Similiter nunc est,&non immel tepos hoc erit, ergo desinit esse. Alterum documentum utile erit ad dissoluenda sophismata. Aduertendum est in primis oppositiones in huiusmodi enuciationidus fieri sicut in

aliis iuxta regulas communeS, maxime quantum ad terminos praecedentes ipsa verba,incipi in desinit. V.nishς sunt contradictoriae,omnis homo incipit esse,a -homo nonincipitesse. Sed obserua non esse immediate exponendas , sed prius subiectum debet singularizari per ascensum , Ut apertiuS pateat veritas vel falsitas illarii. Aduertes etiam ampliationes horum verborum. Nam ampliat ad id, quod 'est via immediate post hoc erit. Et Definis ampliat ad id,quod est,uel immediate ante hoc fuit. Sed haec omnia ut saepe dixi ex communi modo loquen- si regulanda sunt. Adverte