장음표시 사용
571쪽
Prologiu Autoris. 3 9. scuritas, quam oporteret,in huius m
teril documentis tradendis processit. Nam prima investigatione aliquid inuet ire dc simul exacte docere,dissicillimum est, Inventis autem superaddere, eaque perpolire, facillimum est. Nos vero Philo phi ingenium tum in aliis, tum in hac syllogizandi scientia admirantes, non possumus noniateri obscure nimis & perplexe . locutum fuisse: sic adeo, ut nisi diligentissimorum viroru ingenia in eius lintelligentia plurimum laborassent; parum utilitatis studiosis Dialecticae adolescentibus, duo libri priorum re-3sblutionum contulissent. HuiuS rei. ii gratia & nos maiorum documenta .i,non mediocri meditatione obseruan-2 tes; breuiori & clarioris ylo Aristotelu. doctrinam docere paramus: ita Vt ni- ns hil necessarium praetermittentes
572쪽
CVm in omni demostratione, quae
ad scientiae acquisitionem neces s ria cst, duo postulentur : nimirum prius consequentiae bonitas,dc posterius antecedentis forma dc necessaria veritas ; idcirco Aristotcles de priorire lutione libros duos, re de posteriori totidem conscripsit. Nunc vero in pratsenti tractatu de priore resolu Mone nobis agendum est. Porro ut ab
Aristotelis disciplina firmum & legi.
ximum fundamentum iacientes incise piamus; operaeprectum est, primum caputqibri primi Priorum, non qui dem de verbo ad verbum transcribe arc : sed quasi paraphrastice interpreestari. In illo etenim quasi in summa tQ-ta syllogismorum consideratio,& h ius operis argumentum continetur bic igitur Aristotcles eXorditur. Primum dicendum nobis est, Cir
ca quid nostra intentio potissime versetur; α de quo maxime disserere in-
573쪽
tendamus. Est enim nostrae intentia nis finis potissimus circa demonstra tionem de scientia demonstrativa documenta tradere. Aduerte hic Aristotelem insinuare tractatum de priore resolutione ad alterum de posteriore tanquam ad finem destissari. Cuius rei gratia in primis determ madum est, quid sit propositio : dc quid terminus & quid syllogismus, qui in aperfectus, quis imperfectus sit ; Ac deinceps quid sit, Aliquid esse in alio poto,Vel non esu , & quid de omni,vel de nullo aliquid praedicari. - Quinque sunt quae Philosophiis defini eda promittit) in primis voLtio est alicui' de aliquo a maliva vel negativa oratio Ea vero aut uniuersalis,aut
particularis, aut indefinita est. Aduerte eatenus propositionem bic definitam fuisse ab Aristotele,quatenU4 ad ministeriu syllogizandi secundum qualitatem & qualitatem conducit. Dico autem univorsalem quide,cum aliquid in propositione, omni in sab-
iceto conteio conuenire aut omninta
574쪽
negari,particularem vero,cum alicui, aut alicui non, vel non omni, conuenire significatur. Indefinitam autem,
cum subiectum absque aliquo signo distribuente vel particularirante ponitur,ut homossisutat, vel homo non dust v. Differt autem propositio demonstrativa a dialectica proposition in eo, quod demonstrativa deteraminate est sumptio alterius partis c5- tradiistionis. Neque qui demonstrare intendit, interrogat an hoc ita sit vel non s1t: scii confidenter sumit propositionem illam, ex qua aliquid domonstrare parat, dialectica vero propositio interrogatio contradictionis est: qui enim illa utitur,responsionem alterius expectat,ut ex eius conco ne ad syllogisticam consequentiais progreaiaturi In qua consequentia Conueniunt tam is, qui demonstrate
intendit ; quam qui dialecticam propositione praesumit. Ad syllogismum porro gignendum.ωHI haec illa
disteri. Perinde enim ut demonstrari
tor, ita Dialecticus colligit aliquid de aliquos
575쪽
aliquo,vel esse, vel non esse sumendo. Quamobrem syllogistica propositio, simpliciter loquendo, est assirmatio vel negatio alicuius de aliquo. Sed insuper demonstrativa debet esse vera& per primas propositiones firmata. De quibus in sequentibus accuratius
Hactenus Aristoteles de primo,id est,de propositione dixit: de secundo
vero sic aut terminum autem voco, ex quot propositio constat tanquam extremo
quod resoluitur , ficut in subiectum espra-- dicatum siue illud a 'meturme negetur. Ecce tertium.)S Losmuses oratio, Τ sis qua quibus et hoc est,ppositionibus , aba propositio is illis necessario coΡ-- quitur, silc ut ex eisdem terminis, qui erar . ι in praemissuropositionib. constet nes alis. Sexnraneus accedat conclusioni. s& hoc vie detur Aristot.insinuasle in illis verbis; - eo haesunt.) Perfectu vero syllogismu
in voco qui nullius alterius syllogismisiud e vi ipse necessarius appareat, sta sufficiat illi praemista propositio- apte dispositae, ut immediate
576쪽
Dger quinturi regulari possint per unum ex duobus principiis ; Dici de omni, vel, Dici de nullo. Imperfectu vero syllogismum voco eum, qui indiget alterius unius syllogismi,qui ex ipsis terminis neces
sariam consequentiam contineat.
Ecce quarta quod promiserat definire. Ad quintum vero ita procedit. in Principia regulativa perfectoru syllo. gismorum duo sunt, unu pro assirmai liuis Q appellatur, Dici de omni, vel in toto altero alteruinesse. Secudum csti negati uis, quod vocatur,dici de nullo, vel de nullo alterum praedicari . Quae principia ita clarius a modernis dissi nisi tur, Dici de omni est, Cum
. nihil est subsumere sub subiecto diat .stributo de quo non dicatur praedic tum. Vt si dicas, omnis homo eis albus, necesse est Consequenter, Ut de quo-; uis dicatur homo praedices 8c album. Vt v. g. si sub illa uniuersalisiabsume- rm,omnis musicus es homo statii necessario sequitur, ergo omnis musicus ea
577쪽
cap. I. de Sysio, scest aliud principium naturali lumine
Cognitum, quod quidem sic cxplicatur: Qtrotiescunque praedicatUm ne gatur de subiecto distributo,tunc noces . est, ut de quouis affirmetur si buiectum , de eodem idem praedicatu nanegari. Vt si dicas, Husius homo est albus, omnis Mifex eis homo, ergo omnis artifex. non es albus.
Ecce paraphrasim primi capitis libri primi priorum Aristotelis, in qua
vix potui me continere, quin in fine Modernorum Dialecticorum dictio-1se claritatis gratia uterer. Porro si reliqua,quae in eis libris Aristoteles docuit, Consimiliter interpretari niteremur ; longum opus nobis conficiendum esset,& fruthra tantu laboris sus Ciperemus , ex quo minima aut Cer te nulla utilitas discipulis accederet.
Quamobrem deinceps usitatum loquendi modu in scholaModernorum Dialecticorum libenter sequemur nec tamen a Philo phidocumentis disce
578쪽
De Conuersione absolutarum propositionum. TRactatum de absolutarum pro
positionum conuςrsione in hunc
usq; locum distuli, tum quia ipse Philosophus hic oportune hac de re agedum censuit, tum etiam quia huius rei cognitio hactenus necessaria non fuit. Nunc vero ad reductionem imperfectorum syllogismorum ad perfectos pernecessaria est. Duo igitur sunt breuiter a nobis diceda, quid litin proposito conuersio:"uplex
Sed in primis nota nome, Conuerisso, varie a Dialecticis usurpari. Aliquando accipitur pro aequipollentia enunciationum, quae mutuo se inferat. Vt homo es rationalis, homo estrisibi. G.Inter quas propositiones est mutua Consequentia ex utraque in alteram. Aliquando etiam & ipsi termini di Cuntur ad conuertentiam v ebile &risbile&rationale. Nunc autem multo aliter
579쪽
aliter de conuersione agimus. Huius diffinitionem, Petrus Hispanus inter modernos Dialecticos suspiciendus,
non diffiniuit sed statim diuisit. Ob id
fortassis quia vix unica comunis diffinitio designari poterat singulis partibus conuersionis quas ille distinxit. Nihilominus ab aliis recentioribus Q Utta, haec dissinitio traditur. Conuersos bona consequentia ex una plisi categorica
in alteram emutatis duntaxas extremis, isqvibiupvirticipot.V.g homo es animal,
ergo animal est homo; iam homo est equin, ergo nudus equuου est homo.Quς dissinitio in ipsa diuisione conuersionis manifestior erit. Diuiditur itaque conuersio tri-Triplex con plicem formam. Prima forma dicitur c5uersio simplex,&co tingit quando praedicatu Vnius ponitur pro subie sto alteri', subieehu pro praedicato,sed manente eade qualitate & quantitate oppositionis. Qua formacouertis uniuersalis negativa vi, θ' homo in lapis, ergo nullin lapis est homo: & et particularis assirmativa, ut quida homo es anima
580쪽
Conuerso ergo quoddam animales homo. Quas ego simplex est consequetias haturali lumine immea perse nota, diate coanitas esse arbitror no minus,
qua illa principia dici de omni,&dici ἡe nullo. Id quod obseruandum est pro reductione imperfectorum syllogismorum ad periectos, quae saepe fie' Conuersionis ministerio. Est secunda forma conuersionis, quae dicitur conuersio per accidens:
qIlae contingit , quando fit quidem de subiecto praedicatum & de praedicato subiectum & manente eadem qualitate propositionis sed permutata quaatitate Hac forma Conuertitur uni Uer salis assirmativa in particularem amrimativam ,v homo es animal, aliquodani ales homo, sed non fit Conuersio a particulari ad uniuersalem. Potest: etia uniuersalis negativa conuerti hac forma conuersonis per ac
ci d cns, ut, nusius homo es lapis, ergo quidam lapis non est homo e sed non fit comversio a particulari ad uniuςrsale. cuakὲHiis Aduertendum est hic hanc con peraccidens uorsion per accides non esse per se