R.P.Fr. Dominici Bannes Mondragonensis, ... Institutiones minoris dialecticae, quas Summulas vocant

601쪽

cap. IV. de Diuerss. Agura: F 'qui indirecte concludunt & perconuersionem reducuntur ad perfectos. Vt igitur totum hoc syllogizandi artificium experietia exercitationiS Comprehendas, accipe primum exempla in prima figura. Primus modus significatus per Barbara, in qua dictione triplici A. tres proposition uniuersales assirmativas ex tribus terminis Constitues hoc pacto. Omnis homo eis equus, omnis lapis est homo, ergo omnis lapis eis equin. De industria exemplum

adhibui in falsis propositionib. & impossibilibus, ut aduertas bonitatemi llogismi no pendere a veritate propositionum, Hoc enim pertinet ad stilogismum demonstrativum. Nunc autem de bonitate syllogisticae consequentiae agimus, ex debita dispositione trium terminorum & duarum praemissarum. Quae si admittantur, non potes: non admitti conclusio. Sit secundum exemplum in secundo modo eiusdem primae figurae qur notatur per secundam diction em, Celarent. Huius prima propositio est: viai-

602쪽

sso Liber quintus, uersalis negatiua: secunda uniuilis assirmativa: dc tertia squae est comclusio es: uniuersalis negativa. V. g. hic syllogismus est4n C ent; n Mi homo in is, omne risibile est homo, ergonusium ri deest upis. inc iam tu pone exempla in aliis duobus perfectis m dis,Dari &Ferio sed accipe exemplum. in primo modo imperfecto primae figurae qui es ,Barai ton. Omms homo in animail, omne risibile est homo, ergo animal. es ri si Ecce conclusionem,quae im, directe concluditur. Reliqua exem-lpla primae figurae facile tibi erit pro- ,

ferre.

Secunda Hura quatuor dumtaxat. modos habet directe concludentes,&semper negative. Ecce exemplum. de Cesare ue nusim homo in lapis, omnis. equus est lapis, ergo nullus equus es homo. Ecce alterum exemplum decimestres.

Omnis homo est risebilis, nullas tum es rL HAergo nultas equin est homo De Fest

m, & de Baroco, tu pone e empla. Tertia figura siclic modos continet directe concludentes, semper tamen conci

603쪽

ψ.IV. de T mersitates urarum. FII conclusionem particularem,aliquando assirmativam, aliquando negati- Uam. Ecce exemptu de Darapti ; omnis homo in risebilis,omnis homo es rationalis, ergo rationale in risebile. Ecce exempla de Felapion; P ullus homo in lapis, omnis

homos subsantia, ergo aliqua substantia

non eis lapis. Sit exemplum.De Dismis, Homo in sub ntia, omnis homo Manimal, ergo animal insubsantia. Reliqua exempla de aliis tribus discipulus c5stituat , sicut & alia quae de industria silentio prςrerivimus,ut instante praeceptore discipuli ingenium merceat. Maior tamen praeceptoris diligentia adhibenda est circa exercitationem reducendi, & reuocandi quindecim modos imperfectos ad quatuor illos primos perfectissimos, qui immedia- te regulantur per duo illa notis sima principia; Dra i omni,dc dici de

, nullo.

604쪽

CAP. V. De Reductione imperfectorum m. dorum indecim ad quatuor primos persectos.

R Eeolenda sunt, quae diximus capite praecedenti quemlibet modum imperfectum ad illu perfectum

reducendum,qui ab eadem litera incipit. V t ad Barbara omnes incipientes in B. Q ui sunt tres, Baralipton, Baraco, Rocardo. Ad Celarent, omnes incipiemtes in C. Qui etiam sunt tres, Celotes, Cesare, me ires. Ad Dary reducuntur omnes incipientes in D. qui sunt quatuor. Dabitis ex prima figura imperfectus est no alia ratione nis quia concludit indirecte. Et alii tres ex tertia figura Darapti, Dismis, Datis. Ad Ferio reducuntur omnes incipientes in F. qui sunt quinque. Duo videlicet

ex prima figura, Farismo , 'fesomorum.&urrus Festino de secunda figura:& alii duo ex tertia figura. Qui sunt FHapion, dc Ferisen. Hoc igitur ordine

605쪽

Cap. V. de duritione impersis. si placet poteris compendiosius singulos imperfectos modos ad pei fectos reducere ministerio conuersionis simplicis dc per accidens, dc interdum permutatione praemissarum. Soli duo modi impei secti reductitur ad ab sique ministerio conuelsionis speciali ratione argumentandi deducendo negantem consequentiainde Banco & de Bocardo, ad Barbisu. I dq, statim ostensuri sumus , Sed prius discipulum admonitum csic volo, ut ante oculos habeat potissime illud primum principiti naturali lumine perspicuum. In bona consequentia si antecedens est verum, consequens debet esse verum. Et in mala cosequentia possedari antecedens veru & consequens falsum. Item recolere oportet, alias duas regulas quae ex praedicto principio euidenter colliguntur. Altera est,in bona consequetia quidquid sequitur ad consequens, sequitur ad eius antecedens. Altera es , in bona consequentia ex cotradictorio

consequetis sequit Contradictorium Μm 1 ante-

606쪽

Liber quinum antecedentis. Has regulas abunde si iis explicatas dedimus supra libro tedi

tio.

Misita constitutis,facile poteris &confidenter accedere, ut demonstresque ibet modu ex imperia stis per euidentes consequentias reuocari ad aliqtaem ex perfectis: ita ut in omni reductione nis racionibus duabus vel altera ex illis uti postis. Si consequen- . tia. V. g. de Darapti, non est bona ergo Consequentia de Dari, non est bona. Vel sic: consequentia de bona ergo Consequentia de Boalipton bona est. Uel aliter si consequentia de Bamoco & Bocardo non est bona , ergo consequentia de Barbara non erit bona. Sed iam experire praedicta docu- meti & reduco ad Barbara omneS -- dos imperfectos sibi suffraganteS. V.g. Earalipton, qui Communicat in duabus praemissis cum Barbara disserens dumtaxat in conclusione particulari & indirecte concludenti. Tunc siC am gumentor. Praemissae utriusquemodi , uini aequipollentes ex eisdem terminis:

607쪽

ni imo sunt eaedem sed ex conclusione de infertur conclusio de Bamal ton per conuersionem per accidens,scilicet,ab uniuersali ad pari culare permutatis extremis particularis ergo etiam sequit illa conclu sio particularis ex praemissis quae sunt eaede per illa regulam: quidquid sequitur ad consequens bonae consequentiae sequitur ad eius antecedens. Ecce igitur quomodo si consequetia de Barbara bona est etia consequentia de Baralipton,& si consequentia de Baralipton est mala dc non potest inferre conclusione illam particulare multo peior erit syllogismus de Barbara, qui ex eisdem praemissis infert conclusionem uniuersale. Iam vero reducamus,

Baraeo, qui est modus secundae figurae ad Barbara perimpossibile. Ecce syllogismsi in Baraco: Omnis homo esanimia, lapis non est animal, ergo lapis non es homo. Ostendo tibi euideter hunc syllogis milesie legitimum&necessariu.Nam detur oppbsitu,saraco esse mala consequentiam,sequitur U Barbara est mala

608쪽

Liber quintu consequentia. Probo sequelam,nam sam ora esst mala consequentia, ergo possibile erit dari antecedens verum&conseques falsum. sit igitur verum illud antecedens,omnishomo estanimal, u non est animal, & consequens falsum, is non in homo : tunc sic : ergo contradictoria Consequentis,omnu A-i μου in homo, erit vera. ACcipiam ergo illam cum maiore de Baraco dc fient praemista in Bubara, omnis homo in an . ma omnis Apis eis homo, plane infertur, ergo omnis lapis es animal, quae est Contradictoria minoris de, Baraco, quam

tu concesseras veram esse, ergo Conuinceris concedere duas cotradiet rias aut recantare palinodiam & fateri bonum esse syllogismum de Baraco. Iam de Bocardo facilis tibi erit aditus, ut os endas legitimum esse syllogisinum, reducendo ad impossibilei eum, qui negauerit, esse necessarium argumentando, ex opposito Consequentis cum praemissa affirmativa de Bocardo & inferendo contradictoriam maioris de Bocardo,v. g. in tertia figura

609쪽

hie syllogismus est in Bocardoiequm nones is,omnis equius hinnibilis ergo hin-mbiomnes lapis.Sic argumentor si hiC syllogismus non est bonus; ergo poterit dari antecedens verum & Consequens falsum in se,uel in simili forma.

Da igitur antecedens verum &Consequens falsum. Tunc sic argumetor; ergo contradictoria consequetis erit vera. Constituam ergo illam pro maiore simul cum minore de Bocardo, & faciam praemissas de Barbara. Omne hinnibile stipis, omnis equin in hinnitali ergo omnis equines lapis,quae est contradichoria maioris de Bocredo, quam tu concesseras esse veram: ac proinde Captus es elencho Co tradictionis.Hac

igitur de causa dicuntur isti duo modi reduci perimpossibile. Deinceps reliquorum modorum reducibilium ad persectos faciliora sunt exempla ministerio couersionis simplicis: quae

Consequentia euidens est, & intem dum conuersione per accidens, quMut ostendimus Cap. 2. per euidentem

Consiequentiam, ab uniuersali ad sub

610쪽

118 Liber quin tu,

alternatam, & a subalternata percon uersionem simplicem deducitur istenta conclu sto. Vt visiim est in reductione de paralyton, Cetirent regulationi aliorum trium modorum :icilicet Celotes,de ipsa prima figura es C fure es Came es de secunda. Quorum regulatio facilis est. Nam Glum res easdem habet praemisias quas hab et Celarent disterens tantum inconclusione, q uae indirecte concluditur,& couersa simpliciter cum sit uniuersalis negativa efficitur conclusio de Celarent. Cuius exemplum distipulus

Creatur ponere. Cesare vero in nullodi ri Celaret; nisii in maiori,propterea quod cum sit seclidae figurae habet medium pro praedicato. Vnde facta conuersione simplici emergit statim syllogismus in Celarent. Sed Camestres, facta conuersione simplici in minori& conclusione & permutata minori

Cum maiori transformatur in Celarent per euidentes consequentias.

Darii deinceps inuenitur superintendere