장음표시 사용
621쪽
COHI. de Explisat artis inuenien. 169obscuro tradit ad inueniendum medium volenti conclud cre aliqua propositionem: siue uniuersalem affirmativam siue negatiuam; stuc parit Cula- rem affirmativam ; siue negati Liam. Quae documenta multo clariuS a Modernis proponuntur. Qilamobrem P. peraeprccium erit hoc in loco doctrinam Petri Hispani transcriberc, κdeinde meum qualecunque iudicium proferrC.
In quo ex Fetro Hid ano ars iuue- niendi medium dec&-
soteles in prioribus ostendit Coniugationes, in quibus non sequuntur Conclusiones ex praemissis esse inuti les, per inuentionem terminorum, nquibus non tenet huiusmodi coniugatio: ideo utilis est inuentio talium torminorum ubicunque fiat inutilis niugatio cotra regulas syllogistao
622쪽
37o Liber quintus,rum prius assignatas. Accipiendi igitur sunt duo termini diuersi, scilicet, duae species sub uno genere vl; homo, equ-animal; vel duo termini quorum alter de altero praedicetur siue Conuertibiliter siue non, Cum eXtraneo Vtriusque vi, Homo, risbile; Lapis. Vel accipiendi sint duo termini, quorum alter de altero praedicetur siue conuertibiliter siue non, cum superiore ad utrumque , ut homo, risibile ; μυ--tia. Vel,Homo, nimal subsantia. Per hanc igitur regulam trimembrem &disiunctivam in quocunque genere siue substantiae,siue quantitatis, siue alicuius aliorum,semper inuenientur termini per quos inutilis coniugatio demonstrabitur non tenere. Et tales terminos appellat Aristoteles in Prioribus,Terminos in quib' non. Et nota inuenire terminos in quibus no; est acceptis tribus terminis facere C5iugationem, in qua praemisskfunt
verae & conclusio Ialsa, manente Eadem qualitate dc quantitate propositionum, verbi gratia haec est inutilis
623쪽
cap. VII de Explicatartisinuenim. STIconiugatio; P ut homo sequm,nufulapis est homo, ergo sim lapis es equus.
Contra hanc inutilem Coniugati nem accipiuntur termini in quibus non, per secundum membrum regu- hae :Homo: -,Risebile,& fiet talis coniugatio: Nusim equin est risibilis, ναί2- homo est equin, ergo, Nullus homo est risi. bilis. Quae coniugatio similis formae est cum illa priore & tamen praemisiae sunt verae dc conclusio falsa, ergo dc
altera coniugatio inutilis erit, Iiquidem non est uniuersiliter bona consequetia.Hactenus ex PetroHispano. Veruntamen moderniores non
contenti praedicta trimembri regula, plures alias adiecerunt ad intellige dam artem inueniendi medium. In primis defini ut quid sit ars inueniendi medium ; dc aiunt artem inueni edimedium esse, per qua proposita qua-uis propositione inueniatur unuS Ier-' minus, qui sit medium ad concluden- dum illam in aliquo certo modo syl-
logistico. V. g. proposita hac propositione paataci m. malensebiatis,ut
624쪽
πα Liber qui tin, concludatur in Dari, medium debet
esse corpus, & ut syllogiZetur in Dara- pii medium debet esse, homo. Et in negatiuis proportionabiliter, ut statim apparebit. Supponit enim sui aiunt Moderniores P Aristoteles, quod syllogismus debet constare ex praedicationibus direetis. Quod quidem ego suppositum falsum cxistimo. Etenim quan uis in demonstrationibuS praedicationes directae postulentur, ut in plurimum, tamen recte syllogizandi ars libera est,ic indifferenter directo vel indirecte concludit, & ex necessariis,vel impossibilibus,vel contingentibusa cedit praemissis. Est enim optimus syllogismus; omne risibile es eq/-: Omne risebile est homo,ergo homo es equin:
in quo nulla ratio habet directar praedicationis ut patet. Vnde ego existimo Aristotelem in loco citato nullatenus sua documenta eo direxisse, ut
artem demonstrandi syllogistice doceret. Hoc enim ad libros posterioris resolutionis reiecit.Sed mens eius fuit adolescentium ingenia exercere, Ut
625쪽
cap. VII. de Explicatarii inuenim. 173facile inuenirent medium ad instandum paralogismis; in quibus conclusio non syllogistice colligitur ex connexione medii cum extremitatibus. Et quoniam vera in statia est dare antecedens verum & Consequens falsum, idcirco necesse erit adinvenire tale medium ; ut in simili forma praemissarum dc conclusionis fiat similis paralogismus in quo euidenter praemissiae uni verae & conclusio falsa. Et ad hunc finem trimembris regula Petri Hispani ingeniosis discipulis sum ciens est: rudioribus vero nullae r gulae. Nos autem semper persistimus in hoc, mentem Aristotelis lib. I. priorum eap. 28. 6-29. eam fuisse,tradere artem facito syllogizandi c5tra eum, qui paralogi simis decipere intendit. Ad que finem maxime coducit inuenire te minos in simili forma in quib'Opp situ c inseqtientis paralogismi ostendat Γιr verum. Atqui hor1um ipse Aristoteles varias terminorum Coniuga
626쪽
Cat,Vt doceat omnem modum c6su dendi omnem propositione sue uni uersalem assirmativam, siue negati' uam,sive particularem amrmativam, vel negatiuam,& hac via contra Para-logismos concludentes particularem negativa inueniuntur termini in quibus omni : & Contra Concludentes particularem assirmativam inuente
di sunt termini in quibus nulli.
Caeterum contraParalogismos c5cludentes uniuersalem assirmativam, non necesse est inuenire terminos in quibus nulli,tametsi inuentiS, Optime
concluditur falsam esse coclusionem uniuersale a Trinatiuam Paralogi simi, quia eius Contraria uniuersalis negativa ostenditur esse vera Si quide duae Contrariae non possunt esse verae. Diximus aute ad instandum contra Paralogismum concludetem uniuersale assirmativam, non opus esioinuenire
terminos, in quibus nulli, hoc est, in quibus nulli supposito subiecti conueniat praedicatum, sussiciet etenim inuenire terminos, in quibus alicui
627쪽
Cap. VIIde plicat. tisi enim. non conueniat. Tunc enim particularis negativa cotradictoria est conclusionis uniuersalis affirmatiu Proportionabiliter cotra Paralogismum male concludentem uniuersalem negatiua,non opus erit inuenire terminos
in quibus omni in alia Consequentia similis formae, sed siissiciet inuenire terminos,in quibus ex pr missis similis formae,alicui conueniat pr dicatu.
Erit enim talis conclusio contradictoria uniuersali negatiuae. Neque huius
do strinae immemor fuit Ari λυki
supra,non enim duntaxat mentionem
fecit de terminis,in quibus omni & in quibus nulli, sed etiam de terminis in quibus alicui insit praedicatum, &determinis in quibus alicui non insit,regulam dessit mrincipis cap 29 Gisupra. In ratione itaq; &arte instandi adue siis Paralogisinos maxime adolescentium ingenia sese exercere debet.Fiet etenim hoc exercitio, ut veri syllogis mi rationem bonitatis penetret. Id spero futuru, si sequentia documenta obseruauerint&in proptu habuerint.
628쪽
In quo Autor fundameuta γιυ HPscendi legitimum Ollo ..gimum in distinguendia Taralogismo
tradit. NVmerus omnium intrinsece re quisitorum ad legitimum syllogismum septenarius est. Dixi autem intrinsece requisitorum , nunc enim de dispositione legitima pr missarum agimus, quibus u aliquid desit ex septem requisitis,inutilis erit praemissarum dispositio: ita ut nullam coia clusionem syllogistice inferre valeanti primum requisitum est.ut syllogis mus constet ex duabus tantum pro positionibus praemissis & ipse ex tribus tantum terminis,ac proinde unus ex tribus terminis bis debet esse extremum in praemistis, ex cuius varie- . late distinximus supra tres'figuras. Secundo requiritur, ut mecini omnino teneatur univoce in utraque praemissa,
629쪽
missa,alias non esset revera medium
Tertio requiritur completa distributio medii,saltem in aliqua praemis sarum si fuerit incomplexum: si autem fuerit complexum licebit in ab tera praemissa unam partem complete distribui altera in altera praemissa. ubi cauendum est, ne pars distributa in una prςmisIa respectu alterius stantis Confuse, maneat in altera confuse respectu eiusde: ut postea ostedemus. requiritur, ut vel ambς premisi, sint assirmativae vel falle altera, in quo requisito includitur illa regula ex puris negatiuis nihil sequitur. isto requiritur, ut medium ubi
non aistributum fuerit, non teneatur
magis ample vel min' restricte quam Vbi distribuitur.
Sexto requiritur, ne medium in affirmativa teneatur magis ample vel minus restricte quam in negativa. Septimo requiritur, ut medium sit totale extremum sestem in altera pr*missarum, sed permittitur in alte a Oo praemis
630쪽
178 Liber quintus, praemissarum aliquid adiicere medio
dummodo alia requisita sementur. Veruntamen non sussicit, haec se ptem requisita commemorasse, nisi Corum rationem ex notissimo & vn
uersiali fundamento rςcte syllogizandi reddiderimus. Idut fiat ad examinationem regularum & coditionum legitimi syllogismi descundamus, ubi simul septem requisita, quae quasi in Epilogu collegimus,manifesta butur.
fuit Communis omni non procedat ex puris par ticularibus vel indefinitis. Cui P IrusHisunm adiecit: neque ex singularibus. Sed haec adiectio neces aria non est, quia ut postea videbimus syllogismus expositorius optimus est&omnium syllogismorum fundamentum , & tamen Constat ex praemissis singularibus. Sed quia usq; adeo m
nifestum est, ut arte no indigeat, non comprehenditur inter modos trium Expositior figurarum. Haec regula intelligenda gula expuris eli de praemissis propositionibus de particu b. usitato modo loquedi, inter quas non