장음표시 사용
141쪽
tione dimnutionem faciendam, quod rectius dictum vide
At Vero quaeritur , quo pretio ipsa revenditio fieri debeat; atque imprimis quaeritur , num em Ptor majus pretium exigere possit, quam ipse dederit . Tametsi nonnulli assentiantur , alii prorsus negant . Et quidem Benedictus XIV. de Synod. Di occes. l. Io. c. 8. docet, Si eum emptor Vendit ri facit facultatem rei venditae quandocumque voluerit redimendae, ipse venditor gravetur onere eam rodimendi majore pretio, quam ipse vendiderit, contractum sore injnstum: scilicet e X Parte emptoris, qui praeter a 'qualitatem justitiae plus exigit, quam dederit. Notandum autem quod habet do Lugo , id posse fieri, si res vel ex melioratione intrinseca, vel ex Variatione pretii, Plus putetur valitura tempore quo reddenda est . Simul advertit cum Molina, si rem valentem nunc Pretio justo II. emisti cum Pacto retro venditionis pro Io. , et postea tempore redemptionis valeat l5., non Posse te Pro illa exigere I 5. , qui cogeres venditorem reddere etiam illa duo supra Io. , quae non accepit, sed oportebit te Contentum esse I 3., quia sic accipies tria praeter id , quod dedisti, et quam tum scilicet sortinere mentum , quo res interea Pretio est aucta . Quod attinet ad tempus retro venditionis faciendae , hae e habet Benedictus XIV. lo c. cit. Si venditio sat cum pacto redimendi intra certum temPUS , quo elaPSO , non Sit amplius locus retro uenditioni, manifestam redolet usuram et scilicet in emptore, in cujus gratiam coercetur in venditore facultas redimendi ) Siquidem ejusmodi pactum ess-cit , ut contractus tu duat naturam Pignoris, et quiam vis non indueret naturam pignoris, adhuc a justitia desceret , si obtentu pacti redimendi, venditio feret infra limiates justi pretii ut fieri debere supra observatum est neque haberetur r atio Oneris impositi penditori fundum redimendi intra certum tempuS,quo nequeat alum pro suo libito, eodemque pretio recuperare, de quare legendus est Leo tardus qu. IS. Praeterea pergit sapientissi inus Pontifex : ST pactum redimendi hac lege ineatur, ut non liceat venditori fundum redimere, nisi POSt praesulti temporis , Puta duo-
142쪽
rum , o ut decem annorum inter υcillum, non carebit praesumptione uJurae quoniam ex ea temporis praefinitione fas est conjicere interim Moluisse lucrari cae mutuo . et
usuram scia fundi emptione palliare .
Sequitur, ut breviter dicamus de venditionis ejias, ac retro venditionis ratione, quae contractus Mohatra his pana voce dici solet. Haec porro est ineundi ejus contractus ratio . Titius volens numeratam pecuniam Parare , credito emit a Sempronio mercem aliquam Pretio majore , etiam justo, velut centum ulnas Panni, Pro Centum quinque aureis; quos solvere se obligat Post certum aliquod tempus, velut post annum. Deinde illas centum ulnas statim eidem Sempronio revendit , qui eas emit numerata pecunia , sed pretio minore , etiam justo , Velut infimo , pro 95. aureis . Itaque hoc pacto Τitius accipit a Semproni O 05. aureos numeratos, simulque obstrictus eidem Post Praefinitum tempus reddere io5. Τalem contractum per ambages Venditionis , ac re- venditionis desinere in mutuum sceneralitium, quo Sempronius Pro mutuata pecunia 95. aureorum lucrum aliquod exigit
a Titio praeter sortem , perspicuum est . Huno porro contractum expresso damnavit Innocentius XI. Propos. 4 o. et Contractus mohatra licitus est, reSPectu ejus em Pcrsonae, et cum contractu retropenditionis Praeole initio cum intentione lucri. Quaeritur a. De pacto legis commissoriae , quo nempe res ea lege venditur , ut nisi emptor Praestituto tempore protium Solvat, contractus sit irritus. Licitum id esse conis
venit, de quo jam pauca diximus, ubi de usuris . Idcin sentiendum de pacto ad jectionis in diem, quo nempe venditio
fit ea conditione, ut si alius emptor occurrit majore pretio vel meliore conditione empturus , refrindatur prior venditio. Intcrea Ductus medio tempore percopii, venditoris sunt , si expressum est diseitis verbis 'onditionem nullam esse , usque ad diem adjectam et Si vero venditio non
suit conditio nata , sed absoluta, tamen dissolubilis , vi pacti adjuncti , innc sicut res stat perieulo emptoris , ita ejus esse debent fructus percepti. '
143쪽
Quaeritur 3. Cui debeatur res, quae pluribus seorsum vendita suit.. R. Si res nondum est tradita , deberi primo emptori . Quippe prior in tempore potior est jure, ex reg. 54. jurisin 6. Si vero tradita est etiam 2. vel 3. emptori, ejus est, qui accepit: L. Quoties C. de rei vindicat . Excipe nisi prior emptor sit privilegiatus , aut specialem in re illa hypothecam habuerit; ex L. Si Creditor M. Qui priores in Pignore : aut si sequens emptor conscius fuit primao venditionis , quippe tum emit mala fide . Quaeritur 4. An is, cui aliquid vendendum, vel emendum committitur , possit aliquid sibi de pretio retinere . R. I. Qui rem alienam vendendam praestituto etiam pretio sibi assumit; si quid plus justo pretio accepit , teneri excessum laeso emptori restitnere ; si plus pretio sibi constituto , etsi non ultra limites justi , teneri excessum ei Teddere, a quo rem vendendam accepit . Nec enim talem excessum ullo legitimo titulo sibi vindicare potest; non titulo Tei venditae , quippe quae sua non est, non titulo in in Striae , quippe vel ob hanc merces ipsi est constituta , eaque Contentus esse debet, vel gratis onus assumpsit, tumque manifestum est, nihil ob eam exigere ipsum posse. Neque ossicit pretium sibi suisse praestitutum; ex hoc enim non sequitur,ut Si plus vendit, excessum valeat sibi retinere ; sed solum , ut non minus vendere debeat . Excipitur vero, nisi rei Dominus omnem eXCessum vendenti expresse concedat, aut si venditor ipse extraordinariam adhibuit diligentiam , ut si jussus vendere in hac urbe, in aliam migraverit , in qua carius venderet, modo ne ad hanc diligentiam conductus fuerit, aut mandatum acceperit. Idem dicendum , si rem industria sua nequaquam debita meliorem effecerit. R. a. Eadem aequitate incedere debere, qui rei omendae curam ab alio suscipit. In hanc porro Peccant, et restitutione tenentur sartores, qui de panno empto , aut depretio quicquam sibi retinent, hoc titulo , quod minoris emant a mercatoribus , qui censentur ipsis de pretio aliquid condonare , Vel titulo perditi temporis, adeoque lucri ces-
144쪽
santis; cum ipsi gratis et ultro se offerunt, ut aliis Sarioribus praeserantur ; maxime vero si condonatio fingatur . quae nulla suerit . Certe nisi de vera donatione constat, quidquid emolumenti ex emptionibus sibi comparant , injustum censendum eSt. Cui domandata est rei alicujus emptio, et venditio, PO test quidem rem sibi emore, et eam deinceps majore pretio vendens, excessum sibi retinere, sed hanc artem, quam speculative, ae per se non injustam a junt Doctores , in praxi tamen minime consulendam, aut adhibendam censent, Propter pericula inde imminentia.
Utrum , et quemadmodum negotiatio sit licita.
Triplex negotiationis latius acceptae genus distingui
tur . Prima eX D. Τh. 2, 2. q. 77. a. q. fit, cum reS Pro re, aut pro pecunia Commutatur ad necessitatem vitae : eaque proprie non est negotiatio, sed commutatio naturalis , et necessaria , quae proprie non pertinet ad negotiatores , sed magis ad oeconomicos, et politicos, quorum est vel familiae, vel civitati providere de rebus necnssariis ad vitam . ΑΙ-tera est, qua res in melius mutata Carius Venditur , ex eodem ad i. Tertia qua res non mutata sic emitur , ut pluris Vendatur propter lucrum . Et haec proprie videtur ad negotiatores pertinere . Quare a Sylvio negotiatio definitur rerum Pro rebus, aut pro pecunia commutatio ordinata ad lucrum . Qua definitione proinde quandoque comprehendIPotest ea commutatio , qua res in melius mutata ectrius Venditur .
Negotiationem licite exerceri posse probatur e X doctrina D. I h. eod. art. Lucrum , quod est negotiationis finis, etsi in sui ratione non importet aliquid honestum , vel necessarium , nihil tamen importat de sui ratione vitiosum , vel Vir inti contrarium . Unde nihil prohibet lucrum ordinari ad aliquem finem necessarium , vel etiam honestum , et
145쪽
sic negotiatio licita reddetur . Sicut cum aliquis I uerum moderatum , quod negotiando quaerit, ordinat ad domus suae Sustentationem, vel etiam ad subveniendum indigentibus. Vel etiam clam aliquis negotiationi intendit propter publicam utilitatem, ne scilicet res necessariae ad Vitam patriae desint , et lucrum expetit , non quasi finem, sed quasi stipendium laboris . Porro testimonia , quae contra possunt afferri, probant negotiatione multis periculis injustitiae morcatores Oxponi , non quidem immediato itio negotiationis , quasi per se proximam peccandi occasionem contineat, sed Cupiditate negotiantium , lucrum aVidius sectantium . Sed haec testimonia singillatim expendere
Clericis Vero , ac Religiosis speciatim interdicia est negotiatio . Nam, ut docet Benedictus XIV. de Synod. Dioeces. l. X. c. 6. , nihil est antiquius in Ecclesia , logo Clericis interdicente Omnem saecularem curam , et quaestuosam
negotiationem, quo liberius possint orationi vacare, et ad Ecclesiastica, quibus addicti sunt, ministeria incumbere, quod pluribus deinceps monumentis docte comprobat. Sic Ilierony. relatus in Can. q. distinct. 88. Negotiatorem, Clericum, et eae in spe dioitem, eae ignobili gloriosum , quasi quamdam Pestem fuge. Alexander III. sub interminatione anathematis prohibet, ne Monachi, vel Clerici causa
Hinc Clericos in Clericali statu viventes, et Religiosos pro sessos negotiationi Vacantes mortaliter peccare censendum est; quando qnidem anathematis poena mortalem culpam supponit. Utrum autem mortaliter peccent, etiamsi semel tantum , aut iterum negotientur , secluso scandalo , Et ante monitionem , non uua est sententia , ut videre est apud Lugo.
Diu vero dubitatum est, num saltem per alios Clerici possent quaestuosae negotiationi opcram navare . Sed , inquit Benedictus XIV. cit. loco , supervacaneum Ost Plu ribuq de hac quaestione disserere , utpote quam ipse litoris suis Apostolicis die ab . Februarii 17 r. definivit. declarans nullam negotiationem alias Clericis pro hi
146쪽
bitam posse ab iisdem sub alieni nominis velamine exerceri, eique etiam per alios operam dantes obnoxios fecit poenis , quae a sacris Canonibus,Constitutionibusque Apostolicis statutae sunt contra Clericos negotiatores . Sunt tamen , ut ipse idem docet, species negotiationis improprie talis , Clericis minime interdictae ; praeci Pua est, qua quis manuum suarum laboro et honesto artificio victum sibi comparare Studet. Quam approbavit S. PauIus ae t. IO. Ipsi scitis , quoniam iad ea , quae mihi opus erant, ct his qui mecum Sunt, ministraverunt manus istae . Ad cujus Sanctissimi Apostoli imitationem , plerique Venerabiles Antistites et Sacerdotes susceptae Divini Verbi praedicationi, sacrisque Ecclesiae ministeriis externam manuum o Pera In adjungebant, quae nec a dignitate ipsorum , nec ab Eccle- Siae cura , quam Perpetuam gerebant, abhorreret , eaque ratione cum sibimet ipsis vitae subsidia parabant , cum aliis egentibus operis sui quaestum impertiebantur , sicuti narrat Epiphanius Haeresi 8o. n. 6., multisque constat Ecclesiasticae historiae monumentis . Altera impropriae negotiationis species, idem ait, Clericis permissae est vendere res ex propriis praediis collectas , Suaeque sustentationi superfluas . Licitum quoque esse Ecclesiasticis e rebus ad propriam, et familiae sustentationem coem Ptis, quae super unt, etiam carius Vendere, mo'
do justi pretii non praetergrediantur limites, jure tradi ait a quibusdam Doctoribus quos landat, inter quos Rebellus de Oblig. justi t. p. a. qu. ult. n. a. Molina de Iustit. disput. 342.
conclus. 2. Ac demum caetera, quae absque verae negotiationis nota a Cloricis exerceri queuut, eosdem AuctoreS enucleate explicare ; ad quos proinde Clericis pro accuratiore totius hujus rei cognitione remittendos ducimus . Gravissime demum in proprii status dignitatem et ossicium delinquere censendi , qui posthabitis Ecclesiae sanctionibus, secularium negotiorum pro aliis gerendorum Curam suscipiunt. Quod vetat Concit. Carthag. 3. Placuit, ut Epi- acvi , et Presbyteri, et Diaconi, vel Clerici , non sInt cono ductores , neque Procuratores prioatorum, neque ullo turpi, pel inhones ιο negotio victum quaerant: quia reVicere
147쪽
debent seriptum esse : nemo militans Deo . implicat se negotiis secularibus . Patres vero Concilii Calcedonensis Can. 3. molestissime se audivisse aiunt, quod quidclm qui in clero pidentur allecti, propter Iucra turpia , conducto res alienarum possessionum fiant , et secularia negotia sub cura sua suscipiant. Idque fieri eodem canone vetant. Aliain hanc rem accommodatissima testimonia profert sapientissimus Pontifex, quae brevitatis studio praeterire cogi
150쪽
um nihil in humana vita miserius quidquam accidere potest, quam Peccatum , tum ad malum illud Plane tonitum Praeca pendum juvat imρrimis ejus turpitudinem, cauSay, genera , consequentia bene Perspecta et comprehensa tenere . Nam ipsa peccati tui stitudo sρlendidiorem facit, jucundioremque formam Dirtutis , ac dignitatem .
Caussas autem , et genera Peccatorum nosse Plurimum Ualet ad fastientiam et Prudentiam ς eorum demum, quae Peccatum con Sequuntur , consideratio oehementer obsistit illecebris cupiditatum . Quod si ad haec adjungere animum
pro rei gravitate necesse est omnibus, qui Peccata vicare Umlunt, Delle autem Omnes debcnt . quianto majorem curam,et
diligentiam ab iis adferendam esse putabimur, quibus id incumbit, ut de alienis peccatis judicent , eisdemque medeantur , ne si aliquando ρer 'eram aut judica Merint, Nut consuluerint, oscium suum Prodant, soque alieno Scelere contaminent ' Proρter eam rem voce Prol'hetae admonemur, quam Seoere Deus o. u. ex ore Sacerdotis requirat Scientitam , ne aut maJum bonum , aut bonum malum dicac aliquando, vet Pacem Ostentans , quae non eσι , vel ju gum imponcnς gravius quia in sit onus Christi, resque honeStas criminosis nominibus coinquinans . Quocirca pos mctgnOPere hortor , Auditores ornatissimi, ad hoc studit genus Glacriter , et bono ianimo amylectendum . Libare ipsi studuimus ex Probatissimis Auctoribus quaecumquc HOS mGIime Vecie veritatis moverunt ; ρersyicuit item , et ordinem adjungere curaυimus et qua in re ut oestro commodia con-Suleremus , non sumus periti scholiasticiam , quae dicitur, tradendarum disciplinarum riationem , omnium sane Gc commodatisSimcim , revociare . quam si reprehendere Poleμι
nonnulii , qui laudem intelligentiae ponere pidentur in Gudiendi fastidio , cogitent pel. m, po35e NOS , quod fiac mus , et ratione, et Tullii auctorilate ipsa defendere , quae,