장음표시 사용
51쪽
nd abusum natura sua tale lucrum excludit . et aliunde tinjusmodi conditio utpote illicita non Potest Verum Conintractum constituere, qui Sua natura, seu eX objecto actus
De Usurarum Appellationibus Jesura . si verbi usum spectes , est pecuniae Vel
frugum accessio, quam creditor a debitore exigit pro usu sortis , ut ejus Vim explicat vel ipse Gerardus Noodi descenore et usuris L. I. c. 2. Quia vero ex sacris literis Praecipua petuntur argumenta , quibus usurae iniquitas et turpitudo declaratur , idcirco haebraicam et graecam vitii ejus denominationem ac notationcm aperiendam sibi esse Theologi duxerunt, ut adversarios in abstrusioribus hujusmodi linguis patrocinium erroris sui quaerentes lacilius resollerent. Primo itaque usura haebraice duplici vocabulo signi ficatur Neschech id est morsus, et Tharbith id est incrementum sive superabundantia . Prius illud habetur Exodi 22. v. 25. Si pecuniam mutuam dederis populo meo Paupo ri qui habitat tecum, non urgebis eum quaSi eaeactor , nec usuris opprimes . Ubi Hachrei legunt: Non eris ei ut exactor , nec inferes ei morsum . Utrumque porro habe tur Levitic. 25. nam V. 36. in haebraico textu legitur : Ne accipias ab eo Neschech et Tharbith , id est usuram et abundantiam. Ex quo nonnulli existimarunt eas voces unam eamdemque rem significare , nimirum accessionem ad Sor tem , sed ratione diversa, ut scilicet Neschech seu morsus usuram denotet, prout refertur ad debitorem , quom mor det ; Tharbith vero seu incrementum , prout refertur ad creditorem , quem auget. Sed quandoquidem scriptura utram
52쪽
que Vocem saepe eonjungit, alii re tota penitius introspecta eas voces disserre ostendunt, et sic differre ; ut Ne schecli usuram pecuniae , Tharbith usuram frugum plerumque significet. Quod luculenter declaratur Levit. 2 o. v. 37. pecuniam tuam non dabis ei ad usuram, et 1 fugum superabundantiam non exiges . Nam quod priore loco dicitur do pecunia non danda ad usuram per vocεm Neschech, quod posteriore de Rugum superabundantia non ex iis genda per vocem Tharbith hebraice exprimitur . Hinc falsum quod nonnulli extatimarunt Neschoch graviores usuras a pauperibus extortas , et iniquas significare ; Thar-bith moderatas, easque a divitibus exactas , nec adeo illicitas denotare, siquidem utramque Sacra Scriptura saepe conis jungit, simulque prohibet, ut LeVit. 25. EZech. I 8. 22. &c. ipsis etiam Calvino et Salmasio assentientibus , praeterquam- quod Hebraeis omnem usuram a fratribus exigere vetitum suit, sive illi divites essent, sive PauPeres . Secundo duae quoque Voces apud Graecos reperiuntur ad usuram significandam τοκος et πλιονασμος. Prima idem sonat ac latine partus . Sic autem usura dicta est . quod accessio quae fit ex mutuata pecunia sit quasi partus ejus Pecuniae . Quem partum contra naturam esse probe animadvertit Aristoteles . Νummus enim ad permnlationes sa-ciendas Reipublicae consensu ac legibus induci ac probari potuit : at consensus hominum et lex nulli rei vim pariendi, aut fructum serendi tribuere potest . Talis Pr o par-.tus, quo laenus e Pecunia , ut laetus e pecore eo'. igitur,
Contra naturam est. Altera Porro Vox superabundantiam si iagnificat . Sic autem adhibita videntur illa duo vocabula , ut OX τοκος respondeat hebraicae Neschech , atque ad portaniae
usuram reseratur . altera vero πλ respondeat hebraicae Tharbith , atque adeo superabundantiam sive usuram ex frugibus exprimat. Tertio latine etiam accessio illa , quae fit ex re mutuata, duplici vocabulo usurae ac foenoris notatur . Usura significat primo usum ipsum rei; sic lucis usura pro usu
vitae sumitur: secundo lucrum et incrementum ex usu rei
prosectum . sic Cic. Libro de Iepeci. Terrα nunquam SA
53쪽
ne usura reddit quod accepit . Unde quemadmodnm merisces , quae pro Vecti ne rependitur, dicta est Vectura , si e etiam merces aut lucrum pro mutuata Peeunia , usura est appellata . Ex Cic. act. 5. in Verrem animadvertendum Latinos plerumque usuram singulari nomine pro usu dixisse; plurali autem usuras pro lucro seu laenore. Foenus autem dictum est a foetu , et quasi laetura quadam Pecuniae , ut ait Varro Lib. 3. de Latino Ser. , quare respondet Craeco Perperam igitur opinatus est Salmasius seenus proprie pecuniam esse creditam seu sortem ; atque illo ipso loco Nonii refellitur , e quo errandi occasionem sumpsit . Tametsi negari nequeat deinceps Scriptores aliquando foenus pro ipso mutuo accepisse , unde legitur Ecclesiastici 29. FOenerare Prozimo tuo in tempore necessitatis illius . Qui
Sensus ex Contextu sermonis , ubi occurrit,eruendus est. Iam
licet inter usuram et foenus aliquid differre Scriptores nonnulli notaverint, communi tamen usu jamdudum re ptum est, ut utrumque Vocabulum eadem significatione sumatur pro accessione ex re langibili mutnata. Nunc operae pretium est paucis perstringere Varia
usurarum nomina ducta ex vetere colligendarum earum
Tatione . Ante Iustinianum usura legitima, seu civili jure non vetita dicebatur esse centesima. Sic autem est appella' ta quod singulis mensibus centesima pars sortis mutuanti Pro usura Persolveretur. Solebant enim veteres non iunn nos, Sed in menses usuras stipulari singulis Calendi Φsolvendas . Hinc Ovidius Calendas celeres vocat, quod celerius debitoribus recurrant, ob eamque Caussam tristes eas Horatins appellat L. I. satir. 3. . Et S. Ambrosius in Lib de Tob. scribit Calendas infaustas esse iactas avaritia soeneratorum . Hinc EtIam Calendarium dictum est liber foene. hris , quo solvendae usurae ac debitorum nomina scribebaniatur . Quae calendaria non solum privatorum sed etiam Civitatum suere , unde curatio Calendarii, et quaestura inter Personalia mnnera comperitur . Cum autem Romani veteres asse librali uterentur , quem in duodecim uncias divid
hant, ex ejus assis partibus usurae minores nomen sumpse.
Tunt . Haec Porro usura assis nomine donata est , quod Pro
54쪽
eentum assibus as unus in singulos menses esset rependendus . Ex quo Patet usuram , quae et centesima, et as dicta est, ei usurae respondere , quae ex vulgata hisce temporibus. computandi ratione stipulatio fit de duodecim in centenarium Pro unoquoque anno solvendis.Nam qui centesimam solvit singulis mensibus duodecim sane centesimas sortis solvit in annum, atque adeo duodecim pro quolibet Centena xio . Ηine minores Veterum usuras Proclive est ad nostram rationem accommodare. Siquidem illi unciarium foenus dicebant, quo uncia seu duodecima pars assis solvebatur ;idest una cente. sima in singulos annos : sextans usura, quae binas Usuras, Seu duo Pro centum, quadrans,quae quartam partem assis,idest tres uncias, seu tria in centum ; triens, quae quatuor, nimirum tertiam partem assis,quincunx,quae quinque;semis seu Semis salis, quae dimidium assem seu sex uncias ; SeptunX, quae septem. quae octo , bes dicebatur; nam hessem ex eo dictum quidam volunt, quasi his trientem ; dodrans , quae no em dextans , que decem : deuns , quae undecim Complectebatur . Porro Iustinianus usuras moderatus est L. Eos C. de usuris , qua lege pro diversitate personarum usuras praeseripsit . Viris illustribus usuras trientes permisit, si e quatuor in centum : argentariis et negotiatoribus bessem , seu bis trientem, id est octo in centum : ceteris semissem , Seu Sextu centum . His breviter praemissis ad ipsam disputationem de usura jam est aggrediendum Theologicis locis et argumentis pertractandam.
Quaestionis status evonitur. Nec doetius nec accuratius status ipse contro Versiae totaque doctrinae ratio, quae nobis est Contra uSurarum Patronos Propugnanda , exponi potest, quam verbis sapientissimi Pontificis Benedicti XIV. de Syn. Lib. X. Cap. IV.
is omne lucrum ex mutuo,praecise ratione mutui,uti loquunisse tur Theologi, hoc est lucri cessantis , damni emergentis, is alio e extrinseco titulo remoto, usurariumlatque omni jure,
55쪽
,, naturali scilicet, Divino et Ecclesiastico, illicitum esseis perpetua fuit et est Catholicae Ecclesiae doctrina, om- nium Conciliorum , Patrum et Theologorum unanimiri consensione firmata . Huic contradixere Graeci Sehisma- tici, qui, teste Guidone Carmel ita in Catalogo haeretico-
,, rum, quod curnque lucrum ex mutuo permittunt. Grae- ,, cis ex Parte consensit Calvinus, qui ad Cap. 1 8. Egeri chiel. licere. docuit aliquod moderatum lucrum non ,, quidem a paupere , sed a divite praecise ratione mu- tui exi ere . Errorem a Calvino obiter insinuatum ,, ex professo Pro Pugnavit Carolus Molinaeus in suo tract. de usuris , ubi Num. Io. audacter assirmat usuram nonis esse prohibitam , nisi inquantum est contra Charitatem se Eamdem pravam opinionem amplexatus alia ratio uo,, defendit Claudius Salmasius in duplici tractatu, altero in ,, scripto de usuris, altero de trapezitico foenore , quibus is in locis usuram , nisi charitatem laedat, ab omni culpa se absolvit, eo quod sit merces Iωcatae pecuniae se Hactenus S S. Pontifex , qui continuo Heterodoxos Scriptores
Praecipulos recenset, qui usurae patrocinium susceperunt,
Petrum II ei nigium , Gerardum Noodi, Gron ovium , Bar-heyracium , Bohemerum . Deinde pergit his verbis : - Ιmo piae Calvini et Molinaei opinioni non veriti sunt subis scribere pauci quidam Doctores Catholici . Distinguuntis et isti duplex genus mutui :.rinum quo pecunia, aliaveis res datur ad consumptionem , quod plerumque fit cumis indigentibus , pecuniam mutuam aecipientibus , ut sese suamque familiam alant, debita solvant, filiam nuptui
se tradant &c.: alterum quo datur ad negotiationem , ut cum ,, mercatoribus fieri solet , qui acceptam mutuo pe- ,, cuniam negotiatione augent . In primo casu usuramis esse fatentur , quidquid exigitur ultra sortem . At M a socnoris labe excusant lucrum, quod in secundo is casu ex mutuo percipitur , dummodo sit mode- ratum , moduinque Servet patriae legibus defini. ,, tum se . Hanc Porro distinetionem , quam superius ipsi consutavimus, ait Pontifex ab haereticis primum excogitatam , eamque jam praevertisse Patres Ecclesiae , qui
56쪽
uno ore absolute, atque indefinite pronunciaverunt nenera- titium quidquid ex mutuo ultra sortem exigitur . In id ergo nobis enitendum est, ut usurae notionem ex ipsis mei Sacrae Scripturae locis eruamus , quibus ea damnatur ; Ostendamusque in lucro exacto vel sperato ex mutuo positam esse vitii ejus naturam , quod jus Divinum et Ecclesiasticum, ipsaque lex naturae perpetuo reprobavit, quo uno convellentur commentitiae usurae definitiones, quas ad lucrum ejusmodi honestandum patroni usurarum ex libito suo et arbitrio porperam confinxerunt. Deinde agendum do titulis mutuo extrinsecis , justamque lucri exigendi caussam praebentibus. Postremo do nonnullis contractibus ad obtegendam usurae Iahem honesta quadam specie COm
Usurae notis et prauitas Sacrae Scripturae testimoniis
E iribus poti,simum Saerae Scripturae locis Veram
usurae definitionem erui posse notant Theologi, e Cap. 25. Levitici, e Cap. I 8. Ezechielis, E Cap. 6. Lucae ; atque adeo ex Lege, ex Prophetis , ex Evangelio. Lex interdicit ne usura seu lucrum foeneralitium a fratribus exigatur ἔ Propheta , ne ab omnibus ; Evangelium spem etiam ejus et curipiditatein penitus tollit; ut animadvertit Hierony. in Cast. I 8. Ezech. . Ex illis porro locis inter se collatis proditu surae notio , quam accommodatissima definitione Theologi complectuntur , quamquo sequenti propositione declaraturi
57쪽
46 DE CONTRACTIBUS PROPOSITI Or
Πsura Divino jure prohibita est quodcumque
lucrum mastum pel speratum eae mutuo os mutui.
Pr. 1. ILevitici 25. Si attenuatus fuerit frater tuus et
infrmus manu, et Suscesteris eum quasi adseenam et peregrinum , et piaeerit tecum . ne accipias usuras ab eo, non amplius quam dedisti: time Deum tuum , ut Dipere pos ait frater tuus astud te: pecuniam tuam non dabis ei ad usuram z et frugum superabundantiam non exiges . Hic lo .cus duas partes complectitur . Altera usuram vetat: ne accipias usuras : altera quid sit usura explicat : non amplius quam dedisti ...frugum superabundaἔiam non eae es . Est igitur usura plus accipere quam datum fuerit sive de Pecunia, sive de frugibus . Etsi autem hoc loco non exprimatur VoX ipsa mutui , tamen aperte significatur . Siquidem mutuum est,cum pecunia et fruges dantur restituendae
in eodem genere ; cum ergo hic locus loquatur de pecunia et frugibus reddendis, prohibeatque ne qui dedit pecuniam plus accipiat quam dederit, et ne frugum superabundantiam exigat ; perspicue ostendit usuram fieri , cum incrementum seu lucrum ex mutuo pereipitur. Praeterquamquod Exodi a I. idipsum declaratur : Si pecuniam mutuam dederis POPu-IO meo pauperi, qui habitat tecum , non urgebis eum quaSiezactor , nec uSuris opprimes. Neque ex eo quod illis locis pauperis mentio fiat, concludi potest usuram tantum erga Pauperes locum habere. Nam Deuter. 23. dicitur sine ullo dis- crimine inter pauperem et divitem:Non foenerabis fratri tuo ad usuram pecuniam,nec fruges,nec quamlibet aliam rem . sed alieno . Quocirca quae injicitur mentio pauperis in Iege valet ad demonstrandam immanitatem usurae, cujus acer bitas tum maxime se Prodit cum a paupexibus exigitur . non autem ex eo in serre licet legem Hebraeis concessisse. ut a divitibus fratribus foenus reciperent; quod Iudaeis nuta
quam Iicuisse agnoscit ipse Gerardua Noodi L. I. C. X.
58쪽
Ergo constat usuram expresse lege ipsa prohibitam Iucrum esse ex re mutuata sive pecunia sive frugibus exactum a fratre sive divite sive paupere.
a. ΕZechielis 18. Vir si fuerit justus et fecerit judicium et justitiam . . . . ad usuram non commodaseerit, et amplius non acceperit hic justus est , et Pita vivet . Et infra v. Io. . Quod si genuerit filium latronem est undentem sanguinem ad usuram dantem et amplius accistientem , numquid vivet y ma vivet zQuod si genuerit filium , qui Oidens omnia peccata Patris
sui, quae fecit, timuerit et non fecerit simile eis . . . .u Suram et superabundantiam non acceperit ; hic non morietur in iniquitate Patris sui , sed vita vivet. Eadem est vis et potestas hujus loci , atque superiorum ad Patefaciendam naturam usurae . Sed cnm Hieronymo diligenter observandum hic tolli distinctionem inter fratrem , et alienum . Quomodo, inquit, dicitur fratri tuo non Denerabis , alieno autem foenerabis ' sed vide profectum et in principio legis a fratribus tantum foenus tollitur : in Propheta ab omnibus usura prohibetur, dicente Ezechiele et
Pecuniam suam non dedit ad usuram. Ergo ex eo loco colligitur usuram, quam Propheta reprobat, lucrum esse ex re mutuata exactum sive a fratre, sive ab alieno .
3. Lucae 6. Christus ipse homines alloquitur : Mutuum date , nihil inde sperantes. Hic nonnulla sunt animadvertenda . 3. Christum qui adimplere Icgem venerat non solvere , i Psam cupiditatem , ac spem lucri prohibuisse,ubi qui ex Iadaeis in legis tantum litteram intuebantur,ipsum tactum Solum non animum prohiberi putabant. 2. Cum lex Iudaeis V taret foenus accipere a fratribus , non esse dubitandum , quin Christus eam legem confirmaverit vetando non solum usuram Paeto contractam , sed etiam mente conceptam . 3. Cum Christus Evangelica sua lege Iudaicam distinctionem sustulerit fratris et alieni, volueritque omnes homines ha hendos esse ut fratres , utpote sanguine suo redem mos satque ad regni Coelestis haereditatem vocatos , illud quoquo eonatare debet, vim praecepti, qua lex Mosaica Vetabat usis
59쪽
ram a fratribus accipere, non fuisse a Christo sublatam, sed sancitam fuisse et ampliatam ad omnes homines , qui sub Evangelio potiori jure fratres habendi sunt communis redemptionis jure , quam Iudaei ex uno Patre progeniti ju- To ipso humanae cognationis . Quam in rem S. Ambrosius Lib. do Tob. C. ib. Frater autem tuus omnis fidei primum , deinde Romani juris est populus. 4. Ut post S. Th. Tecte advertit Tostatus in illo vorbo Christ : is Mutuum is dato nihil inde sperantes, esse aliquid pertinens ad conis silium, et aliquid pertinens ad praeceptum . Dare enimis mutuum interdum est consilium , interdum praeceptum. Quando quis enim est in extrema necessitate , dare ei ,, mutuum Praeceptum est : Cum Vero non est in magna , , neceSSitate , non est Praeceptum sed consilium . Et ta- ,, men non sperare aliquid ex 'mutuo semper est prae- ,, ceptum: ideo usura quae consistit in hoc quod accipi--tur in mutuo aliquid ultra sortem , vel 3peratur, Semis per est contra Praeceptum , et est prohibita. QErgo usura Evangelio damnata incrum est a quocumque homine ex mutuo eXactum Vel sPeratum
opponunt l. illud Denteron. 28. V. I 2. Focnerabis gentibus multis, et ipse a nullo foenus accipies: Et v. 44. Ipse foenerabit tibi, et tu non foenerabis ei, quibus verbis
approbatam a Deo usuram Conclamant. Verum ex tota Capitis sorte luculentissime patet eo loco recenseri facultates , copias et ornamenta , quae Deus Iudaeis legem suam colentibus erat collaturus , adeo ut ipsi
pro divitiis et opibus quibus abundaturi erant , habituri quoque essent unde facile aliis mutuarentur , non ipsi ab aliis mutuum quaesituri. Contra vero si legem Dei violassent. Non eergo ibi Verbum so enerari ponitur ad significandam usuram , sed ad iacultatem designandam mutui dandi, vel
necessitatem accipiendi pro copia vel indigentia populi.
60쪽
Argumentantur a. adversarii ex Cap. 23. Deuteron. , quo Deus permittit Hebraeis, ut foenerentur alieno.Iam vero si usura natura sua mala esset, Deus Auctor , sonsqne sanetitatis
minime Iudaeis permisisset foenerari ab extraneis . Quod ergo Deus usuram Iudaeis erga fratres prohibuerit, argumento est eam legem civili potius, quam naturali ratione in republica hebraica jussam esse . Triplicem huic argumento responsionem asser re Theologi solent: primam eX D. Th. a. a. q. 78. art. I. addi. Quod Iudaeis prohibitum fuerit usuram accipere a Da- tribus suis , ex eo intelligendum esse nunquam Vaeare crimine , si quis a quocunque usuram accipiat . Debemus enim omnem hominem habere ut proximum et fratrem: quare etiam psal. I 4. absolute dicitur: Qui pecuniam suam non dedit ad usuram , quod praccipue valet pro statu EVan gelii. Quod autem ab extraneis usuram acciperent, non suit eis concessum quasi licitum , sed permissum ad majus malum vitandum , ne scilicet a Iudaeis Deum colentibus usuras acciperent propter avaritiam , cui dediti erant. Contra id responsum nil afferunt heterodoxi quod alicujus momenti esse videatnr . Nam quod a junt indignum esse sanctitate Divina in ea Republica notarium aliquid tolerare Deum voluisse , prorsus alienum est. Cum enim ipsi contenda ut civili ratione legem dc usuris ei populo jussam esse ; quomodo evincent non potiore jure a nobis diei Deum, quatenus ejus Reipublicae politicam administrationem constituebat, aliquod malum majoris vitandi caussa tolerasse, in quo sane nil se prodit divina sanctitate indignuin yQuod vero ait Crotius in Lucam eam interpretationem a textu Rlienam esse , nec unquam Iudaeis ita intellecta esse verba legis,quod evincere sibi videtur Iosephi, et Philonis auctoritate, nullius quoque momenti est; nam nec Verba legis, nee ipsum Iosephi et Philonis testimonium eam interpetrationen
ullo modo respuunt, sed tantum non asserunt. Deinde quom
modo Crotius verba legis probabit non ita fuisse intellecta a Prophetis, qui omnem indiscriminatim usuram reprobant, atque a Iudaeis qui spiritum legis sequerentur , orrv