장음표시 사용
71쪽
t aliter sunt accepta , restituenda, in animarum Fudicio
e scaciter inducendi . Clemens V. in Generali Concilio Viennensi an. 13il. Siquis in illum errorem inciderit,
ut pertinaciter asstrmare PraeSumas, exercere uSuras non esse Peccatum, ducernimus eum pelut haereticum puniendum . Quod decretum Viennensi Concilio tribuit non solum S. Antoninus , sed et Provinciale Concilium Tarraconense an. I 329., et Statuta Synodalia Ecclesiae Tutelensis et Ruthenensis ; praeterquam inod cum ea Constitutio cum reliquis Clementinis a Ioanne XXII. an. 13i7. promulgata suorit, atque deinceps in corpus juris Canonici inserta, nili merost ad auctoritatem decreti utrum Clementi V., an Ioanni XXII. reseratur accepta . Leo X. in Concilio Late-ran. : Dominus noster , Luca attestante , GPerte nOS Praecepto adstrinaeit, ne eae dato mutuo quidquam ultra sortem syeraremus.Est enim Proseria usurariam interpretatio ,
quando videlicet eae usura rei quae non germinat de nullo labore , nullo sumptu , nullo Periculo , lucrum foenusque conquiri studetur . Idem conficitur ex Bulla Pii V. an. 157 I.
quae incipit : In eam, et ex Bulla Sixti V. quae incipit: Detestabilis an. i586. Alexander VII. damnavit hanc pro-POS. n. 42. Licitum est mutuanti aliquid ultra sortemeaeigers , si se Obliget ad non repetendam sortem , uSque ad certum tempus. Innocentius XI. damnavit Propos. n. 4 I. Cum numerata Pecunia pretiosior sit numeranda , et nullus sit, qui non majoris faciat pecuniam praeSentem, quam futuram , potest creditor aliquid ultrα sortem αmutuatario eae ere , et eo tiιulo ab usurα eaecusari. Et PrOPOS. n. 2. Usura non est, dum ultra sortem aliquid
exigitur tanquam ex beneuolentia et gratitudine debitum ,εed solum si exigatur tanquam eae justitia debitum. Benedictus XIV. datis ad Italiae Episcopos Encvclicis
litteris haec inter cetera declaravit si I. Omne lucrum exis mutuo , ratione mutui , usurarium et illicitum essE . a. se Ad usurae labem purgandam nullum arcessiri posse sub- sidi uin vel ex eo quod id lucrum non excessivum et se nimium , sed moderatum , non magnum sed exiguum
is sit , vel ex eo quod is , a quo id lucrum, solius caus-
72쪽
Sa mutui, deposcitur , non pauper , sed dives existat . se nec datam sibi mutuo summam relicturus otiosam , sed ad fortunas suas amplificandas, vel novis coemendis,, Praediis Vel quaestuosis agitandis negotiis utilissime sitis impensurus. 3. Quamquam una cum mutui contractu POS- ,, sint quandoque alii tituli, ut ajunt, sorte concurrere , se ipsi mutuo extrinseci , e quibus justa oriatur CausSa , is aliquid, ultra sortem ex mutuo debitam exigendi, atta - men salso et temere assirmari ejusmodi titulos semperis reperiri , ac ubique praesto esse, ita ut illorum rationeis quotiescumque pecunia , frumentum , aliudve id generis ,ri alteri cuicumque creditur , toties semper liceat auis, , clarium moderatum ultra sortem integram salvamque
, , reeipere L Ita Decretum ipse suum litteris illis contentum exponit de Synodo Dioecesaana Lib. X. Cap. IV. N. t C. Hinc l. refellitur commentitia eorum interpretatio qui ajunt sive Sacris litteris , sive Sanotorum Patrum testimo. niis illud dumtaxat lucrum usurae nomine reprobari, quod aut immoderatum sit , aut a pauperibus extorqueatur . Enimvero ut sapienter docet Benedictus XIV. Antiqui Testamenti pagina Deuteron. 23. Ezechiel. I 8 Psal. I 4. Omnem omnino usuram sine ullo discrimine prohibet . Pauperes autem alicubi expresso nominat vel tantum exem-Pli Caussa, quia plerumque contingit , ut illi necessitate adacti mutuum accipiant, sub obligatione immoderati etiam laenoris persolvendi, ut otiam adnotavit Crotius , vel quia usurae quae a pauperibus extorquentur , praeter Propriam Pravitatem . quamdam redolent saevitiam et immanitatem Speciali nota et reprehensione dignam . In Novo Testamento Lucae 6. his verbis : Mutuum date nihil inde spuranteS, usuram universe prohiberi concors suit Conciliorum, Patrum, Summorumque Pontificum sententia . Dicere autem,
inquit Summus Pontifex , Suminos Pontificevi , et Concilia
Praedicti textus verum et genuinum sensum non esSe RS sequia, quod aliquos mussitare non puduit, et temerarium ,
et sere haereticum est. Quippe certum et indubitatum est Ecelesiam errare non posse in interpretanda Divina Scri Ptura , ejusque genuino sensu fidelibus aperiendo .
73쪽
Q nod porro attinet ad Sanctos Patres non absimilia reponuntur . Hi siquidem licet vehementius invehantur in usuras immoderatas et a pauperibus extortas veluti culmen sceleris in eo genere , non tamen approbant moderatas etiam a divitibus exigendas : nam praeterquam quod Saepe usu rae nomine damnant quamcunque superabundantiam , quodcunque emolumentum ex mutuo perceptum , praeter id quod datum suerit , nullo discrimine quantitatis aut Persona rum , ut supra vidimus, aliis in locis usuram ipsam moderatam a divitibus exactam eXpresse reprobant . Etenim Ambrosius Lib. de Τob. loquenq de pecunia mutuo datalio mini nulla necessitate adstricto ad einendum nobile praedium, amplam domum, de pecunia negotiatori mutuata ,
nihilominus accessionem ex tali mutuo, quaecumque sit, usuram esse pi onunciat: Et osca usuret est , et vestiI USura ess , et quodcumque Sorti iaccedit, usura est : quod
petis ei nomen imPonas , usura est . Similiter Hieronymus in citatum Cap. EZechielis , ut idem Ponti- sex sapienter animadvertit , perinde ac si cum illis ipsis
congrederetur , contra quos pugnamus , foenus reprChat etiam ex re percipiendum , quae ingentem fructum mutuatario attulit : Solent argumentari ac dicere
verba sunt Ilierony. dedi unum modium,qui satus fecit decem modios. Nonne justum est, ut medium modium de meo plus accipiam, cum ille mea liberalitate novem et semis de meo habeat 7 nolite errare , inquit Apostolus, Deus non irridetur . Respondeat enim nobis breuiter Denerator mi
Sericors , utrum habenti dederit, an νοn habenti. Si h benti, utique dare non debuerat . Sed dedit qunsi non habenti . Ergo quare plus eae it quasi ab habentes
Hinc a. refellitur eorum calumnia , qui quod multi antiquiores canones in prohibenda usura clericorum tantum mentionem faciant, concludunt antiquo Ecclesiae jure in Iaicis vel ut licitam habitam esse . Enimvero , ut sapientissimus Pontifex notat, novum non est Ecclesiam severius in clericis punire delicta, quae etiam in laicis execratur ; ut expresse habetur de usura
Can. IS. Concilii Carthagin. superius citati. Quod in laicis
74쪽
reprehenditur, id multo magis in Clericis oportet Praedamnari . Ceterum non desunt innumeri alii Canones , Clericos aeque ac laicos usurarios redarguentes . Ut antiquissima Synodus Eliberatana Can. ao., Leo magnu S Epist. 3. superius relata dcc. Ubi etiam animadvertendum et Priscos illos Canones , dum clerici usuram prohibent, eam interdicere juxta formam Divinitus datam , ut Concit. Arelatense :vel usuram committentes redarguere, quasi oblitos Scripturae Divinae dicentis, qui pecuniam suam non dedit ad usuram , ut Cone ilium Νicaenum ; quibus perspicuum fit his Canonibus Clericis usuram prohiberi velut Sacris Literis
vetitam . Porro Sacrae Litorae de omnibus iani verse loquuntur Psal. l . Lucae 6. 8ec. Ergo vel ex ipsis illis Canonibus intelligitur eos usuram generatim habuisse ut Divino jure vetitam, lice L eam speciatim Clericis interdixerint. Hinc 3. illa facile reselluntur , quae ad minuendum pondus argumenti ducti ex Patrum auctoritate proseruntur ab adversariis. i. S. Augustinus videtur scienus inter licitos lucrandi modos percensere , dum are: Alius eligit sibi vitiam negotiandi, alius ottam rusticandi, alius vitam foenerandi, alius pitam militandi , alius illam , alius illam. a. S. Basitius Epist. ad Amphilochium Can. 14. Qui usuras accipit, at injustum lucrum in pauperes consumere Doluerit, O ab avaritiae morbo deinceps liberari, est ad Sacerdorium admittendus . Cum ergo Basilius non praecipiat usu-Ta S ei restituendas a quo sunt exactae , lucrum illud late tur non esse contra justitiam . 3. Laetantius Instit. C. 4. Non dabit in usura pecuniam , hoc est enim de alienis malis lucra captare . Quibus verbis Lactantius usuram definire videtur , lucrum ex alienis malis captatum , adeo que usuram dumtaxat vocare immoderatum lucrum a Pau- Peribus extortum . 4. Sancti Patres de usura et mutuo loquuntur secundum notionem , qugm a Sacris Literis hause-Tant , quae longe differt a notione, quam jus Romanum suin Peditat , quamque adversarii defendere se profitentur. Enimvero ad i. Aug. eo loco non expendit utrum omnes illi vitae status perinde sint cum honestate conjuncti ; imo aliquem iniquum esse declarat verbis proxime
75쪽
sequentibus : Dipersae sunt pilae, sed melior est misericordia tua super vitas nostras . Melius est quod das correctis , quam quod eligunt perversi. Artem porro foenerandi apertissime damnat Aug. exponens illud Psal. 5 . Non defecit de plateis ejus usura et dolus . Foenus , inquit, et professionem habet: foenus et ars pocatur . Corpus dAcitur , corpus quasi necessarium Cipitati , et de professione sua pectigal imρendit , usque adeo in Platea est, quod saltem abscondendum erat . Hic sane Aug. penitus praecludit adversantium effugia . Non enim de foenore loquitur , quo misere pauperes affliguntur, sed de illo mode. Tato , quod ad negotiationem necessarium Civitatibus praedicatur , quod civili jure permittente palam exercetur , et ex cujus pro sessione vectigal impenditur . Ad a. Basilius perspicuis verbis eo loco usuras vocat injustum lucrum ; mirum proinde adversarios ex eo
loco concludere usuras non esse lucrum injustum . Et sarino quod Basilius in pauperes id lucri effundendum doceat,
non aliam sententiam habere potest, nisi juste nunquam retineri posse atque adeo pauperibus crogandum , ubi non Occurrant ii , a quibus eXtortum est , non secus atque iuomni re surtiva et iniquo lucro. Ad 3. Lactantius quid usura faciat erga pauperes eo Ioco docet, non usuram generatim definit . Ceterum ejus definitionem Cap. 38. in hunc modum proponit: Plus accipere quam dederit, injustum est . Ad 4. Constat Sacras Literas , ipsosque Sanctos Patres quid usurae nomine damnarint aperte declarasse , scilicet
accessionem quamlibet ex mutuo , ut superius vidimus . Constat etiam non alio Sensu Romano jure usuras acceptas esse. Et sane Sancti Patres dum fideles ab usurae vitio avocare studuerunt , eas Profecto usuras intellexerunt,
quae populorum mori bres, legibus quandoque etiam nou. repugnantibus obtinebant. Has si quidem populi exercebant , lias evellere Patres studebant . Quin etiam Sancti
Patres illis usurarum nominibus utuntur , quibus civili juro appellabantur centesimam , semis salem, trientalem, sese uPlam , qua bo. in centum Persolverentur . Tantum er-
76쪽
go abest ut Sancti Patres diversam huic vocabulo notionem subjecerint, ut contra constare omnino debeat, quam usuram jura tolerabant , eam ipsos iniquam universe constantissimeque docuisse .
BREVITER EXPONUNTUR CANONES NONNULLI DE USURIS.
Nunc paulisper immorandum in eaeponendis quibusdam canonibus , quos adversarii opponere Solent. Cap. in Cipitate tua tit. de usur. Alexander III. declarat lucrum ex dilata solutione perceptum non esse usurarium . Atqui tamen dilata solutio vim habet mutui. Ergo ab usurae labe purgat lucrum ex mutuo Perceptum . Scilicet Genuensis Archiepiscopus Pontifici exposuerat in
ea civitate contingere, ut qui merces comparant, Seu emunt,
quae tunc ultra quinque libras non Valent , promittant se illis, a quibus illas merces accipiunt , sex libras statuto termino soluturos. Statuit porro Ponti sex : Licet contractus hujusmodi eae tali forma non possit cenSeri nomine usurarum ; nihilominus tamen Menditores Peccatum incurrunt, nisi dubium sit merces illas plus minusve solutionis tempore valituras . Verum commode hunc locum exponere Videntur nonnulli Theologi ajentes in ea venditione duo spectari .pos Se , nempe contractum ipsum , et dilationem pretii . Si
contractus tantum spectetur , in eo non est usura , cum
haec mutuo tantum insit . Si autem spectetur dilatio , jam usuram eontinet, quia dilatio solutionis , quemadmodum et anticipatio vim habet mutui, ut docet S. Th. 2. 2. qu. 78. art. 2 ad 7., et declaravit Urbanus III. Cap. Io. de usuris . Quare Alexandri verba sic sunt intelligenda , ut si venditionem , non Solutionem spectes, contractus eae tali forma non sit usurarius , quamquam iniquus Sit, quod non servetur aequalitas . Si autem dilationem pretii consideres
77쪽
ut eam spectavit Urbanus , tunc profecto lucrum vi ejus di lationis perceptum usurarium erit. Aldit vero Alexandervcnditores peccatum incurrere , nisi dubium sit merces plus minusve valituras tempore solutionis; quia stante hoc dubio potest venditor indemnitati suae consulere , cum fieri posset, ut disserendo venditionem plus valiturae suissent merces , quam cum vendidit. Et licet Pontifex expresse non momoret hanc conditionem , scilicet Venditorem asservaturum fuisse suas merces usque ad tempus solutioni praestitutum , tamen ex prima conditione facile colligitur. Ideo enim dubium illud de valore mercium tempore solutionis pertinere ad quaestionem intelligitur , ct justam venditori caussam praebere plus exigendi ; quia supponitur eum di Iaturum suisse venditionem , usque in id tempus . Sic inpari casu eam conditionem expresse memoravit Gregorius Ιχ. Cap. Naviganti ult. de usuris: Si tamen ea tempore contractus non fuerat Denditurus . u. Tres casus proferri solent quibus permittitur jure Pontificio Ductus rei oppigneratae non computare in Sortem , quibus proinde lucrum ex mutuo probari Videtur Etenim fructus quos quis percipit ex Pignore pro re mutuata, Prosecto intuitu mutui percipiuntur, et accedunt ad sortem. Primus casus habetur Can. i. de usuris, quo Alexander III. etsi generatim vetet . ne Clerici pro pecunia mutuo data possessiones accipiant, e quibus se uetus percipiant in Sortem non computandos , excipit tamen : Nisi
forte Ecclesiae beneficium fuerit , quod redimendum ei hoc modo de manu laici pideatur . Alter casus habetur Can. 8. ibid. , quo idem Alexander III. rescribens Abbati et fratribus S. Laurentii : uandamus, inquit , quatenus si terram ipsam, titulo pignoris detinetis , et de fructibus eius sortem recePistis , Praedictam terram clericomemorato reddatis r nisi terra lysa de scudo sit monasterii oestri . Cui simile est quod legitur Can. I. de seudis ex Innocentio III. ad Episcopum Maurianensem rescribente . Tertius casus habetur Cap. 16. de usuris , quo Innotentius III. declarat non esse compellendum generum adeo mPutandos in sortem fructus possession sim, quae sibi R
78쪽
sotero pro numerata dote pignori sunt obligatae . Ex quo concludunt in lavorem Ecclesiae, seudi, ac dotis usuras jure Pontificio concedi, nec adeo per se malas e SSE .
Vorum haud obscura vel implexa respondendi ratio . Nam I. casu Pontifex loqui videtur de possessione ad clerici beneficium pertinente , et a laico iniuste detenta, quam proinde si laicus in pignus det ipsi clerico , poterit clericus , si hoc modo redimendum est ipsi, quod suum
est , fructus ex ea possessione pereeptos non computare ius Ortem . Quo casu nulla usura intervenit in favorem Ecclesiae , sed clericus qua ratione valet, indemnitati suae Consulit. Quod attinet ad alterum casum , aliis interpretationibus praetermissis , haec sane videtur accommodatissima , videlicet Dominum standi seu datis fructus ipsius standi senda.
lis a vasallo in pignus a cepti sacere Suos, dummodo Vasallum ab oneribus et servitiis etatione laudi dobitis eximat ; hoc etiam intelligendo aequalitatem intercedere inter fructus fundi , et servitium obsequium que ratione seu dipraestandum; idque fieri ex libera inter utramque partem conventione. Cui explicationi consentaneum est quod rescribit Innocentius III. Εp. Maurian . Ita videlicet , ut quamdiu frucius illos ceperis in sortem minime computandos , idem a serpitio, in quo Tibi et Ecclesiae tuae pro fetido ipso tenetur , interim Sit immunis . . Ad 3. casum responsio suppetit ex ipso Can. , ubi Pontifex addit : Cum frequenter dotis fructus non sussciant
ad onera matrimonii supportianda , non ergo hi fructus hoc loco vice usurarum sunt, sed vice Compensationis onstrum matrimonii, quae gener Sustinet.
3. Quod attinet ad dotem opponitur Can. 7. de donationibus inter virum et uxorem,quo Innocentius III. Concedit, ut viro ad paupertatem vergente dos uxoris Pro ejus Securitate tradatur mercatori , ut de parte honesti lucri dictus vir onera possit matrimonii Sustentare . Quo casu sors ita committitur mercatori , ut ejus periculo stave debeat; secus non esset consultum securitati dotis ,
tamen ex tali sorte concedit Pontifex , ut luctum hone-
79쪽
mittatur, quatenus ea in negotiationem conversa possit vir honestum lucrum negotiatione partum Perei pere ; sed quod dotis periculum Stet mercatori, ne leviter quidem Ponti. sex insinuat. Ita Canonem interpretantur Panormitanus, aliique Doctores . Et sane Vel eX ipso Cano ne patet mini mo Pontificem cogitasse de dote ab omni periculo eximenda . Scilicet cum vir nollet uxorem recipere, nisi dotem etiam reciperet, eaque de re quaestio mota esset, Civitatis Cenuensis consules pronunciaverant , ut quoniam vir ad inopiam vergere videbatur, dos ei non assignaretur , nisi cautionem idoneam de ipsa non peritura praestaret . Propterea Archiepiscopus et Archidiaconus ei praeceperant , ut de solvenda dote caveret, et uxorem reciperet
Haec cum fuissent exposita Pontifici , respondet ipse e Cum ergo satis possit ei modicum credi dotis , cui credi.
signari faciatis eidem sub ea , quam ροι est , cautione Praestare , vel saltem alicui mercatori committi, ut de parte honesti lucri dictus pir onera nostic matrimonii
sustentare : ne occasione dotis detentae . uaeor a piro
dimissa oc. Porro verbis illis, cum satis possit modicum
credi dotis . . . . . Sub ea quam Potest , cautione Prae stare , satis ostendit Pontifex non fuisse expectandum , ut
de dote non peritura plena cautio haberetur, antequam per-εOlveretur ; sed voluisse ut cum aliquo etiam periculo daretur , sive illam assignando ipsi Viro , sive mercatori committendo . Non aliam ergo pro dote Seeuritatem exigit, quam quae haberi potest de pecunia propria , quam ipse mercator ad negotiationem committit. Huc revocari potest quod de montibus pietatis objiciunt , quibus usuram mutato nomine a Pontificibus approbatam heterodoxi non pauci contenderunt. Quae calumnia ut pisitus elidatur , satis fuerit in medium proferre , quae
de his Benedictus XIV. disserit de Synodo Dioeces. L. X.
80쪽
C. V. Diu multumque inter Theologos et canoni staqolim disputatum .suit , an usurarii essent montes pietatisse Perusiae anno I 4bo. primum erecti , in quibus, rece-D Pto pignore , pecunia aut frumentum mutuo datur pau- peribus ea lege , ut si praefixo tempore debitum nonis Sol Vant , Vendantur pignora , et ex eorum pretio monsis pietatis Sortem creditam, et modicum quid ultra sortem recipiat , residuum vero reddatur debitori . Εjusmodiis montes prae ceteris impugnarunt Cajetanus ot Domini-- cus Soto , quibus videbatur modicum illud lucrum ,
is ultra sortem receptum , usuram sapere . Acriter pariteris in illos invehitur cum aliis Acatholicis CarpZovius .
se Verum Leo X. in Concit. Lateran. V. Sess. Io. Sacro approbante Concilio montes praedictos licitos , atque se ab omni usurae labe immunes pronunciavit : si quidem se quod ultra sortem a mutuatariis exigitur , non caussa se mutui, sed alio nomine exigitur , praecipue ut sine montisse detrimento congrua merces assignetur Ministris, qui non ,, Sine magno labore pignora custodiunt , excutiunt , is eXPendunt, et alia ejusdem generis multa praestant in se gratiam mutuatariorum . Sicut enim si amicus unius is diei intervallo a me distans mutuum a me petat , quod is ad eum mittere cogar per hominem a me conductum, is et mutuum , et mercedem , qna in dedi homini, per quem , mutuum misi , jure repetere possum, ita montis praeis secti aliquid ultra sortem creditam exigere Valent, ero
gandum in montis Ministrorum salarium : quemadmo- dum ratiocinatur Sylvius in a. a. q. 78. art. 4. ; ubiis alia plurima adducit argumenta ad Vindicandam justiis tiam montium Pietatis is ,