장음표시 사용
161쪽
ALBERTI PIIarum offensione contraxeris quantam antea sorte nunq,ut Istere tuς testantur Cinnam persuaderes frenare potuisse impotens mgemu mum,ut hucusis seribere distuleris proertim cu sis tam delicatς cutis ut vix musca illa contingat,quin sanguine emungat.Longe magis consetuaneu Erasine disertissime uod nonulli
ex amicis tuis hic degetibus a te laeta plurimis dixerat, videlicet te multo ante respondisse beet no edideris p iuri intelligeres nostra fuisse diuulgata lex enim dieru interuallo interlegere nos ita cu animaduerimne locoria quos recenses vix potuisses Declarat autem tua responsio te diligenter singula perpendisse sed do hoc nihil ad remiquomodocul vetitas se habeat si tibi diuina mens est, si inge nium superceleste,quod sane eximium singulare ec felicisssimum tibi omnes concedunt,qui monumenta tua pr0 gerint Par esset potius illud impederes in obseqvium creato ista quo illud tam insignitum accepisti:Mesidens dogmata rei gionis ipsius quae hac te latea tot rabidis heretius impugnatur qin hisce vanis cesentionibus: ibit res potius esset,pinil digladiator es acerrimus,lc paratissimus eum hostibus res Chtisti et eum orthodoxis:qui quis quadri temoneant,6 qu tam tua dicta taxent idc nonnum liberius te obiurgent: non ta men malevolo S iniquo animo id faciut Sed aut ringionis zelo, vetitatiss amoxeriaut aliis aequis ratiotubus quos putare debes nunq cessaturos misi tu alia scribendi rationem,de rebus ad Migionem pertinentibus induxeris diuersam ab ea quam hucusis es secutus.Semper enim negocium tibi facesset quispiam si eucta quae scripsisti ad religionem ec mores pertinentia, minacius ad verbulum ris sustinere volueris ut huc usque fecisti. Potioribus enim studiis tale ingenium occupandum:monenti sis nonnuq acquiest Lm:ec denique multa sunt praeterineunda surdis auribus a fugiendas vanas contentiones ec ad pacem habedam. N At forte inquies tu aliud suades aliud ipse facis imo i erit me epistolet respondisti: nunc itide re posteriori:quare id no prstetis Accipe ratione: si vir ornatis sime, quaplurimis diebus,dc an potius mihi silendu efffet an respodem ambigo bam: nde respondendi eosiliu accepi,multis adductus rationibus: Prima pieta tisatisfacere tacedo no iudicauixu tuis literis nonulla referas religionis dogmatibus non minus aduersantia priotibus dictis de quibus te admonuera: sed erronea illa defendere conatus bifacere solis pertinaces noua alia superinduxeris
quς Κ intacta prperiissem,nec quice illis res sum fuisset, multis facere fide ecillis prorsus udacrere potuissent.Preterea cum eisde literis audacter inficietis te se ipsisse quicqua aduresam dogmatibus ecclesiasticis, cum tamen tot tantaque expressa sint in mis lucubrationibus N id declarandum erat, ne silens viderer confirmare quae dicebas, ni aque ec calumniose te de illis commonuisse. Me dacis autem vafrive hominis notam valde obhorreo. At haec ut nouis querelis tuis satisfacerem, ne te contemnere videre dc praesertim expostulationi de quatam angeris lepistola nostra laetit edita,ad deliniendum enim dolorem tuu: laxitatumque animum placadumr sane conueniebat, tibi exponerem quomodo id contiguset. Pergraue quidem mihi erat ec valde molestum te quem amo cuius doctrinam ec ingenium suspicior ec a quo vicissim amati cupio, offenso in me esse animo, Mamantem id quod casu quodam fieri coligerat e re dc sua
dcte ratione Thi lino taetsi ex animi sentis suis factu,non in arbitrant i
162쪽
DRAEFATI P. LXXII tibi fore ingratum,nee in tui contumelia susse peramam. His praesertim mi etias rationibus tibi respondendum esse censuit citra quas certe tali oncri debiles meos humeros nequaq supposuissem,sed subtraxissem,quod ec aduersa valetudo perpetua facere suadebaticuius rationem habens, decreui labori quod fieri posset parcere: tibiq; respondere abreuissime puteri hae quae in una uersum ec per transcursum a nobis dicta sunt: aetera tantum attingere:nec perpetua oratione illa disputarem verum solummodo obiecta ec argumeta tua gillatim locis suis diluere. Quapropter ne illa rursus mihi essent recitanda, eo mihi praesetipseram marginum angustias,quibus coartata oratio necessatio efficeretur contractior. Mallem non parum detrahere gratiae N auctoritatis orationi meae,e meipsum labore diuturniori consumere. Quemadmodu enim di spersus exercitus in turmas vel manipulos a se inuicem lora collocatos nullius videtur esse roboris nec habet suam maiestater sicuti ec ciuitas cuius tecta sint interrupta aedificiat non sunt sibi inuice continentia non habet suum decore, ita dispersa re interrupta oratio nullam habere potest gratiam vel dignitate: quodis decremeram non multis diebus perfeci. Uexumenimuero cum fere ad calcem peruenissem, an maduerteremi mihi otua loca esse recitanda quae summatim recensueram, tu autem scripsisse nega. bas, ut mendacis aut falsa ii notam excuterem, cognoui aliud onus longeque grauius mihieme subeundum, cum illa non essent in medium producenda, nisi adhibito antidoto quo illa discuterenitir argumentas dissoluerentur: quibus orthodoxorum dogmatamconsuetudines probatas oppugnas.Cum aute illa margine capi nequau possent,opus nostrum duplex esse oportuita mu mar. ginat is autem labor iam ferme absolutus erat:alterum diffusum,ec per argumenta quae a te tractata fuerant digestum: uod quide operosius ec longe gravius fuit. Perfeci tamen deo opitulante quod statueram: verum nec docte nec
ut uti materia pol ulabat.Sed pro animi affeetu illa qui reproedi possiant,
qualitercunspensari poterunt.Neutrum autem a me factum est concertandi
studio tecum:sed veritatis amore:& ut tibi declararem aliis quot male persuasis, vi eloquentiae quis permagna fit ingeniive multa dexteritate,defendi noposse quae perperam dicta aut scripta sint ec longe mitius erroneas sententias posse probarI. Velim autem verba nostra accipias non taru ab aduersatio prolata,sed uti P ab amico familiariter tecum potius colloquente,& rursus admonente a disce plante. Urem putilla datis animi astetabusic praesertim philautia re
mota,considerares expenderes an vera an rationi consona viderentur. Quod
quidem facies si ea non in te dicta ,- contra tuas sententias, sed alterius cotusa ad te nil pertinenlla tibi persuaseris Et in illis legendis te iudicem prs eris non partem.Non enim credere debes vir diseriissime: contendendi studio
quice horum me digessisse: non equidem id mihi sumerem: Cum sciam qualis
quantust vir sis.Exploratum quippe omiabus est,ci potens sis eloqui quata inueniessi disponedive tibi sit laeuitas, es exercitatus in dicedo,qta tibi sit verborum copiadententiarum ec scommatum diuitiae, adagiorum chiliades, illuatura ipsa sis artificiosus.Et dFis omnibus praeceptis ec institutis cumula
163쪽
ALBERTI PII tus, quae vel in summo oratore desidera I possint. tantam 3 dii landi tibi esse facilitatem ut non solum quicquid velis commodissime dicere possis etiam extempore, veruinam admirabili felicitate multa tibi di ista eveniant bellissime, quae forte num antea cogitam. Cum tamen plurimi tat ex madiolis qui non quaecunt animo coceperint voluerint dicere valent,sed vix exprimunt qu da prout possunt.In quorum albo me receseti no ignoro e na dieere,ispe aliquid conanti turpe id fateri verba mihi desunt.Proinde eum illis praesidiis me dostitutum esse cognoscerem, quibus tu abundas, non est, ut putes digladia Icupidin tecum me in campum descendissei praesertim cum disserendu collo et Artave non effetmore dialectico: minus eccut aiunt)pede pedi ac manu manui conserendo, sed more rhetorieo in vasta harena tibi propria mihi vero insolita. non gladiis sed hasta res esset agendarρος penendente preter caetera me adquieu tibi scribendum deterrebant. Attamen dominus Iesus pro cuius nominis gloria laborem assumere non recusabam vacillatem ut credo, animuconfirmauit serreis ec spiritus suggessit aggrediendi negocium. dedit eo ipse ut illud absolueremtilli igitur qualem potam non qualem debeo omnimoda gratiam habeo ec ago.Et praeterea vi quae superius diximus agnoscas nullam tibi esse rationem egre ferendi epistolam nostram fuisse edita, aliorum piussi. esum intelligasreui stare debes hac in re plusq tu epigramma tibi mitto viri clarissimi ali doctissimi ad me transmissum eum epistolam meam perlegisset, quam plurimis laudibus dignatur quas ego non agnosco nec Ipsa postulatrquod illius humanitati tribuendum,qua testatur me multum consuluisse tuo honori,gloriae detraxisse nihil quod sane ecpers euu esse potest euilibet alte xi diligenter illam perlegenti, nec in diuersum sententias interpretantii sed tu
equidem hac responsione eausam tuam longe deteriorem reddidissi, quod do leo quia te amo ut responsioni certe aequum fuisset meam epistolam coniunxisses prout ego tuam meae coniunxeram ut lectori paratum mel eonferre singulas earum inter se sententias adinvicem,ec veritatem facilius cognoscere.
Igramma viri docti ad Albertum Pium.
Setina tua in Batauum legi dirumq; Lutherum Docta pia,ingenuo principe digna pio Quid facias vid retegis dum ludicra Erasmi, Impia Martini dogmata dum laceras, Illum restituis,Martinus si tibi quicqRespondere volet,desilit in barathrum. Nam p euangelion Christum, quaeis ante colebat
Omnia ab his vultias cogitur abnuere Relligio ultorem te comperit: hqresiarcha Extremi arguitur criminis esse reus.
At bene desecta non clam serit anguli ab haerba Caeca parum laedunt saxa,fremente salo.
164쪽
Di storiana ec sententiarum in Moria displicentium recitatio Nexaminatio. LIB. III. gigitur summo deo a plae, iam ad eaIeem opetis Atui deuenimus, discussis locis silentio non praetereunt dis r nunc res pomaIat, tuorum verborum testimonio, declaremus,nos nec mendaces, nec calumniosos fuisse,
in epistola nostra pars netica: recensentes tibi breuibus capita sententiarum tuarum, quae dispersa in lucubra,
tionibus tuis conspiciuntur. In quibus tamen referedis, maximam tui nominis habens rationem, te peraui veroba tua,ec mitigaui quantum per me fieri potuit: ut erila videre recitatis quibusdam locis tuis ex plutimis, quibus illas expressiotibus verbis asseruisti.No enim omni a colligam persequaris, id enim fieri vix pos sio cum fere sint: innumeratquae vel sola, coaeta immensum volumen effice rent. Sed ex illis tantum ea. quae sufficere posse videantur, ad astruendam tuam sententiam comprobandumque verum esse quod diximus assumam. Credas autem velim,vir disertistime, me illa colligentem non semel inge. Bmuisse:cum animaduerterem labores tuos, animoque perpenderem quam in/desessum de vatium fuerit studium tuum in tot tas diuersis voluminibus edendis, magna ex parte commendandis, ec studiosis praesertim politiorum Et ratum utilibus,illis intercalasse quaedam absurda,quae etiam illa,quq optima
videri possent,obumbrarent Ad quod peragendum malum quempiam genita tuae gloriae inuidentem,ec publice nocedi studiosum te impulisse conspieitura edocuisses ut illa dispergeres in omnibus scriptis tuis, ut nihil syncerum, donon aliqua ex parte sordidatum,superesset:sed omnia aliquo veneno insecta es sent:hocis praesertim consilio: ut cuiuis lectorum generi nocere possent.Siue enim seria grauia stractes,siue iocosa vel puerilia,semper aliqua fuligine con spurcata inuenititur. A qua re si temperames,aliud consilium secutus si omni .no tui propositi erat illa annotare, quamuis satius fuisset tum ad pietatem, tu ad tui nominis gloriam praetermittero ec in unicum volumen omnia coniecisses, caetera saltem cum laude tua, eo citra legentium periculum perlegi po, tuissentiresectoq; illo volumine,alia probarentur.Solent enim prudentes artis fices a quorum norma tu longe recessisti cum opus aliquod egregium per gerint,opportunis quibusdam locis illud floribus,bullisve aut clauis auratis. quam aptissime fieri potest, insignire, ad maiorem operis gratiam ec de .
corem. Tu autem uorum gemmarumve loco, horridos sentes, ac tetros car.
bones, ec marcidas quisquilias tuis operibus interposuisti:tenebras undis os fundens. Quibus illsi non solum authoritatem detraxisti, rum lc tam odiosa reddidisti ut titulo tenus tantummodo cognita,a plurimis statim reiiciantur. Qua in re Caeciam qui solus inter ventos ad se nubila, ec tempestates ad se trahit: cum caeteri, qua par spirant, bes repellant,serenitatem sinducat:ille
165쪽
ALBERTI PII autem caligine omnIa obnubitet es imitatus. Quod quIdem eum luee sar μ patescate attamen tu persescata fronte denegas in scriptis tuis qui eq esse, quod conueniat cum Luthero:ais p nihil in eis comperiri quod deroget erecte
siasticis traditionibus,sanctorum venerationi,sacerdotum se pontificis maximi dignitati patrum sententiis.constitutis,religiosorum professioni, sacramestorum mineriis scripturarum authoritati:& in summa nihil quod reptinendi possit nisi percalumniamicum vitia tm taxaueris hominum non res ipsas dec.
Quod quidem ut si lassum sit pateat ad veritatem cognoscendam singulis an
gumentorum capitibus,tem moma verborum tuorum citabimus:N pro facultate respondere,ac ubi opus laetit illa rGllere,eonabimur. C Ordo autem postillat ut Moria primum in iudiciu vocetur,eum in ipsa de baeehadi initium Deeris. uaeso autem te vir ingeniosissime, ut te aequis au sbus praebeas ad te ipsum proloquentem audiendum:& cum diligenter audi
risideinde statuas de sententiis N dietis tuis,non quod asseetias, sed quod ra tio dictauetit esse iudicandum. Ab iis autem quae de bonis artibus,ec discipli nis sexibis, ordiemur. De quibus ita scribis. Verum rursus urgent logodsdali. Est in uelam peculiariter addsta disti,
plinarum cognitio,quarum adminiculis, id quod natura diminutum est, ange nio pensatur quasi vero vitam veri faciem habeat naturaequς in vilioribus,atis adeo in haerias ae sosculis,tam sollieite vigilaueriti in uno homine dormitasese ut disciplinis opus esset quas Teutus ille humano generi insensus genius,in summam perniciem excogitauit. adeo non utiles ad felicitatem,ut illi quoque ipsi officiant ad quod proprie repertae dicuntur,ut eleganter arguit apud Pla tonem Rex ille prudentissimus de literarum inuento. Igitur disciplinae eum reliquis humanae vitae pestibus,irrepserunt iisdem authoribus a quibus omia sagitia proficiscuntur puta daemonibus,quibus hinc nomen etiam inuentum, quasi PostvoViri hoc est,sesentes appelles.Siquidem simplex illa aurei seculi m, nullis armata disciplinis, solo naturae ductu instinctique vivebat,ec caetera
Nunquid obsecro Us verbis prosetarum vitia taxas, ansplas bonas artes prorsus iugulas sane illas .Eandem p sententiam paulo post asseverans,inquis, fel eissimos prorsus esse eos,quibus licuit ab omni dis plinarum commerso
abstinere. uod conflamas argumento caeterorum animalium,inquiens,ea isticissime degere,quae sunt a disciplinis alienissima. Afferens de illud Galli Pythagoraci,qui cum diuersas formas expertus esset, minuini vitas rhomines idiotas multis partibus anteponit dei ius ac magnis ece. Haec aute a Luciano tuo didicisti qui talibus argutiis,ec vaniloquentia sua deterret mortales ab o/mnes studio non tantum disciplinam,verum dc omni u antia, pr egioniss ge, neris cuius* vitae prosequed instrues nihil se tu esse in vita, magnopereve expetendis Qua enormi sententia avocat minus cordatos, praesertim aute iunio res rem expertes,ab omnibus studiis &honestis adtionibus Nemo em insuda/re statuit in perquiredis rebus,quas putat nihil aut pam retare. Et in quibus persequedis,plus impedii laetusites in eδsecutis cordii. umbre tales poti, vi exillimat esse viuedu easu ec sonuito prout res euensim dclinata rati
166쪽
sENTENTI ARVM MORIA DISCUSSI LIB. III. LxκIIII persequendu enixius ab quod studiu,genusq; vitae. Quapropter nullu Hacam perniciosius humano generi hoc cogitari posse censendum.
Haec aute in uniuersum de disciplinis protulisti,vem nec his colentus,singu Dias quoch particulatim incessere voluisti. De grammaticis enim ita scribis.Adeos accingar qui sapientiς sprete Inter mortales tenent, inter quos gramasci
primas tenent:genus hominu profecto quo nihil calamitosius, nihil amicta . nihil aeque diis inuisum foret,nisi ego miserrimae professionis incomoda, dulci quoda insaniae genere mitigrarem ecc.Hem ager quid grama ficorum vitia his carpis, an artem professionei ipsam cuius incomoda vis dulci quoda insa niae genere mitigari Quo capite etia nominatim,ingrate nimis taxas, ac insedes Aldum nos iu virum sane nunq satis laudatum: citra cuius contuberniucerte nunq tu tam bellus fuisses. Negare enis non potes quin Veneriis apud ipsum agens eu illius o sns ministra res,la utrach lingua multum profeceris Aldum inqua bonorum authoru primum restitutorem,graecae linguae pro pagatorem qui eam fere vetustate collapsam ac barba se obrutam, e tenebris exuitiprobatissimos illius authores undius publicando.Vitu eruditissimum ac optimu a literatis omnibus perpetuo suspiciendu taxast eo P grammatica sua
uties edideri quasi tu non idem effeceris, fere in omnibus lucubrationibus tuis. Presertim in Adagioru volumine e quod in dies sere locupletasti. Et quia
omnita scriptoru compendio gramaticam arte de nouo scribentiu studiose per legeret.Nec veretis virum tam beneficum erga studiosos,tam doetiim Sc piu, sancti sis moribus praeditum,tuums hospitem,ta velis nolis quodam tempo re tuum horum,fatuum re insanum dicere.
Postmodum deseendens ad poetas ita inquis. hil misus mi dii debet poe/ Etaetrameta vel ex professo meae sunt factsonis. quippe libem genus cis habet prouerbiu quorum omne studiu no alio pertinet,il ad demulcedas stultorim aures ridi meris nugamelis, ac ridiculis fabulis tae. Si enim poesis studiu, ut vis .no alio pertinet Q ad demulcedas stultoru aures e sane perspici est te his
verbis non vatu peccata: sed artis proposita fine, ipsius natura codemnasse, omni laude prosequendam Quam summe coluerut omnes antiqui,qui de diuinis naturalibus humanis prebus traetare coeperunt,omnia medrica ratione coscribetes ut Muisus, Ascraeus,Orpheus,ec post hos Homerus,rindarus mpedocles, re alii e plurimi.Est enim poesis tantae dignitatis iami opportuna. mortalibus ut sapientissimus Aristoteles, itidem de grauissimus philosophus, non dedignatus sit de ipsa arte opus insigne admodum edere. Perspectissimuenim est illam ingenuam Sc utilem esse,licet eius prose res illa quados abutan- utpote rem sublimem turpi materis,sordidis N indignis rebus appli cares.Sed quoquo modo per lusum excusantur. Sapit enim poesis nescio quid diuinumtic videtur quodam num is afflatu filisse comperta. Quod expressit
ingeniosissimus poeta-recte quidem,liis carminibus. At sata vates ec diuum cura vocamure Sunt etiam qui nos numen habere putent. Et rursus, in deus in nobis,agitante calescimus illorcis dibus aethereis spiritus ille venit.
167쪽
ALBERTI PII Sed quid hos commemorem quid opus est mortalm testimoniis ubi diuina adest Costat autem diuinum spiritum plurima ex his quae nobis reuelauit carminibus expressisse.Plutima enim sacrae scripturae volumina metrice Here eo
scripta versui maxima qusvmysteria patelaeta manifestu est.Na dc psalmo rum librum,quo nihil diuinius numeris elegantissimis Hebraiea lingua Histe decantatu, tu Hebraeorum tum nostrorum testimoniis est exploratissimum. Quid dieam de aliis hymnis εξ eantitas diuinarum laudum .ium a se tu ab aliis prophetis pati ratione editis Threni quoes Hieremiae prophetae metro constant.Multa praeterea Esaiae,teste Hieronymoivnsuersum quot volumen Iob. Et Cantica canticorum sapientissimi Salomonis carminibus dese ista sunt. Poesim igitur quam diuinus spiritus approbauit, re qua tot in volumi nibus usus est audebimus improbare dicentes ad stultorum aures demulcen das .idi metis fabulamentis re nugis,tantum adinventam fuisse F Praeterea transiens ad Iureconsultos sic inquis.Secundum hos proximus datur locus leguleiis,N haud scio an ptimus: quorum professionem nequid ipsa
pronunciem, lut asini nam philosophi magno consensu ridere solent. Sed ta/men horum asinorum arbitrio maxima minimal negocia transiguntur ece. Nequail petulantioribus verbis derogare potuisses iureconsultorum prudentiae:qeorum professionem asininam diceremota vitia pro Grum taxans. Desiade dialetaeos eum prosessione condemnas, quam rideri carpiue a phii losophis tam a vero alienum, q, eam proprie eorum partem esse asserant is ea enim philosophiam moralem versatur,dicens. Adiungamus his dialesticos, ac sophistas,hominum genus quouis aere dodo/neo loquacius 5 c. Et paulo post. Adeo rixosi, ut de lana caprina pertinacissi me digladientur: re nimium altercando plerunt vetitatem amittant e caeci Qua sententia est etiam perspicuum te dialemeam ipsam damnaret cum vni uersum genus ipsam profitentium improbes. Quibus verbis certe se uocas v. iuniores ab ipsius studioxum asseras illam vanam 5 inanem esse e versisque circa lanam captinam.Cum tamen circa disquisitionem veri a falso, certis qui busdam regulis versetur Quamobrem inter disciplinas utilissima ec serme ne cessaria est humano genetiicum nequaquis, commode vitam ducere valeat ecpraesertim honestam ac beatam, nisi verum a falso dispescere nouetit. Nee so . phistica pars eius quide damnanda tum quod ad disputationis promptitudisnem, ingeniique exercitationem non parum faciat inodosque di luere, tacauillationes veritatem adumbrantes refutare doceat . Ignarus autem quomodo illi nectantur, non lacile illos explicare valebit. Est tamen potius atot ingenda quam manu nocturna diurnaque perpetuo versanda. Sobrie enim est tractanda, nec multum operae aut temporis illi impendendum. Ne dum illam diligentius prosequimur, meliora ec scitu magis necessaria, praeteri mittamus. Graeci enim logices Atistotelis enarratores,volumina illam eo, plectentia. organum appellarunt, quorum tum dignitate tum necessitate, id
quod sophisticam tractat postremum obtinet locu ophistica enim sublata sophistarum imp tunitate, paralogizandi facilitate, necessitatem nullam ha bere videretur: vixque illius notitia aliquam afferret utilitatem. At quo
168쪽
sENTENTIARvM MORIAE DISCUSSIO, LIRIII. Lππvmodocunque res se babeat, in conquirendis parandisve Instriamentis arci Mesconsumere aetatem non debent,ita enim nullum opus unil perficerent Frustra autem paratur ad aliquem usum.quod nua ad ipsum deducitur. Logica autepropter aliud potius adinueta,q propter se vi illa videlicet utamur in velitate indagandat rebusi dignoscedis,quae propriam habent naturam ex sese, citra omnem mentis nost ae operationem . Lscet etiam in ipsis habetibus tantu esse negocio nostri intelle mas ministrare possiti set ipsam edoeere,vem ut instra menrum: non autem ut ipsa res csimhil se ipsum edoceat. Sic enim doceret doceretur careret doctrina ec ea polleret. Qui mn edocetur.ignorat quod ad discit: callet autem qui edocet id quod tradit Sed hα missa faciamus .
Postmodum ad philosophiam accedis inquies,Sub hos prode ut philosopia Gbarba pallio suerendi Ne.quie suauiter delirat, quu innumerabiles aedificat mundos,dum solem dum lunam,stellas,orbesari pollicristo metiuntur e dufulms ,ventorum,eclypsium,ac caeteraru inexplicabiliu causas reddunt nihil
Qq I sitates θω Et paulo post. Na nihil apud illos eri coperti. illud magna argumentum est tu, singulis de rebus inexplieabilis est inter ipsos digladiatio. Hi cum nihil omnino sciant,seipso ignorenti tamen omnia se seire prositis
tur ecc.Idw,uniuersalia,formas separatas,primas materias, quidditates edi cestates videre sepriaicant,res adeo tenues,ut nes lynceus opinor possit per . spicere s Et de mathematica agens,a s. Tum vero prςc ue prophanu vulgus asperonantur: quoties triquetris, tragonis circulis,ati huiusmodi picturis math
Haticis, aliis superinduetis,& in Labyrinthi specie confusis rec. Et paulo possu i desunt ex hoc genere qui futura quot pr dicant ex consultis astris, ac miracula plus et magica pollicentur &c Haec tu. Quibus philosophia ita e5. temnis .ec illi detrahis r ac si ars quaedam ludicra inanisl.dc pro sus vana esset. Cu tamen nihil sit pultatius,celsius, homines dignius Q naturae mysteria es templa se rerumq; causas indagare. Quod homini datum est ρος caetetis ani malibus i eum N ille solus mente prςditus sit. Quid aute prςst,ius,quid bea rius, q illam occupare eo in negocio,ad quod instituta est Prophia aute metis operatio est contemplari. Contemplatione enim similes efficimur supere esti bus intelligentiis r ec quoquo modo diuinitatis summi illius ει gloriosissimi totius naturae aut horis,participes. Quamobrem peril scite dixit ille . Felix qui potuit rerum cognoscere causas Quas dia philosophantes indagant non pro seclo somniant,nec falsis imaginibus rapti deliranti sed ex ptincipiis quibusda. tum natura nobis inditis,tum sensu collectis, per se quidem notis, quibusdam certissimis regulis ignotas causas perquirunt Ad quas dignoscendas humana mens pertingere potes: de quibus agunt,prout reS quas tractant, patiuntur. Quae eum tam vatis ec diuersς sint cversatur enim philosophia circa res diui nas naturales ec humanas) non putandu aeque exacte traetati omnia dignoscive posse,adhibito etia omni conatu,&diligentia Quamobrem nec philosophi de omnibus definiui,vel statuut eode paelo.Sed de quibusdam dubitantes,ta . tumodo quid vetis ilius,quid probabilius esse videatur,edisserunt. N5nulla autem magis suspiciat,ec admiratur in eoru cotemplatione absorptii q de illis
169쪽
tractare aut definire qui cst audeant Cuiusmodi sunt illa supercelestia,& pror sus diuinatad quae humana mens,ex sese attingere non valet. Lege lumen phi. losophis Aristotelem lege diuinu Platonem Plotinu, lamblicum Alexandrum Aphrodisiensem,Simplicium Averroem,cu caetera Graecoria, Latinoria, Ara, bul turba rite philosophantiui nihil temere eos asseuerare, nihil arroganter finire videbis.Sed de quibusda tirimodo ambigere alia admirari,quqda attin gere de nonullis aute,ut pote scitu Deilioribus. ad quae humanus sensus. iodustria,ec exacta diligetia pertingere potest vix statuere. De rebus aute subiis mibus ec arcanis vel minimu quid agnoscere prsstantissimu . Quare etsi no nullς sunt natura sua tenues,ec cit dicitur modicet entitatis, scitu tame sunt pulcherrimς 5 dignissimς uti sunt relationes,Idς ,eccestates, materfς prim ec caetera huiuscemodi quae tu derides: pr sertim in multa grauia ec cogmtu dignissima,citra illarum cognitione, perspici non valeant.Illa aut etsi sensu ac manibus capi,digitisve attrectari non possunt, non tamen contemnenda vel vi figmenta,aut delitia existimada.Mente enim sola conci utur rem essentiae dc proprietates aut accidetia dignoscutur. At queadmodu cscus de colore n5 recte iudicat: ita ingenio crassi aut non exercitati in contemplandis his quae a sensibus dimotiora,illa percipere non valent. Quamobrem dc damnant quod ignorat.Quod ad Mathematicos attinet ipsi nepe triquet is illis, tetragonis, circulisve quae ta rides tal eontemnis plurima evidetissimis rationibus edocet. quorum notitia opportunissima. Quinimmo ec quaeda etia necessaria,ad multa cognoscendat quorum subiectum longe prsatilius.
M Non soluin scientiis ic disciplina humanitus acquisita. veruetia in dogma/tibus theologicis seripturamq; mysteriis ec sensibus capiendis Quod testatur 'diuus Augintinus iis verbis Numeroru imperitia facit no intelligi multa mystice polita in scripturis,ut quod Moyses,Helias ec dominus quadraginta di
bus ieiunarunt cuius figuratus nodus nisi huius numeri cognitione non solui tur. cui sententiae subscribunt diuus Hieronymus, beatus pater Ambrosius,ac
magnus Gregorius,pluribus in locis pr sertim cum enarrent sententias seri pturae Iii quibus prςscripti numeri habenda est ratio ex quo dignoscitur il utilis necessariaque sit arithmeticae disciplinae cognitio. Idem perspicitur re de geometria dc aliis disciplinis quae isti subalternatura citra quarum cognitione non est in scripturis multa intelligere. Quomodo nai cognoscetur orbis viii uerS constructio, sacri tabernaculi fabii , netissimi tepli aedificatio ec sy, mettia, regionu interualla cui caetera omitta γ sine geometrica ratione s Quomodo firma meti ec cstoria positio luminarius solbs Iuttae,ae stellarum,in ipsis
dispositio motust aut quietis eoru ratio,vi quod orante Iosue sol a cursu suo deititerisiprster astrologica cognitione s Quomodo aut terraru situs marissec terrae dispositio sumitius locotu ec ciuitatu deseriptio ubi Nilus, ubi Eu, frates,ubi I igris,ec Ganges,sub qua plaga sit Aegyptus,Arabia. Media, aut Pontus , quo loco sita sit Iud .quo Chaldea,Cappadocia vel Syria quo Per sis.ubi Mesopotamia, quas terras sancti patres coluere. E quibus migrariat ad quasve peregrinati sunt prςter astrologiae ec cosmographicς disciplinae notis ctiams Multa sesterea quς de prophetis describimi nequae capiatur prser
170쪽
harum Ognitionem sed hς detestamento veteri. Verum e idem In nouoco. tingit in quo & de terrae laneis locis circinarentibusi aliis ter in Tyro. SP done Antiochaa.deis Aegypto tot agutur. Preterea diui Pauli peregrinatio,
nes quς in Asia quς in GKcia,quq in marinis insulis,quae in Macedonia. i. ro ec Italia gesse it, ubi sita Roma , Hispania, & caeterae regiones de quibus habetur mentio in ipsis sacris literis nequas cognoscerent sine astronomia dc geographia. Post aec quomodo psalmoria,hymnorum,lc cant , modulata ratio quoquomodo dignoscetur quom tanta extant in scriptura si mutas disseiphns prorsus suetimus expertes Quomodo dc arcus in nubibus es t eoili, tuti in signu diuini foederis cum ortalibus insti stellς perducentes magis ab sente in Iudaeam ec in spia luminatibus tot appa itionu ratio habetur cve alia praeterea citra omne perspeetiue cognitionem. Nam h classicit indoctio ad declarandia q vides necessariaeve sint mathematicς disciplinae. Etia ad sacra dogmata perspsci eda 8c setipturas intelligendas quae disciplinae c5, temnendς videntur ob id quod prima eoru sublina sint imbeeilliorat ea qui quid ab earum subiecta maletia detraelia est nobil Italis. Pensetur rationu eui dentia,& certitudine.Nee mirum si professores earum cuiuspiam, futura etiaquaeda praediserep sumant,longa dc diligenti obseruatione edom . Nais e probatissimi haec interiora eorpora,superiorum, testsul latione gubernari.
Quod qui abnuit,sensui manifestissima denegat. Quapropter licet illi de qui
busda etia diuinare audeat.nimiis sint,vel superstitiosilvaticinantes etia de iis quae illis diuinis eo oribus no subiiciatur. nec ab illis pedeat, de ipsis sta metes que modii ec de corporeis corruptibilibus , utpote de iis quς animis nostris insunt,a laeuitateve arbitrii prouentuti professoru est culpa,queadmo du dc eu aberrat in diiudicadis futuris,ei rea ea quae ex materia costantisaepius aute re qplurimu id faeiut.n5 doethinae aut artis vitium est sed ipsorum . Denis ad Theologos transis: quorum iustitutum tanta petulantia, in pro/ Ieacibus verbis insectaris ivt nec circulatorum lenonuve,aut cuiusuis damna artis professores magis criminari posses. Nec tame vacat aut expedit omnia tua r Arrequae in illos profers,ne aequo prolixius euadat volumen.Tot enim
iurgiis probris,ec iniuriis persequetis ipsos,ut me sit finis, omnel tua effun/dis eloquentiam in illis detestandis.Sed paucula ex innumeris recitabo.Inquis enim ipsos humani genetis esse pestes,ab humano e sortio prorsus depelle dasnpsoru familias in Turcas ec Saracenos cum eis cosictaturos oblegadas. Quo facto ala bene consultum esset rebus Christianis. tera omitto quae le/uissime ec pueriliter in eos eominisceris. Nam lectori si illa cognoscere volet, in Motia sunt parata. Summa autem omniu, quibus eos carpis, his capitibus constat. Primu,q, nouis quibusdam vocibus utantur,q, barbare loquantur. de dogmatibus Theologicis exactus edisserat quaestione sis vanas pertracter, Ad id p exaggerandum inuidiosa quadam oratione istulos illorum plurimos recitas romniat calumniose dc maligne . Perspiciat lector ea moriae partem ecludicet.Quos tamen defendere facillimu est. Et primum quod ad nouas voces attineti Si quis enim per singulas discurrat artes,sive ex eo genere sint,qus ad animussiue quae ad corpus excolendum pertineant, qua e necessitate, ad