장음표시 사용
281쪽
ALBERTI PII patitur.Quamobrem eu semper habituri sumus pauperes,quibus potetimus
benefacere, nihil detrahendum solennibus sacris.templorum deeoro. Nam post religionem christianam conditam non sunt effecti magis egeni mortalesil antea.Hissent Imo largiores eleemosynae contributae ec longe maior chari, vas erga proximu,s antra lux vetitatis illuxisset inudo Nihil igitur detrami pauperibus ob temploru extructionem ec illoria ornamenta Nai no negablaxem Dauid ec Salomonis tempore in illo numerosisssimo Iudaeotiam populo plurimos fuisse inopes Segenos.Non tamen ob id praetermiserunt magnis centisi mi rempli costructione, illius preciosam supellectilem di dedi metamnumera constituere, in quibus constat impensa innumera auri podera. Quis enim regum est tam opulentus,tam prςpotens tantiqῖ census,qua simile t luc5strueret,iami ingente sumptu perserret,in quo talia diuitiarum insumptu cNam Π er auti,argenti gemmaria,&cuiust rei ornamenta in sola murorure tecti constructione centum quinquaginta milia hominu praeter sexcentos, ec tria milia pr sectos septem annis perpetuo laborauer .Quantu e insumo ptum in eius dedicationem His p dignoscitur il tenuia a infirma sint quae a populo Chtistiano circa diuinia cultum impenduntur. Quocirca manifestum s pr posterus fiaetis eum deterres ab his minimis quae prςstat, cu potius esset ad maiora incitandus, presertim cum hoc tempore proh dolor tantia huiusce modi studium tantu illa pietas refrixerit ut paucissimi sint vel nulli qui noua
templa construant,exornent aut muneribus preciosis locupletent,vem potius halio seculo constrivsta re ornata,nunc corruut aut vix reparantur, donatiaque
illorum sacrilegis manibus diripiuntur.Quisnam qu o ut non tantu de proε Phanis dieam sacerdotum aut antistitu hoc tempore huic rei studet ut par AlcCum tamen intetim ex censu ecclesiastico arces,palatia,villas,hortoS,serarui septa diligentissime ad suu eommodum 8c voluptatem construat, de ecclesia autem exornanda vel extruenda aut nulla aut vi ima fiat Quaestio. O uis orae, autem exornanda vel extruenda,aut nulla aut vi ima fiat quaestio. Quis prae terea principum,quisve regum nunc templa aut monasteria extruit, dotat aut
exornat eorum opulentiς ec magnitudini condigne, Quis omnipotenti deo, cuius sola gratia regnant ec fortunis tam abundant, munera offert decentia cCum tamen omnes solliciti sint, caeteris in rebus cuncta agere pro ipsoru di gnitate displendore.Tantus autem est circa diuina neglectus, ut, nisi extarent monumenta maiorum . quael priotibus seculis ab ipsis mul amagnificentia
ardentit pietate costructa sunt iam sere nullum esset videre teplum augustindonuve munificum & illustre. sed vix sacella re aediculas quae pro ingentibus
templis, ec ornatissimis praetetitorum temporum nunc a quibusdam minor notae hominibus non prorsus pietate vacuis aedificantur potius il a procerisbus aut principibus . At contra quod ingemiscendumJ multa est: inspicere
qus destruutur,crematur, loss aequatur populariter deprςdaeis eorum orna, mentis ec supellectili censuque 5 possestionibus oecupatis praesertim In Ger
mania nephandissimoru Hereticorum scelere dc eulpa. Vnde iure flebile illud carmen proferri possit. O amor,o pietas nostiis male cognita seelis Itidem factitatum est Augustini tempore a Donatistisia Aphricaec posterioribus
seculis in Bohemia a Uvieleuistis ec Hussitatus : iccirco nequae hic lapis a te
282쪽
Vel si te tanta pauperum commiseraso angebat ut invehi cogereris in eos X qui parciores sunt m elargiendis eleemosynis,laxaret qui opes insumat caete tis in rebus minus opportunis,satis latus tibi erat campus ad dicendia aduerosus mortalium luxuriam in couiuus,in cultu corporum, in struetutis domu in venationibus,aliisve voluptatibus,quibus 8c patrimonia eroduntur homi
nest mollitie de luxu contabescunt,corpora debilitantur,ec optimi qui ψ mo res prostigantur.Edocendus in his pr scribendos esse sumptus, redundatiam tollenda,vana omnia dc superqua pr Ideda,frugaliteris vivendu Sc quicquid opum in illis cosum tur in eleemosynis distribuendumivociferado, Quorsum tot obsoniorum genera ' quadrupedum ausu,pisciu .squama, cortice, crusta, testa contectorum tot fereula,tot liquamina tot salsamenta,tot place se tot bessaria ' Quorsum tot compotationes tot selecta re prosola vina perquir tur Quorsum tot mollis ec sumptuosa indumenta ic non unius generis msed diuersorum Quorsum tam preciosa ec vatia supel Ira vasorum auri argeia, precisis lapidis tot aulea,tot tapeta, tot strata, tot cortinς sitico 5 auro cootextae Quorsum tot pelles tanto pretio apud Sarmatas ec glaciales Scythas perquisitss' Tot annuli,tot gemmς,tot signa, tot tabulae Quorsum tot domos instar palat i cum laquearibus inauratis ' Quorsum tot eanes qui ad venationem aluntur Quorsum tot equi phaleratis' Quorsum tot aues ad aucupiuihus omnia superflua sunt,nec ad naturae necessitatem pertinent: In quibus tamen immodici ac perpetui sumptus fiunt,quae si in usum pauperu conuerteretur , plurimis opitulari possent. At quae in templis aut monasteriis extruendis imo penduntur,paucis de vix semel venditis omnibus omamctis temploru, illa tibi erant taxanda ει censura notanda, no temploru cultus. Sed ad ea nospectas. eum tibi bellum non sit eu prophanis rebus,sed tammodo eum factis ritibus, impiis eoru ministris.quapropter probanda calumniatis improbanda ρογtetis,de illis enim taces aut vix mnssitas.In ecclesia meis alitem inibus carpe dis omnem eloquetiam presundis, omnes ingenii neruos extendens. Haec de templis N eorum donariis.
Reliquum est videre dc quae In funetibus re iustis quae desum his N latur Y
carpsetis,quae omnia in templis peragi solentan dialogo siquidem cui titulus Funus,omnia detides codemnas 5c carpis proeaeissime tat ec dialogus, cuἱ cupido incesserit illa videndi ipsum perlegat. Na recitare illa esset morosum non minus ct superuacaneum.Vnu tamen di m tm referat Rogo animaduertas tua verba,& u pia sint tu ipse iudie .Inquis enim, Mox inlaeta mentio de sonitu eampanarum,de incenati s ec anniuersariis, de diplomate ec remis. ne peccatoru emenda 8cc.in colummoshq maligne hse profers ec subiicis nducens allocutorem aegrotum ita dicente, Tum ille mi pastor etia si nulla sonet campana si me uno sacro funebri digne is, plus satis etit dic.omitto re liqua. Quid autem tibi velis eu dicis de diplomate dc remissione peceatorum
emenda,explica. Nunquid & hanc lautis notam catholies etale ut vendat remissionem peccatoru quis edicat poenitentibus eleemosynam ec orationem
quibus precata indulget Nonne id est rationabile ec probatum inscriptura
283쪽
ALBERTI PII dicente, Eleemosynis redime peccata tua.None opus illud Otigene teste pro prium poenitentiu es It superius dii tu est Cum igitur pia mater ecclesia promenis filioria redimedis liberaliter offerat altissimo thesauros spitit ales apud
ipsam reconditos calumnianda est,re pro tanto beneficio tam magna ingra/titudo repededa Quod autem ais de sacrificIis quae in tricenariis,ec anniuer sartis,cadauemve depositione,magna pietatemvi suprema officia offeruntur omnipotenti deo ad expiandas animas defunctoru . no exist mo multa esse di. ceda nec proueheda est talis disputatio. nolim existimare te,etsi secus verba
tua indicent, ex his esse qui aut purgatori u denegat. aut asserui nullo pietatis officio mortales opitulari posse animis defunctoria illos subleuando a poenis eorum sceleribus cu viuerent debitis,ut Arriani l retici senserui re pleris ali ,
hoc non solum affirmantes emetia nec a beatis sanctoria animabus auxiliati
posse quin destitiatas poenas perperiantur . quae sententia si vera fuisset nunqsaneti patres tum veteris, tum noui testamenti tanta curam & diligentia erga lanera adhibuissent.Non enim magnus ac sanctus dux Iudas Maccabeus obi
tulisset pro his qui in bello ceciderant, tot milia dragmarum auri in templo Hierusalem altisssimo. Non diuus Augustinus funus sanctae matris Monteae apud Hostiam Tyberinam defunctς tot adhibitis precibus ec sacrificiis pere. pisset.Nee sibi mortuo a suis clericis eade fieri exegisset . Inquit em libro C sessionuax.Nee in tala precibus quas tibi fudimus,cu offerretur pro ea fac in eium precii nostri iam iuxta sepulcrum posito cadauere fleuimus ecc. At com probatu habens huiusmodi cio animabus subleuandis commodissima esse illa peragi voluit.Id nas pluribus in locis attestatur. Inter quae in qu moni bus Dulcitii ita ait Non negandu defunctoru animas , pietate suoru viuentiure leuari cu pro illis saetificiu mediat oris offertur, vel eleemosynae in ecclesia fiunt. iuersam nais ecclesia consueuisse pro deliinetis supplicare dis vacare non posse certissimu.Non item beatus pater Hieronymus, episcopis sanctissimi ec sacerdotes,monachis innumerabiles in funere ditu Paulae tot officia dc preces prςstitissent,quae tamen refert ipse Hlaronymus in Epitaphio ipsius narrans & funus illatum in sepulcru manibus episeopom,aliis etiam episcopis ac sacerdotibus ante funus cu lampadibus ec reolis accensis pr edentibus, totis magnis precibus interpositis ic hymnoria psalmodiis:qus profecto vana fuissent si animabus a corpore seiunetla nulla comoditas afferri posset. Idem quois Hieronymus non ita aeriter inuemis fuisset aduersus Uigilantiu asso
retem vanu eme ec superstitiosum tumulati apud me otias martyrum: cuius sentetia resellens,docktissimus pater probat id esse opportunia dcvtile ut ipsoru precibus adiuuentur: necnon eoru qui in basilicis in quibus reliquiae illotu co . dunttiz.precantur omnipotente Beatus quot Augustinus no scripsisset libitide cura agenda pro mortuis,in quo preces sacrificia, et remosynas ad animaria comota suadet ec hortatur esse perficienda.Disputans etiam ac edocens,quo
modo Me illis proderi possititiinter caetera haec circa finem voluminis dicit, Non existimemus ad mortuos pro quibus curam gerimus ipsam peruenire, nisi ' pro eis siue altatis,siue orationu, siue eleemosynatu sacrificiis selenitex
suppi mus,quauis no pro quibus fiunt,omnibus prosint,sed his O quibus
284쪽
XXIII dum viuut comparatur ut prosint dce. d est non in inferno constitutis, sed in purgatorio. Illi enim non in mortali peccato decedentes, comparariat sibi in uentes ut illa eris prodesse possent Et rursus in Enchiridio.Non igitur ista quet defunetis comendandis frequetat ecclesia, illi apostolico sunt aduersa: de quo dictum est,Omnes aute astabimus ante tribunal Christi. vi reserat unusquisisse du ea quae corpus gessit. quia ec iam hoc me filum quisl cum in corpore viveret sibi comparauit ut ea post ni ista prodesse. No prςterea antiquis imus
pater Dionysius in libro Ecclesiasticae Hierarchi .de huiuscemodi oniciis p ilandIs aliquid edoeuissis quod tamen diligentissime fecit, declaras quomodo de. illa fieri debeant, utilissimaque sint.Non beatus pater Ambrosius in obitu Satyri fratess. ec eaeteri patres illa peragi voluissent si vana ei ne re nullius utilitatis.Sed quid hos ero eu sanctissimus Euagelista Ioannes apud Ephe
sum decessurus aut alio transfertam ad e lesiam se transportari voluit ac in illa recondi Nec in veteri testamento toties scriptura memoraret populum Israel planxisse in morte patru tot diebus θω.si talis fletus non fuisset como dus eoru animabus pro quibus sebanti quamobre interprotur ab enarrato
tibus planctu illum fuisse preces ec iusta quae defunetis proabatur.Sed plus
aequo immoror in re nimis manifesta. Ex his enim est apertissimu morem tacisolennia exequiarii apud Christianos tam antiquu,tam usitatu tam comunem
fuisse ut ab apostolieis vitis prodiisse non sit dubitandu.Cum igitur ad expia tionem ipsarum multa peragi possint a superstitibus prisertim in sacrificiis ecprecibus offerendis altissimo eleemosynis φ erogandis q rationabile, qua coinuenita fuit certos dies constituere ad id perseiedu,quibus admoniti necessa siec amici pauperu desum horia haec prinare memores essent,id pKsertim ter in anno secundum quod ipsa tempora i isties distinctione reuoluutur . videlicere hebdomadae,mensis ec anni. Hine statis diebus iusta persoluuntur defunctis. Hinc septimae,trecenatia,N anniuersaria instituta,in quibus non est videre Oinueneris arguendum aut ridendum.
Quod autem ais de campanis, quid Ec eorum sensius tibi obstrepuit vel interlegente impedivit ut nee illis tam pepercetis Tranquilliores profecto so Gissent aures tuae si ismaelitarum terras ineoluisses q Christianorum Nunquid
delicate Desideri eampanam ususprqter ratione est inductus Nonne vides eam magnam opportunitate. Non enim sine aliquo tinnitu aut bombo ad moneti potest populus ut eoueniat ad rem sacra peragenda,audiendave sancta concionem,quibus de causis ec dominus in testamento veteti iussit tubas duoetiles confici ex argento quibus sacerdotes canerent ad c5uocandu popula ad te diuina de alia munia pergenda.Dominus quot Iesus in Euagelio prinicens multa futura cu ipse filius hominis vener i iudicaturus muda uniuersum.inter cetera,inquit,se missurum angelos suos cum tubis N voce magna ad cogre gandos electos a quatuor ventis N a summis cclorum usis ad terminos eom. Cum igitur necessaria sit aliquod tale instrumentu constriis, nullia certe coomodius reperiri potuisset ipsis campanis, ad quas pulsandas no est opus m gna arte vel industria eorui bombus longe lateis diffunditur . Ita ut etiam
valde distantes illo excitari possint,suauisis e st dc iocundus, alacritates N is
285쪽
ALBERTI PIItitiam spiritale attestatur fideliu . Quaobre crediderim nec fuisse umetu citra omne sancti spititus afflatu. Na antiquissimus pater Paulinus episcopus No. Ianus vir doctissimus ec singulariter pius ad que tot Augustin=o Hierony, mus scripserur epistolas,earia usum in ecclessa primus inuexit. Quid et si dixei rimus eam strepitu ec bobatu aere caliginosum discuti, tepestat est arceri,do nequissimas potestates aereas detrudis' uti gaudent cantionibus ad libi dine oc voluptate prouocatibus instrumessi quibusda ad id institutis, ita tris statur nec ferre possunt, natus,eantilenas ta strepitus ad glotificandu omni, potente costitutos. Quodsime esseris inquiens si aures haberent id eotingere Posset: at vi auditu careant quona modo strepitu capanaru deterreri possunte Patiter ego te ridebo no negaturu Apostolu pHespere mulieres in ecclesia is latas esse debere propter prς sentia augeloria,cu tame no magis corporeo visum diti sint q auditu, sed viros pariter careant. Pr erea omnipotete dominu litu fuisse suscipere fumu & nidore holocaustora in odore suauitatis,cu tamenec oculos nec aures nec ullusensu corporea habeat. Quocirca est intelligere metes incorporeos prςsentes illa quς senis no capitit cognitione intueti posse quibus ec gaudeat h. itilletur. Na ec exploratissimu est illos igne torqueri lccareere insertii cocludi,quauis incorporei sint. Induistus igitur mos campanas pulsandi in exequiis ec iustis desuetoru persoluedis propter causas adductas, scilicetis exestetur ac pr moneatur necessarii unt etenim veluti exclamatori Psda voces defunctoru ad illa prsata offleta eoru ope implorantium, ac si diceret,Miseremini mei salte vos amici mei necno ad ipsoru dolore laniendum attestate illo sonitu leto defuetum n5 periisse,sed immodo in dito obdormisse resurrectum in die ad ius diu. Nal re Pauliis Apostolus de defuncti, agens semper illos obdormire dicit,no aute mortuos. Sed de his hactemis. Na ἀ lo, gius progressa est disputatio nostra a putaremus. nimiru, cu no latu de tem ploria utilitate, eoru* omatu Alseruerimus,ueruetiam eu Me de cultu latiam operibust misericordis,deis sacramelis N ritibus antiquς lagis ae euagelli e prs terea ec de sacerdotio id iustis quς defuneri persolutitur,campanam etiam tinnita. NaeshF omnia eode argumeto coplexi sumus. Aliud aute ob male riae cognationem huic proximu par est iam pertractemus. Manifestum enim templa ut plurimum exornari signis imaginibus ac tabellis quς tu taxas: par,
ctorum ec sanetarum veneratione. Lib.UIII. Luribus nempe locis venerationem quae illis tribuitur carpens,multa obloqueris improbans morem id facie di uti superstitiosum ec erroneu . In Enchisidio quippe multis verbis detestatis honore qui signo sanctissimae erucis tribuitur simulacrisis domini Iesu ec sacratissemae parentis eius ac sanctorum. In cuius negocii calce in haec verba prorumpis. Pudet me reserte quanta se
perstitione pleris istorum 8bseruat has cs monialas
286쪽
Pauli verba ad Hebreos t adorauit fastigium virgς illius Sc.inquis. Intaria eo tempore abhorrebant ab adorandis vilis rebus ereatis, soli deo hoc honoris seruantes. Cum hodie repertu sit exsupernaturali philosophia ligneam statua eade adoratione adorari qua adoratur aeterna trias, i quisq est cuius aures hic offendat sermo.Cu undis in multa producantur offensiva piaru aurici 5 c. Alia loca recitare praetereo tum ad vitanda prolixitatem,tum quia ex respou sione ad ista caeteris omnibus abunde sati Setiam non dubitamus. Nais Se de hac materia epistola nostra priore occasione loci digressi, aduersus haereticos
huius tepestatis quaeda disseruimus,quibus solis Cni fallor colatari ae reiici omnia dicta tua possent modo opportuna ex factis ibi fundamentis eolligere
tur Attamen nunc tecum agetes ex proposito idem negocium tractaturi. illis
praesuppositis cne eadem pluries reperere cogamur calumniosissimis dietis inis particulatim respondebimus. Quibus disputatio illa magis illustrabitur eo quaestioni plenius satisfiet discussis obiectis,ec omnibus, si qua ambiguita
tem inducere possent,praetermita diligetius priori disputatione explicati,diis fusius declaratis. Primu autem Me ealumniosissimu dictu tuu exam nandia quod tam asseue/ Branter profers ac si illud esse veru ex sese pateret, vel tu euidentissime demon strages. Cu tamen comentitiu prorsus sit a rei essimam ad detrahendu vene rationi sacram imaginu,ostendere volente idolatras esse qui id faelut eu rei viliac emortus eum cultum tribuant, qui soli summo ac omnipotenti deo debetur. Horreseit prosecto cuiuis Christiani animus, Naures tantii nefas audire non ferusive quicq manibus effletu naturave productu latris cultu adoretur. Nec
enim quisq tam tardus est mentisve hebes in Christiano populo, qui signa dehatuas veneratus,assierat si tite interrogatus Herso se statuam aut imagine tau deum adoraret sed omnes profitebatur iplam summu deum quem mente pia de fide instituta suspiei ut adorare cultu externo sub imagine quae ipsum proentat. Na cut inquit magnus Origenes super Genesimῖ qui viderit ima.
ginem alicuius videt eu cuius imago est Et si enim genu flexi homines coram aliqua im ine aut triumphali signo glotiosissimae crucis precantur,no tamelignu illud siue aes lapidem ita figuratia adorant, sed summu deum colunt, que sensibus conspicere non valentes imaginem ex instituto illum referentem
Venerantur adorant non in illa sistentes. aobre dc censendii nemine interno
illo cultu, qui latria dieitur, Sc soli deo debetur vlli simul aero tribuere via Omulacru est, sed illi cuius archetypum id similitudinem gerit. Quis enim hoc
credat quod auro siue aere,aliove metallo fusum sit,lutove effictu aut scalpello e marmorc lignove educta,vel ascia lima, dolabra malleol formatu.aut colo/ribus linearum veru deum esse, in artificus mauu facultatem esse diuinu nu men constituere: Ut enim commode ait Flaccus, Olim truncus eram ficulnus
inutile lignia, Cum faber incertus ligna faceret ne priapum Maluit esse deum: Deus inde o eis. Verum si diceres externo cultu ipsis imaginibus eosde nores tribui qui summo deo Iam tibi responsum est illis no tribui eos honores sed numini ad quod referivitur. Externus nas cultus ad inisnu re*rtur quo
287쪽
ALBERTI PII ipsa diuinitas colituri externus autem pr stari non potest nisi loco tempore de te quapia sensibili proente: quq si instituto similitudine quada decenter te R. sentaverit ipsum numen quod per fidem mente e5plectimur,oportet illud eo . lentes sub eius imagine externo cultu ipsi simulacro eosdem honores tribuere. Cui tamen quantia ex sui natura nullus hono reueretia, aut veneratio tribue, retur Cum tamen uniuersa illa ipsi numini citra omne imaginem nihilominus impenderentur quae N coram ipsa imagine prsantur. Sunt etenim quinam signa ritusis externi subiereonem ec obedientia indicantia,quibus Usstantur munia in reddendis honoribus summo deo diuis ae etiam mortalibus in potestate constitutas vel eorum dignitati siue beneficentiae conuenientibusr quae ec si illis omnibus exhibeantur, non tamen ex aequo amiso illa proantiu eos veneratur sed multo maiori videlicet cum in faciem prostrati deum adorant. 4 cum aliquem diuoru eisdem signis venerantur,ec multo minus cci mortalem regem,parentemve aut studiosum que piam magnis honoribus digna colurnec tamen aliter fieti potest cum non ad certam regulam cuilibet condecet emtae exteriora signa institui potuerint. Nullus tamen externus cultus aut re
uerentia prvilari potest par interno illi latriae cultui qui soli altissimo debetur
pleniissimo iure,non solum propter immensam illius dignestatem ic maiestate, veruetiam ob incomparabilem 5 summa uς nee exprimi potest erga nos beneficentia ec bonitatem, tum quia eius munere ex nihilo eoditi sumus per 'petuoq; seruamur, tum ec quia perditos nostro scelere εξ ingratitudine indiscibili per mortem dc innocentissimi sanguinis filli sui effusionem ad pristinam gratiam' restituerit. Nee profecto tametsi toto corpore nosmetipsos in Lesem Prosternamus proni p semper simus orantes debita adtac reuerentis,illu proosequimur e nostram seruitutem ei obnoxiam satis profitemur di sed illam his
obsequiis corporeis indicamus quς praeliari possunt. Cum parem ac debitam ,
quail attingere valeamus .: Est enim latriae cultus summus honor max mal reuerentia quae tribui deflbet tantu illi summo ac prscipuo domino,qui cultus mente tantu vix quoquc modo attingi potest,ec potius in stuporem eoueris,contemplante celsitudine diuinam ec proptiam humilitatem ae obligationem nostram erga illam, qua confidente ad eam colendam accedere posseLatriae autem cultus externus noest nobis praesctiptus praetere in iis quae ad mysteria peragenda ab ipso iusti tuta pertinent.sed illum prstamus rem diuinam agentes nunc genuates, interim prostrati, nonnuna stantes ,quandos etiam sedentes . Ipsa enis genuflexio non tantu domino tribuitur, quae nec semper a sacra agesibus tribuenda. Quinimo Necclesiastica lege quandoque cautum fuit ne diebus d minicis vel inter pascha dc pentecosten liceret orare genusem. Quandoquide id poenitentiu potius est indiciu si l antiu vel glotificat tu deum.Genu secti, mus etia prophanis regibus re caeteris in republica gerentibus magistratum. Genu fleetimus sacerdotibus,sisti : parentibus genu flectui, reserui dominis. nemo tame ob id adorare illos latria dicitur Licet qusdam vera adoratio A. Nam ecferiptura ita loquitur Ut cum Iacob ex Chaldςa rediens, tire genus ectens adorauit Esau: ec Abraham filios Het. Loth quoque adorauit ange
288쪽
DE IMAGINvM CvLTU LIB.VIII. XXVI dc pluribus aliis locis scriptura exprimit adoratos esse Reges 8c honimes et cum Abigail adoratiit David,d ipse David Ionatham dc Saulem ac meretriciu Salomonem ecciSiquidem venerationis honoris p signa sunt hςc,non latia a doratio.Quamobrem nec cum genu fectamus imaginibus ec signis,illa adora re dici debemus latria,nec eum honorei u tribuere illis rebus sensu caretibus sed omnipotenti deo per illa signato Cum eadem adoratione imagine ec imagina tum Veneremur:quemadmodu dc eadem Ia a colitur Ctasti humanitas cum diuinitate coniueia,quq si separatim hoc est diuerso actu coleretur nequa a talis honor vel reuerentia ei tribueretur, sed longe minor ut eduli cultus,ita re materialis imago .Lice ut imago est veneranda sit propria reueretia dc aetii , pro pter id quod refert, non tamen eade adoratione cottaa,quasi simul cum re qua representat adoretur. Nant uti imago est in illa sistentes mentis nostrς opera tionem,nec ultra progressi ad terminum videli Graticme cuius ec illam veneramur ipsum aute propese adoramus is summus honor nequae ei cog ruere ρομtest,quanto aute minus si secundu naturam suam cosideretur, qu nil aliud est
g talis maletia eo pacto figurata.No aute ignoramus ipsam se a illisum ducta nil aliud esse q aut e se quada qualitate aut respectu adhuc imbecilliore. Quamobrem dc si sola effigies starus cuius a cernatur ingenius artificis, os illa perfecit suspiciamus,utpote qui eduxerit vivos de marmore vultus. Atta men si ignoremus quid signet nequaq illam venerabimur sublata enim signi si 'catione signi nulla veneratione digna censemus quς illa fuerit, etsi ea cha. ram ac preciosam habebimus ob artis praestatiam qua formata sit, vel malefici nobilitatem.Nant si status Theodosii Imperatoris ab Antiochenis euerse principem non retulissent, quail ipse tam vehementer conditatus fuisset,ut ciuitate ipsam omni dignitate re ornamentis spolia itideis illa despieda vel euertenda cogitarit,cu tame causa fuisset cognita, aeatus tu proma facilitateritu sanetisesimi sacerdotis opera pro civitate legatione obeuntis omne eidem poena condonauit.euius rei meminit diuus Chrysest. cionibus suis totu negociu enarrans,
ec plurima in ipsius p incipis laude dc sacerdotis diligentia ac prudelia referes. Ex his apparet quod eu cognitu Metit statuas reproentare illud ad quod institu
sunt,utputa dominu aut herou alique,tur emereri propter ipsum signatu,quod argumeto est pios mortales eas in se no coler sed id cuius pu gerut .Quaota
re dc artificis ad id indicata signoru capita diuos resertu diademate insignissit. Si autem diceres iis rationibus patiter defendi posse morem gentra sua ido Ela colentium inquiens, illos non simul cra ipsa coluisse, sed numen illud quod simulacris repraesentari intelli gebant,nanv ec nonnulli eorum teste Augusti,
no in enarratione psalmi nonagesimisexti ta causam suam tuebantur.Non ego
illum lapidem colo nec simulacrum quod est sine sensu nec animam habet, se adoro quod video ec seruio ei quem non video, numini scilicet inuisibili quod praesidet illi simulacro,respondendum quaestionem hanc aliam esse ec longe diuersam ab illa de qua quaerimus, quae est Christianos venerantes imagines non illas ut imagines sunt cultu latriae adorare:quemadmodum tu illis obiicis ae cens,inuentum esse ex summaturali philosophia ligneam statuam eadem adoratione adorari, qua adoratur serna trias,quod demonstrauimus falsissimum ec
289쪽
ALBERTI PII ea iuniosesimu AJe.Hec aute quinio est an gentes culpande suerint ob id quod idola ec simul aera coluerint ii tamen fatisfacere cum no se multu dissicile non grauabor Scilli respondere.Ad quod agendum primu dicam non detestandas fuisse gentes idolatras, q, numini quod mete concipebant,simulacra costituerent illud reseremia,cum nulla lege id cis inhiberetur: non quide naturae. Nam hoc ratio ipsa naturalis noti dictat, e ex principiis ipsius colligi potest lic re, nec conuenire rem inuisibile ec ipsum numen incorporrum Decie aliqua sensibili repromtareita cotrarium colligitur Pariter nec ulla lege scripta illis vetitu fuit Constat enim hoc non interdictum tame ante legem per Moysen traditatu ad quam Sc tantum populus Israel obstrictius fuit Etenim prioribus hoc inhibi tum fuisse, sillinitur nec verisimile est,quis veri de cultum haberet. Ex quo conuincitur non idem esse idolatrare,quod simulacra habere dc venerari. Quo circa 8ι consentaneu est, cum omnipotens dominus pluties se ipsis patribus sub sensibili speeie indicasset ad e seruadam memoriam visionis ec iam, illos qu dam signa sibi constituisse illam reserentia: sertim cum nec eo tempore ad huc literarum charaeteribus ec scriptura res memoris mandaretur Nihil enim
scriptum suis. legimus ante legem Moysi tradita.Non igitur culpantur gen tes propter id quod simulacra secerint,nee idolatrς dice ς sunt Si em id esset,
oporteret illos qui solem,lunam aut stellas,columve aut aethera aliasue partes uniuersi adoratat, vel nunc colunt absis omni simulacro,quibus non egebat eoi corporea sunt dc ex se sensibus reproeni r idolatras no esse nec delectrados.
F Cum igitur H his rationibus demonstratu est gentes,no sint dicendς idola,
tre eo φ imagines ec simulacra fecerint numinibus: alia oportet assignare rati nem illoru eu ς tam acriter ec seuere in seripturis condoratς.Illa autem rapti mit Apostolus primo ad Rom.inquies, euelatur enim ira dei super omne impietatem dc iniustitia hominu qui veritate dei in iniustitia detinis quia quod notu est dei,deus illis manisestauit Inuisibilia em ipsius per ea quς lacta sunt intes lecta cospici utur,sempiterna quot eius virtus ec diuinitas,ut sint inexcusabiles, quia cu cognouissent deti no sicut deu glorificaueri ,sed evanuerut in cogitationibus suis ec obscuratu est insipita cor eoru,diectest se esse sapie in stulti faeti sunt,ec mutauertit glotia incorruptibilis dei,in similitudine imaginis corrupti bilis Mis id volucria,& quadrupedu ec serpetu comulares veritate dei in metaesu, coluerut ec serui a creatu poli' il creatori e est benediet' in secula pro pter quod tradidit illos deus in reprobu sensum dc in passiones ignominiς ecci His nepe Apost apertissime declarat quo in ptimis idolatria cinet:simuli aporit causa, propter qua mortales in ta execrabile errore plapsi sint qa scilicet mutarunt gloria incorruptibilis dei, in corruptile creatura, ec vetitate eius in metactu,seruietes creaturς pius a creatori illa existimates esse dem dc adorates t ipsum:vem aut deu qae naturater cognouerat,colere reliqueruta cui impietati nulla potest ei e par posthabere inqua creatore ec pro illo adorare creatura colus infanda sceleris nec preteriit Apest poena a Go illis inflicta reserre, inquis, Proseter hanc iniquitate traditos fuisse in reprobu sensum,ec in passiones igno. v re ens turpia dc enormia n ρος probabis: missi sunt Causam aut i usta execrassi err 5 tavressit,cu dixit, Quia cu cremuissent vetitate dei sempitre
290쪽
DE IMAGINUM CULTU LlB.VIII, CXXXVI.
tins eius diuinitate illa in iniustitia detinuerat evanescetes in cogitationibus suis.Propter quod obscuratu fuit insipata cor eoru ec stialti faeti sut,eu puta xut se ee sapietes. q potest ee maior ametia q creatura credere esse deu,revem creatore cotenere,illai P deo adorares' Quo aut detinuerut veritate in iniustitia praue inqua inuetes eg cotra lege nature, cu tame haberet vera dei titia.Idolat igitur sv psi' 'ost.setetia a veritate dei i medactu couerint,ec si poli' seruire volui creaturri u creatori. Illi aut in huc errore prolapsisutis deu naturaliter agnosceres illia tio glorificauerat ut par erat,nec gratiaSe rutuli se subdetes,sed aduers' lege naturrisia indita isque vrietes supbia elati vana a cordiis eoru excogitata adorare cceperui. uaobre illud animaduertendia, reterea quod agnoscetes deu no situ glorificauertit viveres secudulege ab illo eis indita,i Idolatria delapsos esse,ec a ter idolatris crime i pas siones ignominis.&c. Ipadς igitur getes de idolatres dieως qa falsas opis
niones de deo que naturaliter cognouerat induertit,mutates veritate dei i me dacia,creaturri poli'q creatori seruietes,iiisl etastis idolatria,tio aut i simu lacroru eostructi5e:q si vero deo ab ei'cultu no recederes erexiss&,no eqdem idolatrassiet illa col&o.At qa illa vel mortali Dextruxerat, Vel dςmoniis,auti tata demetia deuenere,ut ipsas res corporeas ec manufactas putaret effectos veros deos idolatria c5misere,no satis disquiretes quo lapis aut lignu ec emortu res de' effici potuerit, vel qbusda stipstitionib' nisi ritib'pactisvi eum demoniis de qb' Trismegist' i Pimadro id fieri posse ereines lapide aut ii
vanitatis poenas daret,ipsos lalliae ludibrio habeti a sallaeib spiritibri locis busda assidctes ipsis idolis N statuis,ut in Delpho apud Apolline,in arenis Libyς apud Ioue Hamone,i Antiochia apud Daphnid i idauro am seu lapiu,re alii aliis locis resposa aut p sonia avtvoce daret,islsa tameis plurimuvel ambagib'ripssa re mille inuolucris referta reisue leui brac icostati blaeseripta ut poeta Re Nnmςa Sibylla Horaedas canit abages atro remugi obseuris vera inuoluta.Et lati ductit ad illaetu ostia cetu,Unde multotidevoces tala Sibylls.Et illi neς ad ipsa Sibylla,Hie ego nal tuas sortes arcana fata,Dieta meς gMi ponariali ius ne nota mada, Ne turbata volet rapidis ludibria velis.Ipsa canas oro dce.Nas his modis mortales per resposa ludificabatur,qutadmodu euenit Epirotaue resposo ql sicuersu,Aio te Aeaeida Roman vicere posse.ec Crsis,CNf'tra res' hali maxima regna Net.Neamitu i s d mones abigua res disse,cu ipi futura dc eordis secretiora nequcerto agnoscere possct ec si q vera Diceret vel ex talestiuis aut ex causis illaidicare leti 'aut alio mo dno γε id pmittete,issoru cognitione accepisset,q invera cuseplassedi cupidine detinere mille inuolucris obtenebrata referemt,isequentissie in aedituoru opa 6 fallaeia pstigiis silmstaridebas ab ido lis rasa dari, q in cometitie ab illis tradebaAsed hς oti fallacis qualestus esse siue d oesoru siue holm sublatς sui inficio aduet' dfii Iesu: prieipe huius mussi deiicies foras,eis falledi mortales hoc sesibili gne presposa videliaeet facultate ademit. a resposa ab idolis dari iadiu cessavit.his enim modis adolatratur,cum de creatura sentisquod de creatore sentiendum est: ipsi