Alberti Pii Carporum... Tres & viginti libri in locos lucubrationum variarum D. Erasmi Roterodami quos censet ab eo recognoscendos & retractandos

421쪽

ALBΕ TI PI 1 hane petram aedificabo eccissam meam. Et tibI dabo claues ece. Et quodeus ligaueris die. Praeterea. Simon diligis me plus his c pasce oves meas . pasee

agnos meos. Verba rea expressa sunt ut interpretatione non egeati sensus

plex est ae dilucidusEt diuus Chrysostomus ita illum accipit. Quamobrem dc testatur eum pastorem uniueris ecclesiae fuisse constitutum,& uniuerso telo rarum orbi a Christo p positu . de eora illi tributa quia dominu Iesum Christum dei fissum secudu naturam primu consi us est . Quamobrem dc ab ipso doresno beatificatus. Inquit enim Chrysostomus ihil tale de illis daetuest quale de hoc dicite', usa pater reuelauit tibi, propter quod 3c ego dico tibi quia tu es Petrus ece. Hieronymus quou ec Cyprianus ae allii pleris hoe idec stentur,videlicet super Petrum fundata esse ecclesiam ipsum p Apostoloν esse p incipe N eaput declarauimus prςterea ec si Christus sit fundamentum, petra,caput,ec ecclesiς pastor,id non tollere quin eade de Petro dicanture euilli dominus vices suas comiserit. λςterea nec sequi Et si ipse pastor sit ec e radiis eclo' claues . quin ta caeteris Apostolis Hetint traditae a domino,dc non per Petrulicet abudantius ec omni modo caetetis aute paresus. Quis etiam alia sentetia probari possit φ per Petru illa aeeeperint. Nemini enim aliorum propria voce dominus dissi Pasce oves meas, nisi Petromec couinci potest se eundu sententia Chrysostomi data fuisse aut promissam uti ab illo Mespienda citra omne mediu potestate retinedi ec dimitteri pereata illis verbis Matthsexviii.Quorticu p remiseritis peccata &civel Ioannis vigesimo, Aecipite spiritu sanctu Ne sed tam pr paratos fuisse illa insuffallane ad recipiedu diuinu sps Emm.priori tamen sententis ego potius subscriberem,licet summu fastignim cum omnimoda potestate Petro fuisse t ibutam non dubitem . Sed nec late Petti ptimatus latuit tuu Origenem,quod his vertas satis de N elaraula eum dominus Matth .xviii.dixit discipulis,Quseunt ligaueritis su per terram Isgata erut ec ira eslo.Non dixis ci cstis,sed in c0o. quemadmodudixit Petro Hoe aute quia fratres non sunt tantae perfinionis quantς Petrus. Et lux quoes Alexandrinus in Thesauro sta inquit. Secudu aure hae dominἱ promissionem Ecclesia Apostgea Petri ab omni sedureone E etical cire ventione manet immaculatai super omnes praepositos dc episcopos primatest Eeclesiarum de populorum in fide plenissima ec authoritate Petri se cum aliae ecclesiae quorunda errore sint veridirandam,stabilitar in qua stabiliter se sola

regnat,silentium Imponens re omni u obturans ora inimicorum.De hoc ypti, matu, nulla apud patres est quinio.In sententia omnes conuentur,licet vertas discrepent. Petro enim quem ecclesiae pastorem constitutum latentur, omnes

qui de grege Christi sunt subistiantur oportet uti pastori. ipsum autem nem ni nisi Christo domino.Caeteros vero non trsi domino gregissed etiam pasto ri conuenit esse subiectos, qv ipsi muneris participes sint Nipsitas praeci pulpasto is eoadiutores.Tamen ipse curat oues sumque magistros . Quo instituto grege commodissime prospeetiam est.Si enim plures ex aequo grini essent praese S. seditiones ec schismata de facili euenirent. Nemo enim potest

422쪽

DI PRIMAT v II. GYR1 UB.YlIIL ccii Quod praeterea ais, in Annotationibus sus er E stolam ad Cor nil l .Hie L locus annotandus est His qui summi pontificis aut oritatem in immesum tollunt eis Et paulo post Paulus a Clitillo acceperat authotitatem Apostolicam non a Petro occ Et demu, At qui nuc tantam tributit Romano pontifici potestatem utina possint ec teras dotes pontificias tribuere sapientiam, puritare charitate No.Quod ad primu attinet ex his quae diximus satis responsum est. Non enim qui asseuerat summi pontificis decretis uniuersum populum Chri manu cedere debere in immensum tollunt pontificiam potestate hoc est prster

limite Si enim conuenit cunctas oves pastori cedere ac parere, summus aut

pontifex pastor est uniuersi gregis Christi, sequitur illi uniuersum cedere reor tere:non rus uni homini cui tu ais sed uti Christi vicatiovi Petri succes1-.

Cum enim summus Pontifex caput Selesiae ec magister sit, uti fuerat Petrus, corpusis a capite seiunctum non niΚ truncum cadauersit:vel si contendas ad huc aliquantilper vivere posse uti, videmus in quibusdam animalibus conti gere,praesertim in eo genere quod insectum dieitur a attamen fateatis oportet, ec si vitali spiritu nondum prorsus absumpta semiuiua aliquisisper,non tamen ab eapite diu consistere posset sed sensim emori breuique omnino extingui. omiao igitur inquis uniuersum Eeclesiae Christianς corpus debere cederemi hominu eum non possit corpus sine capite constare, nec perfectum corpus

dici queat quod acephalum sit Quod autem subitas quosdam esse qui dicant, q, si omnes ausuras deduce. Mret ad inferos non foret ius illi resistendi.Auxesis e t in his verbis . Omnia a tem sane pie interpretanda quatenus fieri licet. Sed is casus nunquam eue niet.Dominus enim non permitteret gregem suum quem alicui eommisit pa/scedum ab illo perdi.Cum autem ad id aperte conaretur vel eum e medio tot iere vel gregem edoceret remedia quibus suae saluti prospicereti eum pastori potestatem dederit in aedifieationem non in destructionem.

Quod subsieis de Pisto quia a domino Iesia vocatus suetit, authoritatem p Nacceperit,non a Petro:lateor Apostolatus,no aute quacul.ab Ecclesia quippe e per sequelam a Petro varias facultates accepit.Prima ex baptismo quem ab Anania suscepit e caeteras ex multiplici manuu impositione. Attamen Paulus

agnoscens praeespuam ipsius Petri authoritatem venat ad ipsum ut diximus, apud quem remansit dies quindeciminec est videre ad qua nisi ut cum ipso eo ret Euangelium quod praedicabat. Quod emo iuducis detrahens summis pontificibus quos multis visitis Otibus vacuos esse affirmas, cum optes eos qui tantu potestatis illis tribuunt tribuere posse de illas virtutes quas cia recitas. Respondeo eos qui aut horitate tribuut putare illos his dotibus esse ornatos,quae conuentut his quibus tanta potestas est permissa. Quod si secus accidat.ec si dolendum. non tamen ob id potestati quivi esse detractum seiunt.Sed par est,msi contrarium eurdetillime perspiceretur , existimimare pontifices maximos illis virtutibus elle ornatos. Si enim beato patre Hieroclumo teste,quem superius citauinausani quia est vel de elefieis tari aliquid sinistri suspica quanto maius periculum de ipsis prx

talibus ec maxime de imis Pontifice maximo aliquid uidistium suspicans araia iiii

423쪽

ς diuersum Oitido p aecidit id permissu diuino fit In sentem gregem ad Bo

pianda eorum faeinora,illa tamen occulenda sunt potius st propalanda . Iuria illud quod dieitur de filiis Noe .Quia pallium imposuerat humeris suis ieceia res retrorsum operuerunt verenda patris sui,laesest eorum auerse erant.

et patris virilia non viderunt Quapropter ec benedictionem acceperunt Chanaam autem maledicissimem, quia patrem in ium-nudum publicauerat. CuIgitur aecidit pastorem minus studiosum virtutibusis destitutum e lesiam gubertiare,deprecandus pientissimus dominus ut eum ad meliorem frugem de ducat patienteri serendus,& domini iudicio cui stat aut cadit relin prendiis. Non enim pastor ab ovibus obiurgandus aut iudicandus, sed qualiseunque is suetit ob muneris maiestatem obseruandus est. Cui nihil deitate hominum nequitia,modo in Christi caula permaneat ut saneti patres testantur. Chryso stomus enim octogesima quinta super Ioannem Homilia praeter caetera haec Inquit.Etiam si praui sint sacerdotes deus per eos omnia perficiet re mittet spi itum sanetii migratia enim omnia operatur.Quicquid enim conatur sacerdita, solius dri donum estem ubi humanam exercet sapientiam,minor illius gratia

apparet.Sed quid sacerdotes dico nes angelus ne s archangelus in his quae adeo data sunt quieu perficere potest,sed pater filius re spiritus sanetias omnia

facit: sacerdos ec linguam ec manus praebet. Neque enim iustum est propter aliorum malitiam accedentes ad salutem nostram ostendi Ne.Audito

stomo audi 8c quid Bulgarius dicat.Ait enim .Vide insuper sacerdotum dignitatem l diuina sit eius enim est remittere peccata sic igitur illi honorandi sinum deus iram quis indigni sint . quid hoe aluinorum donorum ministri sunt.&gratia operatur per eos.Non enim indignitas nostra gratiam prohibete atque ide quia per sacerdotes gratia suppeditatur, honorandi sunt Sc. Sed re ruosus audi Chrysostomum in Illa verba. Super cathedram Moisi sederunt e Ast enim.Increpatis sacerdotibus eo marisaeis a domino ne quis ob id in serere dotes insurgat id summopere iubet, nec iubet solum verumetiam facit . Non enim a doeendi gradu moribus corruptos deliciti ecquis nequam essent, in pri patu eos confirmaui dicens, Heste quaecunis illi votas esse facienda eo firmant. Vides ut nihil dei rahatur potestati ob morum prauitatem. At quid moror in testimoniis patrum cum ex euangelio ii, hoc apertissime statuatur. Caiphas quidem iniquissimus erat perditissimaeque vitae rattamen cum esset Pontifex anni illius cui euangelium inquio prophetauit diceris, Quia ea dis unum hominem moti pro populo. Cum haec tam aperta sit veritatis assertior attamen tia praeter ea quae dic mus etiam alio loco inquis in Epistola ad episeopum Basiliensem. de pro Otis ecclesiae disserens, Ab infirmis tanta firmitas exigitur ut iubeantur credes re ni malint esse haeretici.quicquid per illos agitur,siue eum absoluunt danatove alae cum benedicunt aut maledicunt siue cum largiuntur indulgentias aut retinen tantumdem valere aesi per Apinolum Paulum, Andream aut Iaco

bum fuisset aetrum. Si id quidem aceusas, te igitur scinas sentire declarasmide licet non idem valere. At quomodo id potes statuere si pissules ipsos eis suffractos esse agnoscas,ta memor sis domitra ipsis dixisse. Aecipite spiritu sancti.

424쪽

Ill uorticus remiseritiis peceata remissa erat. N quorucus retinueritis reteta eruntari quodcul solueritis super terram erit solii ta in in eclo dcc. Si igi, mr Apostoli talem habuere potestatem oportet ec in suffectis parem esse. Aliter enim non fuisset perpetuo prospectrum Ecclesiae, nisi tantum pro te, pore quo Apostoli vixere.

Ad aliud quo inuehetis in proules Potificeml maxim ac in Theologos, Qquod nominita potestatis domini magistril ambitiosis,ut ais, vocabulis via tu mira prosi Ao tanta te inuidia in hos sacratissimos ordines ferri, ut etiam deres eris ea quae modestissima sunt. quae a sanetis patribus ab Apostolis ab ipso deest domino Iesu inuecta fuere. Nomine quidem potestatis aus est noti semel Apostolus Paulus.Ad Co inthius enim scribes invii, Secudu potestate

qua dedit mihi dominus Et rursus, Nuquid habemus potestatem manducadita bibedi 5 e. Adhue,Na ec si amplius glotiatus isero de potestate nostra eis. Et ad T ssalonicenses Non quass non habuetimus potestatem dcc. Dominus quos Iesus in Ioanne dicit, testatem habeo piruendi animam mea,ta iterum sumendi eam.Et rursus .Data est mihi omnis potestas in lo de in terra. Prae terea ti m semel Apostolis potestatem dediti Cum videlicet voratis duodecim dabat illis potestitem spirituu immutam. Praeterea dedit eis potestatem cal candi supra serpentes ec seorpiones. Ad luc.Vt sciatis filium hominis habere potestatem dimittendi precata Nota his agnoscere vales potestatis vocabulunon esse ambitiosum ut tu vis.Non enim illo usi fuissent Apinoli nec ipse do minus, sed nee ratio illius vocis id intuiteat.Et si em reserti ad imperia ec ma gistratus auctoritatem possit,tamen etiam ad humillima quael officia referri potestivi enim Paulus Iutilaonsultus vult plura signifieatra possisn em venit. Quid aurem est alvi posse si secultatem habere aliquid agendi cricultas aut tam ad magna q ad parua extenditur. inobre ec dicit Paulus ad Romanos, An non habet potestatem figulus luti ex eadem massa facere aliud quide vasis honorem,aliud in contumeliam Dicimus de parentes in liberos habere pol testatem videlicet patriam auctoritatem: dc dominos in seruos. Iudices quolpotestarem habent decernendi in iudicus u igitur pontifex maximus ac cae, teri prout es plurimas agedi potestates habeant, ec id quide diuersis in rebus. rure potestatis voce utuntur. Sunt enim patres iudices rebus spiritalibus pispo ac sinum profanatum dispensatores. Quamobrem si in proianis esci ambitionem hac voce potestatis utimur,quato magis proprie ει conuenietius in saetarum administratione conueniet Quaenam P testas in terris ess e valet vel maior vel illi comparanda,qua dimittuntur aut retinentur precata, qua deministratur gratia quq ita my iis per manus id ora sacerdotu a domino deo

consertur uaenam aequa cne dieam ampliorem aut multipliciorO illi quς

in pontificis maximi maiestate sita est In quo vel uno omnes functiones costi tuis facultas plenaria in spi italibus,tu multis etia profanis maxima,ec in tetis non contemneda. Cuius est reserare ac cludere fores regni estotu. Cuius est v ad tartarea r na ubi sentium animae cruriantur quoquomodo pertingereta sententia tua negabimus eam vocem illi e uenire cum tamen nulli potius, th vemus,nulli aeque conueniat atque ipsi .

425쪽

ALBERTI PIIR Deinde exteris eius munetis parie ibus. e interim iuretis em-bi d

. nis aecusare illa viantur . Sicuti ec de hoc ii, domini appellentur . Quarus nullo modestiori voeabulo indie te tamen eorum munus ac facialtatem via potuissent,licet ad reges de Imperia quando preseratur Quinimo ec ad omni potente deu,quandoch tamen ec ad minoris notae homines, a domo enim quo

modo scholae Grammaticoru placet: desuatur Quamobre quicul dom esstatu pr est, licet exis plebis sit.domiti' domus dicitur. Item quisquis bovis

vel equi aut ag i serui in ius proprietatis habet,dominus eius rei dicitur . Prae terea ec is qui usu elum tantumodo accipit. pro tepore quo us ruetiarius est dominus dieitur. Si igitur omnes hi iure domini diculis euecclesiae tot retanta iura possideant,eonuincitur eos qui ecclesiis prount,remi eatu adminis

strat iure dominos diei non ambitiose. P terea si illa vox domini honoris est, cum honos sacerdotibus debeatur prae caeteris potissimu ea vox illis tritaeda est.At si dicas,no decet eos etsi honore digni sint illis in voeabulis,et potius potestas profana signatur si sacraxinusmodi est domini nomini eum illis sit a Christo inhibitum.Respondeo noluisse quide Ecclesis proceres regio nomine ducis aut imperatoris appellati, eum haec munera profana tin indicent, quis Ipsi ordine ae dignitate eis p stent.Tulisse aute ut vocabulo domini appella/rentur,quia comune viris generi,hoc est sacro ec pros in quod eo modestis. simu est,ut e se, tum testimoniis probabimus.Nec illud im omnipoteti deo tribuitur in sacris literis. Nam Paulus ad Co thios inquit. Sunt dii multi. ec domini multi.Et ad Galatas, Puer cum sit dominus omni uinon tamen dis fert a seruo. rursus erue obedire dominis vestiui eg vos domini quod iustites seruis minate.Et Petrus Epistola prima, Subditi estote dominis vestris in omni honore Vides ex his Apostolos non im summu deum dominu vocasse. sed etia plerosi alios ecta tamiles . In Genesi quo , Iudas Ioseph fratri dixit.

Tu es post Pharaonem dominus . Irem Christus in angelio. Nemo poteth duobus dominis seruire. Praeterea vos vocatis me magister dc domine eo bene dieitis,sum et aa.His testimoniis dilucidu fit hae voce domini valde eo ne e Te,nec cu ad humiles etia referatur valde saliuiosam esset ec dias Iesus qui tamen renuit se appellari Regem.& si rex esse sino abnuerit se vocari dominu.

sed probauerit. Σ autem non signet potius potestatem prisianam e diuinam ex innitis scripturae locis probari potest. Pluties enim scribitur. lautus est

dominus ad Moysen,ec similla. Amos quot inquit Pominus est nomen musa Hieromias,Nomen quod vocabui ea domiti Et in Psalmis,Dixis domi nus domino meo. Cum hoc domini vocabulum non ti nos a sed diuina Ognificet,lc ad humilia clip referatur, indiceti facultatem quandam in eo qui dicitur dominus ad n gocia quaedam:procerest ecclesiae re praesertim pisti sex maximus multiiugis facultatibus praediti sint: sequitur eos pleno iure M dici debere dominos ec esse : hunem titulum multiplici nomine illis conueni re. Ad id autem quod inquis illis ei se Interdi mi cum diloro quod obsidis S Iheologis,ec hoc quot explodam. Ais enim,Non pudere Theologos non minus indoete qambit icte magistros licinos vulgo appellari, vitultas interdixerit . Primu videamus quae se huius nominis ratior ea enim perspecta

426쪽

DE PRIMAT v D. PETRI LIB. XIIlL C ilacilius agnoscem' lectat ne an de deerat eos magistros appellati Magistri emsecundum tuos Grammaticos ab adverbio magis dicuntur,re proprie artium praeceptores ita appellantur Transtatur tame ad omnes quibus pnecipua alicuius rei ars aut cura incumbit,aut quia m A caeteris possint,aut quia malo

rem diligentiam ec solicitudinem adhibent siue debent rebus quibus prount. Hine magistes pagoru.vseoru ec collegiora dicuntur Ex hac ital ratione pa/tet nome ipsum magistri non ambitiosum esse,sed tantu indicare quanda potetiam siue diligentia in re aliqua peragendarta praeceptoribus artium maxime conuenire.Cu aute nulla ars doctrinave sit sacrae theologiae conferenda quin , imo omnes liberales illi ministret ac ancilletur,manifestu est nullis magis Menomen conuenire si illius professoribus theologis. Quamobre pleno iure ma/gistri nostri appellantur Edocent quippe nos ea quae dei sunt ec ad fidem dc re ligionem pertinentciei te igitur ec non indocte se ita appellati permittunt, e tamen ambitiose Cu non sit superba vox,sed quae ad humillimum quodis opificium t ferti possit,ut ex assignata ratione re communi loquetium usu perspeetiam est.Dirutur enim non solum magis ti pagoru,sed ec artium seruilium acetia sordidatum.Quinimo ec magis ii gregis dicuntur secundum Poetamdde amor exitium est peco6.pecoris 3 magistro. Quod etia multiplici sacratu lite rarum testimonio probatur.In Genesi enim etia pistorum magister vocatur in libro Ma habeorum, Bestiae magister. Et Daniel constitutus est magister super omnes sapientes.In euangelio quoq; saepissime metio fit de magistro, utinia non sufficeret si illa omnia recitare vellem,ut quu dominus dixit Nicodesino, es magister In Israel ec haee ignoras Et venit doctor legis telas ea tacita his puto patere magistri nomen non ambitiosum esse sed theologis ma rno conuenire.Itidem dicendum ec de doctoris nominer m si vellem in omni bus missioritates scripturae citare superuacaneus videri possiem.

At eum dieis, id illis a Christo inhibitum fuisserinquit enim. Nolite vocarI 'Trabi est.Res deo, g, si hila verbis praescriptu fuisset ne quis appellaretur magister, pariter cautum esset ne que appellaret patre. Eodem enim loco virus vetatur Inquit enim,Et patre nolite vocare vobis sup terra: us enim est pa

ter vester qui in caelis estisicuti dc unus magister.Sed audi quo hςc interprete e Chrysostomus. Non voce is patre inquit no hoc dixit ut nemine patre vocet, sed ne ignoretque pti paliter patre vocati oporteat.Naqueadmodu nemo p incipiliter magister est sic nec pater,nser illu qui ta magistroru e patrum omnes causa est. Quaobre dc subluxit, e vocemini magistri quia magister v ster unus est Christus No igitur sensit dns dissicipulos no appellari magistros, sed ne more Iudaeoru se appellari vellet, qui illo nomine gaudebat: immemo rest reddebatur prςcipui magistri, qui unus est. Hanci magistri Ec patris appellatione repressit dns p qua caeleste patre dc magistria negligat.Prolixi re de hac re fecimus disputatione.Quia huis loco res detes multis aliis respodemus. άbus vel sacerdotes vel theologos incessere no desinis quos desen dereae reuereri debuisses. Ad aliud quia dicis in Annotationibus super epi vllata Pauli ad Corinthios sedis apostolies statum esse Christi titulo palliatam tyrannidem, putarem sane te quodam morbi furore per eitum illa verba pro

427쪽

ALBERTI Pi Itubsse potius si metali compotem ex animo talia scripsisse, si e tin Ioeo Ipsi

sanet e sedi infestiis fisisses.At eum mete reuoluo te illam perpetuo insectari ecplus st mille locis illi derogare, inducor ut credam te exanimi sententi non mere nisi dutaxat bona captu illa scripsisse.Inquis enim, Eae hoc capite ec pro ximo licet coiicere quae laetant dotes illius veteris Eccletae .ptiusa tot c imo nus,opibus imperiis copiis,aliis 3 id genus esset onerata. Nunc fere tot prae clara munia ad unam potestate redacta sunt. hoc est Christi titulo palliatam tyrannide Quid atrocius quid acerbius a quoa dici potuisset:non ad minu clam solum, sed ad prorsus perdenda ea laedis petes aut ritatem c Nee enim atrocissimus quispia acerbius ad dicere potuisset,il l potestas ecclesiastica tyrannis est. Si ita esset Erasine accurrerem inter primos ad illam abolenda. eidem ec omnes ageret quibus pius animus esset, ξι qui rempublica diligeret .

Cum igitur hoc prinices , vide Usso quanta sedi sanetis dis primu inseras in

iniuriam deinde. caeteris ecclesiis. Vide quanta moueas inuidam . quantum excites incendium: ec tamen audacter negas tibi quicq couenire in Luthero.

Quid ante Lutherus aduersus illam perniciosius Uil protulit Que morsum intulit tam rapidum Quodnam telum ita medicatum toxicoque magis letali inseetiam iaculatus est: vnil Parcat tibi summus deus Erasme,qui haec ta ini qua tam inuidiosa disseminasti, ec deinceps ponat custodiam ori tuo de ostium cireultantiae labiis tuis,ne effundas verba malitiae fidens eloquetia te excusari posse in peccatis. Sed quod ad rem attinet superioribus disputationibus respo/sum est. disseruimus enim de potestate ecclesiasticat 5c unde sit tam ingens Aa ereda tam vasta,ta multiplex:samuli declarauimus illi multis opus eue pr sidiis ec ornamentis externis ad se tuendam,dignitatem p sustinendam. Multi plici enim potestati multiplicia oportet esse ministeria, plural re varia instrumenta. Exena quot Sc exercita potestas plures exigit ministros q lates ec reo condita amobrem nec couenit cunctis in rebus litatum ecclesiς huius temoporis coferre statui veteris illius pene nascentis 5 adhue Cut ita dic vagie, tis Sed id facere esset ita rationi dis sonu ac si quis robustu iam vim coponeret infantis fascibus alligati coditionibus. si contenderes illa robustiore tasse spiritu,licet imbecillem eorpore dc viribus externis: id quidem non inficiarer a praesertim quatum ad miti u illud tempus Apostolis adhuc viventibus aut 1lli proximu . non exhausto adhue spiritu illo Apostolico sed vigere in multisi

qui tamen ardor peculiare dei domu est:Nec est volentis nes currentis: sed dei miserentis illum tribuere temporibus,mensura,ec quibus decretum est in arca

ius illius sapientiae ec bonitatisique ec impertitur distribuiti quandoq splen

dentem ac micantem,uirtutes etiam 5c prodigia operantem: aliquando ut iam Iatentem prout usus postillat ec tempora exigunt.

uod dico ne putares ecclesiam nunc destitutam esse spititu Christi, eum In eo non perspiciatur miracula, nec videantur illi veri h edes quos in veteri passim erat videre, quasi dominus Iesus deseruisset dilectam sponsam suam cuqua tam magno sacramento cui Pauli utar verbis iunctiis. Cui recepit secum ea futurum gladsci uti consummationem . Sed uti tunc exigebanmc

miracula ad euangelium propaganta, oportebatis ut flamma micaret cuius

428쪽

DE PRIMATU D. PETRIL 1 Amit. Cc Vialgor tanto magis remittebat quanto fides in paucioribus constabat. Eiectenam carbunculus margaritumi insigne plus nitet eu inter atra d caliginosa situm est,q si inter multa renitetia Ita pWclara Ee egregia virtus via rarior ibi magis cos cieda. Quodquidem in veteri ecclesia usu veniebat paucis fidelibus dispersis in multitudine Ethnicorum lc infideliu Nunc aute propagato euagellio de coversis ad Christum Ethnicis .uti non est opus tot 5c tam apertis prodi

mis ad confirmada veritatem doeti inae Christi ita nec perfialgent viti illi per festi in quorum pectoribus Christus habitat. sed disperst in turbas inter illas

delitesciat minus prFlari.Attame diuersis seculis modo unus,modo alter emergit heros in quo excelsa perspicitur virtus, per que dc prodigia sui .Hocis ita a domino peragitur ut tempora exigunt,ec res eccleta postulat:quod indicat ipsum dominum Iesum a columba sua diuortium non fecisse, sed perpetuo illi

adhaereretquam decuit primo nudam esse plumis destituta, ut interna virtus illius magis agnoseereturicia tamen indit cir uolaret teterrimul griphum illum qui aera oecupabat vitibus potestate loco deturbaret, dc regnate pro sigaret. Decreuerat enim omnipotens humilitate expugnare superbiam, egeo state maritia imbecillitate potestatem simplicitate versutia ignominia ac con

fusione glcv ia,infirmitate robur,sermonis inopia eloquetia,inscitia mudi sapietia,crucis patibulo statu, densis sanguine ec morte regnatem ac triumphatem sola vi ec robore spiritus mio ad hoc steriu summadum Christo Iesu seruatore nostro.Sed obtela victoria,depulso hoste,n5 eisdem machinis, no hisderelis,n5 eisde institutis prorsus itastedum erat,sed couemcebat columba petras

assumere,alas enedere multa possidere decus ec maiestatem seruare, intus ac

extra fulgere, de hoste triumphare Dolias ec manubias distribuere. Alii obieetioni qua in Annotationibus lagis carpti Potifices marimos, Duinquis,Vetat Paulus episeopu fieri qui neophytus aut percussor aut viniam tus sit at hodie Romanus Pontifex vel heri baptizatu vel piratam publicu ad. mittit si videatur,nihil deterestus paulina costitutione. isti Romae Et me ecquia episcopali honore non fuisti decoratus vii forte speraueras ita iratus inde discessisti,ut perpetuo exulcerato ac implacabili animo aduersus eam urbe suetis, ita ut semper spicula quaedam in eam torseris non oblata occasione sed ea de causa perquisita.Ob id p dialogum se ipse is de captassis sacerdotiis, in quo nil aliud spectas si illi derogare. Quot em in eo sunt sententiae tot sunt ec morsus,ica: risu tot ludibtia in Romana cathedraris illud Roma venis qua nusqmagis latis boni viri,adeo vi tam elatissima luee neminem videas in freque

tia. Redis igitur nobis onustus sacerdotiis inam eoplures ibi piscantur hamo, quod diei solet,aureo Stultum piscandi genus ec tamen pulchre succedit no nullis sed no omibus seelieiter cedit haec alearatrame insigniter stulti sunt qui plumbum comutat auro.Inibi Erasme cuiuisti, disti ne aut trium audisti he ri baptizatum vel pirata publicum ad honorem episeopale fuisse euectu Hoc certe no dices, Ego sane qui pluribus annis in ea urbe versatus sum dicere non possum me Uil tale quice vidisse vel audiisse. Quod vero ad constitutioenem Paulinam attinet dico illud decretum diuinum non esse nec a Paulo promul gatum uti a domino traditum. uinimo nee uti legem ab ipso costitutum, sed

429쪽

ALBERTI Pii potuis consilium quoddam esse,statuens ta quasi sormans eum quem ad ενυ

seopatum euini deceat:quem couenit hominem probum esse, prudente. Ama: εο denis quis no possit offendiculum pr bere reclesiae nec ipse cStemni. Reeenset autem illa γα eia contemptibilem reddere possent aut multis prsebere offendiculum.Quamobre dc prsse ibit bona testimoniti ut habeat apud eos qui foris sint ecc.Non tamen conssiluit q, si quis aliqua dotium illam moreret ratio tamen alia exigeret ut eueheretur possit assumi quod facto ipse comprobauit.Timotheum enim episeopum costituit. Neophytum tamen Madolescentem.Inquit enim primo ad Ipsum, Nemo adolescentia tua coremnat. Titus quo iunior erat Neophytus eu tamen toti Cretae promit.PUterea

hoe lirere dum res potat dominus Iesus de elarauir, qui eodem die publicanae teloneo vocatum .fecit Apostolumrqui ecclesiae perseeutorem, hostet maxi mu ubiq; perquirente fideles ut eos in carcere vinctos adduceret in Apostolia prμ uu delegit vas p electionis vocavit,dc doctorem gentium constituit .

Z Ad aliud quod in dialogo Iehthyophagh inquis Extra ecclesia est quisquis

non agnoscit Romanum pontificem,non reclamo sed hunc non agnoscit . qui

fers verbis ch ambiguis non reclamo inquis.Nuquid no reclamare est probare proserre debueras an probares. Qui enim quampia rem non agnoscit aut im/probare non audet, licet an mo eam condemnet. forte propter fiaste no recla mat.preterea quid intelligis cu ais,non agnoscit Romani pontificis potestate.

An sentis per agnoscere eum videlicet fateri esse eeelesiae ptimatem institutu ad tollenda schismata immodo An uti tabentem summa potestate a Christo sibi traditam,uti eatholica Getesia asserit, illum agnoscit α eostetur Si priori

modo,verum dicis,quod qui tantamodo eum habere primatu in Gelesia ceste eius praescripta negligere poteriti Si altero, videlicet Φ illius agnoscat poto statem, nequaq negligere valebit sesens ae volens. At qui iIlam negligi, eputat absque piaculo,certe eius potestatem non agnoscit. Ad ea verbula quae blanda specie subiungis in disputationis p inesseo dixi in m us vanum N IMuem esse,si putas grauissimum pontificem, licet clementi Isimum ac permitem illis allici possciri a patrum decretis discedat et hς reticoru dremata probet, vi eos ad reseta sodalitatem alliciat Nulla enim sanctissimae sedis culpa que

fidei puritatem solidissime semper sustinuit, vili ab eius gremio discessere, sed

eorum protervia contumaciat factu est,qui pis matris salutaria monita con temnentes ab illa recessiere. uod omnes h resiarchs cum suis sectis fecerunt equos tamen semper ad poenitentiam inustat parata eos suscipere in tau elia litatis uti domius instituit esse faciendu 8c Petrum docuit. Attamen nihil me illis concedet quod aduersetur sanctorum placitis N patrum orthodoxorum decretis. Qui enim pertinaces resipiscere nolui,sane indigni sunt ut inter filiosta eius ascribantur. Ad id quod postremo dicas te quotidie audire veteres que rimonias de amatis deque reliquis exactionibus ta grauatis Ecclesiis fruini a paucis annis hae querulae voces audiri coeperint tami increbuerint postgtu de diuinis rebus philosophari ec scribere coepisti.Qui quide voces nil aliud sunt e excusationes in peccatis,Hic caeter Fem dc scuta ec pila simu aduersus α

430쪽

eatholicam reeles1am Annale quim non heri aut nudiustertius suere immisthsed vetustissimo instituto consensul omnium nationu ac populorum agno scetium iure diuino a leuatis siue minoribus sacerdotibus decimas decimarum

summo sacerdoti deberi Quς tamen non exiguntur singulo quos anno,ut inveteri lege moris erat,sed im semel in vita sacerdotis ad laeerdotia euecti.Sed age Quaena sunt h grammina Nuquid adauctς sunt annatς: Non quidem. Quinimo a multis detractu.Caeterum quod ais ad episeopu Basiliensem, eccle/siae proceres esse qui cum abudant ecclesiastico censu usis ad regu opulentiam quod tamen fessissimia est ει ad sola inuidia prolatum)tamen non docet populum N palam impie viuut.Respondeo. eos qui rebus praesunt nee ea prae stant ossicia quae debent ec valent, peruerse agere dc castigandos esse. ab his quorum funetio est: qui licet hie non debitas luant poenas,diuinum tamen tu dicium non evadunt tanto etenim gradu ad vindicta sui diuina procedit ira, tarditatemi supplicis grauitate compensat.Sed iam plura diximus in hoc argumento a nosta esset propositisquae tamen per occasionem protulimus ali

quot argutatiunculis tuis prouocats.

DE CONSTITUTIO MNIBUS ECCLESIASTICIS ET LEGIBUS AC TRADITIONIBUS HUMANIS. LlB...

iscutiamus modo ec quae de ecclesiasticis constitutis nibus humanis s traditionibus domisti.quo quidem in

negocio primum animaduertendum te vitiis nomines bus de illis agererilla eruta modo ceremoniarum nomi ne complecteris, modo delectiis ciborum prescripti vestrum .dc aliis huiuscemodi uandois proprio nomine eeelesiasticarum constitutionum vel humanara trao

ditionum siue consuetudinum De quibus omnibus uti vitiis titulis tractas ita se husαdiuersis in locis ea prolixiori oratione impugnas: quae si vel sola colligerentur.plusu ingens voIumen proculdubio est cerent. Quamobrem ne morosiores simus pauca dc Me. uiora e multis reditabimus, praesertim cum superius de eeremoniis disserentes quaedam ex illis attigetimus.Primum autem de eonstitutionibus ecclesiasticis In Methodo ita inquis.Constituta in ecclesia huiusmodi videri possunt ut cer ta haec pure costituta sit integestas Chtistianae religionis. Et rursus in eadem. Novae leges sunt inducterquarum aliquae viderentur cum Christi decretis pugnare nisi distinctione temporii scripturas in concordiam redigamus. Ad haec ibidem Complura in ecclesia ptimitiva erant inobseruata quae nunc iubentur obseruati.quod genus sunt dies festi.In colloquio aut cuius titulus Pietas puerilis,de iisde amita inquis . Nel vero protinus essiepiaculum arbitror quod admittitur aduersus constitutiones humanas, si contoplus accessierit malitios .Et rursus in Methodo. Vbi friget charitas,nullae quaelibet leges sumetuti ubi feruet nulla opus est lege.Ite in colloquio Conuiuii religiosi sic habes. κintelligi potest vir perfectus qui domitis carnis affectibus solo diuitii spiritus