Illustris viri D. Ioannis de Roias Commentariorum in Astrolabium quod planisphaerium vocant libri sex nunc primum in lucem editi

발행: 1551년

분량: 321페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

151쪽

ας D. I O A N. DE ROL COM autem primus ab horirente ortivost dum signorum seu cessionem initium stempiterno capit, quem caeteri eodem ordinesiubsequuntur, ea ratione , ut quartus a primo locus a meridiani parte imaseptimus ab horirontis occasus piacto, decimus ab ipse veriore meridiano initium habeant. ΙisOmnibus a peculiari cuisus loci natura propria nomina indidere, per quae aperitioribus mathematicis facile dignoscuntur. Primus itaque locus, quem Hebraei Bethchai dici; Uita a nostris, uel Cardo,stu Cumis, aut Orientis angulus,

cedensque etiam nominatur, a Graecis ὀροσκόπος, σανα-ἔλέ. Secunduae Spe aut Pecunia, Inferna etiaporta, a Graecis ἀναψορ,.Tertius Dea,vel Fratres,aGraecis Γλα. Quartus Parentes,imum Le caelum, Angulusiue terrae,uel Cardoleu stis media noesti a Graecis Mnόγ ον. Quintus Filij, aut Bona fortuna,Veners uegaulum,ὰ Graecis ἀγαθή -ώχ. Sextus Valetudo, Malafortuna, Martiseuegaudium, a Graecis κακκ m d. Septimuς Coniunx,uel occasus, Custis etiam terrae, uel Cardo Anxul ue occidentis, a Graecis sistit, uel με φος simis . O lauuN Mors, uel Superna porta, a Graecis αδ κα-σορέ. Nonus Religio, uel Deus, Solis etia audium, a Graecis A, j. Decimin Cardo, uel Custis Angulusiue meridies, m Mediu caelum, a GraecIS uin nα. Vndecimus Bonus daemon ,seu Bonus genius,m Iouis gaudium, a Graecis αγαειρ λύμαν. Duodecimus Malus daemon, Saturn uegaudiu, a Graecis κακοδ duc, . Rursus haec duodecim loca in tres distribuuntpartes. Primum enim,quartum,'rimu atjue decimiι Cardines peculiari nomine uocitant, quod reliquo

rῆsint quasi cardines, m in se significationesortiora. Se

cundus, quintus,m octauus, undecim que, Succedetes uel

secundar

152쪽

I N PLANIS PH. LIB. II. WTfcundarii dicuntur, quod undum locum influis obtineat significationibus. Tertius inextus, nonus, atque duodecimus, Cadentes nominantur , quod inst nullam feresigni cationis uim habeantsed ab aliis potius eo significationes pendere credantur: unde etiam, quod nulla cum Horasto scietate iungantur, Pigri, delemque a mathematicis dicu tur. Caeterum quatuor illa loca, quae Cardines appetiari diaximus,hoc est, Ascendens stu Hor opus, atque qui huic ex

diametro opponitur,occidetis angulus, Mediumque calumatque imum,in quorum constitutione authores no uariant,

per nostram stharam hac ratione colliguntur. Verus Solis locus certo aliquo die in signorum circulo, qui in posteriori Phae parte deformatur, quaeratur in imis . Addiscatur deinde hora ue de di ue de nocte.Tuc ad exploratam

iam horam Dioptra trahatur,itaque ad hora immota con stituta, Impanum ea ratione componemus, uti Sotis locum iam inuentum ad ipsius Dioptrae lineam dimetientem, diei horam demonstrantem, opimamus. Iam gradus eclipticae, in quem linea cadit meridiana, ille decimae domus initium erit,atq; ei qui ex diametro opponitur quarta, hoc est ummi imsque caeli Linea autem meridiana est,quae horari; cir culum ab ipsa armilla suspenseria initiumseumes,integram sphaeramper medium secat. Vt autem Hor opu, Occiden es que angulum inueniamus sic nobis eri arietam edi, sque inuetis iam, ut dictu est a nobis,locis, illud anima uertere opera pretium erit, an in caeli ista mediatione Cacri forsim initium, aut Capricorni ceciderit: nam tunc statim ne maiori negotio Hor opum,occidentisque anguia an

ueniemus. Si enim Cancra initium medium occupauerit ca-

cundi.

153쪽

ias D. IO AN. DE ROI. CO M.ti , horosi pus principium erit Librae principiumque Aristis, quod huic opponitur occidentis angula hoc est ,septimae domus initium. Sed si Capricorno caeli medium obtigisset, in Arietisprincipiu ascendes caderet, ins Librae occidetis, an guIN. Sed si e res no haberet, per alias ambages propter ipsius odiaci obliquitatem,actaquamper regulam, quam Arithmetici uocant falsi, uerum horosi pum,occident que

angulum colligemus. Visi medium caelum iam non Cancro,

aut Capricorno quod diximus)sted octauo Aquari,gradui

obtigisset tunc illud in primis animaduertendum nobis erit, an talis caeti costitutio antemeridiano tempore, anpost me ridiem fuerit obseruata: tum utrumsignumsextae orientali horae adiacens boreale,an australe fuerit. Quodsi borea se,unum aliquem gradum ex signis, quae a praedicta 6. bora ad ipsum caeli imum adiacent: uero australe, exsignis qua

ab eadem hora ad caeli medium comprehenduntur, accipi mus . Ac ut in exemplo pers amus, demus o lauum Aquaris gradum caeli medium occupare ,statims uideo praedictae 6.horae Taursi opponi, qui quod borealesignum est, asi ii inter ipsa extam horam, caelique imum aliquem pro libi-togradum accipio,puta a 8 Tauri, quem ipsemet mecum hors pum esse singo. Tunc an iusta usin sim coniectura,ne

ne, sic examino. Primum uideo a8. gradui Tauri in tali caeli constitutione quae nam horarum in ipso limbo restondeat. FIac autem erit quinta, quam antemeridiana esses Vimus in exemplo. Tuc relictaposterioresthae parte, ad anterio rem me conuerto: apphcatoque hori onte ad eleuationem, puta 4 2 graduu, in Solis para elis uigessimu octauti Tauri

quaeram, explorataque quam diligentissimepotero horari;

lineas

154쪽

IN PLANIS PH. LIB. III. 129 linea, quae a praedi tiparalleli,horisponis contaAD assurgit, alim uideo an quinta illi hora, quippe quae prius 28 gradui restondebat,etiam niιc correspontiat. Seὰ cum non hora illi quinta,utprius, sed horaegradus aliqui ante quantam restondeant, statim iudico falseo me pro horoscopo ui gesimumoctauum gradum Tauri accepisse. Erit igitur iteraudaratis,aciam no 28. uri, sted alium, prout uidebitur adum eius, uel alterius signi eorum inquam quae in quadrante nobis iam dirito comprehenduntur accipiemus sitq; is in secundis Geminorum, cui uidebimus , quinque fere gradus ante hora quintam in horarum circulo corre pondent. Denuoque hori onte, utprius meleuatione iu-clinato,in parallelis Soliue umerimus secundia Geminorum gradum,horarumque etia lineam,quippe quae ab eius exit, hori ontisy, confinio, inquiremus. Demia cum uideam hac ipsam quinquefere gradus ante quinta in antemeridianis

horis demonstrare, cumphora tu sphaerae posteriore parte

pecundo Geminorum gradui reqondenti adamusim quadrare,secundum Geminori gradum,octauo Aquarij g si caeli medium tenete,uerum esse horoscopum statim pronuncio. Quo iam cognito,ex huic opposito ex diametrogradu insignorum orbe est autem secudus Sagittari gradus occidetis angulus, septimusiue caeli locus quod idem ent inuentus erit. Illud duntaxat restat admonendis, quo ibo lasse tempus,in quopraedicti cardines constatuuntur , post meridianum esse tunc ex horarum linea, quam diximus per Solis parallelum,hori tisque contaritam duri, pome ridianis horis respondente,debere nos rem, uti exactissima

habeamus rationem examinare.

155쪽

D. IO AN DE ROI. CO M.

Caetera caelega locu inquirendi ratio pro Ptolemaei,atque Buteni sententia: obiterque Manili, locud explicatus. Cap. 2.

V T in his, quae huc que a nobis di l unt, consentiunt

omnes,ita in caeterorum caelestium locorύ constitutione tam nullus fere covenit,ut illud comici fere dici posit, Quot homines, tot stentetiae. Sunt enim quibus per uerticalem s-tiomsqnquem uocant,circulum,praedi L loca diuidi placet.Rursus alis,qui per aequatoris gradus: sed hoc nimirum tam uaria ratione,ut quem potissimu sequaris,nescias. ILlud nunquam desinam mirari, cur,cum Ptolemaeus cessu lum suum etiam in hac re, uti in caeteris, quae ad mathem licen pertinenti. diecerit,eumque caeteripost eum,m admirentur oesusticiant inque eius tanquam magistri uerba iurare audeant, neotericorum ne uigus quidem eiussit in

hac resecutus haeresim . Sed nec sequuntur modo, sed illius etiam iudici, ne per omnium quide quod magis etiam admiror meminise,praeter Aponsium regem,uideo neminem, cum tamen hanc,quam Ptolemaeus in constituendis caele*bus locis sententia ecutus est am etiam ante Ptolemaeum uulgatam esse nobis uel ex Manilio constet.Cuius uerba de

hac re, quod omeriis tenebris quod aiunt essent ad prae

sens,ut multa etiam alia huius authoris,inuoluta,Iko loco Dbnectemus. Alfossus itaque rex in libris instrumetorum mathematicoru, quibus familiariter nunc utor, ex Ptolemaei Batenis istentetia praedi L caelestia loca quana inquiri debeant ratione, no semel docet,eam quam nos ad nostram sphaeram in praesens transferemus,quae talis e F. Quatuor Cardinibus qua docuimus ratione constitutis, Solis parat letus, in quo horoscopus ceciderit, animaduertatur, elit que primum

156쪽

IN PLANIS PH. LIB. III. I 3Iprimum arcis diurnus, nocturnusis separatim codigatur. Inquiratur deinde horoscopi recta ascensio Huic autem si

sextampartempraedicti nocturni arcus in aequatore numerando adieceris,quaque a nobis dictum iam est ratione, eclipticae gradu cum hoc simul aequatoris arcu coastendentem inuestigaueris,initivsecundae domus is enim est octauaq; huic ex diametro ecliptio gradui oppositae,inuentum erit.Tuin horoscopi rectae assensioni praedicti illius nocturni arcus tertia addideris partem,hoc vi, dupla ad priore coascendentemq; eclipticae gradu cum lato aequatoris arcu in sphaera recta quaesiueri tertiae domus,non aeq,principia, quae ex aduerso stinuicem re fictu simior inuensi. Iam quod quarta domus,hoc est mu caelum nobis ex praecedetibus notum e is ad eius rectam ascensionem sexta denuo, non ut prius nocturni,sed diurni arcus addamus partem, gradumq; similiter eclipticae cti hoc aequatoris arcu coasce dentem obseruabimus, quintae domus atque undecima inntium habebimus: sextaque demum,ac quae huius e regione adiacet, duodecimae, adimi caeli ascensionem rectam te tiam arcus diurni parte addiderimus, gradumque eclipti cae huic aequatoris arcui respondentem,ad amusim collige mus. Sed quodvideam hanc ipsam constituendorum cael stium locorum rationem ab Aponso in Az ea capite deci mo,atq; librosecundo Armillam Ptolemaei capite 43 aliteretia edoceri,licet ad ide tande recidat,quod facilior tamen inuestigandi caelestes domus modus, magrisque expositus nobis esse uideatur,nograuabor hac in parte eusiubnectere Istalis est Quatuor uti diximus madet cardinibus constitutis, a cali medio, decimae scilicet domus initio,principium capit,

cunda.

157쪽

131 D. IOAN. DE ROI. CO M. ad cuius sensionem re la, sexta addit diurni arcin partem, uti Pri M. Tuncque eclipti gradii huic aequatoris arcui ins haera re la re 'odente inquiri iubet, eumq; ipsium demum undecimae domus principium facit.Mox uero istius undecimae domus ascensioni re lae eandem sextam diurni arcussortionem rubet addi, gradumque eclipticae in1'haera recta cum isti aequat oras arcu coincedente, duodecima domus dicit esse initium. Quod si tatunde ei dem diurni a cus duodecimae domui adtatur, gradumq; eclipticae cu hoc ipso aequatoris arcu insiphaera re la coastendetem extraxerimus boro pu notum iam nobiS denuo prodire autumat. Quod ad hoc sapem proderit, ut an re te caetera domus situlae sint, ex huius iterata inuentione, necne, dijudica ripsit. Si enim cum priori inuento horosi po concordave ri bene sin minus,male collocatas es domus intelligemus. Caeterum horosiopi ascensioni re lae, uti fecundae domus principium habeamus, sextam no tarni arcus portionem iubet addere, eclipticaeque gradum cum hoc aequatoris a m coascendentem inquarere, eandemqueste undae domus

principium esse dicit . Eodem itidem modo, si secundae δε- mus Ucensioni re lae sexta no Zurni arcus pars addatur, gradusique eclipticae ins haera re L simul cum hoc arcu

cendes inquiratur,tertiae domus principium inueniri δε- cet.Ex harum uero sex caele hum domorum constitutione

peropposita simul loca reliquarum principiasic colligit: Quartaescilicet, ab initio decimae: quintae, ab undecimae: sextae,a duodecimae: steptim a prima:o lauae, ecuda:δε-nique nonae, a tertiaeprincipi,sin orbe signoru si inuicem re stondentibus. Ex his autem quae a me ex Alponsi mente

di la

158쪽

IN PLANIS PH. LIB. III. mdicta Iunt, Manilii uerba de hac re, quorum seuperius men rionem fecimus, non diffsecile intelligentur, dummodo non ignoretur nihil aliud esse hanc Ptolemaei Gelestiri domorum per aequales diurni nocturn que arcus portiones diuisione, quam quae a Manilio cui tamen minime assentit per inae

quales horra desicribitur eius autem uerbasent Nec me uulgatae rationis praeterit ordo,

lae binas tribuitsignis surgentibus horas, E iparibusθatque aequalia digerit astra,

is V arte ex illa,qua Phoebi coeperit orbis, is D secedat numerus,seummamque accommodet astris, Done perueniat nascentis tempus ad Q.m, A tque ubisubstiterit inum dicatur orari. S ediacet obliquo signorum circulus orbe, A taue alia inflexis orientursidera membris: A As illiu magis e F re Fussurgentibus ordo, V tpropius nobis aliquo uel longius astrum est. - V tonit luces Cancer,uix bruma reducit: Oinam breuis issa iace tam longus circulus hic est.., L abra Ariesque parem reddunt noritimque diemque.

S ic medria extremis pugnant, tremάquesummas A N ec noestarna minus uariant, quam tempora lucis,ia S ed tamen aduersis idem stat mensibus ordo. I n tam dissimilissatio, uar sque dierum,

A U mbrarumque modis quispossit credere in aurasia O mniasignapari mundi seub lege manere' A A dde quod incerta e phorae mensura, neque ultimia A ltera par equitur,sedsi summa dierumta V ertitur c partessiurgunt, rursusque recedunt.

159쪽

I34 D IOAN. DEROI. CO M. C um tamen in quocunque dies deducitur astro,

S ex habeat; upra terras ex signasiub illis: in o fit, ut in binas non possint omnia nasii, C um statium non sit tantum pugnantibus horis, S i modo bis senae seruantur luc ub omni,

Jem numerum debet ratio ,sed non capit ustus.

Eorundem caelestium locorum designati Opro Abrahe Auen rae,uel Auen Mohab opinione. Cap. 3.

SUMMI uir iudieij Ioannes a Monteregio, Abrahae Tibr. η- Auen Uaesententiasecutus hanc qua Alponsum rege an mil λ p te 'den Moha non aut e Aben Prae tribuisse uictu praedicta caelestiuis sic esse a nobis inquirenda te latur. Primu quatuor cardinibus uti diximus inuentis, atque in sthara pro cuia que caeli situ constitutis,arcum aquatoris inter horo pum ciusque mediu comprehensium in tresprimum aequalespartes diuidit: primaeque ab hors po, ter que deindepraedictispartibus circulum positionis applicat: est autem positionis circulus, quem nonulli etiam stellae hori ontem uocant, circulus a meridiani, horizont qse- hombusterque dati cuiusiunquesideris centrum trafies,

eductu gnddsi eclipti singulissectionibus positionis a cui re1ponderibus domorum facit initia,a prima stilicet ρ-

Elione ad horosiopum,duodecimae:ab hac adsecutam, undecimae decimaeque, quod ab hac ad meridianum circulum

adiace tribues. Rursus aquatoris arcum inter meridianu,

hortasti sique occasuspunctum interceptum in totidem calpartes. Quibus Vulispositionis circulum eodem mo- 'do applic Amgradibus eclipticae i s sectionibus restonde libus reliquas tres si periores domus metitur, ita ut a me dio

160쪽

IN PLANIS PH. LIB. III. V dio caelo ad primum se honem, nonae tribuat domui: ab hac adsequentem,octauae.quod autem seuperest ad ho Tantem usique heptimae. Reliquas uero sex inferiores domus ex harum oppositis Udiaci locis non diuersa ratione, quam a uobissuperius traditum e Linueniri docet.Hanc autem cael sium locorum eliciendorum rataonem, quod per nostram

Phaeram difficillime extricari posit, contenti illus selum

admonuisse, relinquimus.

Qu' ratione eadem caelito pro Campani opinione inquirantur. Cap. q.

CAMPANVS minime sernandus author quem mmulti ut uideo, emunctae etia naris styuuρου longe diuersa ration radi lia caeli locatartitur. Is enim quatuor a diuibuspuis locisprimum,ut dirita epius est, distositis circulum nostru uerticalem,quemproprie sic dirimm appel- ῆψ- lari in sex aequales partes,ὰ trigintascilicet in triginta gra δ' dibus diuidit. Singuli ue deinde praedictis sectionibus abortivo hori ontinumes initiv,circuliι, quem positionis ap-

restauimus,non diues modo ic Ioanes de Remomote, ap- C .praepticat.Tunc demum quem eclipticae gradum positionis cim mri culasse erit,illum ipsum alicuius caelestru domorum iniatium esse tradit. Hac igitur ratione duodecima, quae abhoro poprima domus uersus medium caeli, numerat: deinde undecimam, decimamque ordine, nonam,o Duam, atque

septim reliqua que ' inferiores per opposita iis eae dia

metro insignorum orbe loca constituit Haec autem per no-

'amsthaera cinuensemus Tympansi, uti cardines prius inuenti ad mundi plagaου proseuo cui que situ dirigantur, constituemus.Consistant aure,ut in puperiore exemploper fistumius,

SEARCH

MENU NAVIGATION