장음표시 사용
121쪽
tudinis Solis in ipsa quarta, praeiu)mmque dimetietem, inuenio Solare corpus o. gradus a nostra uerticali linea per id temporis distare.
Quonam modosellarum insthaera positurum uertices pingulis horis inueniemus,hoc est, quantum a nostro uerticati Lystent. Cust. s.
HARVM sellarum uertices haud dissimili a severiori
Solis ratione inquirendi nobis erant. Nam primumstella a titudinem, ut docuimus, deprehensem in quarta altitudinunumerabimus. Horsrontalem deinde regulam ad eleuatio nem constituemus. Tunc quartam altitudinum sissum de orsumue mouentespunctum notatum in quarta altitudo
scilicet stellia seu a ipsius 'eZe parallelum ponemus. Tunc
demum quarta in ipse borironte mobili fixa horironte cum dimetiente linea quod de Sole etiam diximus quadrare
faciemus. Tandem gradus interiacentes inter centrus'haerae uel dimetientem idem enum est gradumque altitudinis stilia in quarta prius notatu, distantiam inter uerticalem, atquestellia corpus continebunt. Sit pro exemplo Hircistella die as. Septembris anno 1 47. in eleuatione 42. graduu eleuari supra borirontem 4 o. gradus. Hos primum in quar ta altitudinu noto, hori Tentalemq; regulam adpraedi lumconstituo eleuatione. Quarta deinde altitudini; huc ct illuc moueo, donec notatum in ipsigradum altitudinis Hir risupra eiusdem parassetam lineam eo Fe constitua. Obsero tunc temporis quartam clauiculo in mobili ho ronte. Tandem hunc ipsum ad dimetientem lineam transsero ea ratione, ut supra dimetientem exariis cadat. Numeratis demugradibus in sthaerae area inter hori onte, graduque Hirci
122쪽
IN PLANIS PH. LIB. II. 9 Hirci altitudinis in quarta mobili notatum interiacetibus, inuenio Hirci corpus a nostra uerticali linea 4 fere gra' dus per id temporis abesse.
Stellae cuiusiuis horumuerticulemque lineam inis re C .s2.
DE LINEAT O ia, ut docuimus, 'Leparallelo ubi ubi G p
constiterit,eius obstruetur altitudo, quam in quarta altitu- γ' dinum numerabimus Hori ontem deinde ad eleuationem constituemus ouentesque in unam aut alteram partem quartam,gradu altitudinis sellae in illa notatum ad eius de leZeparasielumperducemus.Tunc quae horarum lineaper quartae,parallelique contactum transeat, diligeter animaduertemus. Nanque illamsess erticalem esse dicemus,a qua m eiusdem horam v numerisscilicet horarum adiacentibus, non difficile etiam colligemus.
uid sit oepussulam, Ptolemaeique atque Strabonis de eius initio sententia: quiaιterque eluserim temporissputium in quacunque ele
CREPUSCVLVM nihil aliud est,qua praeuia quaedam lux quae Soli ustetissimis rasis eminus etiam seupra
hori ontem emittitur.Hanc uti ante Solis exortum,ita
post eius occasium accidere nulli compertu no est. Istud -- taxat dubitari posset, a quanta scilicet Solaris corporis distantia tale muri crepusculum accidat. Nec enim omnibus eandem de hac re sententiam esse uideo ta ut non abs re acrepo, quod dubium significat, derivetur . Nanque Strabo Hipparchi,ut uideo, stententiam ρecutus, eius initium t a quo iam intemperita no Fem deficere te latur' ante Solis ortum segra bona rontem unius signi dimidium, ac eius duodeciamampartem asinat locaute est,t 7 gradus. Verba au-
123쪽
terprete reddi. Aestiuus enim tropicus uniussigni dimidia, atque duodecima parte ab hori onte distat. Tantundemque Sol ipse in terrae angulo constitutus ab hori onte remouetur.At Sole apud nos ante eius ortum, postque eius occasum tantundem ab hori*onte distante iam crepussulu a cidit. Caeterum nescio an haec Strabonis uerba perpera intelle la in causi 'uerint, ut bonus isse haerae author Ioanes
de Sacrobosio ei e quosdam, qui a trigesimogradu andie So
lis ortus crepussulum accidere, totidemque ab eius occasis in sor ontem adhuc durare asserant, dixerit. Quod tamen nos apud nulls idoneum legimus authore. Ptolemaeus enim parum a Strabonissententia disserens a decimo Afriuogradu ante Solis exortu Crepustulum initiari, totidemque graduspost eius occasium durare aperit.Vtcunque tamen sit,stu Strabonis' Ptolemaesententia equam,i lud compertum est, non ubique, nec per omne tempus idem mundo contingere posse crepustulum,hoc est,per aquale te porisspatium duras. Cum enimpraedi Eli gradus a Strabone,atque Ptolemaeo ab hor onte ad Solis locum numeren tur: Signiferi uero obliquitas nec ubique per omne tempus uniformis sit, contingit etiam ut in maiore eius obliquitate crepussula longius durem: contra uero quosigna re Te magis assendan libreuiora sint. Eius itaque mitium hac ratio ne per nostra haeram deprehendemus. Contra uertatar
124쪽
IN PLANIS PH. LIB. II. hori on mobilis in 1 baera, ita ut eius dimetiens pars an
turnicumste letpolum .hocque modo ad eleuationem costituatur.Tum mouentes quartam altitudinum decimum- octauum eius gradum pro Ptolemaei sententia, ues Stra bone eqsii magis libuerit, decimumseptimum cum dimi dio in ea numeratum seupra Solis locum quoadsieripoteri exactissime constituemus. Deinde horarum linea huicgradui rufiondens crepustuli ortus horam demststrabit,maturinam scilicet in antemeridianis horis, qua uersuspolum artacum,occasus uero in oppositis, quae uersus antartam δε scribuntur Demum ab hora onus Solis elusique occasy,cr pussulique initi, cognitione in quaesiti crisiculi mora δε- rationemquefactitime perueniemus.
stra ritione si de me atq; eius et, a die ignoraretur,in ei in cognitio nem huius duntaxusherae adiumeto peruenire possimus. Cay. SA.
SUPINA me hercle, atque crassa esset harum rerum ignoratio. Sed quia peregrino, aut insolitudine degenti, nausia ue,aut aegrotant ortasse accidereposse non dubitamus id quod in mesis die nobispersepe coligit operaepretiumsutum reor, qua ratione in horsi cognitionem ex hac 1 aerapossimis peruenire,inpraesentia docere. Primu i turpoli altitudo regionisue latitudo capiatur. Colligenda deinde maxima Solis altitudo: aut econtrario,ut libuerit. Constituendus isio erit horiron mobilis ad inuetam eleuationem, notandaque in quarta mobili altitudiniου maxima Solis altitudo Ammotoque hora te quarta altitudinu ladium ouebim2s, quo que numeru in ea prin notatum Solis parasse tu qua parte circulus meridianus assum intersecat, quo in loco horastmoer la deformatur, exacte cadat. Tunc in
125쪽
D. IOAN. DE ROI. CO M. quem Solis parallelorum eius maxima altitudo in quarta
prius notata cadat, etia diligerer animaduertemus assumi;
verum esse Solis locύ primum ediscemus .Hunc ipsum inpo-haeo ipsa in inferiori mensit; circulo non modo mensempraesentemsed oe diem quoque eitu exarile demonstrabit. Caeterum quod adhuc error committipsit,illud animaduertendum nobis e F singulos parallelos, praeter Cacri Capricorniqueprimarios,duobus signis in hac sthaera inseruire.
Primum enim parallelum Geminorum etiam Leoni restodere videmus: siri; de reliquis. Igitur Solis maximam alii tudine non semel sed bis,pluriesue accipere oportebit. Nams maximam Solis altitudine decressere in dies uidebimus, Solem in Leone, non in Geminis cosistere limabimus Ex quo de caeteris et iamparassetis non erit dubium reliquum
sua ratione aequator stropicorumque,atquepolarium circularum locum in caelo oculia nobu licebit contemplari. Cap. ys.
pe=ς. hu- POLI eclipticae distantia a mundi polo Joc est declina- Π . tionem eclipticae ab aquatore idem enim ess nota primi. habeamus oportet. Hac autem pro Iupputatione Ptolemaei 23grad. oe si I.minut. a .pecud fuisse stat,m tamen Procli, Manilij Hi nij,atq; Martiani Capessae aetate et .ae quaret grad. EX3O enim partib. in quas totu hemisthaerii, partiti siunt,quatuor dutaxat quod diximus inter aequatorem,circulosique Cancri atque Capricorni interesse assim mant.Qua Dersenarium numerum, uti ad Ptolemaeigradus reducantur, multiplicentur,1 .prouenire uidebimus. Nostra aute tempestate a3 ἰ gradus fere nodiaci declinatis maxima steriore phar arte,in signoru uidelicet circo quaerem , Dioptramque demum ad eundem gradum perducentibus
126쪽
IN PLANIS PH. LIB. I I. maxima non excedit. Ex quo etiam Mantia interpolares circulos qui ab eclipticae polis destribuntur, Cancrἱs atque Capricorni tropicos non ignorabimus. Si enim a 9o, a tia ab aequatore ad mundi polum bis Σ3 siubtraxerimus, intercapedine cilicet Tropici ab aequatore, Arctiris ci culi a mundipolo, manifesti ime 43, cilicet gradus relin
quentur, distantia inter arcticum, Tropicums Cacri, An tarcticumque similiter, atq; Capricorni circulum. His iam notis sipolarem a Bosi circulum in quam caeti parte exacte cadat conreptari cupimus,constituenda nobis erit Dio ptra eo modo, ut linea eius dimetiens in s haerae limbo 13
gradibus Met a mundi polo. Sustensaqukib armillasthae
ra eam uel attollentes uel deprimentes uisum per utri que pinnularum foramen dirigemus,ea ratione,ut quam exa Em mepoterit Dioptra immota acies in lineam meridianam dirigatumTunc per eam caeliparte,in qua usus ceci derit, armcu duci circulum affirmabimus. Quodsiad 66ἰ
limbi sphaerae gradum, quae e fi distantia poli ad tropicum
Cancri, Dioptram constituas,eundem tropicum sotempla beris. Si ad yo eadem ipsa ratione aequatorem, tropicumque Capricornisiadii 3 2. Demumque circulum antarct cum ipse constici poterit, eadem ratione . Quidnamsit Ptinetumsatisnariu se,quid direcn. aut progressum
quid retrogradum. Quid item de Planetarum retrogradatione βα-tioncidi reditione ueteressenserint nibsque exhosiitvi Lucani locus, itemque ri totelis.Denique qua ratione hunc Planetari; -- nationem ex bacsthaera colligimuM . CV. Is
CVM omnium Planetarum cursus nunc uelociores, nucrardiores, alijuando contrarios, quos retrogrados uocant,
127쪽
ammadu riamus, non credo erit iniucundu tantae uaria
tionis causam aperire. Bis igitur Planetae stationar' a no stris uocantur. Graeci statum hunc ν appellant, quod per id temporis ipsorum motus sit eo inque tardus, utin ea loco aliquandiu mouere uideatur. Id quod in duobusDorum epic Horumpundiispropter duos cotrarios motu di gressioni cilice atq; progressionis accidere necesse est. Na-que a prima statione adsecundam tunc cum uelocissimas Planeta in cursu empropter motuum cosormitatem directus appellatur. Asecunda uero adprima,quodprimi mobilis curseui comarius omnino in suo epic clo deperatur, re t gratam illam uocitamus. Quae autem sirprimaplanetae influo e uecto statis,atque quaesecunda: quoque in loco directu eu progressium, quoue retrog radus dicatur, ex subiecta figura manifestus reddetur,in qua A, terra centrum est. D GH F, Fic clus. D, prima statio. E, pecunia. Ueteres aute otim cum nullos in Planetarum sthaeris ecce tricos, aut epic clos posuisent, in noru orbe haec duo stationumpuncta col ocabant. Id autem nonnultis sic fieri placuit, quod crederet Sole cum longius abesset, ab Aia quadam no lucidis itineribus Vitruvir enim utar vers. errativer ea sidera obseuratis morationibus impediri. Aliis uero longe alia placebat opinio, quo eruorscilicet quemadmodum omnes res euocat, adse ducit ut etiam fructus ex terra seurgetes in altitudinem per calorem videmus, nec minus aquae uapores a sontibus ad nubes per arcus excitari eadem ipsa ratione Solis impetus uehemens radiis trigoni forma porre fis insequentes ellas ad se perducit, o an
recurrentes ueluti restentao,retinendos; non paetitur pro
128쪽
gredi sed adste cogit regredi, in alterius trigoni sigvum esse Id quodsecutus noster Lucanus cinquit:
Sol tempora diuidit aeui, in Mutat nocle diem, dijsq; potentibus a Da- Ire vetat, cursusque uagos tione moratur. Eudoxus uero, qui primus hae ellarum phaenomena demonstrare conatus est, Soli ac Lunae tres eiusae centristba ras assignabat .quarum prima Apianes motu empiterno imitaretari qua reliqum duas raperet. Secunda quae con trario motu,hoce ab occasis in ortum moueretur . Tertia uero atque ultim Sosissicilicet corpus deferens secuta hoc
est, eclipticae obliqua, a qua eorum declinationes ab aequino
129쪽
ro D. IOAN. DEROI. COM. hali contingerent.Hanc uero in Sole minus,in Luna obliquam magis fingebat. Mouebatur aute haec a secuta superioreper odiaci longitudinem. Motu ue suo faciebat,ut stella no in eade maxima declinatione maneret id modo in austru,modo in boream duceretur.Haec quide in Sole atque Luna. Caeterum ut reliquorum quinque Planetarsephaenomena in quibu ationes, gressiones,strogressiones co licciuntur,demostraret, quatuor in eo singulis θhaeris utebatur. O duaprimae eademseuperioribuue erant. Tem
tiam aute polos in ipsissignifero insta seupraque haberi ima
ginabatur. Mouebatur aute haec in latitudine per aequino- Aha. Quangu νὴ huic obliqua fingebat, in cotrariumque moueri. Huim aut poli a tertiae hae polis tantunde di-sarefacieba qua singuloru horu Planetarsi erat retro gradatio. Nec credo esse aliud, quod ab Aristotele signisic Itb, M turbis uerbis. νδεθος A a ἰλίου Ρ αλάνεις, Ἀτῖδες τω- ψορ ν
latione in tribustosuit sphaeras tape, quari prima quide ea
130쪽
IN PLANIS PH. LIB. II. I Sese quae non errantium stellarum. Secundam vero secunia id quodper medium zodiacum. Tertiam porro flecundum eum qui in latitudine rediari obliquatum.in maiori autem latitudine obliquari eum, hecundum que Luna fertur,qua secundum quem Sol. Errantium uero egaram uni cuius
que in quatuor sphaeris, quarum primam quidem σρ
dam eandem illis esse etenim qua non errantium est, eam
ista esse,quae omnes fert. At eam quae seub ipsa ordinata est, ac quae pecundum zodiacum lationem habe comune omnibus esse: tertiae uero omnium polos in eo, quod per medium zodiacum esse: quartae autem lationem pecundum eum, qui obliquatus ad mediu eius est GP uero te ae sphae polos aliarum quidem proprios, Veneris aute 'r Mercuri, eos . Hachnus Aristoteles. Calippus uero,qui post Eudoxumscripsit Soli atque Lunae,propter eorum motuuernaequalitatem duas alias similiter homocetricas aeras addidit,quas Restituentes nominauit. Quarum o factum erat restituere 'haeram aliquam tantum, quatum seuperior in oppositam partem duxissere. In reliquis uero Planetis unam duntaxat Phaeram addi censiuit. Sed cum adhuc defectus aliqui in planetarum phaenomenis in homo entricis his animaduertere tur dipparchus si Ptolemaeo credimus in libra edidit,in quoes,
Eudoaei tollens Callippsque Placita,e Cetricos Orbes prim muo . .et. inuenit. Caeterum an Planeta rei essivus, stationarius, di-re Upue iis, hac ratione ab hac sphaera colliges. Sustenden teuphaeram ab armilla alicuius stellaefixae, quoquo caeli locorum uisa fuerit modo ad Planetam quaseri poterit pro Per 3 hu-xime accedatJaltitudinem accipiemus mόxque etiam Pla- netaepropositisimiliter altitudinem. Deinde aliquo inter O