Theatri praecipuarum totius mundi urbium liber sextus

71쪽

ΜPLISSIMA quondam haec urbs fuit Romanorum Coloma , reliana cognomine, ubi non legiones modo. sed etiam ipsi Imperatores stativa habuerunt. Ad ostium usque A ni 1ii fluui j. non procul j nde ex Alpibusu in Danubium emuentis,pomoeria eius olim se extendis vestigia & signa assi' huc testantur nunc e tantae urbis a Gothis& Hunnis non semel Vastatae ruini S exiguum reliquum est Oppidum quod cum fortuna nomen quoque m tauit,idque cum praeterfluente commune habet. Oppidum ipsum paullo C-dit re loco sitam fluuium desipicit tribus maxime in signibus structuri S coi spicuum est Curia seu domo Senatoria,quae umbilicum tenet; Arce& Te

Plo Parochiali,quae utrique lateri praetenduntur. Hic fluuij alueus diuisus paruam essicit insulam,passe Cendis pecoribus Idoneam; piosium piscatum suppeditans, piscibus scitiset e vicino Danubio carem uatim ascendentibus. Extraoppidum non procul ab ostio,quo in Danubium Anisus se euoluit, in colle quodam antiqui,Vt apparet, astri fundamenta risi intur, & ingentia saxa quadrata : inter quae templum summae vetustatis,a Christianis Olim exstructum,adhuc extat,sed plane profanatum ac ruinosum. Huius parietibus inserta sunt quςdam saxa,cum siculpturis antiquis. Instulis portς lapideis quadratiS templi videtur chorus bacchantium Satyrorum ac Nympharum et equibus Satyrus unuStibias,alijs subsilientibus,thflat;Nymphae his intermistae crotala pulsant,& tripudiant. Inter al1a. quae pleraque deleuit Vetastatis iniuria saxo quadrato cernebatur insculpta Europa,tauro natanti insides,& cornu alterum sinistra tenens stolata ad pedes Vsque,dextera prehendenS Velum, quod capiti eius, cornicula lunae forma,ci cumuolitat.Fluuij hodie quam oppidi celebriuS nomen est, Ut cuius, Au striam transversim intersecantis,cessu Austria uniuersa in duplicem regionem,eam scilicet quae sua pra, &eam quae infra est Anisum,dividitur.Pascuis tamen,aruis,&fructibus Varij generis felix solum colonos Vbertim alit;accedente etiam utriusque fluminis ad multas res Opportuni Vicinitate. Ep1s

copatum olim hic fuisse illud argumento est, quod Ernestus circa annum Christi M.LXX. quaesto riam Praefecturam astuogien Germani vocant tam Laure ensis quam Passaiciensis Dioecesiosa deptus,& Prior Romani Imperis appellatus legitur,illo quoque priuilegio concesso,Vt quacunque intra Imperi j fines iter faceret,nudum gladium & vexillum praeferri ipsi Iiceret. isicopatum vero hunc Passaurum postea translatum esse,Lazius tradit.

74쪽

Legans hoc est inferioris Austriae oppidum,adpx TRIM: RN:

De origine eius nihil reperio e nomine vero no λΠζp q ι

in apertam seditionem erupit,atque arma cepit,ductore quodam GeorgyOMIRRΠ EaE Etripartitis ordinibus peruagati in verba sua omnes adigunt. COS qui i/ψVδ φ0 R ' - 1sidii, Cogunt omnia gravamina,quibus a dominis contra ius fasque premi se exutimaren , relata &consignata,ad supremum magistratum,Imperatoriam scilicet MMenatem Licet autem VerbiS eidem omnem promitterent obedientiam;facta tame p'Orum manitate,&qaae magistratui deberetur reuerentia, valde abhorrebant. Nec enIm Contentacer arma Ostentare,eorumque metu sedibus suis dominos eijcere ; nonnulat etiam ignitate Viris manus & vincula inijcere non dubitarunt Ad eorum furorem C pa Inca ra Ne sistendum,Vel armis compescendum nomine Caesareae Maiestatis missi sunt,quI cum ip/ὶS agrent:sed Vel responso non quale voluerant accepto, vel promissis non fati aut suorum numero m mis conlisi,non modo in male coepta rebellione perstiterunt, verum etiam quotIGIe p ure eaggregando,Vicos & arceS occupando,ulterius sunt progressi . Non tamen eademi Ir omnium

multu omnia miscuissent,admoniti tamen,ut dam ad veniam receptuS ellet,re1IPιι , PossitiS,ad sua quisque reuersi quiescendum si1bi statuerunt.Reliqui Cisdanubian1 et1I spem te erat nihil amplius molituros,seditionem tamen multo maioribus quam antea Viribus reaintegrarui. Eorum circiter quingentos Coloniisias ad Graueneccam concidit,pagum Strassam IncenGIV. in quo incendio multi cum liberis & uxoribus perierunt Hac clade partim fracti,partam malora mula Veriti,partim etiam Caesareorum Legatorum verbis deliniti,& culpam suam proreri, epr cati sunt; nihil etiam posthac moturos iureiurando sese obstrinxerunt. Non diu poU,nuuIs prouocati iniurijs,sed fatali quadam insania abrepti,ad multa millia iterum concurrunt, tormenta Quidquid ad bellicum pertinet apparatum , conquirunt: Pulcam vicum dedI 1IUI poician , Lillefeldam Monachorum coenobium spoliant opp1do denique Sanpoliano exercitum admouCt; ciues monent,ne amicos & nihil hostile cog1tantes excludant,non contra Caesaream-aleuarem, supremum suum magistratum,arma se ferre eo tantum spectare,Vt iustitia sartatecta conIerueruri

tum responsum est Non fatis conuenire inter ciues ea de re qua de ageretur . ceterum mellus cturos,si armis positis domum quisque properarent.Ηoc responso irritat VI oppugnare Oppὶ tadecreuerunt contra quam interea oppidani diligenter se comparauerant.Dum a moeIIa eIIae seditios nocte intempesta Comes a Turri cum paucis equitibus inuectus, stra tumultus α terroris impleuit.Pauefacti igitur agnam adesse hostium rati multitudinem, ante lucem Vala cΟIIDRant, ac fugientibus similes discedunt.Tadem priadentiores intel echo errore suo, Ut cu fam quin dammodo expiarent,seditionis auctores comprehenderunt: quorum Vn ne HuuSIn magIur ius Veniret potestatem,cultro in ventrem adacto sibi ipse mortem conscivit;reliqui diuerIis supplicijs affecti,& crucibus affixi,temeritatis,vel potius impietatis suae graues quidem,sied meritas poenaSluerunt.

77쪽

ZASI AVIA

J ciuitatis huius, uti & plerarumque aliarum, origine, minus nihilo in Bohemicis,

a qui quidem in lucem prodierun reperitur in Annalibus. De rebus quoq; ab ea veli ad eam gestis pauca scripta exstant. Sita est Ioco campestri, tribus circiter milliari jbus a Cuthna, argentifodinis celebratissima ciuitate; e quibus etiam non pauca emolumenta ad vicinos Lassa utenses redundant. Sed & olim damna inde & pe ricula non leuia sensit, Hungaris, de populata Morauia, magno numero in Bohe miam saepe effusiis, &haec potὶssimum loca, praedae, argenti maxime, cupiditate a o . gressis. Sed &Moraui non semel ad intercipiendos puteos ut Dubrauius Io quia

tur) venis argenteis scatentes de improuiso venerunt; ac licet male habiti atque accepti fuerint, degustata tamen hac veluti loto, nec ignominiosa repulsa, nec caede absterreri potuerunt quin ad dulcem hunc fructum in Bohemia colligendum redire festinarent. Vnde frequentia ad Lassa Miam & cruenta proelia commissa. Ac licet multis faepe ac miserandis cladibus Bohemia fuerit amicta; nullas tamen ma Iores calamitates quam a monstro in illo Hussitarum duce cuius & viui effigies & mor tui 1 e pulchrum in hac tabula delineatum, cernitur, in templo Vero ipsam monumentum ostenditur) Zisca, inquam, sensit. Hic nobilis quidem genere, sed tenui censa utar AEneae Sylvij verbis) in curia Regis a puero enutritus & bellis exercitatus, uno carens oculo,quem strenue pugnanS amiserat, infectus Huc staram veneno & rapinarum auidus collecta perditorum hominum multitudine in Ecclesias quae resta Dant, impetum fecit,simulachra Sanctorum & imagines confregit, Monasterium Carthusiensium Pragae vicinum inuasit,& direptum incendit tantis deinde tamque continuis Victoris potitus est, Vt Hussitae eo duce, nihil non auderent, nihilque difficile sibi arbitrarentur: e cuius schola deinde alij bellicosi duces inprimis Procopius ille cognomento Magnus, prodierunt. Quum ergo Zi1ca non Pragam modo, sacer dotis cuiusdam haeretici Rochizanae artibus introductus; sed prope Universum Bohemiae regnum in po testate sua quasi haberet : Sigismundus Rex clam eum sibi conciliare tentauit, Oblata totius regni, ut debelli administratione, & ingenti auri pondere quotannis promisso, modo ad obsecutum regis & ipse rediret,& adobcdientiam ciuitates ab subdit S reduceret.Verum dum haec tractantur, Zisca peste correptatus exspirauit; non tamen cum ipso bellum, quod lethale Bohemiae vulnus inflixit, necdum sanatum. Testamentum fecit rebus gestis dignum. Iussit enim pellem cadaueri detrahi, atque ex ea tympanum fieri, Sc ante aciem pulsari: nec dubitare se, quin hostes,audito eius sonitu, statim fugam arrepturi sint,

quasi eadem vis illius foret, quae Medusaei capitis, suius aspectu homines in Iapides vertebantur.

Vae Zassauiae adiuncta in hac tabula cernitur Commoda, non parui nominis ciuitas ab ea sisitum ipsum spectes, longe abest, quum illa non Procul a Morauiae,haec a Misiniae finibus prope absit,in campis patentibus, loco satis ferti Ii sita. Hanc Misinicis prassi dijs firmatam idem Zisca, de quo modo diximus; deIZina frustra oppugnata, petijt: eaque vi capta non

sine magna suorum caede,populares cum sacerdotibus,aedibus ligneis inclusos, frustra ve niam petentes,exussit. Addit Dubrauius,ad tria millia ciuiu aduenarum presbyterorum Iudaeorum ibi interfectos. Saevitum praeterea a mulieribus Thaboritis in matresfamalias ecpuellas. quas promissa salute extra ciuitatem eductas, igne Vinearum tugurijs iniecto, cremarunt. Hodie So

cietas Iesu & iuuentutem ibi summo cum fructu bonas literas docet; & errantes a fide Catholica reducere , re caeteros in obedientia S, Matris Ecclesiae continere satagiti

80쪽

Psi Dv M hoc Bohemie a quo Vel quando conditum sit, ut& pleraqne alia Bo hemicarum rerum 1criptorCS non prodrent. bitum Vst loco quidem plano, modicis tamen passim augente collibus. Ad Septemtri male eius Iatus Eora celebris Bo hemiae fluuius,praeterlabens,quamuis a moenibus longius aliquania absit, civibus tamen multa praebet commodaIblam quum ali tum triticum & poma omnis neris praestantillima producit, quae per totu regnum in deliciis habetur, nec frustibus modo, verum etiam pascuiSager mire fecunduS Frequetissimum hac iter est Lipsili Pragam contendentium eoque ipsum oppidum tiri aliquid cupientibus valde opportunum.Certe Albertus Imperator, quum Rudolphum filium, VVenoeslao tuis uene admodum prod:torum insidiis interfecto,procerum quorumdam suffragijs regem electumaccepisset: duobus comparatis e testibus ipse Laanam oppidum a plaga Occidentali celeriter occupaui t,dum filius ab Oriental , capta Sgladia,arma Bohemie in rerissicque Pragam Versus Vterque progressi, Henricum Carinis thiae Ducem cram petitorem, quamuis in regno esset.& regia etiam assinitate niteretur, nudo negocio cum uxore domum reuerti coegerunt Id non ignorantes Hussitae,superioribus motibus id in primis operam de derunt, Vt Oppidum hoc in sina haberent potestate. Nescio miserandum magis an ridiculum sit quod Dubrauius scribit libro xxiv Thaboritas eo insaniae progressios Vt iamiam ultimum adesse diem affirmarint; im pijs quidem ad interitum,pijs autem, quales ipsi se esse fingebant,ad salutem. Saluari autem no posse,ne pios quidem, nisi in quinque ciuitatibus, Pelsina nempe,Launa, Mana, GIatiouia, Zatio. Primam Solem , secundam Lunam, tertiana Stellam,quartam Auroram,quintam Segor cognominabant. Qua superstitione magna eorum multitudo perculsa dum Sigismundus Imperator ad Pragam Obsidendam castra ponit , Tatio, Launa &Siana sese incluserant, neque socijs metuentes scilicet ne extra illas ciuitates progressi,terrae hiatu absorberentur, Vel coeli ruina opprimerentur) opem ferre acidebant donec a ductoribus quibusdam persuasi instructo agmine Pragam profecti,atque intra moenia recepti,coniunctis Viribus castra Imperatoris adoriri decreuerunt;qui consilio eorum comperto,Bolestauiam retrocessit. Inde Gulielmus Lepus cum copijs quibusdam ad Stanam progreditur,&occupato colle proximo,dum fingit interCaesarem dc Pragenses pacata esse omnia,a ciuibus intromimis,eos in fidem Caesaris adigi t, oppidumque praesidio firmat; quo postea ip se quoque Imperator 1e recepit, nullo alio con lio qnam ut vicinis Launensibus terrorem inde ostentaret: quod tamen multo felicius cessit Dum enimCaesariani ad muroS aliquanto propius accedunt;ciues nonnuisti inuitis decurionibus portas aperiun*seque&saa Caesaris potestati dedunt. Quae quidem res utrique ciuitati proculdubio saluti fuit.

LANA oppidum medio sere itinere Launa Pragam euntibus occurrit nobilioribus totius regni merito annumerandum. A Sale nomen accepi me Dubrauius libro II.auactot est.Ait enim Negaminio Primissat,eius qui primus Bohemiam Gynaecocratia, sub qua hactenus fuerat, liberauit,filio rerum potiente,pace per totum regnum constituta spem fatis, quo etiamnum non nisi importato Vtitur BOhemia, inueniendi aD fulssisse:iamque venas falsarum aquarum aperta S: Vnde tam salis coquendi quam nosui oppidi condendi gratia,magna hominum frequentia ad eum locum undique con fluxerit. Ceterum fatis illos fontes breui tempore evanuisse, Vel ipsis aquis sua sponte factis insipidis,vel hominum aliorum commodis inuidentium culpa.Zatiensesenim mera inuidia stimulatos Stanensibus denunciasse,ne Salinas instituerent;quod si facere pergerent,nouum opus armata manu se ipsis nunciaturos Institisse nihilominus operi Stanenses,& ex aduerIarijs secum con gressis ultra centum interfecisse. AEgritudinem ex hac clade acceptam Zatienses totum annum dissimulas. se : postea vero ex improuiso oppressis , caesis,ac fugatis Stanensibus, Salinas omnes demolitos, ipsum etiam fontem immani magnitudine saxis ac lignis obstruxisse, ne qua eius in posterum instaurandi 1pes aut facultas superesset: tum oppidum quoqueoccupasse,colonis eo excivitate sua,quae nimia ciuium frequentia onerari videbatur,deductis. Quae si vera sunt nec sane ego vel rei vel auctoris si dem vellicare ausim antiquitatem huius oppidi testantur,tam sua elegantia quam agri subiecti fertilitate atque amoenitate inprimis

commendati.