장음표시 사용
181쪽
3,3 DE RERUM VADIETATEN C C C.Post uerb, edide ration incrementa illa colligericia sunt conuerso modo, ut hic annis posi Christi , M MC MCC MCCC
M C C C L π --.' Partes siquidem sex, minui tredecim G, Vae Sol persambulat in diebus sex, horis octo, unticipabit ergo hinc as nos trigintaquins, a prima obseruatione aequinoctii , diebus quatuordecim boris iredecim: a Christo uero die bus triaecis,horis sexdecim ferme, quae ratio satis cogruit obseruationibus omnium. Lunae mo- Lunapraeter tres motus Solis , duos alios habet: moueam tur autem aequaliter in orbis segnorum ordine , sed nonsub ecliptica, uertim circulo magno eclipticam secante per aea qualia,cuius poli a polis eclipticae partibus quin p disiunt:
mouetur circulus is ab oriente in occissentem. Cum ergo aequaliter moueatur in orbe signorium, constat non moueari in eccentrico: quilibet mi.n orbis α κaliter, comparastione polorum suorwm, mouetur: nec fieri ulla ratione poetest, ut aequaliter orbis super alterius maximo circulo, GETeeentrici ius aliud si centrum,moueatur. QIamobrem id maximὲ orbes non eccentricos non esse ostendit, propter quod eccentrici ma. dantur. xime inuenti sunt , scilicet magnitudo paruitass Uri: quacum in Luna uarietur certis perio iis, non tamen in recenatrico orbe reuoluitur. Cum ergo in circulo seciante ecliptiacam octaui orbis sie feratur, fit ut quandoque Luna sub ecliptica, quandoque longius usque ad quinque paries, sed non ultra, procedat. Notus uero eius est ad signorum conaseiventia
182쪽
stquentia pari.tredecim,mmut.undecim. Perigem autem π apri I cor atra successionem para. unde m , minuti
duodecim. Cilin uerb Sol ferme parte una feratur iuxta fignorum ordinem ,sequitur ut Solis media limea semper
inter lunam ita inius apogeum con fiat. In est ut Luna Lunae octo octo habeat status. Primum, cum So iungitur: tuncep uia status. detur quoi se remotissima a terris , uocaturque laterluanit , seu novilunit , aut coniunctio: Graece , νεομLνία,
uel ouoogo . Secundus est, cum in sextili Solis aspessu diu grediens fuerit hincs cornicularis dicitur , seu luvia ι eresis in me Lys longitudinibus. Tertius, cum in quadrato
Solis aspectu fuerit,iuncs maxima uidetur, a terrae prospinquissima : voeant autem eam tunc, d idiam,seu glaoaτομον. inartus, cum ad aspectum trigonum peruenerit,
rursus in media longitudine , gibbos, O Graecer dicta. mtus,cum ad oppositionem Solis uenerit,pleniluniis oppofilios, seu . Elis rursus Luna aspectu mimma,ais a terra remotissima hidetur. Inde in trigono,ais medi s longitudinibus gibbosa, ἀώς-νρτω to post in quadrato d idia,διχοτομω in perigeo ut diae t) maximaque. Demum etiam in sextιli longi tuudme media, micularis falcatarie , seu .ulinoa ιν e. Bis eram minima est a terra remotissima uidetur, cum HS in conaiunctione ac oppositione Solis: bis maxima, cum sub quaadr atis radiis, propinquissimas nobis uidetur. 4rater ueseb in medijs longitudinibus: bis, dum est in Solis trigono,
aequa ii plena: bis in sextili, dum ex piara curuatur paulo plenius,aut ad coitum properat. Illud fane mirum uideaetur, quo2 cum Luna in novilumo er plenilunio uideatur esse in eaΞem parte orbis hui,parustatem , eandem fertisare: in noviluniis tamen ferme semper velocissima uidetur, G x inplen
183쪽
in pleniluniis autem tardissima. Sed hoc non semper ueru, cum contriarum accidat sed ob id euenit, ut se in coniunactione fit uelox in oppositione tarda sit c si in comunctio.
ne tarda,in oppo tione uelox:qrιod in quadratis: cum dimidia est, inuicem eiu cin men fis collutis contingit:quoaniam anomesiae motus,cu quas ut L Nae motus peragatur, ad sui contrarium peruenit. Atque ea de causa ubi prius adiungitur motui lunae, posterius ad it er: contrario modo. superio in Superiores omnes hoc habent commune, ut tantum rea errati cara cedant motu anomaliae quatum Sol perambulat: ita quod motus. cilmsunt locissimi ,sunt Soli iuncti: cum maxime regre.
diuntur,sant Soli oppo bri,uidentur, metiores qua b desces
deroni: dum s sunt ueloces ta ad Solem accedunt, exigui etiam uersus eclipticam feruntur: cum uerb in Solis oppo,
sto ferme sunt,ub ecliptica recedunt, magnum. habent latitudinem. Mars tamen australior fit quam borealis, egeo ut discrimen it partium duarium cum dodrante: est, id peculiare ei, quod per duos circulos feratur: nes enim super eodem centro, duo magni circuli secantes , magis in una quam alia parte inclinari possunt.
Veneris 3c Mercurio maxima a Sole disiantia pari. uigintifex, mi, Mercurii nut.triginta,uespertina, er quae contingit ut in Venere, druPropria. Mercurius maximus aidetur, ferris uelocissime potest. At non tanta est matutina, qua Up ad pari. uiginti quinqGe, nut. quinquaginta extenditur. Communicat cum Venerre: quod uters etiam aequalem motum habet bimilem Solis motui, annos uno circuitum perficiti t. At cum Luna, quEd quemadmodum in mense bis maxima, biss minima appaαretiit a Mercurius, ter in anno maior , semet minor uidetur: nam o in Geminis, o Libra AFario uelocissimefera
184쪽
tur contingat a Sole remoueri, istantiam maximum implet: in Ariete uero narnimus a tardus quasi in apoges ebri. Cum igitur ita fit,nes recentrici, neque epicycli esse possint, ut demonstratum es. Fabulosum verost terram tanto impetu nobis nescientibus circumagi, ut Opemicus tradit: nes homocentrici orbes polis ad rectos constitutis fatisfaciant, ut Dacossonus putat: tum maxime quod inma stissimis etiam errare uideatur, melius est existimaare asstra moueri per mobiles polos, ut Averroes etiam cenaset.Nam Ptolematis non affrmat eccentricos, aut epi actos esse,sed eam viam ad Signoscendum affectus erratia carum satisfacere. Quomodo uero astra in eodem orbe G eadem a nobis dis Samia,modb maiora, modis minora videari possint insequenti tradiatione docebiinus: sicut π quaaliter moueantur,m secundi libri initio. inae autem deseri,pta sunt bucufρm hoc pite, tibi de coeli motu egimus,maiore exparte a Fracastoreo desumpta sunt, quoniam ueriarati proximiora uidebantur :nes propriss illu inuentishaudar honestu duximus:qκam is quae de motu scripsi quos
iam esse non possint, demonstratione suo loco simus rei ει Etari: quod etiam fecisse Hipparchum, uel ipso Fracas oreo teste,contra Eudox- lippum, qui homo ni iacos a fruebant accepimus. Μodum quidem illorum exploadere licet orbet homocentricos non licet. Sicut etiam tueri
facil&,licet fatisfacere his quae uidentur,non facile est. Sed tu in libris de Arcanis aeternitatis didium est, hae sola aratium initium tepestiue accepit,ultima uero absoluetur :Mesidit oscientia qux de daemonibus: praecipuam tamen paratem generalioris tractationis hic, duobus locis quos A. Coelestes xi sequeritibus,tradidimus. Constat autem sane ex his, eas motus tri testes motus per orbet centrum idem babentes feri. aut per generum.
185쪽
simplices lineas, ut in Sole de Luna ferna , si motus seditis.
num tolleretur: aut per helicas, ut sydera omnia diurno mmotu: aut per reflexas, velut superiores o inferiores erro. nes, dum proprais motibus in longitudinem ,latitudinem pseruntur. Simplicis. autem motum primum, in primo orbe, omnes fatentur. Quomam autem simpliciter pri. mum aliquid si uiuere necesse est, non oportebit alium esse Astra alia quam primum orbem. At ii prinrus orbis talis est,po ostia ex parte no lius immobiles esse necesse est, cum nec proprio motu moaposie oriri ueri possint, nec alium habeant. Cum ergo partes set in qua ex orie primo coelo, coclienis, alη autem orbes eoὰem motu fiete, demon- rantur piadam fieri nunquam posse,ut Sol,uelfydera,etiam ex atur. si circulus signorum conuerteretur longis temporum in teruallis, alio oriantur loco quam a dextra, non autem ulfalso Aegyptii iactarunt) ab occidete . hoc enim nullo moado feri posse,ium demonstratum est, quomodocuns sydrara transferantur. At in motibus proprijs hoc obseruari non necessarium est.
Porro, quod magna consideratione dignum est, id ob
quod AISmIogi uidemur, motus omnes astrorum a loco Loea syde- aequinocti, , seu interfecitionis eclipticae nonasphaerae cumra penes o- αqumo Eliali, imo decimae ut alii dicunt) computare. Sed ctaua sphae- cum dicat Ptolemaeus. Arietem esse Solis altitudinc quod ram e opu- in eius initio contingat sed ii oi emalis: haec autem est Arie, randa. tis octau; sphaera, cilin Sol semper sub illi ur, non ulteritus ecliptica feratur: constat, omnia loca syderum, ad ueri aequirilesiis c eclipticam odiaui orbis, esse referenda ini enim iuxta Ptolemaei tabulus ea loca supputauerit, uel etiam Alphonsi, ad Primi mobilis sedilonem Ex Arietis initii m omnia referunt Tribus enim modis ut inferius de
monstrabimus Ariali mitiis dicitur,uel Ero locosedit
186쪽
nis eclipticae Primi mobilis cim aequinoctiali,uelpro stella, suadi orientalior in capite Arietis octavae sphaerae, uapro loco sectionis eclipticae octauaesphaerae cum aDmoesi circulo: haec. sola secto uerum est initium Arietis, ex abra partesio si a computanda. Itaque si error fit in aequia
noctu tempore aliquot dierum, omnia peruertuntur quae ad Baa ex dignitates erraticarum pertinent. Planetarumtamen aspeEius edi situs in mundo idem manebit, coniunactiones, luminarii temporibus certis erunt: haec nisi ilat tria perseessent, a me.demonstrarentur. Ob id inius spe aliqui deprehendunt Alphonsum, qui licet non exam rem tradiderit, attamen si iuxta Ptolemaei tabulas locas aderum computaremus, iam pro Ariete Libra ascenderet, loca omnia essent commutata, eum ad uera aequmoesia refercentur, unde initia ut dixi fumere oporteret: aue referendo ad Primum mobili,nulli essent usui, nee loca itati, a Memali sectione tantwm diliarent :sedo sic omnino error sensibilis in motibus inerrantium er erraticarum esset. Aequinoctium igitur uemale, Ptolemaei tempore, Die
Mart θ die XXI, hora II post meridie aiis annus issaalutis C X L.cI quantitas anni tune diaes CCC LX hora mimi. Jecund XLI.ergo hoc anno fecundum Ptolea
meum qui MD.LV. salutis, esset ingressus Solis die X via
hora VII ,insenui.XLVIII. cum tamen fiat die X,hora XV,
ferme post meridiem. Discrimen igitur esset dierum v, hos rarum XVII. Sequendo tamen instrumenta π Alphina si tabulas, aequinoctium. ac loca in ecliptica octaui ονου bis ,sinendo bιc error ad duas partes,mo ne ad unam asscendere potest: quod stic demonstratur di nam pars αna ctracia aequinoctium ex ecliptica,X TIIII minuta ut uocans taxtinet Admationis i igitur cum his decimatio ste
187쪽
valde sensibilis habebimus diem sed tunc tota Solis est prope seclione eclipticae o aequinoctj eirculi odi
uae sphaerae: quam feectionem iure merito debemus uocare initium Arietis, o non punctum illum qui est in periphtaria parui circuli nonae sphaera haec enim appellatio totum negocium perturbato eonfundit, sed illuὸ pane iurati, bemus uocare. Cert m punctum, seu pandium circuitus iagitur ubicunque Sol tunc statuatur ,seu m ascendente,seu coeli medio, seu occasu ibi eβ mitium oletis a signori r sed Sol quando sit in his locis, ad unguem cognoscitur πhora dieii igitur initium Arietis o signorum, in qua parte
inlibit, tunc sine sensibili errore sciri potest: quare π rot
anno permotrem Solis er eius locum, quare a ascendens. quocuns momento,Cr reliqua, quae omnia in confusionem,
ex duobus fulsis ortum habebant. Vnum est suppositum, quod loca planetarum debeant sumi is comparatione Gapitis Arietis cir sectoris eclipticae, quae fit in Primo mobili, cum debeant fumi comparatione sectioris is octaua sphaera. Aliud est, falsa appellatio capitis Arietis octauae sphaearae, quae modo traducebatur ad punctum illud, quoa ima,
ginantur circumvorti circasectionem eclipticae cum quia
noctiali nonae sphaerae: modo ad stellam primam quae est in
rapite Arietis figura, quae essi in octauo orbe. Cum debeaamus intelligere per caput Arietis octauae sphaerae tertio fagrrificato , sectionem uernalem eclipticae octauae sphaerae. libus erroribus sublatἡs, tota res clara luce dilucidior ea radit, nee ullus scrupulus dubitationis relinquitur. Nam etsi Ptolemaeus itiaetu Primi mobili Arietem signorum iniutia oomputet: id fecit, quoniam ei eclipticam octauae, sub ecliptica nona collocet, maluit dicere nonae quam Oaclaua im de figuris pelluris intelligeremur. Vnde conapat ista
188쪽
stat mitium Arietis iuxta Ptolimaeum Primi mobilissi stellus in latitudinem moueri statuamus, esse idem cum initio Arietis octauaespharaesic intellecto, quod ad generale ma
Ortus stellaseu uisio oriente Sole uel occasus, Heliaci De ortu reseu solares dicuntu iuriis matutiss.Vespertino ortus at, occasu statque occasus syde ,cbrsnici uocatur. Omnis ortus sat ex larum. orientis parte, initium, ducit dum stella est cum Sole, uel parsi ant aut in eius oppositor duruis uis eius ad Xu dies, augetur ac manet ad XXX plerans. Omnis etiam Occa sus tam chronicus quam heliacus syderum ,fit dum fγdera in occasu sunt,aut cum Sole uel prope,aut eius opposito, tune est fris occasus. Vis ergo elius incipit per XXX dies ante: sed eorum postremi XVsunt efficaciores.
. CAPUT XII.: ε s ipsas maiores,minores uideri quam Res cua ma nt, sepius obseruatum est: nam Ercan iores quadelae accesse nocti Mo stellae nubila tema nebeant ut 'pore, o pisces in aqua, maiora quam dea cleri,
--m i beant uidentum. Sol ac Luna, Altu antur. nora quam sint nes haec ad uipus falsam causam transferenda sunt.Videntur igiturprimum maiores, cum in m .do fuerint crassiore, ut pisces in aqua, i in nube stella: ut contra minores, propter loci subflantiam tenuem , velut pra quae non foliis quod multum disient, sed quod in ectato sint, cuius substantia, aeris, comparatione est tenuissi. ma.Secundum est,medii den oris propinquitas ad oculos, aut rem uisam: nam uelut in perspicillisparim mutant rei
189쪽
ios DE RERUM VA IETATE, turrat fi paulo longius, magnitudinem rei non parum ingent. Tertium est, cognitio distantiae. Porro de hoc e priamo cuine genere alias diximus, dum de magnitudine astrorum ageremus. Maiores quarto uidentur, ob tenebras quae lueent sicut ob alienum splendorem minores. Ob id in nale faces minores, no Eiu autem maiores uidentur ruel quia sparguntur,nel refranguntur. Sparguntur autem non 'alum lumina, sed er umbrae. Si enim inter lumen a pariearem later ponatur, ac rursus inter laterem π parietem cryasi ullum urebra illa longὲ maior uidebitur, quam si costulalsum non interponatur Restanguntur aut ut Fracasio. recis doceo radj plures,uelut cum Luna dimidia est,ut maior inde uideatur. Exemplum sit A Sol orbis lunaris, qui continetur B D F CEG, ponatur Luna m , propior coniunctio. ni m Et in quadrante cum Soli in G, rem alior quadrante : radii
ergo Solis, dum est mC,refranguntur ex ictata parte trianguli v BC, qua continetur mcirculo AD E, ex tota parte trianguli ADF, contenta in eodem ciraculo: O A D G,m: tota parte trianguli A F G, in circulo contenta. Constat uero quod pars trianguli ADE, vel noxiama, maxima est: quoniam supra C sunt minores, o hnfra contingentem in puncto H uxta coniunctionem k o oppos
sit in L. minima uidebitur: quod etiam inseverioribus obsev
190쪽
obseruasse se inimat:quamuis minores uideantur in coris itinctione, quam oppositione. Septima causa ma1nitudinis: paruitaris,est perspicua propinquitas o disti ita zturrim enim edi Solem, parua ob distantiam exstimamus. Et quae sub angulo minore uidentur, uelut si baculum eundem in spicias, oculo in A posito maior videbitur, secundu stium I N,quam B Rut in priori figura. Et quae debiliter uidem tu minora apparet uelut tenuis valde baculu breuior se, ipso, si procul si crassiore.Et coparatione, uelut prope ea a de longitudo minor uidetur in crassioribus, qua, tenuioriebus.Vlt wm hoc genus o ad picturas inter reliqua utilis
smum est, seu propter ambras, sestpropter imitatione, seu
propter comparationem eorum quae notasunt:uelut homo arbore malos,etsi flumen transeundosuperemineat imita
tio.tit eum alba proculsignificantes esse piugimus. Specula quidem vitrea, licet dis cilius maculentur, non specula ex tamen De syncer e eo em redduat ut eis bea C stati quisitissima lina omisitar meliora, Jegpretio ora. Itu undis aliquid sunt metiades.Metallicasynceriora,o ut ita dicam iustiora facti uca. leuitiamur.Crystallina,charae fragilia vitrea, milia ervilia,sed haud)βncer nes enistineamenta, nes colorinariatiuwm restant, u
tare debet: eam, uini occultam, qua omnia mortalia regutur: quamuis quidam omnino improbi er ambitiosi, longe masgis Herostrato π,negauerset. Ille ea
mm ligri gloria cupiditati operpetvitatis nominis Ephesia Dido