장음표시 사용
631쪽
dat . Sic in multis hominum ingemis ut aliquid distant, aut
Vic cta diu, inquit illo oc multo spectata labore
D . Merare tamen mi vis humana quotannis
ima quaeque manu legeret.& illi arentii, Redis ad ingenium, quasi tu non malis muliquo Diama ibi, quam ego audire. Fortuitum eiDi ct ut a quo ex inconstantia depraehenditur quod sen per sic non euenit. Cicero de Antonio : Q is dubitet Euentus.
hunc casu benefectisse, natura scelus esse. Hic lunt euentus: Melior dux Scipio Annibale, quia allum vicitan quibus variat sors mam saepe meliorem vincit peior, ut Menandrum Philemon in certamine Comediae. Sic apud Ciceronem: Addς casus , adde incertos exitus pugnarum , Martemque communem, qui saepe spoliantem iam & exulantem euertit,& perculit ab abiecto. Non est verisimile tantum uniuersi,& tam constantem ordinem casu vel factum esse, vel regi. Quis credat tam elegantem tabulam casu pictam, non arte Est essectum proximum & remotum : ut uxore nolle Pamphilum , quia Davus timet, ne detur. Quoniam quidem maximus eorum amor praestat eis idem nolle, & idem velle. Hinc timere Dauum planum facit, timere etiam Pamphi- Ium. Si timet, non vult,est certus. Hercules probatur vera Iouis proles ex facinoribus. Dominus noster in Euangelio Ioan is ex operibus colligit cuius sint filii Iudaei, nempe diaboli,& non Dei, vel Abrahae. Cicero Antoniana deci- matertia. Haec si cogitas M. Lepide , M. Lepidi Pontificis maximi fueris pronepos. Sic Germani olim liberos suos nascentes Rheno explorabant: & Aquila pullum ad solis
radium. Cicero in Sallustium: Praetereo patrem tuum, qui si nunquam in vita tha peccauit, tamen maiorem iniuriam
Reipublicae facere non potuit, quam quod te talem filium
genuit. Incertum essectum: ut hunc occisum ab illo , cum quo simultates exercebat, aut ex prandio largiore: punitur, ergo peccauit .Est voluntarium,&inuoluntarium. Tantum
di tam diuturnum flagitiu meditatum et , & a malitia profectum , non ab effectu rapido. Facit etiam opus sidcm facultatis: oportet, qui haec pinxit, optimum esse pictorem: &qui sic orat, hominem indisertum. Tu nisi fingeres, non sic ageres, inquit Cicero. in striimentum quoque iudicia us
632쪽
ex re facta ut pro Milone,vulnus in latere . quod acu punctta videretur pro ictu gladiatoris putari. Et quemadi ium ab effectis ad cati: as reuertimur, ita ab aliis quae sunt opter
finem, aut ab eo qui destinauit, ad sinu ipsinia. Tan 'teria naualis non est collecta niti ad bellu, quae fuit ter. Punici causa: & tanta vis teloru in domo Cornet M alegi suspicionem auxit ciuilis belli & ab eo, qui destinat. Maena caeditur materia d nodi 'bel- lum Romanu.Nam Massinissae caeda P nobis amicis . o. Non lucratur auarus honao, ut distribuat, sed ut custodiat. 1. ri Sequitur id in quo est res, seu quod rem capit. Primum
'V ς' - ' ebniunctistima sunt inhaeres & subiectu : quorum illud cst 'R' in hoc. quemadmodum per sensus ab inhaerete ad iubiectum progredimur, ita indagine quadi mentis ab hoc in illud: vino posse nivem esse calidam, quo deliquabili sit materia, quae c lori admota in aqua resoluitur non poste animum affectibus obnoxium sapietem esse, quod affectus iudicium omne,ac lapi etiam perturbast. Cicer. Quinto Tusculanarum O uaestionum ex subiecto colligit felicitatem esse in mente. Etenim inquit, quae pars optatii sima est in homine, in ea situm esse necesseeli illud, quod quaeris optimum. Capit etiam rem, quod est velut indumentum,& vcstitus quidam:vt in metallis scoria, in truncis cortex, in fructibus putamen,& lanugo: quis saepe probitas, improbitλs, seminium, vires, patria iud: catur: in auabus pluma, in animantibus villi, setae,vellera, dc robur leonis atque vrti ex Ie-tis,item apri. In homine cutis & pili. Iuvenalis: Et durae per brachia fetae
nisi quis haec partem malit dicere. Sed homo est in vestatu, armatura,& ouicquid corpori circundatur: ex quo Turnus Virgilianus conum una i nautae Phrygum iecit, Et tum cae manicas,& sabent redimicula mitrae.& Lentulus apud Lucanum de Parthis: lithie & laxas vestes,& fluxa virorum. Velamenta vides. Caesar ex cinctu iudicabatur mollis, de ecte minatus .Hinc iocus Ciceronis interrogati quomodo errasset in electione partium, praecinctura me decepit. Et dil- solutum Quintii animum declarat idem Cicero ex amictu.
Et illa usque ad talos demissa purpura,pro Habito. Et apud
633쪽
O indium frigus Scytharum: Pel rius,& laxis arcem mala frigora braccis,
Oraque de toto corpore tota vides. C. nentur etiam omnia loco & tempore. De loco: hoc Irieno uiui in utre, ergo sapiet picem. Vertatus est luc vir Cart ergo didiciti allere: Athenis, loqui: Lutet: altercar it . . monet pirat entus, ergo frigidus. Cice, ro oca u. plis carca :orum P omanum suppeditarGibi ait, quod pro Scauro dicat. Tempus hic insans po Tomni, rest iam ridere, nam plures quadraginta dies natus. Adie- ῆcta & loco & tempori partim naturalia sunt, partim ex humanis rebus atque operibus sumpta. Locus latus , an u-itus, montosus, planus, maritimus, ad Septentrionem, bhoc caelo, iuxta aquam,prope sylvammon puenandum cum equite hoc loco , quia est planus. Dicitur enam equum in planiciem vocare, contrahendus in a ustias , de quo est ita lud, caue ne canterium in fossam . Tum sordidus, nitidus, splendidus non est verisimile regem hic diuersatum in tam ni mili& sordido tuguriolo. Aristoteles Deo attrabuit caelum pro sede ob loci excellentiam in libro de mundo vel quisquis est eius author. lndignita em mortis Hercule. Eostendunt illon tragoedia, quod non solus esset suturus in Charontis cymba. Lucanus cupidinem dominandi Caesarisci l'ompeii non potest manifestiore iacete, quina quod tantum Imperium duobus esset angustum. Idem Scuthae Alexandro apud Curtium exprobrant. lam locus publicus, priuatus, sacer, prophanus, nolier, alienus, frequcns,desertus: rum quibus frequens, amicis,inimicis, armatis, Inc Indibu S, Jn castris,rura, in urbe, in agro, in via publica, qua que sunt an loco omnia,coniecturas hinc natas suggeria ut ut in ora -
tione Camilli de templis Romanis,& factas apud Livium:
ana alios locos decent. Non in templo rixandum, non phil omphandum Inganea. Aiax Ouidianus indignum factu alteile, quod quum caula agatur ante rates, conferatur secum Vlysies. quippe Vlyillis persequentibus Troianis naues de- eruerat,iple ieruarat. Cicero timere se dicit, quan uas dicat pro fortissimo viro, qui di niblita sori facies dupolitas ubiq; armatis a Pompeio animos terreret: & in eadem oratione, inuidia caedis Clodianae, quod occisus esset in via Appia monimento suoru maiorum. Et in Antonium, Quid faceres
634쪽
domi tuae, quum alienae tam sis insolens λ Hinc illud Laconis ad Mile: ium delicate nimis sese gerentem, Dor no hic Milesia. Seneca in ludo ridet Claudium quod quun Romae fuisset audacissimus, in caelo non auderet hiscere llum inquit in suo sterquilinio, plurimum posse.
Tempus naturale est primum mod
prudens quia diu vixit .Quid potuit un
excusationes illae scribentium, quod e -c uiticii 's ad componendum relictum: dc tempus numeri quod re ipsa amodo non distat, sed tantum nostro vel loquendi, vel cogitandi more. Iudaei Domino nostro obiiciunt, quum nonduesset quinquaginta annos natus. qui potuerit Abraha videre, iam olim vita functum λ hic est aetas : haec aetas aliam vita, alios mores postulat. Faciat, quia non est sact urus diu ut apud Ioannem in reuelatione: Tempus breue est, qui sorda, sordeat adhuc.Et in comoedia, Prope est pater, quum alieno arbitrio vivendum est mihi. Dicitur etia contra: Quid iuuat
congerere, quae sis breui relicturus ξ ut Paulus, De caetero fratres tempus breue est . itaq; qui habent uxores, sint tanquam non habentes. Apud eundem multa sunt ex tempore deducta argumenta: ut,Hortamur vos, ne incallum gratiam Dei recipiatis. Ait enim, Tempore accepto exaudivi te,& in die salutis adiuui te. Et alibi, Scientes, quia tempus est iam nos de somno surgere:tametsi hoc illud pertinet, ut qua do tempus est breue, illis nos paremus rebus, quae post hoc tempus sequentur. Sed a tempore ductum est argumentu. Cicero secundo de officiis libro Lucium Crassum ait magnam laude ex accusatione Carbonis esse adeptum, quod ea aetate ostendit id se in foro optime iam prς meditatum facere quod etiatum poterat domi cum laude meditari. Et disciplina atque industria militaris Pompeii demostratur, quod tantum bellum,iam diuturnum,tam longe lateq; dispersum, quo bello
omnes nationes gentesque premcbantur, extrema nyeme apparauit, ineunte vere sulcepit, media aestate confecit: hoc enim non ex qualitate temporis , sed ex mentura pendet: qualitates enim sunt naturales, aestas, hVems, ver, autumnus, rizor,tepor, meridies,vesper. Alia aliis temporibus decent &conueniunt: mane consilium, ut dicebat Socrates,vesperi conuiuiu .Hinc illa execratio Solomonis : Vae tibi terrae,cuius rex puer est, & cuius principes manu comediit,hoc
635쪽
est tum epulantur, quum de consilio erat cogitandum, non de volir tate. Et Horatius de rebus intempestruis: Pen j a solstitio campestre niualibus auris. T uiu nobis: lementis, messis,vindemiae. Non vexa di nucὶς, quia vindemia: quia meis s. Nundinα, mercatus, festitu ofestum, tempus pacis, tempus belli,tyrannidis, libertati o is rerum tempora lolent appellari: idita. scit periet Allia tempora. Sunt quadam quae occulcius vel tempus lignificant,vel locum : Gaudendum . quia venit maritus, quia bellum finitum , tempus est : quoniam amicus adest, locus. iam ouae sunt in alio,vel fuerunt argumentum de eo ad erunt. Mirandum non est vinum in hoc dolio acescere,in quo fuit acetum:& omnes esse oratores,ubi Cicero vixerit.Ab aliis quoque rationibus ac modis, quibus esse in aliquo res dicitur, argumenta deducuntur: ut quod Dominus Philippo respondit, roganti de Patre, inii videt me, v Idet& Patrem meum nam ego in Patre,& Pater in me est. Tum simile est in limili: velut quum praetori,aut senatui aliquid interdixisse eum vel statu ille dicimus. quod praecessores fecerint:& honorem Hephestioni habitu pro tuo Alexander duxit: nam &hic est inquit, Alexander. Qui corrupit.semina,corrupit anni alimenta, quae sunt in tam imbus. Oratio haec est acerba, S rabio sa, apparet ergo animum, unde est profecta, non fuisse tum aequum,& liquidum. Regnum praue,ac perturbate regi indicio est, Regem aut consiliarios vel imprudentes esse, vel malos. Rex hoc concessit, non ergo regnum refragabitur: nam in quo alio est re- gnum ξ Seges haec vitiata, & degenerans prodit, semen ergosuit corruptum.
Ad rem dico in praesentia disserri separata non solum ea, Ad rem. quae sunt ad aliquid, inter quae sunt aeq dia, ut amici, inimici, sodales, socii, vicini. Cicero ostendit Catilinam esse lentinam urbis quod nemo tota italia fuerit nefarius homo &scelerolus, quin se cam Catilina familiarii si me vix ille fateretur. Oporici te esse malum virum qui lis optimo viro inimicus.Cicero pro Carl io: negat velle sibi esse inimicitias caClodia, quam omnes amicam potius omni u , quam cuiuia quam inimicam putauerunt: Ex susceptis inimicitiis cum magno,arguitur vel magnitudo animi, vel temeritas. QSania sit furia Alecto , declarat Virgilius, quod neci Pluto,nec
636쪽
sorores sint illi amicae: Odit& iple pater Pluton,Odere sorores Tartes e. z. Et urbanus ille improbitatem atque importunitatie Tyberii Caesaris ex plicuit. Breuiter vis omnia dicam 3D reatri si te mater amare potest. Sodales : Cum sancto sanct quales socii. talis ipso. Demostbenes qualis Philit ellet ostendit, ex iis, quibus cum vivat, & qii r. fit enim vel conformitas in hoc, vel conta iani: vla' renaici sunt superstitionibus dediti, videlicet Aegyptiis cbnfines . Sunt ad aliquid Maiora, ut Deus, patria quae &locus est & causa, atque origo, quaedam etiam relatio, ut parentes ad causas pertinent,& ad hunc coetum , diuersa tamen ratio- . ne ill hic ut genitores ,hic ut maiores,& quibus subditos esse lib ros par est. Dominus, Princeps, magistratus, maritus, tutor, patruus, magi ster. itaque illa omnia Dei perfecta sunt opera nempe tanti artificis: Sc nihil temere fieri a tali pN-side, sed omnia iustissime :& quod est apud Ciceronem de Demetrici Phaleraro, ut Theophrasti discipulum possis agnoscere, & in comoedia, Philosophos habet domi: & mali
corvi malum ouum. Causae sunt, non siccus ac li quis dicat, calidus, quia ad ignem accessit. illa vero sunt nationis huius:Non decet sic uiuere,cui Deus prς est,& adest, Nunc Brutus amaret vivere sub regno tali, succumberet aulae Fabricius, cuperenti pii seruire Cazones. Minora, quae ad maiora reserti latur,ciuis, subditu S, priuatus, seruus, filius, uxor,discipulus: ex familiarium moribus, quales sint ipsi domini
coniicimus : ex populo bene, aut secus morato , atque instituto, quales ij qui rei publicae praesunt.& ad quos perti net morum cura. Terentius: Apparet seruum hunc esse domini pauperis, miserique: quanquam liaec ad exemplar po stunt pertinere, quod in causis numeratur. Sed illud Crassi ad Philippum proprium magis est loci huius: Non es meus Consul, cui ego non sum Senator. Alia sunt relata
natura, ut similia, pater ac filius alia volun pate, amicus, inimicus : alia fortuna seu sorte,mingistratus, priuatus, dominus, servus : non Video cur docere sit turpe, quum discere
sit pulcherrimum. Teporis Inter haec sunt temporis lociq: disserentiae , seu positus, S loci dis prius, posterius, ante, retro, sursum, deorsum: Non decet te ferentia. . loqui primum, quum sis postremus: Loquere maior natu, decet
637쪽
decet enim te: Non conuenit te hoc agere, qui sis princeps: nam h ordo est loci. In quibus videndum ne saltatur quis. Nam x isterius concludit prius, si unicum sit prius posteriori. A,sin secus, non concludit. Euntibus hinc in Hispa- prior est Lutetia . quam Aurelia, post una tamen alia perii le Aureliam. In tempore non ita res habet, in quo
tis ii ldere: ricesiimum, vigesimo unde iocus ille Ciceronis, Fieri non potest, ut quum declamaret, natus noncsset. Hic liber non est Cypriani, in quo sit Pipini mentio, neque hic Augustini,qui de Regibus Francorum loquatur,
Qui tanto post suerunt. At vero prius non euincit suille posterius, vel sore,vel esse ut, in procinctu stabant duae acies,&Priusqtiam concurrerent, iacta est pax: non sequitur, concurrisse: ut in Evangelio de Diua Virgine dicitur,Antequam . conuenirent, repertam gerere uterum: hoc vero non lignicat conuenille.
Attributa quoque ad fidem accersuntur, quae ab externis Auribi sumuntur rebus: ut diues a pecunia , vel agris: glorio. ta .sus a predicatione aliorum de virtutem obilis a progenitoribus: honestus ab honore, quem ei alii ex habent:& iis contraria pauper, ignominiosus, ignobilis: maritus ab uxore:discipulus a magistro, quum non esiectu aliquid aut efficientia illius coniunctionis significatur, ted aliud quiddam: nam si dicitur efficientia cauta est Seruus a domino, quum inter se non coferuntur, sed ad alia: ut non potest docere, quia estrater: non debet militare. quia nouus maritus, perinde est,acti dicatur, est quod agat domi mon hoc intelligitur attrabu-tiue, sed relative. Huius velut domicili j sunt fortunet, ac posse s si o nes ,& quae habent, & habentur ciuili more &conlue ludine:tum omnia adiecta extrinsecus: praeclarum bellum, vilis triumphus, magnum argumentum multitudini ad res. quam plurimas. I xulibusne datur ducenda Lavinia coniunx O genitor, nec te miseret, nataeq;,tuiq;. Comparata habent & comparationem, quae est duorum vel Con,pa- plurium collatio in uno, similitudinem duorum in duobus, rata. aut plurium in totidem. Exemplum coniunctum est cum tu Exempluperioribus, & species illorum, nisi quod hoc tantum est factum vel dictum cuius qua ad imitatione pertinens, ut decet
638쪽
nos superioribus parere, sicut Christus patri suo:& rudiorum atoue infirmiorum imbecillitati se accomodare, quod Christus secit in discipulis. Nulla debent est id nos exempla efficaciora,quam Christi. Exempla ad ex, riandum proficiunt plurimum,ut quia se ille ua gessit, pa, 'idem Pacere: non tam probant elie quid, aut non em tuam suadent faciendum,vcscontra: itaque ar 'rem aequi, honesti,utilis, decori & aliorum : quae Glabe dione posita. Parabolae seu similitudines aliaraa declaranda mictriasium untur, quae sunt ex ratione dicendi, non huius tractationis : aliae ad fidem faciendam, ita esse quid, aut non esse, quoniam nihil est in natura, quod non cum aliquo alio similitudinis nodo vinciatur. Porro quq similia sunt,eandem habent ea ex parte natura: alioqui non essent similia, at quibus eadem est natura, eadem illis c5ueniunt, quatenus quidem natura est illis una. Itaque similitudo est par ratio, cur dictum hoc tam congruat huic obiecto, quam illud illi. Petuntur exempla ex iis qua contigerunt,ut historiis: aut contingunt,ut rebus naturae: vel quae videri volumus contingere,aut contigisse, quod genus sunt fabulae,& apologi. Similitudo est, ut quemadmodum Sol unus omnibus sufficit, ita vox una praeceptoris cunctis discipulis. Comparata sunt a
maiori ad minus, ab hoc in illud :& a pari ad par: ut nono Aeneidos. An non viderunt moenia Troiae
Neptuni labricata manu considere in ignes Lucanus. Vis tu magni sulcire ruinam,
Sub qua Roma iacet Et quod sphicrates Aristophonti dixit: Tu id non fecisses,
ego iacerem A minori ad maius : Antenor habet sedes, Aeneas lotiis proles no habebit 3 Si Christi fimbria tam es i-cax,quato magis mater ξ Si semur Abrahae sanctum propter Christum, lanctior mater Christi.Caesar apud Lucanum. An ne sugam magni tanta cum classe sequentur Hesperiae gentes λ&alia. Vtrunque periniscetur: ut in Primo Aeneidos Pallas ne exurere classem Argiuum minor est Pallas, quam Iuno :& plus exurere, quam auertere. Comparatio alios quoque inter se locos commiscet: Mirandum
639쪽
Mirandum non est iuuenem imperitum a sene veterano ac veteram re circunscriptum. Demosthenes in Olinthia. Mirari ni oportet nos cunctabundos , & rem sutilagiis decerne .es superatos a Philippo esse bclligerante. praesente ' ous, nec occasionem ullam e manibus dimittente. In Diuersa. diuel uunt contraria,contradicentia, priuantia, distantia: adde h c Haec enim ex iis sunt etiam quae referunt lad re nisi collata nihil hic agunt: nigrum
vel album per se inter inhaerentia numerantur, mutuo verbcommissa huc pertinent. Non faciet quia est seruus illius: non relatiuum, sed attributum. Est nigrum , non ergo album: Aliquis potest esse sanus ergo&aeger: Inimicus te secit aegrum, amicus faciet fanum: iniustitia malum, ergo iustitia bonum. Si oportet addiscentem credere, oportet eum minime repugnare. Et a negantibus apud Liuium : Simul quod non oportet puduerit, quod oportet non pudebit:
Quam multa bona nascantur ex pace,ostendunt mala, quae nascuntur ex b llo: Caecus, non ergo videt: Nuno uim pro- fuisti, neque nunc proderis. In relativis videndum ut negantia eo de quo affirmantia pertineat: Est pateriergo non filius, intelligendum ei uident: Est duplum, non igitur eius dem simplum. Cauendum ne in quibusdam fallamur quum
relativum reddimus: ut in iis quae eodem nomine reflectuntur. Simile similis simile : quod est ad hunc intestisendum modum : Est simile, non ergo suum simile: nisi quid sit sui simile , ut dici vulgo solet. quod magis ad tropum pertinet, quam ad exactam normam philosophiae licui magister sui ipsius,& discipulus : quod de se Augustinus dicit, & Gulielmus Budaeus: quanquam in his sunt xelut duo,ut alter osticio praeceptoris fungatur, alter discentis. Sunt probationes uaedam per contrarii propositionem: Si non esset nox, stueremus: icd est nox non igitur studendum. Cui argumento alio argumento est opus, nam per se imbecillum est, &ornat magis, quam probat: quan uis interdum quibusdam
susticit, αιτ ετox ab Hermogene vocatur: sed propolitio alio est argumeto fulcienda: videlicet nocet oculis lucubratio ad candelam, nocet capiti humor nocturnus,& ei ulmo di. In adiectis incertiores sunt probationes, sed vel negati uis utimur, vel contrariis rebus. Si quem delectat magistratus, hic dolet, quum in ordinem redigitur. Atqui eidcin
640쪽
pater & slius sunt grati:& albus & niger color: sed habent
magnaveri similitudine in plerisq;. Lux dulcis, acerba aestas amoena tristis igitur hyems . mi intrigeminis languentibus. Qitantum facinus sit filium nemo magis satetur quam qui vult videri se illud ffilio: hoc enim valet. seruare filium tantum est botroxiit pro eo tacinus committendum, tum est filium occidere ξ Dicimus viro ,: Hi, qui& bruta animantia faciunt, non ergo decet hominem inimcontrario quanto magis homo faciet ξ prius est huius natu
. Ante rem sunt, quae illam quoquo modo praecesserunt,& ad eius argumentum quoddam propter aliquam similitudinem atque affinitatem inducuntur. Causae viderentur posta se hoc loco compraehendi,verum eis sedem, ac domicilium aliud assignauimus, quod cae latissime paterent. Sed si quis rer causas argumentum aliquod non eruit, quod obscuriussit esse illam eiu see rei causam, sane ex hoesoco eruat, nihil erit periculi, ut postea docebo. Nec ipse dubitabo exempla aliqua hic ponere,eorum qu .ae caulae videri possum, sed abditae. Signa quae vocantur plurima sunt in hoc loco S proximo,ut occidit, quia rixatus, minatus, trepidauit: nisi quis ad actiones potius reserat, in quo non repugno. Q uippe signa sparsa sunt per multa locorum genera: est hic illud M. Fabii, inus dubitet mathematicum vera de suturis dixisse, quum de praeteritis appareat eum non esse mentitum Sunt hoc loco signa temporum, praenuntiationes S praedictiones. Serenum postridie, quia vesper rubet: appetere vernum tempus, qui Candida venit auis longis inuis colubris. Inter quς sunt, q0ς haberi pro causis possent: sed late tib':vt,
Ventus erit,uento temp2r rubet aurea Phoebe. Sunt quae necessario alia antecedunt, tanqua aurora diem, vel per noctem. Sunt quae ex conditione, si res procedat,iu Mentus ienech utem. Al la solent semper, sed non necessario:vt
feriet diui Stepliani post natalem Christi: in bellis Romanorum triarii post principes: in aedibus atrium post vestibulu. Sunt quae plerunque, ut ς stus post Maium, tepor post aduentum hirundinum. Alia nonnunquam ex coniecturis, ut principem ciuitatis futurum Periclem, quod Pisistratus ad eunde modum