장음표시 사용
271쪽
n2 4 : id est , decem sunt numerationes praeter quid, i id est fine re ipsal decem, Sc non nouem, deineem & non undecim. Intellige in sapientia,& saepe in intellectu : in uestiga in eis, & proba in eis, de si a tu e rem super puritates suas, & repone creatori locum suum. Et Rabi Isaae ben schola, i 'commentariis Thetlim . sitie Psaia Uil. iii
morum, interiorem hanc inquit proprietatem iii telligentit, plures dixerunt, & qui enumerarunt proprietates, po insuerunt tanquam principem sapientium, & principiti numeri omnis: h rc sapientia est Deus, ali j nominauerunt ea coronam, quod lingulae proprietates coronentur ab illa,& illa a singuli sali j nominauerunt eam ain Iur, quod nullus sit qui eam imaginatione apprehendere possit;est namque solo intellectu attingibilis. Et hue alludit quod dictum est Naa Ad mea in Iabo &c. unde ueniet auxilium meum a pomino. meai n si quide, lignificare uidetur quiddam incolporeum, abstractum, secretum,& intelligibile:& si fueris fortunatus in dictis meis, secreta motium altissimorum scies, quoniam h c proprietas est ueluti lux, qua coronan tur omnes aliae proprietates in uia lucis. Sic sta. tuerunt certe, sed abstruct sapientes Iudaeorum me kuba lini siue Caballiste, dicti Iudaeis Iazmi ci an sapientes ueritatis. Et ut abstrus ora illorum communicem,is tres numerationes supremas, in nos ro schemate tres gradus ultimi, iuncto numine Dei,qui omnia fouet adnixus,ut diximus est summitati scalae, dixerunt tres luces,de quib.sic scribit
urena cini nes,n, id est, tres luces sunt; lux orientalis, lux clara,lux clarificata uel purificata. Et cum omnibus his &ommo Deus unus. nec est ibi multiplicitas; ab sit enim hoe . Et hae sunt in capite Sephiroth. Scio ego quoque quosdam Rabinorum poti s simum neotericorum, mysterium etiam trium sephiroth postremorum, retulisse ad sa -ctissimam unius diuin itatis trinitatem, & ad substantiae diu in itatem, idque per quam optime ut cum illis , & ego sentiam . Caeterum, Ac nobis id ipsum conuenire non est ambigendum aliquo modo, qui ad imaginem,& similitudinem Dei a Deo facti sumus, de in anima gerimus ipsius R et Pro
272쪽
prototypi trinitatis similitudinem.Nam sicuti in Gen. e. i. super uerba Ur a berescit baraelo him, per D m, hi elo him intelligunt tres proprietates quas uocant nanci midoth,nempe patrem,filium, & spiritum sanctum:Sic in anima per imagine intelligunt memoriam, intelligentiam,& uoluntatem,ut & authores etiam nostri.Sed & legimus in vaikra rabba,super c. . Leu.& in
:ba nr Σ Σi.magistri dixerunt. Queadmodu anima replet corpus,ita Deus cinctus benedictus ipse,replet,& sustinet mundu. Sicut aia unica in corpore, sic sanctus benedictus ille,unicus in mundo. Et sicut anima no comedit, nec bibit, sic nec Deus benedictus ipse non manducat nec bibit.Et sicut anima ponitur pura in corpore,sicDeus qui est ipse aeternitas,& sicut anima uidet, & ipsa no ur,uide & Deus,& non uidetur.Dixit ergo David, accedat ala mea in qua sunt omnes proprietates,& laudabo Deu Gn. Mum,benedictus ille, & uos quae estis in anima proprietates,laudate eum. Hactenus Rabini ibi. Sed & alibi, illas tres proprietates Dei,& animae latius explicant.Verumtamen oculis hominum subiici post e, uel plane cognosci, quae &quales sunt, negarunt. Sic.n .scribit Rabi Mosce Bban iodeli a n UIA UrisInN ,m p UI NUIA . i. in interpretatione capit is citissa,siue plagarum,& capitis ge
rius,pn nrean nes,n , an naz.i. has tres nume rationes supremas oculus non uidit,no tamen ideo in his est difffensio,vel defectas,id. n.dicere abominamur.Nolo etiam hae in parte suspendere ingenia optima lectorum, quin ex eorundem Rabinorum,& Caballistarum sentita illis non communicem nomina, quae illis tribus superio rib.sephiroth siue numerationibus,imposuerunt. illa autε
273쪽
cuius sabulae hae explicatis ἀ
sse fini Sephira prima. sine aliqua insimnlationeto,& ter doloris, uel infirmitatis: & principio pater dis
a.hocma, Secunda dicta apud Caballistas hoema sapiε siue sa- tia,quia in ea creatus est mundus, ut scriptum pientia. est in Prou.c.3.Dominus in sapientia landauit terram. Dicitur & principium, quia scriptu est Dia 3 Gen.I.In principio creauit Deus coelum, & ter pia ολ ram.Ideo id uertit Ionatas, in sapietia creauit superior dominus.uocatur apud christianos uerbii Dei, Sephira . quod idem est,quoniam scribitur, Verbo do, mini coeli ficti sunt.
id intel- telligetia uocatur a christian is Spiritus sanctus ligentia. Quoniam ipse dat scientiam cognoscenti b.intelligentiam,ut scriptum est: Et factum est, simul acquievit siler eos spiritus, & prophetam
274쪽
His alia addere secretiora po gemus, de Eui eph, ae Iethon, de Phta &amon, quae Iamblicus ponit ex scola Egyptiorum & Chaldaeorum Sed locus nos admonet, ut finem huic libro imponaimus, si primum de his quae nuexigunt ratiocinationem in docendo,uel cognitione, tegulas quatuor annotemus ex Rabino haben Tybbon in
libro qui inscribitur Im n Rouach .achen, siue spiritus
DI. eat . Quarum prima, sensibus subiecta & sipposta, alia de
quidem i. monitration uam sensuum comprehensione no eget. de accu- Na quod nix sit alba,gelu frigidum,ignis calidus, & simia sation .li. lia,sensibus tantum sufficienter cognoscuntur . Quod au- s.c. ti. 2. tem circa eorum naturam disputatur:alterius est contio in cana. uersiae:ut quare album,qua re nigrum,frigidum,dc illud ca manifesta lidun,haec enim intellectu, non sens b. comprehendutur. cano. Secunda regula, manifesta,superflue probatione one- de manis rantur, nisi alterius rei causa probentur. Exempli causa sit causa. a. non occidere,non surtum facere, non rapere, iam mania q. t. inde sestὰ sine alia probatione inter homines iusta censentur, cremo. contraria iniusta. Et imperator Gordianus etiam sol Mil. i.* A mnitatem probationis quae fit in accusatione, in notorijs dedοι. remittit, nec exigi statuit,& solum controuerti, num no- prori lib. torium sit . Nec in manifestis testes requiruntur. Ma-33. u. q. nifestum enim dieitur, qu r per se apparet, & potestis ι. i. g. facile probati: sed tamen id fieret superflue. Na quicquid f. deaci. rei adiicitur satis demonstratae , frustra est. ut notat Vl-e t. pia. Et non uidetur esse celatus qui scit, nec certio rati Mend. lib. debuit qui non ignorauit, ut idem Vlpi. tradit. Quin &I9- ώ. I. illud uerum est , iniuria eum assici , cui negatur id quod ει ι sium euidetissimum est. Sic&datur actio iniuriarum in eo qui νο pronV fideiussorem negat locupletem eum, qui euidentissime condena- talis, est,& approbatur huiusmodi, ut scribit Caius iurisc.3ο.ll. s. s. Si tamen illorum rationes proferantur, alterius fit causa, qμὴ pro nempe ratione poenae, rationeq; circunilantiarum . quae rei qualia inueniuntur& concurrunt in commissis aduersus h c de rase 'Mi creta, uel alterius rei gratia, huius generis possunt esse sat d. co qu et naturalis iuris sunt. gnunai. 3 Tertia a maioribus tradita & recepta a nepotibus, non M. 3. egent probatione : quia ea uinituntur cognitioni maio-xu,apud quos summa & diligenti inquisitione iam deter
275쪽
minata fuerunt. Et credendum potius quam disputandii singulis: ne dum quisq; fisus proprio ingenio, dumue ueritatem debilibus rationibus biffulcire tentat, in negatio . nem ueri tatis turpiter prolabatur. Et ac in parte, intelligeria ex facultate in actum non egreditur. Sic credebant Synanogae Iudaei,& Ecclesiae Christiani credunt. De fide naque ita simpliciter credendum emimbecillia namque fiat hominum ingenia,ad reddendam rationem operum &praeceptorum Dei. nec potest quis prius intelligere quam crediderit:nisi enim credideritis, in quit Iesaias,non intelligetis,& David:Credidi propter quod locutus sum.& Da Li. Nd. vid alibi expressius ' da abibaa m nroyan et Confi 2 o. in
tebor domino in toto corde meo, in secreto rectorum & prοισο.congregatione. Et D. Cyprianus scribit, sublimes ma- sermonisterias , sublimum ingeniorum exigere tractatores, cum Herio stineo facile de artibus iudicet, qui artes ignorant: ideo in.
quit tam in diuinis quam in philosophorum doctrinis,
nec tutum est nec honestum ineruditos sensuum ad literas illas pertinentium,pro silire ad discussionem eorum quae nesciunt,& de his sbi usurpare magi lieri u quae igno irant.Potest itaque iacile homo in arbitarum causarum inspectionibus & secretis naturae errare & decipi; quia non per omnia a fine usque ad finem intellectus humanus attingit. Scribit.& D. Dion 3sius Areopagita, Nullus mihi bb. de reis imperfectus in contemplatione neniat. Etenim non Q. etesia I. lares fulgores infirmis pupillis intueri non periculosum, hierar.ca nec his quae supra nos sunt audere innocuum. Si qui deue pi. 2.ra est iuxta legem hierarchia, Oetiam quidem punitum , quia sacra tractauit subuertens:Chore uero, quia supra se sacris: Nadab & Abiud, quia profane proprijs abusi sunt. Sed apertius & rationem afferens idem praestantissimus uir scribit , Nulla ratione audiendum est,inquit , aliquid li. de d
de occulta deitate, quae est superior quam essentia, dice- tum nomire uel cogitare, praeter ea quae nobis sacra eloquia diuini nib. c. i. tus aperuerunt. Et sicut nec sensbus intel ligibilia comprehendi spectarive possunt,neq; factis figuratisve simplicia & in figurata, neque per corporum figuras formales, informitas ipsa incorporeorum refugiens tactum, figuraq; carens: eaderatione ipsa superessentialis infinitas omnes
276쪽
xior,omnes intellectus antecedit; ipsum deniq; unum eogitatione praestantius,n ullis cogitationibus potest excogitari; atque bonum excelsus omni uerbo, uerbis est ine frabile. Deinceps, si omnes inquit cognitiones tumentium sunt, tum etiam in entia desinunt, consequens est ut qui omni essentia superior est, sit ab omni cognitione semotus. Diuus etiam Athanasius ait, non dari cosequi res magnas atque dissiciles, nisi fide. Et Galenus scribit etsi non Christianus, tamen testimonio antiquitatis niem orabuli, prohibitum in lege Mosi & Christiana de ea disputare, his uerbis, quam in Christi & mosis scholam impingat, leges audiat nulla constitutas demon stratione, idq; minime doceat. Et rursiim alibi illius uerba. Citius igitur Moysi assectae & Christi deeedant de sua disciplina,quam qui fictis sunt addicti & consecrati, medici & philosophi. Meminit &Rabbi Moyses ben Melmon in epistola de astrologia ad Iudaeos Massiliae, de tribus superioribus regulis, cuius uerba Hebraea Latine sic accipe,In primis igitur mi domini,scitote haec tria tantum homini est credenda, neque quicquam praeterea . Primum id quod certam ha bet & euidentem probatione humana sta ratione & scie-tia sua inue stigatam uelut ratio numerandi,goemetria,Screuolutiones. Alterum id quod homo deprehendit unoquoque sensuum,ueluti quia uisu hoe rubrum, illud ni- rum:gustu hoc dulce,illud amarum; tactu hoc calidum , lud frigidum, & se de reliquis sens bus Tertium & postremum id quod acceptum a Prophaetis piae memoriae,&a iustis .Porro quod ad ultimum attinet apud Haebreos liber dictus ripa 'Ad liber eouar,ubi de creatione traditur in eo nMPm Id, 2.i.sermone s .in principio, id inquit, quod a maioribus traditur acceptumque est, non bonum est,nisi eum bono & sincero corde coniunctum.& requiritur cognitio & traditio . iacit pro ultimo Martianus Caesareo. Sed de fidei simplicitate& intellectu alibi plura
dicemus Deo fauente, & docebimus omnia aliqua praecedente fide ueluti quodam principio immobili, sine alia inquisitione firmari. Interim de rebus iam perceptis&ad intellectum usque uenientibus, nullam fieri intelligenti demonstrationem sui eausa uel probationem teneamus : nam uerum id non esset, nec intellectum, sed opi.
277쪽
opinione plenum . Alterius tamen ignorantis causa, quε ad agnitionem ueritatis ducimus, per rationes ueluti per itinera certa, ad ipsum uerum & intelligentiam trahi
Quarta regula, Subiecta priora quibus uerum uel falsum conuenit, non autem malum uel bonum,non egent
ratiocinationis probatione. Huiusmodi sunt demonstrationes uniuersales& mathematicae: sicuti illud quod duo
contraria in uno eodemq; subiecto esse non possunt,ue rum esse per se patet contrarium falsum. Et verum,totum
maius esse sita parte; omnibus enim natura tribuit digno scendi & distinguendi iacultatem. Sub hac etiam regula continentur subiecta rationi & intelligentiar,ut proposi tiones scientiarum & artium demon it ratiuarum . princi Principia naque cuiustuque artis inquatu sunt illius artis pia,indubitata x concessa sunt: Et eorum principiorum uel propositionurn ex duobus uel tribus indubitatis prin- eipijs accomoda collectio, habet intelligentiam posseti suam, hoc est iam praecedentem aliunde notionem, antequam ad artem illam cuius sint principia,accedat. Prin in Vitrueipia namque artis, ut ait Galenus, aut in sensos nolis, sicilli. deant in his quae ex alijs percipiuntur, aut in his quae priao optima sasiensa fuere, aut in mani sellis intellectui consistunt. At Aa ad ordo de quo iam ante dictum,uiam sternit facile ad me- Thrasib.
moriam eorum quae dicta factaue sunt Cum enim reperere singula per ordinem coeperis,ubi aliquid deest, statim ii. s.rae, sensus inquirit,& cum inuenerit, sentat,aut si inuestigare gnitio . non poterit, statim a magistro requirit,ut ait D. Clemes. ιi. . acri Et mens, ut ait Cicero, alia uisa sic arripit,ut non statim dem praeutatur, aliqua sic recondit, ex quibus memoria oritur, His.&rursum paulo post,Nos meminisse nisi c6prehensa non eo libra. posse, ait. unde & Plato nos reminisci non dicere, ac si Icientias notas ante unionem corporis & animae habere- lib. 3.tus mus, quod & refert & refellit Cicero, & Alex.Aphrodis tui. quaesquorum rationes praetermitto, ueruntamen est, eam me Problem. moria praeteritorum esse tantum, non praesentiti,in qua b. I M.
sentire,scire uel intelligere est, nec futurorum, de qui b.di lubetu de citur opinio uel spes tantum,ut ait Aristo.Quo sit ut me, memori moria circa Deum,uel ens, uel intellectum ponenda non
278쪽
ri. 3. aenea sit. Nihil enim ei eorum accidit.neq: tempus circa ens ei dis. i. lib. sed aeuum,neque prius uel posterius,sed est semper uti sie ui se habet permanens in eodem, nullam admittens mutatio- ρια περι nem,uel Plotino autoIe. Memoria itaque ueluti sphaera ambiens reliquos gradus cognoscendi, constituenda est: Θσι ν ne perperam quae quis didicerit , effluant, & ut ea,veluti
φυσεως, anchora, figantur,ne fluctibus obliuionis elidantur. Est e- de natu. nim memoriae ea natura & uis, ut innuit Phronius,dum vasuoru ait, Μνημοσυνη η του σιμωρεὸν γεγονότα, θωτία, memoria
deoru ca. est qua colligere possumus ea quae facta sunt. Nec aliud ονερ ι ων illa est quam collectio:& ut Plato ait, sensuum de intelle- ακραδε ctus salus & conseruatio: utque Cicero, thesauris omnium δαμε ον studiorum, Quod & subscribit Tertullianus. Atque mi μυθαμ tarco Disciplinae quasi quandam cellam penariam dixit,
de ante unde traditum Mnemosynem , id est , memoriam esse traditissa matrem Musarum .Quanquam ii ouerim Plotinum dixis. bulis. se, memoriam non esse formarum impressariam custo- in philae. diam, sed facultatem animae quandam ita seipsam exci-I .de ora- tantem, at & quod non habet habeat,quando fit egressio de amima potentiae in actum.quod & ego quoque uerum puto , sed tore. libr. & illam potentiam animae prius nou concepisse recorda de anima ta, non possum mihi persuadere. Non enim potuit exci- b. debber tali quod nunquam fuit, non secus quam memoria esse educa. an non potest, nisi eorum. prae praeuisa & praecognita susnead. 3. si runt.Εt ideo recte post mentem ponitur. Sicut in intelle. ε .di agit ctu nulla est contrariorum uel dubioaum agitatio, sic me
de impossi moria ostendit prorsus quod in anima Do est agitatio,seabilitate in quies stabilisque permanso. Quod docet plato a nomi-
corpore: nem lim, id est, memoria, tracto argumento ut ea sit quasi rum. μ ονλἰ quies statione. Et ut apertim me explicem , memo-
c. I. ria si milis est cellatio uel loco capaci , in quem inuehun In cras tur uel merees uel aliae res quae libet, conseruationis uel ιο. depositi gratia:& sicut non omnia horrea,tion omnia loca ubi res deponuntur,eiusde sunt mmitatis, no atque co- . t tralatronum iniuitas, & uim externam uallata,non circu' septa:Sic neq;omnes hominum memoridaequalis sunt roboris,sed aliae aliis sint firmiores Ec meliores, & perfluere, aliqua: facile quet receperat patiutur,aliae tenaciter retinet aliae ue externis expugnantur uel inuantur. Id circo no eorum memoria est animalibus, quae in memoria hominuesse
279쪽
este possvnr,cum locus ille memoriae animalium, non sit eius qualitatis , capacitatis, & substantiae in illis, cuius est memoria hominis in homine. Qui ppe tria potissima in
eo sunt, memoria, con silium,uoluiitas. In memoria, horninis pecudisque confiiinim: nam & nidos ciconiae & hirundines post annum reuisunt,& equi stabula repetunt, & canes dominos recognoscunt. Sed quoniam animae sensiti .uae belluaru ra,ets imagines locorum naturaliter retinc ipsus tamen substanti r suae scientiam non habent,& in recordatione corporalium rerum quas per corporis sensus hauserunt, necessario remanent, & ratiocinandi non habentes oculum, non dicam supra se aliquid, sed se ipsas uidere non possunt,ut tractat Claudia Mamertus. addit Ara lib. I. dastoteles poli quam ex seiis bus cognitionem fieri dixit, po M. arma. tissimum ex uisu qui nos cognoscere quicqua facit, inui c. M.tasque differentias inanifestat, subnigit, natura itaque ani I. inmrmalia sensum habentia fiunt,a sensu uero quibusdam eo- - ως. rum non innascitur memoria, quibusdam uero innascia inuis. tur:Et ob hoe alia prudentia,alia disciplinarum capaciora sint, quam illa quae memorare non posunt. Discunt
autem quaecunque una cum memoria, quaecunque sciliiscet audiunt. Caetera phantasiis& memorijs uniunt,experientia uero parum participant: humanum autem genus arte etiam ac ratiocinationibus. Fit autem experientia ex memoria hominibus,quae potius reminiscentia ell,qua uindo scilicet ex in itio praecedete, id rursus collisit cuius primum uel scientiem uel sensum hauserit, vel id quod fuerit, repetit,cuius habitum dici reminiscentia testatur Aristoteles, syllogitat reminiscens homo Animalia autem ut de me idem ait Aristoteles,qua animae parte sentire solent, ea- moria Odem & recordantur.Et memoria se habet in homine, sicut remm f.
intellectus simpliciter apprehendens: reminiscentia aute-b dascut intellectus discurrens Et propterea sicut in homine memoria. non sunt duae potentiae distinctae, intellectus & ratio, sqd pertinet ut ego intelligo ad substantiam animae, in ali is namque ratione ordinis distinximusὶ sic nec memoria Screminiscentia, ut tradit Chri stomus, Iauellus Canapi. Tractam
rius,& Plato, Quoties,inquit, quae cu corpore passa est ali- 2. de r quado anima,eade sine corpore in seipso resumes ammad minisen. uertit, tunc meministe eam asserimus: Quando autem me c. I.
280쪽
moriae passa iacturam, deinde uel sensu uel disciplina mouente eam iterum reuocat in se ipsa, reminisci putatur:atque hqc iam memoriam reminiscentiamque vocamus. Sic infinitiο- Galenus uel alius eius n omine, Memoria, tu quit, est retennitus me lio consimatioque in anima earum rerum, quas antea ob dicis. seruauimus: uel memoria,est praeteriti comprehenso, cuius praesens fuit ex sim se perceptum. Recordatio est, cum praeter caetera, spatio multo temporis interueniente, rursum cogitatio oritur adeo,ut quae prius animum mouere , ad memoriam reuocentur. Docetque deinceps, situs, α
ueluti loci sedes memoriae, eius considerationem postremam esse, quod ea organum suum habere dicatur, ab Α- uerroe, Avicenna, Alberto Magno,& D. Thoma,in posteriore parte cerebri. Quod & itr Oportuit fieri: no enim potuit constitui in parte anteriori,ubi sensus est communis, ῆ quia nimium mollis ea pars est, ut reciperet probὰ ita constituta. Memoria quia quippe cum sit conservatrix, requirit durum & siccum. Qiiamobrem sicuti laesa anteriore parte cerebri, uel eius complexione, laeditur sensus & imaginatio , & remanet cogitatio & rememoratio. Et cum medium fuerit laesum, laeditur & cogitatio; sic posteriore Imsa, laeditur memoria, ut inde colligere liceat memoriam ibi organum habere. ut tractat Galenus, libro uno,& Ia-dφθN ' tius alibi,ubi& cognatum officium cum corde mirifice ex μ 4 plicat habere memoriam. Ideo & nos naturae ordinem set '. 3'.quuti, ad calcem graduum rei j ciemus,eamque summope
de t' - η re in distipulis istius artis desideramus. Iuuamus autemfς μες η permaxim Edispositis quibusdam ueluti alphabetis, & tabulis rerum omnium, de quibus postea latius. Oportet tamen & illos cooperatores esse, & hanc memoriae uim adhue sibi aliunde conseruare, intrinsecus,& extrinsecus: cucerebrum & loci illius ubi residet pars, quam plurimis mutationibus obnoxia si, & substantia cerebri no omnibus aeque temperata, neq; paris conditionis, no mentis idem y acumen, non eadem promptitudo. Vt pone, inquit Plato, exempli causa, ceream unam in animis nostris etsi-
'μμε giem , in hoc maiorem , minorem in illo, in hoc puri Oris cerae, sordidioris duriorisve in alto,in quibusdam mollioris,in aliquibus temperatae: in hac si quicquid eorum,. - quae aut vidcmus, aut audimus, aut ipsi excogitamus me. i minisse