장음표시 사용
401쪽
primi mouuentis Dei insit. Suum & externum motum, dixis ex Platone & Cicero. 1.de nat. Deo. quanquam Aristot. ratus sit nihil moueri per se, quin ab alio moueatur con Ira sectam Platonicam,nisi dicamus,aut ui, aut natura moueri,& a causa quae intra res latet, ut agitat Macrob. lib. 2. in som.Scip. c. 14. uidendus Aristo t. lib. g. de coelo c. 2. Et primo mouent per se primordia rerum,inde ea quae paruo sunt corpora conis cilia tu, Lucretio a.derer. natur. In omni motu in summa considerandum,quod movet,quod move ur, tempus sub quo mouetur, locus in quo, ex quo,& ad quem mouetur,& motui omni communem esse mutationem,quanquam, non omnis mutatio motus sit. De quiete. cap. I s.
OVies motui opponitur, estque eorum quae moueri cumpos lint, non tamen moueri contingat. Ploti . lib. 3. an-neac. 6.c. fin. quietum in rebus temporalibus priuationem dicit quandam alicuius motus , uel motionem quandam ualdExardam. At quemadmodum motus bonum tam in corpore, quam in anima, sit contrarium otium & quies putrefacit, ut ait Plato in Thaeeteto. Quies tamen ut motu uel secundum naturam, uel ui fieri esseque dicitur a Plato. 3. de coelo cap. 2. Aristo t. quoque phys. lib.s.c.ε. Absolute,inquit, motus motui cotrarius est,opponitur autem & quies: priuatio enim est . idem. 8. physic.cap. I. Eritque contrariorum eadem intelligendi disciplina ex negatione motus, iuxta contrariorum i ges,ut ait Aristo t.in Pr dicamentis.c. q.
De in iniis O finito. cap. I 2. INfinitum,quatuor modis: pro eo quod non potest terminari,quia non est quantum:sc punctum,unitas, en S, in corpo-xeum,substantiae separatae,Deus, dicuntur infinita. a. infinitu, quod licet possit terminari, tamen difficulter terminetur. 3.
infinitum,quod non potest pertransri propter impedimentum,ut profundum maris,& centrum terrae.4. infinitum, pro
aliquo quanto continuo uel discreto, quod est natum hab re principium & finem,& non habet:ut linea interminata, α superficies,& numerus interminatus, & de hoc tantum infinito loquitur Arist. 3. Physc.cap. 6. potissimum secundum I uellum in epitomate illius tracta.de infinito,c. I. quod infiniatum
402쪽
tum in turdum secundum quid dicitur.Infinitum uere id, in quo extremam non contingit esse partem: quod non habet aliquid extra,dixit Arist. 3. physic.c. p.& I. de generat. animal c.i. infinitum, inquit, natura uitare solet,quia semper fine querit,infinitii autem sine caret.Porro infinitum duplex,secunda persectionem,& secundum qualitatem:perfectione infinitii, id quod continet omnes perfectiones in se,quae sunt, fuerui, esseve possunt: eo modo, Deus infinitum,& hoc modo datur infinitum in I r. metaphy. Secundu quantitatem infinitum , duplex, in acta,& in potentiaractu,quando non est pars extrema: potentia,in eo quod finitum quidem aetii, sed potest exeo,potentia procedi in infinitia, uel secudum diuisionem uel per partium adiectionem.Nec datur tamen infinitum secun is dum qualitatem actu, Arist. I I. metaph.e. 9.& 3. phys c. 8. nec in sphaera,globo, uel rotundo.quia dc rotundum. centrum habet&incuruum,vel repetitum,ut annulus in mensura repetititetum partes si quis ueniar ad eas semel a quib. coeperit.Potetia tamen,continuum,erit diuisione infinitum,& perappositionem numerus habebit infinitum, ut ait Arist. li. 3. physe. c.6. Sic forsan potentiam indefinitam materiam dixerit quis
cum Plotino lib. de materia 4. anne adis. 2.ca. I S. vocat enim
eam & infinitudinem,si ita loqui par sit, ut & Plato in Philebo,quam dixit natam cu termino,id est, forma a bono, eaq mixta res genuisse. Qui uoluerit controuersias antiquoru de .
mentarijs latius interpraetabimur,quamobrem no utemur longiori de eo sermone..
Deuacua sui m. cap. s. VAcuum dicunt,superficem uel spatiu no repletu corpore locato, tamen aptum repleri. Vacuum esse & inane in reru natura, ituri b. adstruit rationib. I. de reru nam. Lucretius, idemque sensisse Pythagoricos, Platonicos, Xenocrati
403쪽
cos tradit Arist. libr.de insecabilibus lineis, in principio, quo entia discernerentur.tradiq; opiniones de uacuo. li. q.c. 7.&8 .contra Alist. m q.tradit no dari uacuum in natura, quod litspacium distinctum a re locata,coniunctu aut cum re ubi motus, concedit esse. Minus conceditur, uacuum in ipsis corporibus,ut in lana sponagia cinere, & similib. Da ibi aer replet, quidum aliud s i peruenit cedit,& lic de lanilibus. Plutar. lib. i. deplac.P illo .cap. I 8. cum opiniones de uacuo reeen let , scribri Ariliotelem dixisse, extra mundum uacuam esse , ut mundus quippe cum corporalis,&ie pirate possci: quod certe ridiculu.eli eius esse quoque tales respirationes necessariu esset . unde Oporteret alium extra esse mundum, uel locum corporalem , quo corpus reciperetur a uel opotieret sateri ab Lurdum extra mundum quippiam esse, quod falsum'. Existimoque non egere respiratione mundum, cum motus fiunt, sed dum mouetur a r, transit res ab uno in alium locum, mutatur quoque aer,& aliud corpus succedit,ita ut alius lociis non desideretur quam qui ei at, & res mutuo sine uacuo succedant . Piobabile tamen duco , polle uacuum dici quippiam non ablolute, led secundum quid, ut uacuum a uino,oleo aqua,& similibus; sic Genes i.in principio creauit Deus coelum & terram, terra autem erat inanis & uacua scilicet ab ornatu, ab hominibus nodum habitata; quod & apertius paraphralis ibi docet. Hierosolimitana, dum ait, , NINA' N UU- au id est,
S uacua erat hominibus & Iumcutis. De Tempore. cap.
Duboe diximus, quando egimus Je prete dicamento qua
do, lib. S. Syntaxeon c. 8,& larius in commentarijs in acci .entia,quae pmz: me, si Deus uoluerit, cito euulganda. De elementis, generatione, corruptione, meteoris, In te
'uentibus gradibus stibilantiae M in sequentibus libris D i
404쪽
LIBER DUODECIMUS. In quo agitur de Musico.
De mathematicu diciplinis in genere. cap. T. VM corpora naturalia, superficies habeant:&solida longitudines, & puncta, in corpore cum Physico mathematica consentit. Differt tamen consideratione& alijs, quae tradit Aristor. lib. r. phyl.eap. 2. Eligit quippe ex corpore uniuerso, certam partem pertractandam,atque uersatur circa lineas, angulos, numeros,aut ali tu id caeterorum quantorum. Arist. I I. metaph.c. 3. Gellius lib. ι .c. 9. geo ne triam , gnomonicam, musicam,alias item disciplinas altiores, u e teres Graecosia nappella ne tradit, indeque ma hem uicos, uulgum aut quo, gentilitio nomine Cnal letos, dicere oportet, mathema ticos dixisse Mathemetiee s ieci e quatuor piae cipuς sunt ex consensu omnium, Altrologia, Mii sica,Geometria, & Arithmetica,de quibus aliqua dicernus. I sit quippe specula tulit sunt disciplinae, sicut phy si ea, teste Aristo t. lib. s. mera phy. cap. i. xlib. D. cap. 6.& necessiriae ad rerum naturalium & aliarum cognitionem, ut ait Plato in Dinomide. Omittimus illas aurem cognitiones, quae uana iactitant,& absque fundamento, prohibitas,qualis cheiromantia,pyromantia, & smiles a verbo potius dictae, id est uan i iacto,& quarum aut bores& assertores olnii urbe Roma pula bie an i,teste Coritet. T.
405쪽
De hae diximus in libro de Caelo.
natura quaerit non solum in negotio re cte,uerum,etia in otio laudabili ter posse uiuete. Aristo t. lib. 8. polyr. ca . 3. Variae autem sunt nominis musices notationes: aliis ἀπο του MOGM, indagando, aliis a μέλο & dulcedine cantus,ali)sali. ter,ut notat Budae. in commentar. ad ling. grae. Caelius Rhodio . lin. II. cap. Io.Nobis placet ut dicamus musicam esse lonorum acutorum, grauium,& ex his mistorum conuentione aptam proportionem,& eommixtionem: Nam,ut ait Pluta. inuita Homeri, si αυτοῦ μου κη Φθεγγον, o M si εχιλιξυ ori c. id est,in ipsa musica, tonus alius acutus, alius grauis . Gratiis in uoce, ex intimo spiritus trahitur acutus ex superficie oris emittitur, ut ait Martianus Capella lib. 9. Ex temperanteto sonorum & ictuum diu ciso,otitur synphonia & harmoni quae est κεκραμ εγο εκ θιαφόρων ἀρχων, temperata ex diuetus principiis. .
OBiectum auditus esse sonum, dicit Galenus, eumque aeris repercussionem lib.8.de usu par. c. 6.& Aristo t. r. de animal. c. 8. & plui. in principio de musica, rursum Aristotele proble in . sectio M. q. t. vocem,audiendi primordium ait,&ab eodem initio oriri,& ita commeare. Sonum habent apud. Aristol. 2. anima. c. 8.alia actu aut potentia,uel nullo modo. quaedam namo; illi uidentur nullum habere solum , ut lana,
spongia& similia quae existimo tamen habere,sed non ab audi tu semper disterni.Quaedam sonum habe nr,ut aes & alia selida, actu, dum sotiant, potentia. dum quiescunt. Sonus sit acta alicuius scin per in aliquod de ad aliquid mediate ictu qui se-lium emeit ipsem. Duo corpora requitabitur itaque, saltem in
406쪽
seno edendo:nec solum, sonum facit. Sonus porro redditur ob aerem resistentem & percussiim,qui restit & cedit corpori.& si citius impella tur, acutius sonat: quia cito nequit aer cedere,sed propellitur: inde Echo,id est,sonitus, qui post cocunsionem subsultat&in pilae uel sphaeroiae modu restit. Cum
enim aer impellitur contra locum praeruptum uel concauti,
qui illum di motui prohibuit,resultat & alio retorquetur,& refrangitur, ut ait Arist. 1. de animal c. 8. Themistius lib. 1. de anima cap. 27. & Plinius lib. 2. cap. q. 6. Columel. lib. 8. de re rusti . cap. s. De fabula Echo Ouidius 3. metamo. & Macrob. libr. I. Saturnal .c.3. Atq; ideo uibrationes sphaerularum & Ω- ittarum aerem impellentes,strident, & illum uiolenter seinunt:& tunc aer,ut ait Themistius,duorum uice fungitur, &corporis quod percutitur,& uice medij, in quo percussio agitur. Nec tamen me latet, quanta suerit controuersia inter Aristotelem,Pythagoram,& Platonem, qui incorporea Echo putauerunt, non enim dicunt esse aerem,sed figuram aeri inhaerentem: Et inter Stoicos, qui uoce corpoream esse conita duncleo quod agat & quod reperculatur, auribit'. sen tia tur, ut ait Plutar. lib. . de plac. philo c. ro.& Gellius lib. s .noct.aetica. cap. I s. ego nam q. Stoicis subscribo, & Lucret. qui ait. Tangere nec tangi,mbi corpus, nulla/otest res. Item,quod spiritus uoce emissus, & in aquam resoluitur,
ut si speculo recipiatur vox, de hinc & emissus sipe hyeme
condensatur. Plures&alias rationes adfert Lucretius lib. q. de rer.natu. ibi, Haud igitur dubium est,quin voces erbaq. constenι
corporeis e principiis,ut laedere possint,cte. Veruntamen non ideo credendu est fabulae,quam refert liber 1. Balthasaris dictus, dei cor tegiano, qua narrat in finibus Moseouiae & Sarmatarum seu Poloniae, mercatores sub tempus hyemis,ad sumen Bori sthenem ex utraq; ripa conuenis-1e, collocutosque,neqS mutuo se intellexisse,qubd congelata uerba ob frigoris rigorem fuissent, ut nec in fluminis ripas peruenissent gelu intercepta: postea autem cum glacies solueretur, uerborum sonitum auditum suisse pro modulo solutionis. Nam nos congelari quidem uocis spiritum dicimus, sed dum soluitur murmur non edere, eo quod non feratur aer impetu, sed soluatur sponte, Dividitur sonus in acutum, ὀc obtusum t acutus, ueluti pungit & breui tempore sen-
407쪽
sum mouet, & uelox est:obtusus,tardus, & logo tempore mouet,Τhemiit. a.deant.c. Io. Arist.in saepe citato 1.deani. c. 8.Accidit autem diuersitas ex ictu,& diuersa percussione aeris, Macr. 1. in som. Scip.c. .Plato in Timaeo. Sonorum species uox,& loquela:uox differt a sonitu, quia ea tantum anim Iiumn eorum tantum, quae sanguinem habent, non autem
insectorum, etsi ex ijs quaedam canere uidentur,ut cicadae,&alia. Si quidem id accidit illis ut canere membrana septo trasverso subdita,ad quam spiritus in eo inclusus,atteritur. Nec Mocem quoque habent, quae integuntur; neque pisces etsi sanguinei.Nam si qui sint ut capti,& alij qui grunire uidentur, id fit ex attritu branchiarum, non ore. Vox apud Vitruvium Iib.s .c 3. est spiritus fluens,& aeris ictu,sensibilis audituliqui mouetur circulorum rotudationibus infinitis, quales mouet lactus lapidis in aqua . Etenim ut rotationes in superficie aquae,ex ictu lapidis; sic ex ictu vocis, rotationibus in aerem
extollitur,& in altitudinem uox peruenit per circuitu,quoaetiam cum Vitru.not. Sen .lib. 2. Dat.q.c.i. At quia non idem
est vox dc sermo,ut ait Galenus lib. .de loe. assiah. e. r. loquela est,eorum q. sermoni deputata sunt, quorum lingua principatum obtinet, nec parum conserunt nares,labia, dentes, Miuuant uocis instrument guttur,& musculi ipsum mouentes nerui qui a cerebro uim ipsis deserunt,de quorum anato me,
di speculatione multa Gal.lib. de praecognitione ad postha mum,& de uocis affectibus,& passionibus plura,apud Aristo
tota sect. I i. probi. De musices inuentione. cap. s.
MVsces inuentionem refert Iosephus ad Tabu . nepote Adami r .antiquit. c., Gen .s .alii ad Mercurium,u Grego.Giraldus,de iis genti Syntagm. 9.in mercuri philostra.lib. de imagi Mercurium illum,Orpheo dedisse,hue Amphioni. Alij Dion .tribuunt. Euseb.lib. 2. de praep.evang.Quae quisque in musica inuenerit,tradit Pliai.7 .c. 3 6. De diuisione musices,ct de coeleai. cap. 6.
MVsicam diuidunt,in Theoricam,seu speculativa,& practicam.Theorica rursum,autore Boetio 1 .musi. c.2.
408쪽
triplex: mundana, humana, initiumentis eonstans. Nos autediui di mus musicam, in naturalem,& artificialem;Naturalem rursum in coelestem,& humanum. Artificialem postea subdiuidemus. Naturalis c testis mutica est, quae de harmonia totius, Sc partium mundi, consideranIIumana, quae de proportion ibas corporis,& animae, atque harum inter se partiu pertractat. Nam S rerum omnium motiones, & astrorum conia uersiones,Pythagoras, Plato, Architas, atque reliqui antiqui, existimarunt nec fieri, nee consistere posse sine musica,ut aiePlat. in fi . lib.de mulica, ideo in synopside musices statim ab initio Psellus a tr. Μουσι tu; εἰ παλειοι συαυχειν N, ουδε
πων οντον συι μετζιας ατερ κω αναλογιας έον i. musicam anziqui nixere concinere omnia, alii l. n. Ierum existent tu, sine
mensura & ratione est.Et Vitruvius lib. s . architect. cap. 3 .scribit architectos,naturae uestigia prosequutos, & indagationibus uocis perfeci sse theatrorum gradationes, & quaesisse peri Donicam mathematicam & musicam rationem,ut quaecu- ue uox esset in scenae clarior & suauior ad spectatorum peruenitet aures,&c .apud Athrneum li. i . O3. Pythagoras S mim,tantu nominis non aliunde consecutus in philosophiamfertur,quana quod uniuersi mundi machinam , ea musicis Mu ibra. sse demonstraret.
De caelesti Musica. cap. 7. Coelestide' mae ex disposito orbium.& planetam ordine con cordiu ti motu,& occurrente in spatio definito,
fir. bicut describit Citan som. Scip.& Macrob.in eum lib. 2.c. i.Sunt in clementis motus diuers, qui harmoniam in rerum natura demon strant,de quibus plat in Timeo, & in eu Marsi. Ficimis,&Chalcidius explicat proportiones musicales, de quomodo in moducet lectium δε elementorum sunt, BOet .de Ang polit. li .poepist otiosed melius nuperrime PontiTΥ-ardaeus in solixarios musices. Di musica buviana. cap. 8.EXii ima ut antiqui, symmetriam, & proportiones ho-
itiis, respondere harmoniae mundi maioris. PropOItiotim illas exolicauit nuperrime insignis illius seculi pictor pro
409쪽
prio li. A bertus Dure rus, Agmpi a iv occulta philosophia. Verum in tacultatibus &acta ODIbu Sanimet, elementorum con-umientia in corpore, In virtutibus explorauit musices harmoniam,& lystemata Tyardeus in praed. lib. 2.musices. H ri-phybis quoque medicus, motus lita manos,& pulsus uenarum digessit in numeros muscos. De artificiali misi, a,ei in diuisione, O in 7rumentis musicaliblia su organis. cap. 9,HA ne melodiam Plat. 3. de repub arbitratur ex tribus costare; a ratione ,harmonia,rhythmo Sed simillis altis, de artificiali hai m antea agendum est. hanc diuidemus in theoxicam,& practicam: Theorica est quae diuersorum sonorum proporrionem,& toni disparem,siue inς qualem di talionem,
ctant praedicti duo auit, is,& Franchinus Crassorus, Fobex Stab.& alii, Practica dicitur, quae modulationem ipsam het. hanc Plato,ut refert Di Og Laer. in 3. in eius uita, In tria genera secauti,ut quaedam uoce sola constet,ut canthis; alia uoce,&manu,ut quando cum organo vox coniungiturialia manu tantum,ut dum organum silente uoce perci titur.Sed melius in instrumentalem,& iocale diuidimus. instrumentalis,quae concentum perficit,aut flatu & pulsu,aut pulla solo .Flatu cocentus redditur, per magilita flatum,& pul um,organo:ut tu bi ductilibus tibiis, quarum cantiletiatu in nomina haec A. then .lib. I A. Dipnos p. c. s. refert. gingras, tetra comus,epital Ius, choreus cathnicus, bellicum,suaui cornus, scynno turba , thyrocopium,cuismus, moto n. iae omina, cum saltatione, cantilena ad tibiam canebantur. Modulatio di hine eodε satu,& pulsu, tubis,aliis cornu,fillulis,lituo, auena; rat& eius ordinis tympanum Hieronymi,tuba Hieronymi Organufistula, chorus eius 3 em 'lus depingit Orcomarus Luscingius,li .i Musurgi q. Pulsu aurem ripliciter praficitur sonus,uel pi. 4su aeris,uel pulsu neruorum, ies chordarum intensarum , aut pulsu baculi in membrana,ut in tympano militari,&similib. aeratis corporibus:per incudes,& mal eos, per capax arum vel notarum proportionem, per cymbala, tympana , priues, per otata, quae trant circuli aerei cum multis Orbiculis et reis, tui
410쪽
LIBER XII. II pullati edebant sonum. hordis resis coitant, cithara, Luhus,
qui testudo,ch lis, guit harra, chorus, Dotta Vascombus triti chordarum,ui Ol. ,seu rebech viri cum plectro. Sunt aute hae Comana lyrae species s .cut pandula,& barb: to: Plato r de rep. inter initiumenta polychorda numerat trigona, pactida de Athenaeus lib. 4 c i4. sambucam . & magadin,de quibus ibi multa &c. is tripoda Pythagorae Za cynthii, quae pede, manu,& plectro pulsabantur,chordis tens s auri calchi,virginale seta manuchordium, clauicy therium, claui chordium, seu spin ta, sistrum constant. .Qiri voluerit plures species instrumentorum musicorum enumeratas tradere , consulat Iulium Pollucem lib. .Onomas l. c. 8.& 9. Io. i I.& seq. C lium Rhodi g. lib. .lectio. antil. cap. 23. 2s 16. Oito ina. Luscinum lib. l. Musurgin, Ioan . Rauisium Textorem in officina , c. de musi- .Et de inuentione& authoribus instrumentoiuui musices late Poly.V erg. li.i.de inuenior.rer.eap.i s.
De weali a Uusica ct eius divisione. Cap. I o. ocalis musca, quae superioribus interdum iucundius
V iunginar,esi quae voce humana exprimitur, interdum cum sono simplici, scilicet cum sol misitione, ut vocant, vel alio sono in articulato, interdum cum sermone significante, haecq; duplex, irregularis & regularis:irregularis est ex moda ratione triniali,& vulai vocant bon de vi lle. R-gular is,qua constat certis regulis: haec duplex,chorealis,vel figuralis.Chorealis,quae Gregoriana dicta, simplax. Figii rati ,& mensuralis alia noua,constans ratione positionis, diuersitate sonorum. Alio modo tamen Martianus capella tib ς. lividit attificia lomusica in tria genera,ιδ HV, εργα κου δικον proprium,quod ex similibus,& peis, uera iiii IS ccii sonabat,sono, numero,uerbis. Quae ad me s,uel simum pertinet dicitur haamonica: quae ad numeros, Rhy thmica. quae ad uerba,metrica, υπεοαπικὸν , mutationes subtili ivgenio facit,ut continuatio uideatui:cuius tres partes, μελο πρία, λη
ξις πλοκη, de quibus uide apud Capellam . Exantellicon ge . Dus tertium est,ac si dicas effuserium:quod per aliud resonare potest, impliciter scilicet, uel per organum , lici propriam. dulcedine uel per resolvantia ut in lyris.