장음표시 사용
421쪽
quorum uestigium fuisse reot in his saltationibus quas dixe
iunt bases danseri aut dansis composses, Erant siquidem in cho-xis, εισοδοι, εμοιπροφώ, ἀντιτροφια, ε ποδοι, de quibus Arist. in poet.Scoliastes Sophoclis Demetrius Tricli, & scoliastes Aristopg.& Leonicerus in primam oda olympior. Pynd. Iul. Pollux li. .c. i s .& I6. Strophar & Antistrophae Se epodi, nihil aliud erat qua formulae saltandi ad lyra. cu enim occineretur strophe,fiebat conuersio chori a dextris ad sinistram, cum antithrophe, a sinistra in dextram,cum epodos,fiebat quies,& ad regressionem prima dispositio,ut haec,& alia plura notat Lblius Greg. Giraldus I. dialogo de poetica & poetaru historia.
Duplices norat forinas ex Homero Athenaeus in I. c. 8.unam
corum qui cibysteres uocantur,aliam per sphera,vocamus in circulum. Erat saltatio in restim,quemadmodum uidem iis fieri in iis, quas dicimus brans H.Sic restim ducere dicu tur in saltutione primi puerorum puellarumque chorum confectum per manus exercentes,apud Terentium in Adelphis. Tu inureas restim duetitans salsabis. Sc lautus lib. 27. per manus reste data urigines sono uocis pulsus pedum modulantes in cesχtui. deminit & Athenaeus lIb. q. c. 24.
Salianoes,manibimque manus cspere uicissim. De diiιersiis moribuι antiquorum circa Musicam ct tripudia. CV. 2I.
O Vandiu antiquitas agnouit eausam musiees & tripudio
tu,tandiu mihi uidetur ea approba me& laudasse .Qua-co autem figurae solae reman serunt & uoluptas, loge a sine,adquet in & proptet quem musca & tripudia instituerant, ea merito, porii simu apud bene sentientes nationes,improbata sue Iunt, nisi temporib. perditis,uel sub principibus parum casteri mentibus, uel tui piis. Sicuti musca, quandiu clarorum uiro Ium & uirtutum laudes canebantur, suit ex ita, & uocis Mtibiarum ullis honestus,ut Themistocles hine fuerit habitus indoctior, quod lyram in epulis, in quibus laudes cantabaturneroum, recusasset,ut ait Cicero I.Tulcula.& alii. At postquaad mollitiem,uocis de cytharae dulcedo incidit, ut est minatos reddens hornines,explosa st,& instrumentorum musicali uin scicti a potius digna uisa eii, quae uilissimis hominibus,
422쪽
es nissenibiis,lemonibus,& decoctoribus.& meret teibus exerceretur, quam DC a gr-uioribus, probis, & a matronis tractaretur, ut non possit.nvs non dolere, quod Eodie, summo cum di sinarum re turn o P Uo, mercenarios istos mu sicos orga. ni eos Ad symphoniac D in sacris comiti is & sacrosinctis templi, diuitiis & festivis C hristianorum seplicationibus,& conuentibus, nescio quas turPes & obscoenas cantilenas resonare audiamus ae si in lupanari 'Modam essent. Res certe animadversione digna: qciam uis enim, non ea primantur cantionum profanarum uerba; tamen multis,qui ea norunt, in illis con uenti b. animus p. er sonum earum, commotietur ad turpia,Scasaccis ad scelera ingenia auocantur. Ita enim paulatim licentia nimia, ex magist ratuum segnitie,& praelatoru incuria exisaeris Dei & di tu laodibus per musicam ante decatatis, permisit in eum impium morem homines decidere, etsi adue sentur diuina & oecumem ea concilia. Quamobrem apud Romanos inter duo bella punica,ingenui 3c Senatorum filij treiadum saltatorium , ut discerent saltare, commeabant, nec matronae putabant in honei am saltationem, ut testis Scipio Africanus is milianus in oratione contra legem iudiciariam Tiberi j Grachi. Et Sallultius Semproniam reprehendit, non quod saltare, sed optime scierit. At postea saltationes inter probra & histronica habitae, ut ait Macrob.lib. Saturnal. 3.c. i . Scribit Xaphilinus ex Dione,in Nerone Saltare in inquit in orchestra & publice turpe olim, tame ad id coegit nobiliores,& taminas propiscue Nero,atq;scholas huius rei costituit,& si qui prodirent persenati, petente populo persen auferebat, ipseq: in Theatrum plodiit Iudens. Dion etiat pleti. s 9.refert, Caium C sarem Caligulam promiscue admisisse mulieres &equi tes & senatores,in orchestra saltare.Et posteali. .sustulit mulier ii saliatione in orchestra Claudius; pueri tamen postea sub eodem euocati ab Asia, qui pyrrhiciam saltarent Cicero pro Murena, inter naaledicta enumerat di ctum fuisse Murena saltatorem. Domitianus imperator,censor moria factus,quaestorium utium quod gesiaculandi, saltadiet; stu.
dio tene: etur, mouit Sena tu mi ait Suet. in Domitia e. . Emilius Prob. in uita Epaminondae, Scimus, inquit, musica nostris morib. scilicet Romanis,abesse a principis persona. Saltare e tia in uitiis poni,quc omnia apud Graecos & grata & laude digna diculur. Fuit & lepus quo discebat fidib. antisi Romano I rum
423쪽
rum .ut ait Cicero in Catone, sed & id postea recessit ab usti, si
cuti&tande degenerante musica apud Graecos,unde prouer . .
bium refertur a Suida in uerbo, αρχου ον ἀαρον antiquum, id est, ineptum,& nul loto prctii pulsare cithara,ri. Idque non propter mu lices odium, scd abiistini. In quibu enim usus purus is suit, probatus mos antiquus. Sic Salia quocue in saliendo comprobati a Romani S , quia omnes fereo entes in sacris, & festis , quibusdam propriis saltationibus ut bantur in cantandis diuinis laudibus,ut ait Lucian de Lltatione. Meminit,& de illis Liuius,& Diony. Halicar in Lecundo, alij.Eo enim modo Salij,quoddam mysterium Maxtis referre se putabant, cum Priapum adamaret, ut refert Lu clauus. Saltauit & David religionis enthuliasino motus,coram arca Dei. 2.Reg.6.& Paralip te .suerunt,& symphoniaci,& cantores semper in ecclesia Dci, ut alibi docui , & muneribus ovoque ad mi laudem non inhibita saltatio,& eantio,ut Exod.capitu. I s. Verum nunc mores deprava issimi, & ad ma Ium pro estues,qui ut bruta ducuntur animalibus passionibus, certe abstinere debent a tripudiis, ut a mali incentivo. Dum enim causae saltandi obliterat sunt,& ess ctus, certe non po
test sequi aliud, quam alius effectus . Scribit,
Urogo lib. et O. instrumenta luxuriae, esse tympana,& tripudia. Et Oaidius primo,de re med amor Ε .i eruant animos citharticantusque,t iraeque, Et uox,&neruis brachia mota suis V 0
de & tandem exosum inter probos perquam maxime mulienim genus saltatricum, potissimum si ille puellarem excet si Gnt aetatem, ut Ammianus Marcellinus de moribus sui teporis sic conqueritur libro i .quocunque oculos flexeris,sceminas licet affatim spectare cirratas,quibus si , per aetatem iam ter posset nixus suppetere liberorum, ad usque indium,pedibus pauimenta tergentes, tactari uolubilibus gyris, dum exprimunt innumera simulacra, quae finxerunt abulae theatrales. Inter graecos monet etiam Suidas in Heiho, ιουρη , in saltatriculae domum ne insilito, ne illis rebus in-hinias malo a meretricula ictus, de gloria deturberis Reperitidem rursus in uerbo. αποραυθος. Improbax, VH 'princi p. de saltatio. Crator, prisci seculi mx lierculo, -
, orta iii ii ii res, nempe I iriosis P. it , Parili elio
vas,& Rhodopas,tum pultationibus, obsccedis cantibus, MPedam iurenti, dicens per sal rationem mutari ex
424쪽
den quan am,aut Baccham, omissa pristina sorma: uidentibusque esse exitio, non secus ac si loton ut soci j Vlyssis degu. sassent, aut Syrenas audissent.Et prioritate ad luxuria uiros. mulieres saltatrices, mihi uidetur captatumer primere nomine,Theocritus dum ait Eidyllio, a .in fi.
dor certe exemplo Oridum, qui cum saltantibus uenatoribus,&ipsi tripudiantes capiuntur, sicut& Asiones, ut ait Athenet. libro nono,capitu. 4.quot & accidit istis saltatrices expectatibus. Sic deceptus stolidissimus ni sua fide Herodes ab Herodiade nita se ita trice, Matthaei l . Marci 6.uetat Mesesiasticus cap. 9. cum saltatrice ne assiduus elio. Sed & eo peruenexunt intaniae gesticulationes saltatio nulti,ut emputas quasda, di monstra uidere uideamur, quam homines, uel inta nos, sicuti Alphonsus r Aragonum, teste Antonio Panormita. in eius dictis, optime notauit saltatricem quandam, quam cum impudentius se agitantem aspexisset, expectate, inquit, mox Sibylla reddet oraculum. Sibylla enim uates, non nisi fam- Ie correpta reddebat oraculum. Neque ex saltationibus antiquis aliqua retinetur, praeter Ciclopeam turpissimam omnium saltationem,ut notat Trebellius Pollio in Galieno,Crinitus libro i . de honest.discipli. pitu.Nocuit & Cardianis, equos saltare,& tripudiare in pedes posteriores erectos in sympoliis, docuisse. Si quidem in pugnam uocati equites, cum hostes morem equorum nouissent, tybias iusserunt modos equis consuetos cantarc, quibus erecti equi sessores praecipitarunt,ia uictoriam tripudiis hostibus pararunt, ut refert Arist. in repub. eorum,& Athenae. lib.12. cap 6.Et Horat. li. 3 . carmi.
ad .6 inter scelera sui temporis,ob quae ueretur immitti bestia a Deo, addit.
Motus doceri gaudet Ionicos Matura uirgo: Eι fingitur artubus
Iam nunc,o incestos amores De tenero meditatur Mngui.
Et ode 7. eius lib. Asteriem castitatis admonens adiecit, &illud.
425쪽
LIBER XIII. In quo agitur de Geometri
De nee statio Geometria. cap. Criptum erat in soribus scholae Platonis, αγει -
μεπστος ουδεις ει Hτ nullus ignarus Geome. IIIae,ingrediatur: non enim huius nodidisti.
pulos suis arbitrabatur dignos pr lectionibus. Nam septimo de rep. scribit, Geometriam adueritatem attollere animum,& ad philosophε dum praeparare cogi tationem,& interesse ad disciplinas eomparandas,maxime,attigeritne Geometriam aliquis,an non,ω condueere ualde ad rem militarem,ad castra ponenda ,regionem occupandam,colligendas, uel spargend*s turmas, & ad caetera machinamenta, quibus circa acies, uel in obsidione , uel itinere uti solenti Iustitiae quoque propriam esse Geom meam proportionem,& omnium in rep.actuum docet Maserit.pici.ina .lib. neadis tertiae Plotoni cap. s quod late prosequitur Arist.lib. 4 Eth .ad Eudemum.Τalem autem dieie quando totum ad totum comparatur, aut alterum ad alterurnon eontinuam proportionem,uel qualitatem numeri,quia illa proportio arithmetica. Doeet de distribuit istas proportiones.Arist. .Ethi.ad Nicom. Atque quomodo in iustitia distributiva sernetur proportio geometrica,in commutativa Arithmetica. Sed dc propius ad rem saluti societatis lix manae conducere terrae dimensionem, postquam illa pronomina meum', tuu suam,res distribuerunt,nemo est qui nestiat. ι-
426쪽
' t j qippe εὐιposiem,titem si dis emeret,uris. i. I Limes autem non nisi decempedatoris, finitotis, iret agriis mensetis arte Geometiaca,constixui,uel conseruari , uel resti tui potuit.Vnde Alphorab.apud Argyrtios ob confusos a Ni-4i inundatione agrorum fiues,necussario natam Geometriam tradit,ut e modius diuiderentur, Q Vinctil. libro i.Institu. orat. c. I 8.ratus est omni aetati hanc utilem,& necessaria esse: pueris ad acuenda ingenia:alias auxe omnibus, quia ea numeros & formas docet, computatio autem omnibus sit necessiria cum de his lites maximae oriantur. . De nomine,O auisione gemetria. cap. z.
ΓΕωαπια,Geometria,nihil aliud est, quam terrae mensura:uellatur namque circa puras dimentiones, sicuti Arithmetica circa pu ros numeros:etere etria autem dimensionibus addidit pona era; Astronomia uero numeris,& dimensioribus c testes metitur motus. Geometria habet theoricam , di praxinuTheotica, ola mentis cogitatione,qualitates,pro- Mortiones,&earum mensaras intuetunPraxis, experimento sesbili, mensurat.in utraq. sebiectum,magnituGO,ue' qualitas, quam terminis ,& interuallis distiirquit,& concludit utraque; Gel li.6.c. is Geometriae partem facit ' μην κανονικην illam ad oculos pertinere,hane ad aureMuirat '. spatij ita Interualiis linearum,& ratione numerorum,conflare.
A Agnitudo,est unius cuiusqueret extensio:extensio autQu 1 ues in longum uelin latum,uel longum,latu,& profvn. dum iit. Longitudo sola,dicitur linea: quod habet longum αJatum:supemcies,quod longitudinem,& l3titudinem habet p.di profundum.dicitur corpus: de cuius mensura non erat cecta determinatio tempore.Plat.ut ipse ali 7 de repub. Lin ,l situdo est sine latitudi ne,conclusa punctis.Puctum est, cuiΠFpars nulla est.Punctum autem uelin linea,vel extra,vel ad VPuuntatem datum. In linea uel extrema, uel mediumline E se qualiter,uel inaequaliter potentia determinat. Hoc pumum tamen, magnitudo non est,no magnitudinis paxs,
427쪽
tudinis omnis principium. Linea,tui recta,uel curua, uel me. dia inter has. Constat uero Geometria ex Heronis senten tia, sin eis re ctis uel no rectis. quibus addit Appollonius inflexas. Has in planas & solidas Geminus partitus. Fiunt ex lineis mixtiones& sit perficies. Mixtiones linearum sunt uariae : aequi diis
santes,cum duae eodem modo dicuntur , quae tamen non le
tingunt parallela dictς:intersecantes,quando in aliqua parte in i perficie se secant. Perpendicularis,eum aliqua recta δε- per aliam subsidente ex catheto & ad perpendiculum cadit. 1 obliqua cum non ex directo cadit, sed lateraliter. Di ametretialis,cum linea circulum aequaliter in duas palics diuidit, ι horis da dicta si in x qualiter supra uel infra eentium. Fiunt una linea circuli, uel eccentrici uel concentrici.
Defiguris cap. q. unt & lineis figurae & superscies, quando clauduntur liis
icet in corporibus,figurasχη-τα Graeci geometrς appellant,ut ait Gellius in i c. io quarum duo genera, ἐπισέδεν αψέρειν, platiu& solidit. Planum, ii uod latum & lovgu sc tu est.
ut in area triquetra,quadrataq; figura. tales& aliae figurae re- .ctae, circulo res, quales, inaequatos;anguli, rectilinei obtus, acuti,concaui,connexi . Sunt & figurae corporibus comunes,qua rum initium dieit Aristoti t. magno . morat .c Io. triangulum.
cum tamen figura alia sit agonia i sne angulis, ut sphaerica; sine longitudine,ut globus,cum longitudine rotunda,quae ci-lindrica: cum latitudine rotundo,ut in Trochleis. Sed de angularibus intelligendus Arist. nisi angulus ad imaginationem aliarum trahatur. Angulates figurς, sunt triangularis quadra -m, rhombusseu pendes quadrata,Rhomboides pendens longa. parallelo grauius quadrata,parte altera longior: pentagonus, exagonus, haptagonus. llo pleuros, cuins tria lateraangularia aequa lian: Ochelos,cuius tantum duo latera trianguli qualia; rectus angulus media pars quadrati;ex omni latere in q,uilas;scalens.Traperit , quae ex altera parte habet inaequalitate. Extant li. s. Ioan. de Regio monte,de triangulis omnimodiu,
in eiusde ελογκοι de quadratura circuli, dc Nicolai Cusini,& Orontis Finxi de eade li. Sunt aure orbiculares figui et, pu- ramides ex basi lata ad punctum fastigiat . Illud porro notabile i figuris,uultu angui uelle figura ccifigui et principi u csse.
428쪽
Secundo nullam solam lineam, angulum perficere: Est enim omnis figura, omni quaque ex parte finita actu Tertio notabile, omnem lineam superinductam figurae , fisturam illam destruere,ut ait Arist. problem.&αIs.q. r. 'inario nulla simplex figura, corpus est, ut docet Galen. Iib. I. de element. ubi & fere de omnibus figuris meminit: delatius de his omnibus Euclides in i .Martia. Capella li. 6.ci ea finem.Archimedes Syracusius li. I.& 2.πιβι υωρας κα κυλίνδρου,de sphaera & cylindro, & lib. de circuli dimensione
Et Eutochius Ascalonita in commentar. Archimedis in illos praedictos libros. Ioan Naegelin. Hyalpronensis, in Elementali geometrico.Carolus Bouillus in inrroductorio geometrico. Sebastian' Sertius,li. I.de arch tectura Pertinet ad figuras formet agrorum quas costituit quintuplicis generis Aggenus Vrbicus,in commentariis ad Iulium Frontinum de limitibus agroru m.Vnum, quod ex flexuosa linea continetur;alterum quod ex flexuosa δρ rationalibus:tertium,quod ex circunfessilibus:quartum,quod ex circunferentibus, & rectis: quintum quod ex rectis: quorum species sunt infinitet ex mixtionis dauersitate.Pertinent quoque ad easdem figuras ichnographic quae fiunt in Architectura.secundum graphicam delineati nem. item scenographia apud Vitruvium ii. I. cap. 2.& alibi. R Leo Baptistam Albertum,lib. I.Iei aedificatoriae.car. I.& P. M lib. I. 2. I. :
- . De corporibus, uramidibin , O columnis. . P s. . . lCorpora tres habent dimensiones, longitudinem, latita
dinem,profundum,ut ait Aris 3. metaphys.c. s. Corpusuerindesinitum uel finitum est .Indefinitum,quod aliqua sui parte relinquiturinon finitu,qualis est solidus angulus quem Plani anguli claudunt,angulis ad unu commune punctu co- Currentib. Caeterum indefinitum corpus est,in mete in definim,cum re ipsa omne corpus sit finitum. Finitum corpus est, quod ex omni quaque parte,uel una superficie uel plurib. terminatur,ueluti sphaera solida,& concaua, ramis, columna, cub. Octocedron, dodecedron Pyramidum duae species, perfecta,& curia: perfecta,quae procedit ad conu sepremu uerti
.ctahaecque potest esse rotunda,si basis sit circulus, uel trigona,
429쪽
tetragona,pertagQna,et aagona,&e.Curta,quae ad eon si non peruenit. Stat & columnae rotundae, trigona ,tetragonae &e.
quibus & accedere possunt pro forma uaria,diuellae bases. capitula, puluini,volutella, epistylia,coronix,zophorus, stilotata, scapi, thori, striae, tochili, plinthi, si percilia,astragali, sca-
initi,uaricephal,varicς,cymatia,forma Ionica, Corinthia, rica,&c. quorum diagramma dc tractationem,uide apud Vitruvium lib. 3.& 4. & apud Leo. Baptistam Alberium lib. 7.
de te aedific. cap. 6. 7. 8.λ14. & lib. I. cap. Io. communia magnitudiniam omnibui. c. p. 6. Communia lineis, superficiebus, eorporibus,ut eoru ma gnitudines eonliderari possint secundum contiguitate, uel cotinuitate,& consequentia.Termini magnitudin si, punctum, linea,superficies; interualla, longitudo, latitudo,& prosin dii quoque in corporib.Differetiae interuallorum sursum, deorsum,dextru,sinistrum;ante,post.Geographi iurium dicut arcti cum polum :deorsum an tarctic u,oriente dextrum, Occidente sinistru. Plin.th li. r.e. 8.laeuu accipit pro orie tali plaga, dextrsi pro occidentali,cu a larua parte mundi, cuisus seratur in contraria parte planetaru .Videndus Vit r. li. 9.c. . At Varro de ling.lat.s ni stra ad oriente,dextra ad occasum,antica ad meridiε,pollica ad septentrione refert. Hyg inius & Ial. Frontinus de agro.limit.& eius comentator Agenius Vrbicus, dextram appellaruntseptetrionem, si ni stram meridie,altitudinauersus oriente. Αt augures qui circu scribebat aeris regiones, dextram meridiem posuerunt,uteonstat ex Liuio in s. & Ph itin. in ii.9. Vii. c. q.Intelligere in debemus, iisi esse in edo deri
De lamumeruissem medii geometricis. cap.7.
rNstrumenta, quibus hae figurae fiunt, diriguntur, uel men-Lsurantur corpora, norma, libella, quae nunc sta ira, de
qua apud Vitruvi. libr. 9.cap. 2.cathetos seu perpendi eulum, de quo Vitruv. libr. 3. capi.3. circinus, rectus&ualgius, seu intortus , de quo Ouid. libr. 8. metamor. dum de fato sororis Daedala filio asit. At pro interuallorum duneusione, ex
430쪽
tat Astrolabium,annuli geometrici,radius astronomicus, seu baculus Iacob, pertica,& similia ex quibus triplex coi ficitur mensuratio, pruna, alti metria quae de altitudinc ; secunda,plammetria de longitudine & lattiudine, tertia, itero metria,s cundum longit. latitu 3.& profundum. De astro labio, eius partibus,& usu extant infiniti fere libri,unde haurire poteris tibi quae ex usu fient.& inter praestan rores est author Stoplite irinus de fabrica in primo, in 1 . de usu astrol. Rodolphus Batat ingius Frisius de methodo usus astro labib. Ioannes de Rotas in commenta. in Assio labium sue planisphaerium. Iacobus Koebel ius in astrolabij declaratione. Annuli fabricati etiam sunt, qua planae sphaerae habeant scut astro labium similitudinem,de quorum compositione & usu, evulgarii ut libellos P.
Beati sardis,Gemma Frisiis. Ioa. Dryaia de BonetuSH biaeus, Burchardus Mythobius,Orentius, Fi Paelis,loan. Regio montanus. Porro de radio astronomico, extat liber proprius eius nominis Gemine Frisi j. Pertica fuit etiam apud Gi cos & Romanos, ita strumen rum mensurandi, illa erat decem pedum , unde nictator dece pedator dicitur a Cicerone philip. Apud Persas pro pertica, in usu funiculus,qui dimissi naetios stadion m 6 O. PAilomao 3 o. Hebrae s Uri, chel, hi Psal. 77. ibi niuist illis terram in funiculo distributionis. utebatur etiam Hebraei h phana, id est,arundine seu calamo, pro mensuris, ut apud EZccn iel .e. .& alibi. De gravibus men Drarum es Instrumerum ,quibus interualla
MEnsurarum gradus & partes ex Sehonneto lib. de si
Vninque pedes possem facioni: pullis quoque centum. Vie in. i quinque traditim doni : si a mi re
Sed facilius ex cosmographia P. Apiatii c. I I.e1 Geor. Agrico de ponderib & mensuris sic collipe.