장음표시 사용
431쪽
Transuersa manus digit. Palmus mi ior Hebraeli dicas a. Palmos. Spit hama seu Palmus maior g. palmus minor. Plinio do,drans semicubitus, Hebraeis ete eth alsalah. Pes .mino. Pal. Sequipes & cubitus sex Pal.mi. Hebraeis amab. Cradus uel gressus a .pedes.
Passus simplex r. pedes cum dimidio, Hebraeis reteali uel
Tetea dati . , ' Passus geometricus f .ped. Origa uina, a mplexus seu brachium, est hexapeda mensi
Calamuscomprehendit cubitos s. uulgares & sex palmo . Perti ea decem pedes, calamus sa nctuarij maior pertica palmis duobus,aliis is .pedum,ea Varro .de re rust. I. IO.& C lv. lib. s.c. I. Plethrum,pedum Ico. αρπα. georgica mensura ped. so .dimidium plethtLClima ped. 6 o. Actus quadratus undique,finitur pedibus Iro. latine acu na.hie actus duplicatus in longum,nigerum facit,quod uno die iuncti boves exarent, Plinius lib. IX.c. I. At Hebraeis manescii & tremelli,diuersa tamen pro modo prouinciarum; Iugerum Parisinum perficitur perticaru centuria & pertica 12. pedum, qua fratus numerus eius q8 .pedaneas habet mensii-ras; iugerum Anglicanum quod illis acre 3 o .perticarum in l5gum, . in latum,pertica I 6.ped. hyda autem apud illos mensura 2 o. continens iugerat ut notat Polid.Vergil lib.9. histo.
Anglo. Porea aget in latum habens 3 o. pedes, in longiam Iso. Scrupulum iugere pars minima habens ro .ped in longum
8c latum quadratum,ex citius mensura perueniunt metatores ad uncias&sextantes agri donee ad iugerum peruenerint, quod habet 17 8.scrupula. Sunt ex diuertitate nationum alia, ut arpen tum satum,qua uarium, medimnum,aratiunculae. Mansum 2o.Iugerum mesura circunscribitur, ut notat Robertus Coenalis de uera mensurae ratione,sol. 8. relatione facta ad Angliea. Nam dimensionem in ecclesijs, culturae autem rusticanae I s.
432쪽
Stadium habet l2 .pastiis. . Diaulos i. stadia. Dolichos stadiorum tr. passiim 3soo. Mi iliare Italicu ioo.passus 8. stadia .Millia Germani ooo. passus 3 1. stad. Miliare magnum s Molas. Milliare Teutoniis hum Sehonnero libr. de usu globi ιςrrest. cap. I i. est 1 76α passium. Leuca communis oo pass Hebraeis milliare eibrath. Parasanga Persarum 3O. ii adia. Herod. in I. Agatio aulam t. de bello Goth. et .flad. Shae nos uel funiculus K yptiorum 6 o. stad.Ptolomaeo 3α meminit & Herod .in a. qui tribuit milliaria 7. cum dimidio. Iacob Zyeglerus,cosmogra. terrae anctae q. milliaria medio. eria Germanica.
Stathmos nostris posse.tabellariorum uel ueredatiorum diuersorium dicta mensura maxima apud antiquos non fuit ubique eerta. 13. millia, & semissi millia. meminit de de stathicis tegiis Herod .in 2.constituunt leucas I . 8o. Stadia uni gradui circuli aequinoctialis respondeat quae reddunt milliaria oo. Italica,Germanica Is . Gallicarum leucarum Is . Hispanica. 28.ex quibus totius mundi facile caligitur mensura. Nam totus orbis diuiditur: primo ia' imperia: imperia, in regna: regna, in prouincias et prouinciae, in regiones: regiones in loca r loca in territoria: territoria, in agros:agri, in centurias: centuriae, in iugera et iugera, in elimata; esimara nactus; actus, in scrupula. & perticas;pertica, in passus&cu , bitos
' passus in pedes. pes iis palmos;palmus in uncias iuncia, in digitos; disiau in sinua.
433쪽
m eonfiderandis in vitea, O quid, o de usu. eap. I. Π-η pars Geometriae est, quae ad uissim pertinet,& de eius mirabilibus uidendi formulis dc deceptionibus,rationem reddit, ut ait Gellius lib. is c. i8. In hac sex considerantur,uIsas,uili bile, medium uidendi,nisibilis specie uisbilis radius, specula. Visus organa sunt oculi & nerui op iei dicti,a cerebro fluentes,qui ad oculos usque periteniunt, Vitello lib. 3.optices Theor. ao cum his acerebri humore secreto,pars purillima ad oculos tendit, sensorium quoque frigidum de humidum, quemadmodum & cerebrum,ut ait Arist. lib. 2.degenera animal.c.9. Ideo lib. s.c. I .uisum aqliae tribuendum censet: sie eessitque uisus cum ha mido caret,ut ait Hippocra.lib. de uict. ratio. & Galenus crystallinum in oculo humorem, causian potissimam uisus dicithiade instrv. orat.Sic uidere proprie oculorum est,ut iudicare,rationis; memoriae, meminisse,ut notat Macrob.Itb.7 Saturnal .c. s. Caeterum uisus,est perspectiva potestas, quae uni bilia obiecta depraehendit. Sensuum omnium hic certissimus ducitur,discernit namque eminus,quae corporibus blabini au
434쪽
CIrea potentiam uisualem , uariae opiniones: alij quippe
palant oriri ex imaginibus insertis & oblatis oculorum diis & reflexis, Democritus,Epicurus Lucretius lib. 6. mrefellit sententiam Macobr. lib.7. Saturnal.c. I 4.Hipparchus fieri uisum dixit ex proiectione utriusque oculi ad rem uilualem:u eluti tactum, per manuu admotionem, Plato,per cori adiationem lumine ex oculis exerto, occursante te uisibili. In speculis,reflexionem imaginum, cum circulis & simul cu aere intermedio,transferri tradit Plutar. lib. . de plac. philoi c. x et & ra. Alias quoque deuidendi facultate sententias,refert Arist.li. de sensu &sens Gell.lib.s.c. i 6. Consentiunt autem fere omnes, sensu in uisus per medium aerem ad coloratum porrigi, teste Galeno lib 7.de Hippocra.& Plat.decreta cumsus,non sit sine colore ut ait Plato in Charmide.Zeno Citica
videre esse ait, cum id quod inter uisum subiectumque lumeest,in coni intenditur speciem. Appollodorus aeris illam partem quae coni speciem habet, dicit prope uisum, baum uero prope id quod cernitur fieri. Diog. Laer. lib. . de uit.Philo .in Zenone,unde omnis uisio pyramidalis est, cuius uertex in cetro oculi: basis,in rei superacie:& omne quod uidetur,sub ansulo uidetur.ut ait Virellio 3. perspec. tbeore. 18.
ait:uidetur autem mediante lumine & colore,de quibas Theophrast. in paraph. ad a. de anima c. ra. 23. 24. abiectum autem hoc, visibile est, siue uideatur, siue non ,du modo aptusit uideri apud eunde Arist. r. de anima c. t o. Medium, est divisibile spatium, per quoa uisibilis obiecti species, ab eo ad uisum defertur, etenim inter uisibile&superficiem oculi, opus distantia est. visibilis species, est similitudo eius quod uidetur, id ipsaein se utii rept sentans. uisibilis radius, linea recta, quae
a centro uisiis digredies, ad uisibilis rei centrum, terminatur. Et hic raqius, prim is, resi qui autem infiniti. Speculus corpus
est, bo a recte iam uilib:lis rei speciem,pala ipsi uilui refert .
435쪽
Deceptiones in uis uniri cap. 4.
C Eeeptiones in uisu conti ii gunt secundum Vitellio. li. .
theo. i. uel secundum Dissim,uel secundu uirtutem an iam e distinctivam;uitantiar autem, obseruantis& interuenietibus 8. sequentib. cautionib. I. si uili bile actu luce participet alias enim non uidetur, ut idem Vitell.ait li 3.Theom. Ex diversa atriem lucis receptione diuersi colores fiunt, ut in pano serico in collo columbae pavonis, &c. 2 exigtur,utur distantia conueniens inter uisibilem & uisum.Vitell. li.3.c. si autepecupetur per medium a propinquationis corpoi. intercluditur itinis ; dico conuenientem distantia n requiri, pro mo.
do facultatis oculi ; nam quae nimium distant, etsi uelociosi me currant uidentur quiescere: ut in sole, luna: & sederibus ali js licet uidere. & quadrata rotunda censentur. Lucre. 4. de rer. nat. 3.ut fiat oppositio rei uise ad uisim , riteli. r. theo. a. & 44. . sit corpus uisibile alicuius quantitatis, respe- superfifiei uisus,ut actu uideatur,vite l. in 3. theorem. l0. noeeit,ut ii quaedam inter haec proportio debita. s. ut corpus uisium sit aliquo modo solidu, nam si eum diaphano uel cum medio sit similis perspieuitatis, haud discernetur. Vitell. r.
theor. 4 &li. 2.theo. .Reddit Sc alia ratio iem Arist. s. de nerat. anima. c. I. atque in hoc corpore, m : diu animaduertenda, mediti namq; rubeu P,vitri, omnia rubra videre facit;
Sic de si an lib. sicuti &uarius color ex humoribus pupille. 6. exigitur ad uisu in certum diaphanus inter corpus uisibiled oculum . nam si intemperatus,vel crepulculu,ui talio modo cratis,officit,Vitel.li. 3 . c. i 3 . debetq; esse lux conueniens, ne ut nimia,potissimum in corporibus politis, ex te nixione acies uidendi obtundetur. ut si quis Solem intentis uelit intueri oculis, si aute minima, aut nulla, limbis sibi rahetes ocu. ceris empus exigitur, ut ursini consideremus.lia simplici & primo intuitu,nemo put apprime di ludicare, nisi iterum intueatur, quot exigit tempus vituli. li. s. t. o t. s7 s 8.uisus lana dispositio requiri turma propter aegritudinem oculi,deceptio accidit:uel si is male sit dupo fixus potis simu in crystallino humore,quo liso decipitur uisus. V uel l li. 3 theor. i s. Sic humor ei trinus in oculo,uel rube', talia repreiciat de arguit visa. si in pupilla humor crast isorata appare t,
436쪽
si niger, plena muscis . Si ponatur digitus super angulum o-
culi, uel in angulo, res duplex videtur, si moueatur cum digito, res moueri uidentur, eadem ratione falso Antipho uexistimabant se semper ante se hominem uere iridere, quod Aristol. 3. meteo. refert ad debilitatem uisus, & reflexionem aeris ad uidentem , Docuit & me hoc Claudius Celestinus li. de mi rabit. mundi. Hi ne aegritudines oculoru, uisum uel debilitant, uel dissipant, uelut lippitudines, lachrymae, inflammationes,caua ulcera: caligatio, uel propter senectutem,uel propter aliam imbecillitatem. Suffusio, quam Graeci . μυ- κιν uocant, quae se potentiae oculi, qua cernit, opponit. Para-II sis, oculi, ex percussione. 3 hiaσις pupilla emisa uel dii rata . His annectere poteris alias uisus deceptionis causas. quas adfert Vitel. li. 4 theor. 28. & sequent. quales, & erunt imaginationes, & animi impressiones uiolentae, & indiscreta uis visiva, ut qui cogitant & arbitramur se mortuos uidere, quia non considerant, quae ante sunt, sed is hallucinantur . Sicuti & passiones indicia alia corrumpunt.
UI sibile omne,uel tale per se est, uel per accidens. per se
duo, lux & color : Aristo. 1. de an irna .c. 7. addit ignem Iib de coloribus. Per accidens, remotio, magnitudo, situs, corpus figura, continuitas, separatio uel diuiso, numerus, motus,quies, asperitas,lenitas, diapbanum, densitas, umbra, obscuritas, pulchritudo, deformitas, bmilitudo,diuersitas. viten. in princ. a. neque corpus ullum per se colorem sine luce habere, docet pluribus rationibus Lucret. 1. de rer. natu. incipit
illius enim eolor est omnino materia. Corporibus, neque par rebus,nec denique dispar.&c. Arist. in prae d. r. de animal. cap. 7. inter lueem & lumendistinguit& colorem. Lumen dicit perspictrum ; ut est aer, aqua, Fc iblidorum complura, ut uitium, glacies, cryil alium et Tradit ae lumen esse actus perspicui, & colorem in lumine uideri lucem autem & in tenebris & sne lumine, ut in igne . ideo viteli. diaphanu in corpus lib. a. definit, per quod lumini patet tuansitus: & contra umbiosum, per quod non Pa
437쪽
De luce ct coloribus- cap. 6. LVx in primam & secundam & minimam separatur. pri .ma,secundam & tertiam facit:ut lux prima, quae illum . nat totam domum:secunda quae in angulis domus est; minima, quae si subdiuidatur , non habebit actum lucis. Theore mata lucis prosequitur Ioan . Pisanus episcopus Camera cens , in perspectivae lib. i. quam emendatam protulit Paschasius Hamelius nuperrim E. Color, est motus actus perspicui, apud Aristo t. apud Themistium autem 1. de anima cap. 11.&Plato. in Timaeo, color est ueluti flammula quaedam,sulgorque ex singulis corporibus emanans,partes habes, uisui ad sentie- dum accommodatas, Album & nigrum,duo colores prccipuuuisum disgregat album, eongregat nigrum,at ait Plato in Tim o. Ex horum commixtione secundum plus & minus, quirique oriuntur alii colores, iuxta Aristo. de coloribus si qualiter mi ceatur rubedo: inter album & rubeum alij duo, unus albo, alius rubro proximior: ille glaucus, hie puniceus. Sic inter ruberim&nigrum,alij duo proximior rubeo purpureus, nigro uiridis . Lux apud pictores potissimum,de substantia coloris ponitur, eaque est clara,obscura. multa,pauca. Multa αclara,albedo in puro perspicuo. Obscura & pauca, nigredo is Ideo, ratione remissioni , uel intensionis, lucis, alij7. e lores ab albedine ad nigredinem oriuntur; alii septem a nigredine ad aldebinem .ita in summa colorum 3. principales, albedo,rubedo, nigredo, & I mediae: quorum septem per intensionem graduum ab albo ad nigrum : & septem, per re ratissionem a nigro ad album. Constant aute omnes, subiecta materia & luce quae ei admiscetur, & modio. Q plura de coloribus & picturis desiderabit,co nsulat Plinium lib. 33. Cardanum lib. . de subtil.&lib.
nium Tylesium ii .de coloribus, &nos infra de pictura agemus
438쪽
De tripsici uidendi modo, o de directa visione. cap. 7.
VIsio ob triplicem uidendi modum. triplex est i directa,
reflexa, & restae a Direct i,c'm uisibilis radius, rei uisae est perpendicularis. quod fieti potest, uel sitsum,uel deorsum, uel ad latera, cum reso ecta omnium centrum, sit ocu . Ius . De quo uisu Aristoteles quaedam adfert libr problem. sect. I I. questio. 6i Sciendum tamen ,una uisione smul sursu deorsumque,& ad latera, inspici non posse,quia axis,uel acies Missis,ad diuersa simul non dirigitur,ut docet Vitel. princ. lib. 4. perspecti.
cap. 8.VIdendi modus per reflexionem alius: reflexio fit in cor.
poribus politis arte, uel natura , & haec corpora specula dicuntur. Politio corporum, est continuitas partium superficiei politi. corporis, sine senῆ bili diuisione, uel sine po-xis. Speculorum reflexionem facientium plures inueniuntur species, ut alia sint plana; alia connexa ;&triplicis generis sphaericatria; concaua, columnaria, pyramidalia, de quibus ,& eorum reflexionibus. Vitell. libro quinto, th eo Lem. octavo,& sequent. Cardanus ex illo libro decimo quarto, de subtilit. & de chalibet specu li compositione. libro undeclino,de renuariet.capitu. 7.de alio alterius generis, libio 23.derer. uariet.capitu.63. De experimentis omnium speculorum Antonius a Porta,libro quarto.de miracul.rer. naturai. Vitellio. libro quinto,sexto,septimo, o statio, nono . Ioannes
Pilanus in secundo libro perspect. quam emendati it Paschasius Hamelius.In reflexionibus omnibus a quibuscunque speculis factis, apparet quidem forma rei,ut plurimum ante Oculos conspectui quasi opposta , cum tamen secundum ueritatem non opponatur; omnisque reflexio debilitat uires, decolores, quamobrem in omni reflexione latet uisum ueritas lucis, & coloris plus quam in directa uisione. De speculis etiam Vitellio egit, libro nono, theorem. in . quae radi j S, solaribus exposita ad commune eorundem radiorum con
439쪽
eursum, ignem accendere possent; inter quae illud celerio . rem uidetur efficere combustionem , quod sic excavatum est, ut in eius superficiem incidentes radii solares, ad unum certum,& commune punctum refrangantur.quando illud in sotinam sectionis recti, atque recta liguli coni,quae parabola dicitur,fuerit excavatum De cuius artificio Orontius Fineus librum composuit , de speculo ustorio.
UIsio refracta sit , cum per medium alterius diaphani fit,
ut cum per aerem fertur, uisio, uel sub aquam, uel ultra uitrum; huic enim dissimile medium occurrens, viviales radios refrangit, & fracto radio, res apparet interrupta; at que secundum diuersitatem diaphani, fiunt diuersae rese ctiones. Maioris quippe diaphani, & magis lucidus aer aqua,& ignis aere; Et aquae quae puriores, & liqui- . diores commixtis,&densis. Et quo magis diaphanum crassius,eo magis figura cralsior,de quibus omnibus vitellio li.
440쪽
LIBER XV. In quo agitur de Arithm tica, mensuris, Et ponderibus.
De numero,ct numerandi notis. cap. T. .Rςcis arithmos, numerus latinis est, unde arith. metica, ars numerandi. Soli autem homini,inter omnia animantia datum est, post e numera
re,ut ait Aristotelas problema. Debo. 3 o. quς- stio.quinta.Tradit Suidas in uerbis γελωοτερον M stutuus Mettide.Amphistidem, ut fatuum a piactas