장음표시 사용
821쪽
per deuoti sint, supra alios proditores Sic Aurelia. Impera. cum Tityanani ciuitaton Obsedisset, eamque proditione Heracla mouis patriae eitis, coeptilet, e uin patriae proditore uictor sapiens ita te remit; neque enim, inquit, mihi fidem seruare potuisset, qui patriae suς non pepercit, ut narrat Flauius Vopi seus in Aureliano. iussit militibus Achilles, Pisidicem Methymnaeam filiam regis,quae ciuitate patriam suam & parentes ei prodiderat, lapidibus obrui, Parthenius in Eroti,c. 2 i. Tarpeia quoque tuae patriae proditrix, a uictoribus merito inter se ista L uius i. ab urbe, Omd i. Fallo. & i . Metamorph &P. citar, in uita Romu . Valer. Maxim. lib. 9 c. 6. Uemque de
proditore famim a Brenno ad urbem Ephesuin, Plutarch. lib. paralell. Paral. O. De pietate in parentes. Cap. 33.
Post patriam, parentibus & proximis pietas debita, culis
tus,& reuerentia. His etii in primum nos natura conciliat
ut ait Cicero de respon. arusp. ut pro his mori, si opus sit, iura diuina& hutnana uideantur si adere, S latio et cim potestatis; quod repetit pro Sexto Roscio. Ii eo & necessaria multo magis nit e debemus,ut late tradidimus de horti debito ita lib. x praeludio.op . Iurisc. c. 4o. Docet & Cyrill. Hierosoly. cateche. 7. Docent & animalia, inter quae glires & ciconiae paren tes alunt, Pim. lib io. cap. 23. & Meropes aues eodem lib.Plin. cap. 33.& Orus Apollo in Hierogly. Extat & praeceptum honoraudoselIe parentes Exod. 2o .Eccle. 3.Matth. Is.& 19. Marci io. ad CololL 3. ad Ephes. 6. De pieta: e ergaprae curares. Cap. 3Α.
DE bis etiam quae debentur praeceptoribus, diximus abunde ita prElud. Opi. Iurisc. lib. 2 c. qi & c.se l. de his quae de oemus pauperibus & m Ortim. Pietas quippe praeceptoribus non secus ac iis qui nos genuerunt corpore, debetur: in generant enim quodammodo in nobis in luctuiν & discipima , ut iis quoque qui ministerium sacramentis praebent, qui instruunt nos in religione, & similes.
822쪽
bro enumeratas, aliae quaedam,quae possent, seorsum propria tractatione similiq, ordine donari;uerum ut stylum niaiori gratia don mus, utque per notiora uitia incedamus, mutaui formulam, ut quemadmodum insuperioribus uitia ex oppositione uirtutum explicataru apparueriat, Nunc ex uitiorum insigniorum nomenclatura, contrario aris SV pei, a,& Elatio animi contra rationis modum, quando quis te magnis rebus dignum N honorandum arbitratur, cuin tamen ιonge hinc absint , unde superbi, insolentes ab Aristo t. dicuntur, lib. I magn. morat. cap. 26. haec maxime inuenitur in rebus publicis fere omnibus, quae pace fruuntur& otio, & apud illos qui rebus abundant. Nam bellum quos opprimit, cogit esse & humiles , temperatos,providos, & iustos: at set indae res,& otium cum pace petulantes reddit , ut it Aristo t. libro 7. politi cap. is. Et Moses impugnatus, dilaratus, recalcitrauit, Deut. 3 i. quo fit, ut ex hominum superbi δ, tot mala prodeant ueluti ex equo quodam Troiano, ea-quc semet me praebeat tot uariis successib. humanis.Pacis quip
Methodi ratio. cap. I. Ccurrebat praeter uirtutes proxime superiori libuni en to uirtutes illis oppositae intelligantur. Desuperbia. cap. 2.
823쪽
pe optimus status, diuitias & rerum copia suggerit; copia au- te,otiam & si peibia generat,& ex optima matre pessimae nascuntur filiae; deinde sit perbia cocitat seditiones di diisidia, ex quibus bellum in elix ,ex quo nihil aliud quam mis Italum omnIum turba, quς superbiam illa conterunt; dum et fomenta subtrahunt diuitiatum. & eo usque ceruicibus m Inantur, donec paupertas insigia is orta sit, deuorataec; sint omnes sa perboru diuitiae,& opes& subsidia.Tunc enim paulatim bellis uitia remittit impetus,& rvrrannidem non secus qua ignis, d ficiente ligni pabulo,extriiguitiit. Hiiicq; cineres reliqui &pa apertas S superbiedi sublata ansa ad pacem uenitur, eamq; tandiu iterum circulatione homines coseruant, quandiu abudan ia& otio deficiunt, in quae reli pli & in mala pritima reuoluuntur.Comitatur si perbia sate lites pessi mi,praesunt ptio, pertinacia, hypocrisis, ostentatio, iactantia, alior ii conte plus, inobe tietia, ambitio, curiositas. Ideo ex illa oriuntur peiora, haereses, scisnata, seditiones,iurgia, rixae, bella, litigia, detractiones,animo litates,elationes,uanitas, inquietudo, me da clupe iurium D. Rug. ad Ianuar. epili. i 2 i. dicen ; in summa cum Ecclesiaste,init tu omnis peccati est superbia, & odibilis Deo & hominibus. Eccles io. Signa supelboru, ex Innocetio in sermone beatiss Virginis Mariae, haec sunt,quod tales nouseruant mandata, sex Iudicant,obiurgat,co tradicunt, murmurant, irrident simplices , sunt pertinaces, mordaces in loquendo, nitidioli in audiendo, pret umptuosi in docendo,onei assamicis, imperiosi subditis, ingrati beneficus, inflati obsequiis, quibus ceruix inflexibilis, facies resupina, oculi sublimes&uagi, nares spirantes, iniurias subsannantes, collum erectu, risus incontines, uultus gemiosus, addit Tertuli. lib. deuerecundia, prasumptio inverecundiae portio eli instat petitiorem, despicit datorem . Plin.lib. I I .cap 37- sedem superbiae, in supercitus poni ; supercilia, inquit, ho inini,& pariter & alterne mobilia:& in iis pars animi, negamus, arinuimus, Haec maxime in dant fastum. Superbia alicubi conceptaculsi, s dhic sede hariet. In corde nascitur, huc subit, hic pendet. Superbia n ascivir ex sui ignorantia: sic qui se putat aliquid eli ec si nihil sit,se ipsisti seducit. ad Gala. 6 ideo quia caeca ell, fac lepo ise sso ii parat interitum . IVO:nde Ob lianc de caelo deiectus Luci ser, Ilaiae M. Erech Ση. qui rex si per omnes sib ,sΩPerbi c. Iub. per hanc palsi ab horto illo uolnptatis taci
824쪽
s 28 SYNTAX. ART. MIRAB. paradiso primi parentes quos superbos ille hostis superbia eo
fecit,dicens,eritis sicut Dii,Genes. 3.Ob hac Deus unius labi j
sermonem diuisit,& cofudit.Genes. H. absorbuit terra uiuos Dathan,Chore & Abyron,& eoru socios. Nuinero. M . Nabuchodonosor cum feris terrς,per septem annos iudicio Dei scenta,ut bos, comedit, Daniel. q. Hae cGolia perdidit, i. Reg. 17. Amano laqueum parauit, Hester. 7. Nicanorem & Antio chum sustulit, E. Machab. I s. Detestatur Salomon oculos
sublimes, & inter septem res, quas ualde odit Deus, i ita est, Eccles capitu. i 9.& in summa si ascenderit ut ait Iob c. ao. iisque ad caelum superbia, & caput eius nubes tetigerit, quasi sterquilinum in fine perdetur;Quia Deus supe ibis resistit,humilib. autem dat gratiam, Iacob 4. quod exprellit Antigone in Phoenissis apud Euripidem, actuum i. dum ait, ἰά -κis διου ζαρύβροαοι ΓρονταM
Io 'mesis, atque Iouis horrisona tonitrua Et AG neus ignis,arcensi; , ut immo dicam infuentiam ,
Herodes sibi gloria datam superbe usurpans coputruit pediculis exesus. Act. Ir. Deus quoque domos superborum demolitur, Prouerb. is. & radices superbarum gentiu arefecit,
ecclesio. Dil persiitq; si perbos mete cordis sit,& exaltavit huiii ies, Lucae I.& oculos superborum humiliabiti psalm. 17. quia superbis resistit, Iacob. .& i. Pet r. s. & dies domini in omnem superbum , Isaiς 2. Nec illi unquam superborum, ted humilium placuit oratio, Iudith. s. & Luc. i8. Docuit i d- circo discipulos Dominus, non superbire; non dominari sed sed humiliari & subiici, doctrina & exemplo, D. Ioan . cap. as. semetipsum humilians usque ad mortem, ad Phili p. a. Atque nos, qui eius filii & discipuli sumus, rogare Deum debemus , ne ueniat nobis pes superbi ς, iit David psalin. 3s. Et amplecti& sectari superbiae aduersit iam uirtutem, humilitatem, humiliter & modeste de nobis sentientes, nos ipses quae cogno 'scere. Quanto maiores, humilia temetipsum,ait sapiens Eccles. 3. de ruisum capitu. 7. Humilia ualde spiritum tuum, ut&U.Pcrius cap. s. iubct. Huiti lia inini sub potenti manu Dei.
825쪽
Ouia qui se sumiliat Gallabitur,& qui se exaltat humiliabitur, Lucae c. I 4.&'i8. Cuius exemplum insigne Iiterisco signatum, iii Davide Lumiliato coram arca Dei, & Michol uxore superba,lterilitate ideo punita, E. Reg. 6.& I. Paralip. cap. I s. Superbia demergit in tartatum usque, humilitas autem ad cetium usque extollit,ut ait Cassiodo. in Psalm. Ii 8. & D. Gregor. lib.3s .m tal. cap. 22.dixit signum euidentillimum damnationis, esse superbiam.
An dotum si perbiae. cap. 3. SV mma totius antidoti est,seipsum ut dixit nosse, & humiliari, nec alte,sed modesse de se se iitire,seipsum metiri ue-τα inueniemus enim, si nos& nostra perpendamus, usq; adeo uilem & imperfectam,& miseram uiuendi rationem, ut prOculdubio sine affectu iudicantes, alas Sc tumorem remitta
ebei liam elachim his ad ose batae ου. id est, conlidera tres residi non uenies in manus transgressionis. Cognosce unde ueneris,& quo tandem sis abiturus,coram quo etiam Oportebit te tandem iudicium & rationem dare. Vnde ueniliis 3 ex guttula sordida. Quo tandem abis3 id locum pulueris& uermiti. Et coram qiio futurum eli ut rationcm reddas coram rege regum omnium, qui scilicet est sauctus& benedictus Et ibi Rabi Maimon considerationem ortus nostri causam esse humilitatis ait:Naturam con sidera quae , duin morbo hoc tu me- scis, generaliter hominis, citius conceptio culpa, .nasci poena, labor, i ita, necessitas mori, post hominem uermis, post uermen faetor & horror.Cum enim morietur homo, hqreditabit serp .ntes, bestias&uermes, Eccles Io.Iob. a I.& I3. Isaiae 3 I. Tom. a. Ll Talis
826쪽
Talis regum & imperatorum, doctiorum, stultorum, uirorudi mulierum, senum & iuuenum natura de praestantia, nec sic emiteria contempleris,& ossa per sepii lira mortuoru perquiras, aliquam constituere poteris nobilem differentia.quet igitur homini causa superbiendi, cuius corpus in tam faetiducadauer,feris & serpentibus exosum,resoluit ui λQuod si putas superbiam & elationem animae non corpori proficere, reuol- Me quaeso,a sepulchris ad animarum carceres, mentis oculos, audies earum eiulationes horribiles in desperatione quem Ias, Sapient. s. ibi, Quid prosuit nobis superbia. & diuitiarum iactantia Z &c. Quod si in teipso non haereas, sed externis bonis intumescas,quid uidebis qua se te ipso stultius,qui alienis non tuis glorieris, moturus aliquando risum, ut cornicula Horatiana, surtiuis nudata coloribus: cum ea omnia in hoc seculo relicturus sis,& nudus in puluerem reuersus. Et quid habes, quod non acceperis si acceperis, quare gloriaris, quali
non acceperis 3 ut D.Paul. I.ad Corinth. . Monet. Et ut dicebat in Menam Libertum Horat.epo.Ode A. Licet superbus ambules pecunia, - T.
Forauna non mutat genus. ' Vide1ne sacram mmente ιe viam cum bis ter vulnarum toga, Vt ora vertat hue,ct huc euntium
Liberrima indignatio si doctrina extolleris, ea tibi iudicium aeternae mortis erit, sciens uoluntatem domini,& non faciens, Lucet la. neque potest te praeterire, alium te esse posse doctiorem , consti eiula propria motus quod plura ignoras, de pluribus dubites, multa quotidie ab ijs quos indoctos censes, discas. Quin si multa te scire profitearis, quid es oblitus, omnia uelle scire,uanitatem esse & occupationem pessimam a Deo datam filijs hominu & quod in multa sapientia multa fit indignatio, utari Ecclesiastes cap. I. Sed & falleris,plura te scire putans, cum teipsum non noueris. Si destitistitate,& religione te extollis, eo ipso in religionem committis , in qua putantes esse se lapientes, stulti facti sunt,ad Roma. i. Et sapientia huius mundi est stultitia apud Deum l. Corinth. 3. Si te praeferas aliis, iuuentute, pulchritudine, bona ualetudine, stultus omnino es, qui non uideas nec scutias, tempus illa omnia proxime tiri mutaturii: adesse inorbos,insidiari uenustati turpitudinem,uirum comitarii
827쪽
tari tacitam mortem. Si de uirtute gloriaris,iam uirtutem eo ipso enecas&pellis Si de genitorum nobilitate,per superbia iam ab illis degeneras, qui non uanitate illa leui, sed actibus nobilitati sunt, nec illa tua, sed illorum est laus, tuum autem opprobrium quod non imiteris eos, qui domestica tibi prae buerunt exempla. Si, quod abundas, quod conuiueris splendide, quod multa possideas superlis,& in hoc tristandum esset, non gloriandum,quod de multis sis redditurus ratione Deo, luod ea inutiliter, uoluptuose, prae ter & contra uirtutem, Mii sum consumpseris. Si autem quod bene cantes, choreis fruaris, ad rhuthmum bene saltes, in hoc erubescere quoque deberes, non gloriari, quod tempus bonis operibus dandum ter Tastam molliter & peruet se, quod omnino amens factus sis dum in morbo delectaris, & ubi lugenda tibi tam perdita uita sit, in ea glorieris: sic impius gloriatur cu malefecerit: quae ad ludendi astrum quoque uelim referas, ad histrionicos c
cinnos motus, uoluptates,& similia uana, uenationem, aucupia, famulatum:&. si magnificas aedes quibus habites obiicias pro fastu,arces munitas,palatia, uestium ornatum, stolidissimum te iudico omnium, qui ex inanimatis,cum animet rationalis sis particeps N diuinitatis gloriam aucuperis, miserumq; qui domum dominum honorare, non dominum domu ambitreris,quiq; ita sis inscius,ut tuam domum quinque pedum
sepulchri futuram non cogites,& arces munitas non consideres tuae improbitatis esse testes, dum aliter non credas te esse
tutum. Si de magistratibus,gradu dignitatis, prudentia, imperio,regno,uel alia adminili ratione tibi commissa, inflatus obambules , quid posses quaeso miserius te ipso cogitare ut qui tibi non apias,aliorum curam suscepisse, pro illis redditurus rationem audi quod dictum eli Sapient. 6. Praebete auis res uos qui continetas multitudinem, & placetis uobis In turbis nationum, quoniam a Domino data est potestas uobis,Muirtus ab alti stimo qui in terrogabit Opera uestra,& cogitationes scrutabiriir: quoniam cum vitetis ministri regni illius, norecte iudicastis, nec custodistis legem iustitiae, neque secunda legem Dei ambula stis. Horrende & cito apparebit uobis, quoniam durissimum iudicium fiet, in ijssiti praesunt. Et ut
tandem concludam, si quid boni sit in nobis, si quid rarum
uideatur, meruere debemus, ne id superbia i pia amittamus, nosque dc illa perdamus. Qui enim stat, uideat ne cadat. I.
828쪽
Corinth: Io. Quo enim altiores esse nobis videmur, tanto perniciosior imminet lapsus :&, ut dixit Horatius carmin. a.
M. Io. Sapius ventit agitatur ingens. Pinus. ct eel egrauiore casu ινμιdunt turres seriuntq; summos Fulmina montes.
Sperat insema,metuit secundis Alteram fortem bene preparatram Pectus informes uemns reducis Iuppiter: iae Submouet, . Et postea, Rebus angustis arimisus atque Furtis appare: apienter idem conιrahes υento nimium secundo Turgida vela:
Et uno uel bo cum Pindaro concludemustode.iI.Nemeo.
τέων μιαν, Θνατα πιμνάθω περιτελλων μέλη , κου τελουσὰν ἁπάντων γῆν επιεμομενος , id est, Sed si quis opes possidens forma anteibit alios,& in cere minibus primas obtinens partes , specimen ediderit roboris: meminerit se mortalia circunseire membra, &postremam omnium terram sibi fit turum esse amiculum. Quod paucis dieitur Mesesiast. cap.7.memorare nouitsima tua,& au ine num non peccabis. De avaritia, er quid. cap. 4.' A Varitia,est uitium animae,per quod undequaque sine ratione habere cupimus, & citra rationem habitum reti nemus . Primam partem huius definitionis probat Aristotel. libello de virtutibus, altera prioris appendix & consequentia est 3'Auaritiam uocant ea ratione, φλα ξτυ ιαν Th. '
829쪽
ogi, inordinatum habendi amorem,ut D. Thomas I. 2. quis Sa .attic. I. & 2.2. q. Iου. arti c. primo. in comment aureo δε- per prima. epist. ad Timoth. Itaque auaritia duo habet,quae pelli ma sunt, prompti tudinem nimia accipiendi, & desectum maximum dandi. Atall. li. .Et hic.ad Nicoma. c. 3. quae si ad medium reuocare potes, costitues uirtute liberalitatem Nam deficie ndo, auarus ii si impendit tibi oportet,nec quantu nec quando decedit. & ita liberalitate suffocat ea parte ueluti ex excessu largi edi .aliunde eande prodigus eneruat, qui ubi nodecet,& plura quam deceat, & ubi non deceat,expedit. Aristia .li. mag morai.c. 24. Lucret. Κ3.dereri nat. auaritia, dixit, excam bonorum cupidinem, quae cogit homines miseros, trascendere fines.Certe uere caeca, quia habet oculos fastinatos qui satis nunqua sibi esse putent, nec uideat. unde mulorumuit m agunt,plura habentes, nihil expendentemi enim aurupretiosissimu onus dorso gesta lites,semper foenum comedur. Nea auaritia quotidie eonfluentes diuitiae sistunt, scut neque ardente ignem inlccta materia Etenim radix avaritiae opinio non satis unqu5 fututu, ea '; est causa cur non satis habeat, tose Zenone apud Diog. Laerti. in eius uita, li. 7. Sic& Cic.ll. tusculan. Cu est concupita pecunia, nee adhibita continuo ratio quasi medicina, quaedam Socratica quae sanaret eam cupiditate, permanat in uenas,&inhaeret uiscerib. illud malum, exiuitq; morbus & aegrotatio, qtiae evelli inueterata non posssunt:eiq; morbo nonae est auaritia. Canit& in uenal. Sati. 1 crescit amor nummi quantum illsa pecuma crsit, Et minus hane op tat,qui non habet. Diues eri,qua nihil cupit, sic semper paver est auariis.
Guid mihi diui:isi inquit Corn. Gallust quarum si demiseris, sum. Mamuis largu- opum semper eoenus ero.
Horatius auaritiam hydropui comparat rectissime libr. a.
crifiι indulgens sibi dirur bisvr, Nee sitim pellis,nisi causa morbi
F errι uenis, O aquosnus arbocorpore languor. Et Ecclesiast. capitulo s. auarus no implebitur pecunia,NFecies capitulo I . Luxuriae, inquit P. Mi mercus, desunt multa, Naupritiae omnia siti du& drinus auarus, q siauia
830쪽
duae aeris uno e detracto a Gellio libr. io. capit. s . Et ut aiebat Antiphon auari uitam non uiuunt, sed magno studio sepa. Iani ceu quandam uitam magnam uictitri,& interim illos tempus deserit, ita ille auarissimus Hermocrates moriens, intestamento,seipsum rerum suarum scripsit haeredem, teste Lucillio: tanta enim ei cura erat suorum nummorum, quemad , modum & alius insigniter auarus apud Athenae.lib. . dipno-D.c. I 8. morti proximus, ne nummos suos alijs relinqueret, multos aureos deglutivit,ut secum deferret, atque alios omnes in sago consuisse refert, & imperasse indutum se sepeliri S tulti sit mi hominum & imp ijssimi, qui nec morientes, cum tunc uti non possint, uelint homines super stites beneficiis de bonis frui. Neque quicqua certe est, quod non audeat mali,
qui se semel habendi cupiditatibus dedit. Sicque praeponit
honestis lucrum, & parentibus, liberis, & uxori: hincque tot proditores & lenones, fures & latrones, imo proprij pudoris di honestatis contemptus:ut e staminatos ideo auaritia 'reddere dicant,Sallustius in Catil.& Gell. lib. 3 .c. I. Interdumq; eo sceleris quidam peruenere, ut cum lucri spe propriam uita
commutauerint: quemadmodum narrat Val. Max. lib. 7.c. 6.
in Casilini obsidione, inter trecentos Praenestinos unum sui se, qui in fame murem captum ducentis denarijs maluit ueridere,quam ipse leniendae famis caula confiimere, & ita mortuus est. Et sepe fame se confici,ut parcant pecunijs patiuntur auari,quoria haeredes profusissime sese oblectant pol ea.Quibus fidem facit Tatali fabula,qui sitiebat inter aquas: de qua& similib. luculenter Luci an .in Gallo,& Horat.lib. .sermois Saty. l. Neque etiam tantum corpus, quin imo & animam uznalem quoque huiusmodi habent. Et qui uolunt diuites fieri, incidunt in uarias tentationes& laqueos diaboli. r. ad Timo. 6 Exosa auaritia Deo, cuius uitio bona ad usum homina data,inutilia concluduntur. Exosa naturae, quae ideo substr hit sua ab hominibus beneficia, dum auare uidet ab hominibus ea dispensari,ut mirabilia duo exempla refert Athenaeui. 3. d ip nos. c. I .oderunt & domestici auarum: quia & ipse conturbat domum suam, qui sectatur auaritiam, prouerb. Is .n Orienim uti patitur eos necessariis. Odit & huiusmodi uniuersa uicivia, populus omnis, pauperes omnes, utpote quibus iniuriato irroget,illis necessaru retinendo,non dicam ut saepe accidit, rapiendo, extorquendo: lema enim auaritia malorum