장음표시 사용
111쪽
quinque,ut scribit Scaliger exerc. s 2 & Vicomer. lib. a. Meteor.co m. q. Ad Caput Rubrum mare quatuor horis crescit, octo verb decrescit, ut refert Aloysius Cadamustus in suis nauigationibus. In mari Adriatico sex horis accedit ,& sex item recedit.In Erythraeo mari ab ortu Lunae usque ad plenitudinem quatuordecim continuos dies Me intermissione mare fluere,& dies totidem ad eiusdem Lunae decrementum continenter reosuere se expertum scribit in sua epistol. Antonius Fernandus Soc. Iesu apud Nicolaum Go- dignum lib. i. c. ii. de Abyssiliorum rebus. tum, quia alicubi fluxus & refluxus sequitur ortum, atque occassem Lunae, alibi non seruat, nempe ubicumque fluxus de refluxus simi variarum pG Hodorum, ut ex scaligero, Vico mercato dc Cadam usto modo dicebamus, ideoque non possit in Lunae radios referri.strabo denique lib. i. Solinus lib.i.c. 21. dc Stoici apud Plutarchum lib. 3. de placitis.c.i . huius motus & aestus causam referunt in naturam maris.Vnde Seneca lib. 3. nat. qq. c. I 6. suemadmodum quartana ad horam venit, quemadmodum podagra ad tempus respondet,quemad
modi purgatio si nihil obsistit, Mum dum seruat, quemadmodum prasto est ad mensem sumpartus, μανε intemalla habent, quibus se retrahant, cst quibus reddam. iam autem intemalia minora μm,
ideo notabilia,quaedam maiora,nec minus certa. est quid hoc mirum est, cum videas ordinem rerum es naturam per conHituta procedere ' Hyems mmquam aberrauit.
Mus μο tempore incaluit. utumnove que , ut solis facta mutatio est. Tam Solstisium, quam GEquino, citium
112쪽
ctium uos dii retulis. Sunt sub terra mimi vita αbis iura naturM,sed non minus certa. Huic sententiae consonant,quae de Mexicana palude sci ibtuatur, quae cum in una parte sit dulcis,in alia vero salsa, aestum solum patitur in parte salsa. In tanta igitur opinionum varietate gratis as stimunt auctores huius sentetiae, quod probare debuissent, nempe fluxum 8c xe fluxum a Lunae
radiis euenire. Itemque explicare cur in nouIluniis,quando Luna minus abundat lumine, mare
Vehementius concitetur quam in pleniluniis; Acur in Lunae quartis,nempe septima dc vigesima- prima,nullus vel minimus sit aestus, ex Fracasto' rio lib.de diebus criticis. c. 4. & Buccaferro lib.
a Meteor. lect.16.Ac denique cur eodem tempo' re Orientale & Occidentale mare fluant dc refluant; sit enim enim. V. g. sergente Luna in nostrum hemisphaerium, mare illi suppositum illius lumine& calore actum fluit, Occiduum, quod
Luna non aspicit,non afficiet idebebit igitur mamre Occiduum vel quiescere,vel refluere t in suis
quartis philosephatur Albumaetar. At id falsum
est;nam dc Orientale & Occidentale mare simul fluunt, de simul refluunt. quod in uno tantum orbis loco obseruari potest, nempe in freto Magellanico : etenim in angustiis illis in quibus Orientale & Occidentale palagus uniuntur, Obseruarunt Philosophi diligentes Societatis I E s Vsimul intumescere , dc simul deseruescere. PG
cunctarer etiam libenter ex Albumaetare,Plinio, Auerroe,dc aliis,quomodo possint Lunae,aut Solis radi, essicere aestum etiam in parte auersa..
113쪽
elim ob terra: tiaterpositionem non possint eo in iij Lunae pertingeret Dicent forte, eo quidem non peruenire radios directos,peruenire tamen eosdem reflexosa caelo &astris in quae inciderant direct t.Sed illiud obstat, quia in parte maris oppositi Lunae.v. g. viderentur hi radij Lunae reflexi,&tiirgescentes ex reflexione aquas illuminatarent , contra quam doceat experientia. Dicent,
non illuminare,quod lux sit debilis, dc disgregetur in reflexione ad astroruin sphaerica corpora, quae non congregant radios incidentes, ut faciunt leuia corpora concaua, sed disgregant. At illud obiiciam ego: tunc multo minus hi reflexi, S disgregati radii aquas illas poterunt rarefacere, Ec tumorem atque ebullitionem efficere. Quippe erim multo facilius sit oriri lucem ex radiis reflexis,minorem tamen quam ex directis,qticineorum acti me aquas ebullire & rarefieri,aliό' ,
posteriores effectus prouenire. quare si radij illi
primu non possunt,nec poterut secundum.Non videtur igitur aLunae radiis esse maris aestus. Quinetia licA concederemus neque enim quidquam hac de re nunc definimus aestu maris fieri aLunae radiis,ut contendunt auctores primae &secundae sententia: , negaremus tamen ab eiusdem, vel astrorum lumine Nili incrementum prouenire. tum,quia idem tunc deberet accidere etiam aliis flui nibus praesertim Libyae.tiim, quia nullae Videntur in Nili auctu ex ortu , vel occasia Lmae, Solis,aliorumque astrorum, quotidianae vicissi-ttidines & varietates , ut ex luminis diuersitate varii que situ citati auctores philosophantur de maris fluxu atque refluxu.
114쪽
De natura es incremento Nili 9 3
An JNilus augeatur, quia Solstitio 1es eleuati in caueram in a thiopia, di esset Sol in Capricorno, concrestant in plumam'
C A p v r X. V D O VI C V s Nugarolae Comes Ueronensis in suo Timotheo, seu trach. de Nilo,putat aestate Nilum: escere riuod cum Sol esset in Capricomo,siue stipra Nili fontes militos sub terra generarit vapores , qui demde in AEthiopum hyeme Sole in Cancro intra
terrae cauernas in aquam concrescant. Indeque sumit argumentum quod Nilus ira incremento limum secum deferat , ob aquam ex vapori bus concretis in caueritis , inde decuma limum
Sed neque opinio haec nobis 1atisfacit; rum, quia, ut recte argumentatur Ioannes Goropius in Niloscopio,aestate maius frigus est in cauernis terrae quam hyeme: Vt autem Vapores con CIC scant in aquam, indigent frigore ; facilius igitur1d fiet existente Sole in Capricorno , cum tian CAEthiopibus sit aestas: tunc igitur, te non cyi stente Sole in Cancro Nilus crescet . tum, quia si Vapores eleuantur in cauernis a Soloe, dam est
seper fontes Nili, nocessurib quinque mensibus oleuati de suspensi permanebunt; quod non exi-
115쪽
guium videtur abser dum Vigente frigorem cet uernis. Nam Aristoteles lib. I . Met Or. sum . . .r.explicans naturam vaporis pituitae materiae a caliditate sursum eleuatae , ait. Prope emm existente
Sole vaporis Arsum suis sinums; cum autem elongatur, aqua deo um. & paulo pὁst. Cum autem eleuatur humidumsemperpropter calidi virtutem, ct iterum fertur deorsim propter in frigidationem ad terram, ρ prie nomina passionib- posentio est quibusdam differentiis ipsim . Cum enim secundum modica ferasur,
tar cum autem seci indum maiores paries, Uuuma vocatur. Ex eo autem quod. in die evaporat quantuint
non siste sim fuerit propter palmiatem Drsum ducentis ipsim ignis ad eam, qua elauatur, aquam , iterum cum deorsu eranσ,quand9 instigidati fuerit noctu vocatur Ros, ct Pruina, dcc. Si itaque ex Aristotele discedente Sole infrigidati Vapores coguntur,
qui fieri potest, ut in frigidissimis specubus &cauernis quinque continuoS menses perdurent,& non resoluantur in aquam,ut fit cum in frigidantur in aere Θ tum , quia non videtur pos. iii cauernis illis contineri tot. vapores, qui sine ΠΟ- lua continuique generatione aliorum possint Nilum ingentem omnino fluitium, & ad 18αubitus AEgyptum inundantem augere. Nec videmus in media aeris regione nubes ad maximam
amplitudinem, Jc simul etiam 'OGaditatem, iat quam Nili cauernae nullam: videntur habere
proportio irem,ut . cap. s7.c'nstabit, in aquam &pirmias resolutas posse absque continua ascentione nouorum Vaporum agros inundare ad
parucissima milliaria, SP exiguam altitudinem. adeoque
116쪽
De natim se incremento NAZ 9 1
adeoque magis , si vera sit sententia Aristotelis lib.2. de generat tex. 37. ad effciendam guttam Vnam aquae, requiri aerem in decupla proportione maiorem. qua etiam de re infra. tum , quia cum Sol bis accedat ad A thiopesiniique singulis annis ab eis recedat, Niliis et Iam bis quotannis inundaret Sed respondet Comes,id futurum fuisse si Sol in Capricorno ita dista et a Nili fontibus , sicut distat in s ancro ; at cum in Capricorno non distet nul ad is. gradus in Cancro autem 3J. non mirum si Sole pot1to in Capri Corno, non concrescant vapores, ut faciunt in aestiuo Solstitio Sole in Cancro. Sed huic responsioni ossicere videtur,prim δquidem , quia eodem tempore quo augetur Nilus, crescit etiam Niger,ex Plinio lib. s. cap. 8.cuius fontes sunt pene sub ciuinoctiali : quare
cum Sol aeque ab illius fontibus distet in J ropico Capricorni,& in Solstitio aestmo,bis in eo labiem aceideret incrementum . deinde vero, quia etiamsi Sole existente in Capricorno non tantam Nilus cresseret,quantum cum Sol est inCancro deberet tamen crescere secundum proportionem, praesertim cum ci escat etiam Sole in Leone ubi non adeo distat. Ad argumentum vero de linio respondeo,om nes fluuios & torrentes, qui e montibus descendunt,maximὸ si inundent secum limum deferre:
tenuiores namque partes terrae commiscentur
aquas,& cum ea defluunt. Posset 'ue Comes pari ratione probare, in iisdem Nili caue: nis esse aceruos cadauerum bestiarum, cum haec etiam
117쪽
Nilus secum deferat. Qvid'nonne etiam Strabo-iteleta lib. I s. Hermus, Caystrtis, Meandrus Caycus secum limum serunt, cum c O adaugeant agros labiane idem contingit Euphrati, ut docet M.Tullius lib. a. de natura. Deorum , ob quam causam sertilem reddit Mesopotamram in eam qirali nouis agris quotannis illatis Non igitur id peculiare est Nilo ; quare etiam arguimcntum cius nullum essi
An Nili augmentum sit ab Oceano
B Oceano Atlantico essie lisc incremem pitu es sunt arbitrati, qui ab Etesiis eo tempore flantibus altius extollatur, de Nili ina ex. eo liabentem originem adaugeat, Ita sensis Eutllymenes Massilensis, teste Phitar. cho lib. -de Placitis c. I .G leno lit, detiissi Phulosopli.& Seneca lib. .nat.qq c. a.dycensiae At lanticum mare nauigasseundeque eumque. maiorem quandiu Etesiae tempus ob-1eruarat ; tunc enim eiicitur mare, instantibus Ventis: cum autem quieuerint venti, & resederitapelagus . inde discedenti Nilo minorem vim 'lle. Idemque 2Egyptiorum Sacerdotes , sense- tum apud Hurodotiam lib. a. Diodorum Sicu
118쪽
tetatur eadem sentctia a Lucata. ducanit lib. io.
'Rumor ab Oream, iam iram ausiat Mnnes,
Et redditur veritimilis ex eo , quod Nilus visessit aliquando marinam aquam adduxisseAlarum serae neque haec sententia nobis probatur ; tum,quIa Etesiae serius spirant diebus et .atat 2s .qtiam cre- 'scat Nilus,ex Aristotele,Plinio,& Columella,Vt Thoo inferius ostendemus.Etesiae igitur non sunt cin-phram. se incrementi: tum, quia Nilus augeretur etiam quotiescunque a ventis agitabitur Oceanus Atlanticus , contra quam accidat: tum , quia Nili fontes non sunt in littore Oceani Atlantici,aut alterius , ut se vidisse singit Eutirymenes, chim iam nimis nota sint Alticae littora, sed in altissimis . Ethiopiae montibus , ut supelius dOcuimus,qub mare non potest ascendere: tum,vi argumentatur Aristoteles lib. I. Meteor. sum . . c. I ED. lib.deplantis .c. I. caeteriqtie PCripatetica,&Gregorius Nyssentis in Hexam. fontes & flumina fiunt ex densato a frigore vapore in teuae specubus,non a mari.Si enim aqua generari potest in aere ex vaporibus eleuatis actio ite Solis ad mediam regionem , ibique densatis a frigore, cur non idem fieri possit in cauernis montium vaporibus eleuatis ex inferiore parte, aut intrusis, ibsque ad fornicem aut latera cauernarum refrigeratis 3 Idemque conuincit experientia : nam si cum ferti fouoribtis cauernas S spe- cus ingrediaris,iactu & oculis ipsis cognosces latera & fornices aquam stillare scaturietatium fontium materiam dc initium. Nec mirum:
119쪽
tus ipsu separatim aspicimi si viai per se phsillam
quiddam,si pro nihilo habendum exstimes si sic er hu-mοῶ sen ἡ terra manainis copia multis fluentis eo antis oriuntur mina. Qua re etiam scripsit Asclepiodorus, Philippum Macedonum Regem plures rei metallicae gnaros demisisse in vetus ac de
sertum metallum,ut eius scrutarentur Venas, an
auaritia aliquid posteris reliquisset, multisque diebus lustrato accensis lucernis toto specii, retulille, vidisse se solum magnos fluuios, & immania inertium aquarum receptacula.Hoc idem colligi potest ex analogia lacrymarum.quemadmodi1m enim lacrymae in oculi angulo lacrymali gignuntur ex spiritu,qui sensa rei tristis ut plus imum compressiis liquitur, de in aquam distillat; ita omnino putandum est fieri in fontium& fuminum generatione. Afferri ad hoc idem explicandum ac probandum potest similitudo a 1 Ποῦ alam bico a pharmacopolis ex rebus humidis resolutae, allata ad hoc idem propositum ab
Alumlaa Averrocin Meteor.Sed non immoramur, quod pH pQUς euidenter id demonstrari possit ex natura &ρ mediate qualibrio aquae ἔ α duo ramquam Omnino m- amari, dubitata stippono. Primum est. Ut flumen de. sed ex quat,necesse esse ut habeat ori inem seu princi-oudini,' lima sine : dc Vt omittam testimonium iu uelis Aristotelis lib. r Aleteor.sim. I. c. i. Archimedis, vaporib. & aliorum , id latio conuincit. Aqua enim, vel mouetur motu recto, et circulari; si prim si, aut
locus in quem fluuius labitur, est decliuis,& habeo intentum; id enim nobis dari petebamus
120쪽
De natura es incremento ML s '
iii supposito 1, aut acclivis,& tunc sciuius ascenderet contra naturam aquae, quippe quae sit grauis,cuius est naturaliter destendere, non autem ascendere rei leuis propritinuatit denique plantis; quo dato aqua contra naturam grauis naturaliter ascenderet; . quod ita colligo. BSit caedi superfi- ''
cies sphaerica A ZB. C. centrum erimundi D. origo fluminis E. finis
F. cum igitur linea ductae a centro D. ad F. sit longior, tuam quae ab eodem D.ad G.necesse est fateri aquam faciam tulisse viciniorem caeli si1- perficiei A.B. C.& remotiorem a centro D. qua re fluens a plure o G .ad F. contra naturam grauis ascendet. Ne igitur cogatur aqua fluminis contra suam naturam ascendere , necelle est ut fluat ab E. versus D. Sin autem dicatur secundum , nempe aquam moueri circulariter super terrae superficiem,pessinae dicetur, cum qualitas motiva aquae sit grauitas , quae deorsum recta impellit , ut quotidiana experientia docet, ut omittamus Aristotelem lib. I. caeli.tex. 7.ε seq.
Necessarid igitur sequitur verum eme quod si ip- ponebamus,ut flumen fluat, exigere irincipium altius fine: imb eo altius , quo longius fluit ; in magna distantia enim exigua decliuitas paulatim redditur inutilis. Ideoque scripsit Leo Baptista Albertus lib.Io.Archit.c.7.ex Geometris esse ne H α cesse