장음표시 사용
481쪽
Pria ratione generica, de specifica proxime, & essentialiter respicit motum, & ubi, tanquam propriam Causalitatem,& effectum , a quibus speciem desumit,
sicut calefactiva facultas calcfactionem & calorem,& reliquae simi luer. Igitur sicut a caeteris virtutibus immediate procedit actio,& effectus, tribuentes spe Cicm, ita a sacultato motrice intelligentiae , quam ellene cessario adit tuendam ostendimus quaestione prae-CC denti, ex quo liquet consequentia prioris syllogismi,videlicet, a facultate motiua Angeli poste immediate , & proxime oriri motum localem , ac proinde quoties mobile do bite approximatum est, sine interiacente impulsu,motus eueniet. Quod videtur conuincere saltem de motu ipsit usinet intelligentiae, contra Patrem Molinam , cum ibi nil omnino obstare
possit,& adsit sufficiens virtus, & applicatio: sed minus effaciter procedit ratio,de motu caelestis sphaerς, aut alterius rei spiritualis, vel corporeae, Angelo immediate coniunctς,licet enim non sit tam sti icta coniunctio,& proportio, ac in priori casu,suffciens proculdubio existit ad hunc enectum , quia cum motus localis non sit actio immanens. sed transiens ,scut calefactio,effectrix illius viae sola subiecti contiguitate.
nimis contenta est. Quemadmodum non plures CXigit calor,& aliae facultates,actione transeunti operatrices,non igitur est necessarius impulsius,cum approximatum est mobile susticienter intelligcntiae motrici,ac proinde nec ponendus , tum quia superuacaneus, tum quia ex communi sensu nil Angelus cot-poribus imprimit praeter lationem,uel ut plurimum, d,quod ad motum necessario exigitur. Diximus inclusiue intelligentiam sussicienter coniunctam, quias desit sussiciens,& debita applicatio, aut ratione se parationis,aut magnitudinis corporis,alia est ratio,vi
482쪽
Secunda conclusio: quoties intelligentia a mobili
diuulsa illud agitat,id praestat per impulsus impressionem. Quae assertio contra Patrem SuareE supra, in fi- ne,congruit primae sententiae, illiusque fundamentis fulcitur, & ulterius corroboratur. Quia motor Corporum per impulsum agitat corpus a se distans, ut cum communi scholae sensu diximus, 8. Physicorum, ergo sine iandamento id intelligentiae detrahemusά cum altioris,ilc efficaciotis virtutis sit, praesertim admouendum localiter. Denique implicat aliquid moueri,quin omnibus partibus,secudum quas mouetur, morus inhaereat,sicut repugnat, constitui album fine albedine: sed intelligentia ad tam magnam di stantiam localiter mouet, ad quam non possit motus ab ipsa immediare fluens pertingere: igitur in illis partibus remotioribus alia virtus ponenda est, a qua motus illarum proueniat. Miuor , in qua dissicultas fila est ulluitratoriquia intelligentia motrix primi mobilis, v. g. ex aliqua illius parte,cui tantum adhaeret, ut statim dicemus . integrum illud mobile circumuoluit,immo & eodem motu inseriores sphaeras rapit,sed nequit intelligi eadem actio procedens a polentia, existente in illo loco, per se ipsam attingere extrema&Partes valde inter se,& a potentia dissidentes ; di faurina ituplicat illa eadem actione, & motu cieri infe DoLes orbes, quia nec potest motus transilire de su tecto in subiectum , nec reproducere aliam acti nemά vel motum iu alta subiecto , siquidem actionis
E t haec,& terminuς eidem semper inhaerens su secto,igitur in his partibus seu mobilibus extra sphae-
Iam immediate proccssionis motus a potentia Angili existentibus, nece facio ab ipso producum impul
483쪽
sus, quo ut instrumento uratur ad lationem peragendam. Quanta vero sit sphaera facultatis motricis intelligentiae, in qua per se ipsam immediate sine eonsortio instrumenti motum eliciat, nequit ano bis certo definiri. Illud tamen nobis statutum videtur , scilicet, intra illam sphaeram integrum coelestem orbem non claudi, esset enim limitatae virtutis nimia persectio: in reliquis vero partibus ἱ impulsum intelligentia imprimit, media facultate motri , tanquam ratione producendi in ordine ad motum, ad quem ordinatur mediate , vel immediare ut tanquam conditione praerequisita , qui impulsus producitur, medio alio producto , in proximioribus paris
bus, licet in his non esset omnino necessarius. ω ut probauimus: ille tamen & virtus motiva, cum V luntati Angeli subdantur, ita producuntur j& attemperantur mobili, ut ex eis constans, ut aequabi lis oriatur motus caeli iuxta ipsius voluntatis impe
Et iuxta dicta intelligitur ex proprio, & germano sensu Diuus Thomas et rarus pro prima sententia, v re enim erigit impulsum intelligeriae pro motu sphaerae caelestis, sed quatenus deest debita mobilis approximatio,non secus, & ide contingit in motu inferiorum,ut patet. Ad rationem respondeo, Angelum ita esse motorem extrinsecum, vi debite si applicatus per suam virtutem motricem,& sibi ipsi, dum mouetur, & sphaerie caelesti secundum aliquas partes, &ideo sine impulsu motum in eis eliciet, pro distantioribus vero,defectu applicationis indiget impulsia, cuius fuemur esse capax caelum, inficiamur tamen non posse aliter moueri. 4 a Ad fundamenta secundae sententiae ,quatenus nostrae aduersantur, facile est respondere. Er primo D.
484쪽
Thomas solum negat intelligentiae unionem , quae non sit per motum,aut in ordine ad motum, sine informatione propria , quod duplici modo relato contingere potest. Ad rationem dicimus, impulsum requiri ad motum mobilis se palati, aut non debito modo applicati, qua ratione exigitur in caelo, ut
explicuimus. Doctores autem communiter negant,
corpora subdi intelligentiis quoad aliquam formam,
quae non sit motus,aut principium,seu terminus motus, quibus nos libenter subscribimus. In calce huius quaestionis aduertendum est ; non- In illos carpere Aristotelem teste Diuo Thoma, quaesticine l6.articulo Io. quasi dixerit intelligentiam rotare suam sphaeram, non secundum intellectus regu Iam, sed necessitate naturae impetum impertiendo; cuius fundamentum potuit esse, quia Ia. Metaphysicae capite 8.asseruit Philosophus, intelligentiam quoad virtutem motivam ita suo orbi commensuratam esse, ut alium superiorem mouere non possit. Quod confirmari posset ex nostra doctrina, iuxta quam cum intelligentia moueat per potentiam a voluntate distinctam , & etiam per impulsum , mirum non est,sa naturali impetu & determinatione impellat, ac proinde quantum potest, ita ut intelligentia motrix inferioris orbis non possit superiorem agitare. Verum etsi sundamentum Aristotelis nobis non probetur . inde tamen non necessario insertur , intelligentias necessario mouere, aut id Philosophum existimasse. Fundamentum autem falsum est . quia sine fundamento , & contra communem sensum : licet enim Deus ita efficere potuerit, ut scilicet unaquaeque intelligentia tantum valeat propriam sphaeram impellere, nulla prorsus extat rario, ut factum putemus,immo oppositum naturis rerum magis congruit.
485쪽
verum cum id contingere potuerit, etiam si inulti, gentiae liberae mouerem caelos, ut pate non bene imfertur ex eo, quod Aristoteles dixerit, intelligentiae virtutem ita suo or bi commensurari, ut nil ultra possit potaret, eum sensilie , intelligentila necessario impellere , sed cuiusuis suerit hoc placitum , falsitatis conuincitur. Quia ut quaestione i O. retulimus, Dilius Thomas cum omnibus scholasticis perspicue docent, Angelum mouere corpora imperio voluntaris.seu preintellectum& voluntatem ; quod intelligindum est, aut de potentia proxima mortua, ut plures ibi citativo unt,vel saltem de facultate dirigente, & imperante, ut nos stabili uimus. Neque aliud potest cum sundamento dici, neque apparet , quo talis determinario otiatur,ni substantia omnino intellectuali,cum etiam in nobis, immo& in brutis applicatio virtutis motricis, & impressio impulsus imperio appetitus subdantur, & hoc ad perfectionem spectat, ac proinde natura: Angelicae perfectiori iniuste detrahetur. Neque ideo verendum est,Angelos a motu caelorum cestaturos pro sua libertate ante diem iudicij, urget enim lex illis a Deo imposita de permanentia de aequabilitat motus, id rerum natura & ordine enixe
Ultimo scire oportet id,quod in superioribus obiter attigimus, intelligentiam circumuoluentem orbem, non toti orbi, sed determinatae tantum illius parti assidere, non quia eidem parti continuo adhaerens cum ipsa in gyrum feratur, sed ita ut ex eadem determinata paris spatij impellat partes illac succendiue transeuntcs , & quasi fluentes , de his mediis orbem integrum modo supra explicato. Hic videtur communis subses, i c utramque patiem expressit sanctus Thomas de spiritualibus creatoris arriculo 6.ad
486쪽
ε ex mente Aristotelis, his verbis: O siextum dicendum, quo secundum Philosephum in 4. Phulam , morer ωsi est in aliqua parte eim, ct non in toto,st sic non cisis cingrum eati. Quae lectore indigent, non expost re. Ratio pristis est, quia intelligentia sicut est deteris minatae naturae,ita etiam virtutis limitatae, in ordine ad praesentiam localem quam virtutem plane excedit ubi in toto orbe , ut per se patet, & alias posset simul Angelus naturae viribus caelo, & terrae adesse, cum plus inter se dissideant partes eiusdem orbis, quam cartim aliqnae & terra. Sequelam vero & falsam esse,& contra sanctos Patres, & Scholasticos,supra ostendimus. Secunda autem pars ex eo constat, quia nec decet naturam intelligentiae beatae, ut tam celeri &rapido motu, cum sua sphaera continuo agitetur, nee
id est ulla latione necessarium , siquidem eo modo quo diximus potest impellere & indesinenter orbem mouere, cum nulli parti sit physice unita, sed non propterea inficiamur,posse intelligentiam motricem mutare spatium, sed tantum id esse necessarium ad
QDntum vero ad spatium, & praesentiam moto ris Angeli nihil potest certo definiri: communiter dici solet e ila in aliqua parte superficiei conuexae sui orbis, quia inde optime videtur posse impellere, &ideo nuncupatur forma assistens, quas exterius con iuncta. Posset etiam non incongrue affirmari intelligentiam existere , in aliqua parte profunditatis propriae sphaerae , quia ex illa facilius in omnes sphaerae parres,vrpote sibi propinquiore. impetum transiice rei, maxime cum intelligentia spiritalis omnes caeli partes sine impedimento possit transmeare. Forma vero assistem dicitur, non quia extra caelum sit, sed
quia illud non informat tanquam proprium subie-
487쪽
ctum, & materia: finito autem rotationis tςmpore ad Communem beatorum sedem motrices mentes, sicut & eustodes, hominum perfecto munere se reci
Textus Aristotelis.. Posnac motum ipsius uniformem dr non dissor mem esse, demonseremm oportet
Breuis expositio textus. INtentum Aristotelis est in praesenti capite probare motum primi mobilis; & aliarum sphaerarum quatenus ab ipso rapiuntur de hoc enim loquitur1
esse uniforme, &ςquabilis semper velocitatis. Quod probat aliquibus argumentis: Et haae est summa toatius capitis, quod ideo diuisione non indiger. Prima ratio Aristotelis est motus inaequalis habet intensionem velocitatis, statum & decrementum eiusdem, qui starus est, aut in principio motus, aut in medio, vel fine; ut in diuersis motibus videre est. At motus caeli,utpote circularis, & aeternus, principio, fine, ac medio caret: ergo & inaequabilitate. Praeterea in aequabilitas motus prouehit imouente, vel a mobili, a neutro tamen potest prouenire in caelo, cum hoc incorruptibile sit;ac proinae seseper eodem modo,&motor eadem semper virtute mO M. Tertio, non est motus caeli inaeqmbilis secun8um totam sphaeram, quia talis rem imo ab imbecillitatς proueniret, nec quoad pactos, alias' stellae octauae sphaerae non semper eandem inter se distantiam tauarem, Tandem, motus caelestis non resim p finito tempore au-
488쪽
geri, infinito diminui. Alioqui esset infinitus & it1- determinarus, & nec haberet certos terminos , nec tempas praefixum, sed nςc augeri, & remitti potest gquadam vicissitudine, quia nulla hujus vicis itudinis ratio affini potest,& sensu ab omnibus perciperetur. Doctrina huius capitis satis perspicua est, soluestanimaduertendum, motum caeli esse uniformem, Maequabilem, secundum omnes partes non aequalitate spatij quod decurritur,quandoquide tempore aequali partes polis viciniores minus spatium peragrant, ius vero distantiores, sed aequalitate temporis, quod
consumitur in tali spatio peragrando. in quo sensu Alistoteles,& reliqui philosophi loquuntur,id quω
experimento constat, alioqui non possent Astrologi certo praenunciare, quo die,& hora futurae essent Soelii,& Lunae eclypses, syderum coniunctiones,quod vim sensibus affert.Id autem ex eo euenit, qMALA gelus pro sua libertate ita suam virtutem motricem, S impetum attemperat per continuam impressione, ut rerum natura, de indefectibilis aequabilitas motus caelςstis exigit , quoties autem insoliti planetarum coitus, & aspectus stellarum, stationesque caelorum deprehensae sunt, id praeter statutam rerum legem, Ec
supernaturali creatoriS i contingit. : . a. . . .
489쪽
put in duas partes : in prima explicat naturam, figuram . & motum astrorum; in secunda quandam dubitationem mouet,& soluit. Et quod ad primam attinet,breuiter dicit,rationi consentaneum esse, ut stelialae eandem cum caelo naturam sortiantur,& idem in Atelligit de figura ac motu earum. Quod veterum Philosophorum tollimonio comprobat. Qui licet falso existimauerint, stellas esse igneae naturae,c nsequenter tamen , cum caelum ipsum igneum posuerint. In secunda parte capitis obiicit hac ratione, nullum co rispus emittit, quod in se non habet, at stellae ignem emittunt, sunt igitur igneae. Respondet, stellas non emittere a se ignem : sed earum motu excitari , sicut contingit in corporibus sublunaribus, licet haec calefiant, non stellae,quia distan es,& ignis incapaces.Nec ex hoc sequitur,inquit, quod sicut caelestium sphaerarum motus aequabilis semper est, ita aer aequabilite semper incalescat, quia caloris incrementum prouenit etiam ex maiori solis accessu , & radiorum reflexione, quae non semper eadem contingit. Unde non intendit Aristoteles , ut adnotat D. Thomas hic lectione io. Unicam causam caloris caelestis inferioriscile aeris motum, & attritionem ortam a motu caelestium sphaerarum, sed etiam ad id concurrere radio
gis Actrorum natura sint ejusdem rationis . . i. . . cumsuis ortibus, ct intersi. i.
Uaestio haec procedit' tam de stellis fixis , et
inerrantibus, quam deerrantibus,&planetis .ED
490쪽
missa opinione catus meminit Aristoteles hoc ea. . Philosophorum ipso antiquiorum,asserentium caelos& astra eiusdem substantiae cu sublunari mundo esse, quos,& ipsorum inter se dissensiones, reserunt Patres
men opinionem satis refutauimus I .lib.cap. 2.qu. 6.de 7.inter eos qui asserunt,tam astra, qua caelestes spha
ras , ex quinta Peripatetica substantia constare dissi- diu est. Num stellae in eadem infima specie cum suis
orbibus conueniant. Et assiimatiuam partem in uniuersum tenet Massalachus,lib. de sphaera mota,Auer-roes commentario 79. huius libri. Alberius Magnus
tract. .ca. Maior quaest. 8.& idem videtur existimare Ricard.in 1. dist. I .artic. 3. quaest. 6. cum aliis nonnullis. Qtue sententia probari potest primo ex Aristotele in hoc capit. 7. dicente, stellas eandem cum suis orbibus naturam sortiri, quod de identitate specifica videtur intelligendum; identitatem enim geneticam etiam habent cum sublunaribus, siquidem in genere corporis cum illis conueniunt. Ratio praecipua , immo , & unica huius sententiae esse videtur, quia nullum est lassiciens fundamentum eiusmodi distinctionis specifieae inter stellas, & proprios Orbes,igitur no est ad sttuenda, cum snt partes eorumdem corporum simplicium, sicut aqua est Pars aquae,& aer aeris. Antecedens probatur,quia si aliquod ellet diuersitatis principium, u signum a posteriori, maxime maior astrorum 'dehsitas,intensimqux, & perspicua effectuum diuersitas, adde diuersum planetarum motum; ed horum nihil ad hoc cogit, ac proinde non est,cur hanc specificam distinctionem admittamus Hucidatur minor: nam in primis illa omnia accidentia duntaxat sunt,& ideo non valent ellcytia, lem diuersitatem per se inducere.Deinde neque illam V - distic